Mae'r adnodd hwn yn dangos sut mae'r sgiliau sydd eu hangen i gyrraedd safon uchel yn cael eu datblygu'n raddol o gam un hyd at gam cynnydd pump. Defnyddiwch hyn wrth gynllunio gweithgareddau i sicrhau bod cynnydd mewn sgiliau a her briodol yn ganolog i unrhyw dasg.

🖨️

📷 Ffotograffiaeth

Ffotograffiaeth yw'r gelfyddyd a'r arfer o ddal eiliadau, golygfeydd a gwrthrychau gan ddefnyddio camera. Mae'n eich galluogi i greu delweddau sy'n adrodd straeon, ennyn emosiynau, a dal harddwch y byd o'n cwmpas.

Trwy ffotograffiaeth, gallwch rewi eiliad mewn amser, dogfennu digwyddiadau, mynegi eich creadigrwydd, a rhannu eich persbectif ag eraill. Mae'n gyfrwng amlbwrpas y gellir ei ddefnyddio at wahanol ddibenion, megis mynegiant personol, newyddiaduraeth, hysbysebu, a mwy.

I dynnu llun, mae angen camera arnoch chi, a all fod yn gamera digidol pwrpasol neu hyd yn oed ffôn clyfar. Drwy fframio'ch pwnc o fewn ffenestr neu sgrin y camera, gallwch addasu'r llun i'ch dewis chi. Ystyriwch elfennau fel golau, persbectif, a threfniant gwrthrychau o fewn y ffrâm.

Ar ôl i chi dynnu llun, gallwch ei hadolygu ar unwaith a phenderfynu a yw'n cyd-fynd â'ch bwriad creadigol. Os nad, gallwch addasu gosodiadau, ail-dynnu'r llun, neu ei olygu'n ddiweddarach gan ddefnyddio meddalwedd arebenigol. Mae golygu yn caniatáu ichi wella lliwiau, cyferbyniad, eglurder, neu arbrofi gydag effeithiau artistig.

Yr agwedd bwysicaf ar ffotograffiaeth yw mwynhau'r broses ac archwilio eich persbectif unigryw eich hun. Yn yr ysgol dylid rhoi cyfleoedd pwrpasol i ddisgyblion gael gafael ar gamera, mynd allan, a dechrau dal y byd drwy lygad y lens!

⭐ HANFODION!

Canolbwyntiwch ar gyfansoddiad, golau a gosodiadau’r camera fel elfennau sylfaenol ffotograffiaeth.

⭐ YMARFEROL!

Anogwch gweithgareddau ymarferol ac arbrofi i atgyfnerthu'r dysgu.

⭐ MYFYRIO AC ADOLYGU!

Crëwch amgylchedd cefnogol i ddysgwyr rannu a derbyn adborth ar eu gwaith.

⭐ ARDDULLIAU!

Cyflwynwch wahanol genres ac arddulliau ffotograffiaeth, archwilio a mireinio'r rhain er mwyn ehangu eu safbwyntiau.

⭐ GOLYGU!

Pwysleisiwch bwysigrwydd golygu i fireinio a gwella eu lluniau.

Awgrymiadau 🔎

Camera

j2camera

Adobe Express

Pic Collage

Lightoom Photo & Video Editor

Photoshop

Lightoom Classic

Canva

Dyma rai apiau a meddalwedd y gallwch eu defnyddio i ddatblygu sgiliau ffotograffiaeth. Detholiad bach yw'r rhain - mae LLAWER mwy ar gael. Mae'n hanfodol eich bod yn dewis yr apiau a meddalwedd syn addas i'r dysgwyr a bod pob dysgwr yn profi ystod or cymwysiadau hyn wrth iddynt gymhwyso a datblygu eu sgiliau digidol.

CC1 - Adnabod ac Archwilio

Sut mae da yn edrych?

Gall dysgwyr ddefnyddio'r camera a thynnu llun heb orchuddio'r lens. Gallant dynnu lluniau gwrthrychau o bell i ffwrdd ac yn agos i ddangos manylder. Ar ôl tynnu ffotograffau, gallant ddod o hyd i'w lluniau gan ddewis pa rai maen nhw'n eu hoffi orau.

Beth am...

Lluniau blodau: Ewch â'r disgyblion allan i dynnu lluniau agos o flodau ar dir yr ysgol. Anogwch nhw i ddal y gwead, y patrymau, a'r lliwiau bywiog sydd ar betalau a.y.b.

Hun-luniau Emoji: Dangoswch emoji i'r disgyblion a gofynnwch iddyn nhw pa emosiwn y gallai hyn ei ddangos. Gofynnwch iddyn nhw dynnu hun-lun sy'n dangos yr emosiwn hwn.

⭐ Sgiliau ⭐

Gafael

Dal dyfais / camera gyda'r ddwy law a datblygu'r gallu i ddal y camera yn llonydd a thynnu llun trwy wasgu'r botwm.

