Llais y Llyw

Rhifyn 17

Ionawr 2021

Blwyddyn Newydd Dda! Happy New Year!

Croeso i rifyn 17 cylchgrawn digidol Gwynllyw. Dyma newyddlen digidol yr ysgol gyda chyfle i ddysgwyr a'u teuluoedd darllen newyddion diweddaraf yr ysgol. Hefyd rydyn ni'n rhannu cysylltiadau defnyddiol i chi.

Welcome to issue 17 of Gwynllyw's digital magazine. This is the school's digital newsletter with opportunities for learners and their families to read the latest school news. We also share useful links with you.

Cefnogi'r Banc Bwyd

Supporting the Food Bank

Gyda chefnogaeth Miss Beynon, aeth y Chweched ati i gasglu ar gyfer y banc bwyd lleol. Ar ol wythnos neu ddwy o gasglu aeth tri gwr doeth ar daith i'r banc bwyd cyn y Nadolig gyda sawl llond cist car o fwyd. Llongyfarchiadau i'r Chweched am gasgliad mor llwyddiannus a diolch i bawb am eich rhoddion.

With the support of Miss Beynon, the Sixth Form collected food for the local food bank. After a few weeks of collecting, three wise men went on a journey with boots full of food. Congratulations to the Sixth Form for such a successful collection and thank you all for your donations.

Diwrnod Lles Wellbeing Day

Ar ol tymor anodd yn yr ysgol yn dilyn cyfnod clo, mae'n deg i ddweud bod ein dysgwyr wedi wynebu nifer o heriau yn y flwyddyn ddiwethaf. Ar ddiwedd y tymor cawsom diwrnod lles ar gyfer y disgyblion oedd yn yr ysgol. Roedd gan ddysgwyr iau yr ysgol ddewis o weithgareddau gan gynnwys gweithgaredd celf, cwis, dawns a lles. Cafodd y Chweched ddiwrnod o weithgareddau gan gynnwys coginio, dawns a ioga. Roedd pob un wedi mwynhau ac wedi cael cyfle i feddwl am sut i wella ein iechyd meddwl.

After a difficult term in school following lockdown, it is fair to say that our learners have faced a number of challenges in the last year. Our younger learners were given a choice of activities including art, dance, wellbeing and a quiz. The Sixth Form, meanwhile, had a day of activities including dance, yoga and cooking. Everyone enjoyed and were given the opportunity to think about how to improve our mental wellbeing.

Calennig

Dyma Galennig Angharad Aldridge Blwyddyn 8.

Ledled Cymru, mae pobl yn rhoi anrhegion, bwyd neu arian ar Ddydd Calan. Mae'n draddodiad hynafol iawn sy'n dal yn fyw iawn heddiw. Fel merch fach, arferai fy mam ruthro o amgylch y pentref gan ymweld â chymaint o dai â phosib i gasglu losin ac arian. Roedd yn rhaid gwneud yr ymweliadau cyn hanner dydd, felly roedd hi'n ras yn erbyn y cloc yn aml!

Mae Calennig yn Gymraeg ar gyfer "dathliad / anrheg Blwyddyn Newydd," er ei fod yn llythrennol yn cyfieithu i "ddiwrnod cyntaf y mis," yn deillio o'r Lladin 'kalends'. (Mae'r gair Saesneg, "Calendar", hefyd yn deillio o'r gair hwn.)

Mae Calennig hefyd yn enw ar oren neu afal sgiw yn Ne a Dwyrain Cymru. Fel rheol mae'n cael ei addurno gyda teim persawrus a clof. Ydych chi neu'ch teulu'n gwneud y rhain bob blwyddyn newydd?

All over Wales, people give gifts, food or money on New Year's Day. It is a very ancient tradition that is still very alive today. As a little girl, my mam used to rush around the village visiting as many houses as possible to collect sweets and money. The visits had to be made before midday, so it was often a race against the clock!

Calennig is Welsh for "New Year celebration/gift," though it literally translates to "the first day of the month," deriving from the Latin 'kalends'. (The English word, "Calendar", also derives from this word)

A Calennig is also the name of a skewered orange or apple in South and East Wales. It is normally decorated fragrant thyme and cloves. Do you or your family make these every new year?

Tasg yn ystod yr wythnos gyntaf yn yr Adran Gymraeg oedd i greu cwpledi am fisoedd y flwyddyn. Dyma rai o'r cwpledi.

A task during the first week back in the Welsh department was to create rhyming couplets about months of the year. Here are some of the couplets.

