શ્રી ભગવાન બોલ્યા :

ઊંચે મૂળ, તળે ડાળો, શ્રુતિઓ પાંદડા કહ્યા,

એ અવિનાશ અશ્વત્થ જાણે, તે વેદ જાણતો. ૧/૧૫

ઊંચે-તળે ડાળ પસાર એનો,

ગુણે વધ્યો, ભોગથી પાલવ્યો જે

નીચે વળી, માનવલોક માહીં ;

મૂળો ગયા, કર્મ વિષે ગૂંથાયા

૨/૧૫

એનું જગે સત્ય ન્ રૂપ ભાસે,

ન આદિ-અંતે નહિ કોઈ પાયો'

લે તીવ્ર વૈરાગ્ય તણી કુહાડી

અશ્વત્થ આવો દઢ મૂળ કાપો.

૩/૧૫

શોધી પછી એ પદને પ્રયત્ને,

જ્યાં પહોંચનારા ન પડે ફરીથી

તે પામવું આદિ પરાત્મ રૂપ,

પ્રવૃત્તિ જ્યાંથી પ્રસરી અનાદી

૪/૧૫

નિર્માન નીર્મોહ અસંગ વૃત્તિ,

અધ્યાત્મ નિષ્ઠા નિત શાન્તકામ,

છૂટેલ દ્વંદો સુખ-દુઃખરૂપી

અમૂઢ તે અવ્યય ધામ પામે

૫/૧૫

સૂર્ય એને પ્રકાશે ના, ના ચંદ્ર અગ્નિએ નહિ,

જ્યાં પોંચી ન ફરે પાછા, મારું તે ધામ ઉત્તમ. ૬/૧૫

મારો જ અંશ સંસારે, જીવ રૂપ સનાતન;

ખેંચે પ્રકૃતિમાંથી તે મનને પાંચ ઇન્દ્રિયો. ૭/૧૫

જેમ વાયુ ગ્રહે ગંધ, વસ્તુનો નિજ સાથમાં,

તેમ દેહી ગ્રહે આ સૌ ધારતા છોડતા તનુ. ૮/૧૫

આંખ, કાન, ત્વચા નાક, જીભ ને છઠુંતો મન,

અધિષ્ઠાતા થઇ સૌનો દેહી વિષય ભોગવે. ૯/૧૫

નીકળે કે રહે દેહે, ભોગવે ગુણ સાથ વા,

મૂઢો ન દેખાતા એને, દેખે જ્ઞાન ચક્ષુના. ૧૦/૧૫

રહેલો હૃદયે એને દેખે યોગી પ્રયત્નવાન;

હૈયા સુના અશુદ્ધ આત્મા ન દેખે યત્નથીય તે. ૧૧/૧૫

વિશ્વ સૌને પ્રકાશતું દીસે જે તેજ સૂર્યમાં;

ચંદ્રે જે અગ્નીમાયે જે, તેજ મારું જાણ તે. ૧૨/૧૫

પેસી પૃથ્વી વિષે ધારું, ભૂતોને મુજ શક્તિથી,

પોષું છું ઔષધી સર્વે, થઇ સોમ રસે ભર્યો. ૧૩/૧૫

હું વૈસ્વાનર રૂપે સૌ પ્રાણીના દેહમાં રહ્યો,

પ્રાણાપાન કરી યુક્ત પચાવું અન્ન ચોવિધ.

૧૪/૧૫

નિવાસ સૌના હૃદયે કરું હું

હું થી સ્મૃતિ જ્ઞાન તથા વિવેક

વેદો બધાનું હું જ એક વૈદ્ય

વેદાન્ત કર્તા હું જ વેદ વેત્તા.

૧૫/૧૫

બે છે આ પુરુષો વિશ્વે ક્ષર-અક્ષર, અર્જુન !

ક્ષર તે સઘળા ભૂતો કહ્યો અક્ષર નિત્ય ને. ૧૬/૧૫

પોષે ત્રિલોકે ને વ્યાપી, જે અવિનાશ ઈશ્વર,

પરમાત્મા કહ્યો તેને, ત્રીજો પુરુષ ઉત્તમ. ૧૭/૧૫

કાં જે હું ક્ષર થી પાર, શ્રેષ્ઠ અક્ષરથી'ય હું,

તેથી હું લોકને વેદે વરણાયો પુરુષોત્તમ.૧૮/૧૫

જે અમૂઢ મને આમ જાણતો પુરુષોત્તમ.

તે સર્વ સારનો જ્ઞાની સર્વ ભાવે મને ભજે. ૧૯/૧૫

અત્યંત ગૂઢ આ શાસ્ત્ર, તને નિષ્પાપ, મેં કહ્યું

એ જાણી બુદ્ધિ ને પામી, કૃતાર્થ બનવું ઘટે. ૨૦/૧૫

શ્રીકૃષ્ણાર્જુન વચ્ચેના સંવાદનો ‘પુરુષોત્તમ સ્વરૂપ' નામનો પંદરમો અધ્યાય સંપૂર્ણ.