Hun-lun

Defnyddio’r camera i dynnu hun-lun.

Tynnu llun

Agor ap camera neu droi camera ymlaen a defnyddio'r camera.

Storio a lleoli

Lleoli’r llun o fewn y ffolder lluniau'r ddyfais (ee camera roll, ffeiliau, cerdyn SD).

Agos a phell

Tynnu lluniau o agos ac ymhell i ffwrdd o'r camera.

Chwyddo

Defnyddio'r nodwedd chwyddo (Zoom) digidol o fewn y camera.

CC2 - Creadigrwydd

Sut mae da yn edrych?

Gall dysgwyr dynnu lluniau sydd mewn ffocws, wedi'u fframio a heb ysgwyd y camera. Byddant yn gallu golygu'r llun gan ddefnyddio meddalwedd golygu sylfaenol megis golygydd mewn camera ar dabled neu J2Camera drwy Hwb. Byddant yn gwneud newidiadau i ddisgleirdeb a thocio'r ddelwedd. Ar ôl cwblhau hyn, byddant yn cadw'r ffotograff yn lleol ar y tabled neu yn y cwmwl. Mae dysgwyr yn deall cyfrifoldebau cydnabyddiaeth a hawlfraint sylfaenol wrth dynnu neu olygu lluniau e.e. arbed gwaith gyda'u henw neu gydnabod gwaith artistiaid eraill wrth ei ddefnyddio fel ysbrydoliaeth.

Beth am...

Chwarae â chysgod: Dysgwyr i chwarae gyda golau a chysgodion trwy dynnu lluniau o siapiau a phatrymau diddorol a grëwyd gan ffynonellau golau fel lampau neu'r haul.

Helfa lliw: Tynnu lluniau o wrthrychau sy'n cyd-fynd â lliw penodol. Yna gallant greu collage o'u lluniau gan ddefnyddio Adobe Express.

Llun i baentio: Ar ôl edrych ar nodweddion o waith Noson Serennog gan Van Gogh, tynnu llun ar J2Camera (Hwb) a golygu trwy ddewis hidlwyr 'paentio olew' a 'twirl'.

⭐ Sgiliau ⭐

Trafod

Trafod ble mae lluniau i'w gweld, pam rydyn ni'n tynnu lluniau a pham y gallan nhw fod yn ddefnyddiol.

Dal Emosiwn

Tynnu lluniau sy'n cyfleu amrywiaeth o emosiynau.

Hawliau digidol a pherchnogaeth

Dod o hyd i luniau ar-lein a thrafod pwy sy'n berchen ar y delweddau hyn a pa hawliau sydd gennym ni.

Golygu

Defnyddio meddalwedd i docio, addasu disgleirdeb, cyferbyniad ac ychwanegu hidlyddion.

Gafael a Chyfeiriadedd

Dal y camera / dyfais yn llonydd a chadw’r gorwel yn lefel wrth dynnu llun. Tynnu lluniau mewn modd tirwedd (landscape) a phortread (portrait).

Gwerthuso

Gwerthuso llun yn erbyn y meini prawf llwyddiant.

Ffocws

Sicrhau fod y camera mewn ffocws (e.e. drwy gyffwrdd/clicio ar wrthrychau/ardal a ddangosir ar y sgrin wrth ddefnyddio dyfais ddigidol).

Dilyniant

Tynnu cyfres o luniau o ddigwyddiad a dangos y dechrau, canol a diwedd.

Lleoli a Rhannu

Dod o hyd i'w lluniau a rhannu llun gyda aelod o staff neu aelod o'r dosbarth.

CC3 - Technegau

Sut mae da yn edrych?

Gall dysgwyr nodi pwrpas y delweddau mae nhw'n eu creu a dewis technegau priodol i'w helpu i gyflawni hyn. Gall dysgwyr ddefnyddio sgiliau golygu sylfaenol i newid edrychiad y llun i gyfleu naws neu bwrpas. Gellir cymhwyso'r golygiadau hyn i'r ddelwedd gyfan ac i'r pwnc neu'r cefndir yn unigol. Caiff dysgwyr eu hannog i arbrofi gyda'r rheolau a'r technegau y maent wedi'u dysgu e.e. rheol traean (rule of thirds). Mae dysgwyr yn deall yr hawliau, y caniatâd a'r ystyriaethau moesegol wrth dynnu a golygu ffotograffau. Mae dysgwyr yn deall risgiau a chyfreithlondeb rhannu delweddau ag eraill e.e. metadata ffotograff, ffotograffau preifat neu bersonol.

Beth am...

Stori tair delwedd - Adrodd stori am leoliad gan ddefnyddio dim ond tri llun. Un llun agos o’r testun (macro), un llydan (yr olygfa gyfan) a llun canolig.