Yn Ionawr daw'r eira lawr,

a'r mor yn taflu tonnau mawr.

Ac yna daw yr haf,

Mehefin, a'i haul braf.

Ymhen amser, mae Nadolig wedi dod,

Ac maeâ'r flwyddyn newydd yma eto i fod.

Dewi Rees

Rwy'n hoff o Ebrill oherwydd penblwydd fy nghi,

A'r haul yn dechrau tywynnu tu ol y ty.

Gorffennaf nesaf, dyddiau hir ac hwyl,

Dyddiau hir yn aros lan yn hwyr.

Nawr Awst, llawn gwyliau a diwrnodau mas,

Yr awyr wastad yn glir a glas.

Nia Rose.

Rhagfyr yw mis fy mhenblwydd,

A'r mis o angrhegion ac amser rhwydd.

Yn mawrth mae'r oen yn neidio,

A'r ceffylau yn cael ei reidio.

Penblwydd Phoebe yn Ionawr sydd,

Ac yna amser i bawb fod yn rhydd.

Naomi Reeder

Mawrth,Mis fy mhenblwydd,

A Llawer o flodau hardd.

Rhagfyr, llawer o eira

a llawer i chwarae gyda.

Ionawr,Blwyddyn newydd

A llawer mwy i wneud.

Dylan Price

Rhagfyr ddaw a plu wen

Wrth i'r ias dod dros fy mhen

Plantos yn rhedeg i gyd mewn rhes

Rhieni'n mwynhau tu fewn a'i gwres

Chwefror yn dweud hwyl i'r eira

Cofia ddod flwyddyn nesa'

Cody Watkins

Mae gwyliau Awst yma

plant yn aros gyda mama

Mae Tachwedd yn dechrau'n wyllt

pawb yn mynd i sioeau tan-gwyllt.

Mae Ragfyr gyda'i dywydd negyddol

ond mae Nadolig yn wyliau hapus traddodiadol

Ethan Reed

Mynd ar wyliau ym Mai

Haul yn gwenu mas o'r tai.

Hydref yw mis Calan gaeaf

Bwyta cant o losin o leiaf.

Parti hwylus pen-blwydd yn Rhagfyr

Amser o'r ysgol am Nadolig heb fod rhy fyr.

Gabrielle Withers

Cymorth gyda'r Gymraeg

Support with Welsh

Chwaraeon

Sports

Llwyddiant i ddysgwyr presennol a chyn-ddysgwr Gwynllyw ym maes Chwaraeon.

Success for a present learners and past learner of Gwynllyw in sport.

Ar 19 Rhagfyr 2020 gwnaeth Aneurin Owen, cyn-ddisgybl Gwynllyw, ei ymddangosiad cyntaf dros y Dreigiau a daeth yn 300fed Ddraig i ymddangos i'r rhanbarth! Mae ganddo ddyfodol disglair.

On 19 December 2020 Aneurin Owen, former Gwynllyw pupil made his debut for the Dragons and became the 300th Dragon to appear for the region! He has a bright future ahead of him.

Llongyfarchiadau i Harri Jacob ac Alfie Foster Blwyddyn 9 ar ennill eu capiau cyntaf yn cynrychioli De Ddwyrain Cymru ar Ragfyr 19 2020. Rydyn ni yn falch iawn ohonynt. Congratulations to Harri Jacob and Alfie Foster, Year 9 for gaining their first caps representing South East Wales on December 19th. We are very proud of their achievements.

Dysgwyr yr Wythnos

Learners of the Week

Cerddoriaeth Cymraeg

Welsh Music

Mae cerddoriaeth boblogaidd Cymraeg wedi tyfu a thyfu dros y blynyddoedd diwethaf gyda'r sin cerddoriaeth Cymraeg yn dod yn fwy poblogaidd. Byddwn yn dathlu dydd Miwsig Cymru ar y 5ed o Chwefror eleni. Gwyliwch y clip sain yn hysbysebu'r diwrnod.

Welsh music has grown and grown over recent years with the Welsh music scene becoming more and more popular. We will be celebrating Welsh Language Music Day on the 5th of February

Cafodd blwyddyn 7 ac 8 y fraint o astudio Dafydd Iwan fel rhan o uned 1 yn nhymor yr Hydref. Roedd Dafydd Iwan, yn hael iawn, wedi recordio cyfarfod byw yn son am brotestio dros yr iaith Gymraeg. Bu rhaglen deledu ddiddorol iawn amdano ar S4C felly beth am wylio'r rhaglen eto?

Year 7 and 8 had the honour of studying Dafydd Iwan as part of unit 1 in the Autumn term. Dafydd Iwan, very generously, recorded a live interview talking about his experience of protest for the Welsh language. There was an interesting televsion programme on S4C about him. What about watching again?

S4C - Canu gyda fy Arwr, Dafydd IwanPennod dau, ac mi fydd Dai Jones, Winnifred Jones ac Amala yn perfformio gyda'u harwr D...

Mae blwyddyn 7 ac 8 wedi bod yn trafod Dydd Miwsig Cymru yn eu gwersi Cerddoriaeth. Dyma waith Gwenan Dickenson a Travis Carter. Maen nhw wedi ysgrifennu a recordio araith er mwyn ein perswadio ni i gefnogi a dathlu Dydd Miwsig Cymru eleni.

Year 7 and 8 have been discussing Welsh Language Music Day in their Music lessons. This is Gwenan Dickenson and Travis Carter's work. They have written and recorded a speech persuading us to support Welsh Language Music Day this year.

Gwaith yr wythnos yma (3 Rhag 2020 17:31).MOV

Copi o Araith - Dydd Miwsig Cymru (5 Jan 2021 at 14_27).MOV

Annwyl gyfeillion,

Rydw i yma heddiw i siarad gyda chi am Ddydd Miwsig Cymru. Credaf fod yr iaith Gymraeg yn holl bwysig o ran diwylliant, Cymreictod ac yr Iaith Gymraeg. Rydw i yma heddiw i drafod pwysigrwydd Dydd Miwsig Cymru i bobl Cymru a diwylliant Cymraeg. Ydych chi eisiau gweld miwsig Cymraeg yn diflannu? Yn waeth, ydych chi eisiau gweld yr iaith Gymraeg yn marw?

Yn gyntaf, faint mor bwysig yw'r iaith Gymraeg i chi? Cyfeillion Gwynllyw, mae'r iaith Gymraeg yn rhan o'n hunaniaeth. Mae'r iaith Gymraeg yn uno ni fel cymdeithas unigryw gyda diwylliant unigryw ac mae cerddoriaeth Cymraeg yn rhan bwysig o'r diwylliant yna.

Yn fy marn i, mae cerddoriaeth yn ffordd o ddangos teimladau ni, mae'n ffordd o gyfathrebu a rhannu eich teimladau dros rhywbeth. Mae cerddoriaeth yn gallu mynegi teimladau pobl am bethau bwysig. Mae Dafydd Iwan yn enghraifft perffaith o hyn. Roedd Dafydd Iwan wedi defnyddio caneuon a cerddoriaeth i brotestio a chodi ymwybyddiaeth am yr iaith Gymraeg. Os dydyn ni ddim yn dathlu cerddoriaeth Gymraeg, bydd holl waith Dafydd Iwan a'u holl ganeuon yn diflannu. Ydych chi eisiau colli ein hanes?

Pam ddylen ni becso am yr iaith Gymraeg? Mae'r iaith yn roi cyfleon i ni fel pobl Cymru. Mae gennym iaith i fod yn falch ohoni. Mae llwyfan yr eisteddfod yn dathlu diwylliant a cherddoriaeth Cymraeg, os ydyn ni'n colli cerddoriaeth iaith Gymraeg, rydyn ni'n colli ffordd o ddathlu ein hunaniaeth unigryw.

Pam mae Dydd Miwsig Cymru yn bwysig felly? Trwy diwrnodau fel Dydd Miwsig Cymru, rydyn ni'n dathlu ein cymreictod, rydyn ni'n dathlu cerddoriaeth ac rydyn ni'n dangos i'r byd beth sydd gan Gymru fach i gynnig. Rydyn ni'n pobl balch iawn. Cyfeillion, mae gyda ni diwylliant i ddathlu.

Oherwydd dydd Miwsig Cymru a cherddoriaeth Cymraeg, rydyn ni yn wahanol i wledydd eraill. Rydyn ni yn dathlu'r bandiau a chantorion. Yn ein anthem genedlaethol rydyn ni'n canu 'gwlad beirdd a chantorion, enwogion o fri', os dydyn ni ddim yn dathlu ac ymfalchio yn yr iaith Gymraeg a cherddoraieth dydyn ni ddim yn parchu ein cyndeidiau.