Newid golau - Tynnu llun o wrthrych llonydd fel blodyn mewn dŵr a newid y ffynhonnell golau h.y. ffenestr, haul llawn, cysgod, golau ystafell ddosbarth, lamp. Pa un sy'n gweithio orau?

Treigl amser (Time lapse) - Defnyddio'r nodwedd treigl amser yn y camera i ddangos symudiad dros gyfnod o amser h.y. cymylau yn yr awyr, pobl yn symud dosbarthiadau, rhew yn toddi (argymhellir tripod/stand).

Chwarae gyda phersbectif - Gwneud i rywbeth ymddangos yn agosach trwy osod y testun yn agosach at y lens.

⭐ Sgiliau ⭐

Pwrpas

Adnabod pwrpas y llun, cyfres o luniau neu brosiect (h.y. marchnata cyfryngau cymdeithasol, creu gwaith celf i fynegi sut rydych chi'n teimlo, dogfennu ymweliad neu leoliad).

Rheol Treuan (Rule of Thirds)

Defnyddio’r rheol traean wrth gyfansoddi / fframio llun.

Arbrofi

Gall dysgwyr arbrofi gyda'r rheolau a'r technegau y maent wedi eu dysgu e.e. rheol traean (rule of thirds), phersbectif ongl uchel ac isel a.y.b.

Cynllunio

Cynllunio sut y byddwch yn cyflawni'r pwrpas h.y. lliwiau lliwgar neu undonog, golau neu dywyll, gwir (true) neu dirlawn (saturated), ffotograffau haniaethol neu realistig, wedi ei olygu neu'n anaturiol.

Goleuo

Arbrofi gyda gwahanol ffynonellau golau h.y. golau'r haul, cymylog, golau ffenestr, lamp ystafell ddosbarth.

Archwilio

Archwilio ffotograffau o genre tebyg.

Golygu

Trosglwyddo'r ddelwedd i ap golygu lluniau fel Photoshop Express a gwneud addasiadau i olygu golau - datguddiad (exposure), cyferbyniad (contrast), lliw, dirlawnder (saturation).

Ffocws

Cadw’r camera'n sefydlog a dewis pwynt ffocws sy'n adlewyrchu eich pwrpas ac yn ategu'r fframio.

Rhannu

Rhannu llun â chynulleidfa ehangach e.e. Airdrop o ipad, e-bost, uwchlwytho i blatfform digidol fel Google Classroom neu wefan/blog ysgol.

CC4 - Pwrpas a Diben

Sut mae da yn edrych?

Bydd dysgwyr yn cael eu hysbrydoli gan ffotograffwyr a'u gwaith a gallant nodi agweddau ar dechnegau cyfansoddi a golygu a ddefnyddiwyd. Maent yn gallu cynhyrchu gwaith sydd wedi'i amlygu'n dda ac sy'n defnyddio un neu fwy o dechnegau cyfansoddiadol. Mae'r dysgwr yn gallu prosesu'r ddelwedd gyda chanlyniad bwriadol mewn golwg a gall fyfyrio ar pa mor llwyddiannus y gwnaed hyn. Mae dysgwyr yn deall y gwahanol ddibenion a chyd-destunau ar gyfer golygu a thrin lluniau. Gall dysgwyr ymddwyn yn gyfrifol fel crëwyr a defnyddwyr gwaith creadigol e.e. deall y risgiau, cyfrifoldebau moesegol a chyfreithiol wrth dynnu, golygu a rhannu ffotograffau.

Beth am...

Meme- Tynnu llun ac ychwanegu testun i greu 'Meme' sy'n eich helpu i gofio ffeithiau thema/pwnc allweddol.

Bwrdd Hwyliau (Mood Board) - Gan ddefnyddio'r ap Lightroom creu llyfr 'sgrap' gan ddefnyddio'r lluniau a dileu'r cefndiroedd.

Gweadau natur - Ffotograffau macro (agos) o weadau sy'n digwydd ym myd natur. Eu cyflwyno fel cyfres o ffotograffau.

Datblygu brand - Archwilio gwaith y ffotograffydd Cymreig, Finn Beales, a chreu cyfres o ddelweddau i werthu cynnyrch.

Tynnu llun i farchnata cynnyrch ar gyfryngau cymdeithasol

⭐ Sgiliau ⭐

Ysbrydoliaeth Cymreig

Myfyrio ar waith ffotograffwyr Cymreig a rhyngwladol a chymryd ysbrydoliaeth ohonynt, gan roi rhesymau dros ddewisiadau.

Cyfansoddiad (Composition)

Dangos gwybodaeth o gyfansoddiad (composition) gan gynnwys rheol traean (rule of thirds), llinellau blaenllaw (leading lines) a fframio.