Gwrandwch cyfeillion Gwynllyw, mae'n amser i ni werthfawrogi ein cymreictod ac ein gwahaniaethau. Mae Dydd Miwsig Cymru yn enghraifft arbennig o sut rydyn ni fel Cymry yn dathlu ein hunaniaeth unigryw, trwy ddydd Miwsig Cymru rydyn ni'n dathlu cerddoriaeth trwy ddefnyddio ein iaith ni, does dim un wlad arall sydd yn gallu dathlu ein iaith unigryw, ein iaith arbennig, ein iaith swynol.

Sydd yn dod a fi at fy mhwynt olaf. Mae ein iaith yn swynol, mae ein caneuon felly yn swynol. Does dim byd tebyg i sain gerddoroaieth Cymraeg. Hyd yn oed os ydy'r caneuon roc yn swnio'n arw ar adegau, mae ystyr y geiriau yn swynol. Does dim byd gwell na chlywed cor neu cynulledifa o bobl yn canu yn y Gymraeg, mae profiad o fod yn rhan o rhywbeth mor fendigedig a Dydd Miwsig Cymru ac y profiadau sydd yn dod o gerddoriaeth Cymraeg yn codi ysbryd a chodi calon. Mae'r iaith Gymraeg yn dibynnu ar ddathlu diwylliant Cymraeg. Felly, gyfeillion, dathlwch ein iaith, dathlwch ein diwylliant,, dathlwch ein hanes ac wrth wneud feddyliwch am beth wnaeth ein cyndeidio aberthu dros dyfodol Cymru. Beth gallen ni wneud drod dyfodol Cymru?

I ddod i gasgliad, credaf yn gryf fod rhaid dathlu cerddoriaeth Cymraeg a thrwy wneud ddaw cyfleon, ddaw dyfodol disglair i'r iaith Gymraeg. Felly ewch i fwynhau cerddoriaeth Cymraeg, ewch i ddathlu ein iaith, ewch i ymchwilio i hanes cerddoriaeth Cymraeg ac ewch i gefnogi Dydd Miwsig Cymru.

Diolch am eich amser.

Gwenan Dickenson

35 mlynedd ar ôl i'r gân elusennol Gymraeg gyntaf erioed 'Dwylo Dros y Môr' gael ei chyhoeddi, mae fersiwn 2020 o'r gân yn cael ei rhyddhau a bydd cyfran o'r elw yn mynd i Gronfa Cydnerthedd Coronafeirws Sefydliad Cymunedol Cymru.

35 years after the first ever Welsh language charity song Dwylo Dros y Mor (Hands Across The Sea) came out, a 2020 version of the song is being released and a share of the profits will go to Community Foundation Wales' Coronavirus Resilience Fund.

Gallwch wylio rhaglen Elin Fflur ar S4C ar sut aethon nhw ati i ailwneud y gan yn ystod blwyddyn mor anaferol.

You can watch Elin Fflur's programme on S4C about how they succeeded in creating the song in such an unusual year.

S4C - Dwylo Dros y Môr 2020Mae Elin Fflur am greu fersiwn newydd o'r record elusennol gyntaf yn y Gymraeg, Dwylo d...

Podlediadau Cymreig

Ydych chi'n hoffi podlediadau? Mae llwyth ohonynt ar destunau gwahanol ar https://ypod.cymru/. Mae'r wefan isod. O bodlediadau am natur a chomedi i chwaraeon- mae rhywbeth at ddant pawb. Gallwch ddefnyddio'r podlediadau i wella eich sgiliau gwrando, ehangu ar eich geirfa ac i fwynhau!

Gwobr Ddigidol Digital Award

iDEA: Develop digital, enterprise and employability skills for free. Win career-enhancing badges and gain internationally recognised awards.iDEA is an international project that helps you badge your brilliance. Through our series of online challenges and events, you can win career-enhancing badges, unlock new opportunities and, ultimately, gain internationally recognised awards that help you stand out from the crowd.

Gwobr iDEA

Mae'r wobr digidol ysbrydoledig, sef iDEA, yn rhaglen ryngwladol sy'n eich helpu i ddatblygu sgiliau digidol, Menter a chyflogadwyedd am ddim.

Drwy'r gyfres o heriau ar-lein, gallwch ennill bathodynnau gwella gyrfa, datgloi cyfleoedd newydd ac, yn y pen draw, ennill gwobrau a gydnabyddir gan y diwydiant sy'n eich helpu i sefyll allan.

Gwasgwch ar y llun iDEA i gyrraedd y wefan a chreu cyfrif. Os ewch at eich gosodiadau wedyn, gallwch roi'r cod YGG2020 er mwyn ymuno gyda'r ysgol.

Gallwch ddysgu llawer o sgiliau newydd ac ennill tystysgrifau am eich gwaith.