Metadata

Deall bod ffotograffau'n cynnwysmetadataa all gynnwys gwybodaeth GPS. Trafod y manteision a'r anfanteision a nodi sut i newid y gosodiad hwn o fewn eich dyfais.

Creadigrwydd

Archwilio technegau creadigol mewn camera ac wrth olygu. Gall hyn gynnwys: Nodwedd panoramig, amlygiad dwbl (double exposure) (ap Lightroom), dileu’r cefndir, tynnu lluniau trwy wrthrychau, tynnu lluniau adlewyrchiadau.

Amlygu (Exposure)

Dysgu sut i amlygu ar gyfer yr uchafbwyntiau (gan ddefnyddio camera ffôn/tabled mae modd gwneud hyn trwy ddewis rhan fwyaf disglair y ffotograff).

Cyhoeddi

Dechrau cymhwyso'r lluniau terfynol mewn sefyllfa ymarferol (Argraffu ar gyfer oriel/arddangosfa, ynghyd â thestun i greu hysbyseb, ynghyd ag erthygl newyddion/chwaraeon ysgrifenedig).

Cyflymder (Shutter Speed)

Gan ddefnyddio'r nodwedd camera yn yr app Lightroom, gwneud addasiadau i gyflymder y camera (Shutter Speed) h.y tynnu llun ar 1/3 o eiliad sy'n arddangos symudiad.

CC5 - Ymateb

Sut mae da yn edrych?

Cymhwysedd Digidol - Mae dysgwyr yn cynllunio ac yn creu lluniau o ansawdd uchel at ddibenion a fwriadwyd, a gallant gyfiawnhau'r rhesymeg i gynulleidfaoedd beirniadol o ran cynllun a chynnwys. Maent yn gwneud newidiadau manwl a phenodol i'w gwaith digidol, yn seiliedig ar adborth a hunanwerthusiad.

Technolegau Digidol - Mae dysgwyr yn datblygu cynnyrch digidol gan ddefnyddio meddalwedd safonol y diwydiant sy'n diwallu anghenion neu dueddiadau cynulleidfaoedd, gan werthuso i ba raddau y maent yn gwneud hynny.

Ffotograffiaeth (Celf a Dylunio) - Mae dysgwyr yn meithrin datblygiad artistig, creadigrwydd a sgiliau meddwl beirniadol. Maent yn gallu archwilio ac arbrofi gydag ystod eang o dechnegau a phrosesau ffotograffig, gan arddangos eu gallu artistig drwy gasgliad o waith celf a ddatblygwyd dros amser. Mae dysgwyr yn archwilio themâu, pynciau a chyfryngau gwahanol tra'n arddangos eu taith a'u datblygiad artistig.

Beth am...

Paentio Golau (Product Light Painting) : Cyflwyno'r cysyniad o baentio golau i fyfyrwyr, lle gallant ddefnyddio amlygiad hir (long exposure) i ddal delweddau a grëwyd trwy ffynonellau golau symudol. Darparu gwahanol offer paentio golau megis fflach lampau, ffyn gloyw, neu oleuadau LED.

Camera twll pin: Creu camera twll pin a defnyddio papur sensitifedd i olau, tynnu hunan bortread.

Symudiad: Gall symudiad roi egni a dimensiwn i luniau. Cymryd cyfres o luniau gan ddewis cyflymder (shutter speed) araf i ddangos symudiad wedi ei gymylu neu gyflymder (shutter speed) cyflym i rewi’r cyfan.

Cofnodi cynnydd o fewn Addysg Gorfforol gan ddefnyddio ffotograffiaeth.

Cofnodi y broses ddylunio o fewn Dylunio a Thechnoleg.

⭐ Sgiliau ⭐

Celf a Dylunio

Dangos creadigrwydd a gwreiddioldeb yn eu gwaith celf. Archwilio syniadau, safbwyntiau a dulliau unigryw i greu gwaith celf sy'n sefyll allan. Arbrofi gyda thechnegau, deunyddiau a phrosesau amrywiol i fynegi gweledigaeth artistig.

Dadansoddi Data

Dadansoddi data i nodi tueddiadau a chynulleidfaoedd er mwyn datblygu cynnyrch digidol.

Gwerthuso a Dadansoddi

Cymryd rhan mewn arfer myfyriol trwy werthuso a dadansoddi ffotograffiaeth yn rheolaidd.

Dewis

Defnyddio ystod o offer ffotograffig a technegau cyn ac ar ôl prosesu i ddatblygu cynhyrchiadau digidol.

Asesu'n feirniadol

Ystyried y cysyniadau, y themâu a'r technegau rydych chi'n eu harchwilio ac asesu'n feirniadol pa mor effeithiol rydych chi'n cyfathrebu'ch syniadau.

Myfyrio ac Ymateb

Myfyrio ac ymateb i adborth gan gynulleidfaoedd a chyfoedion.