هجدهم شهریور

روزی که فرهاد دوم

جانشینان اسکندر را از آسيا بيرون راند

روز هجدهم شهریور ماه سال 129 پیشازایش، فرهاد دوم ( اشک هفتم)، هفتمین شاهنشاه ایران از خاندان اشکانی، آنتیوخوس هفتم را شکست داد و شرمِ شكستِ ايران از ارتش اسكندر را تا اندازه یی از چهره ی مردم ایران بشست. در اين جنگ هفده هزار تن از رزمندگان سلوکی بدست رزم آوران اشکانی كشته و دوازده هزارو هفت سد تن اسير شدند. این اسیران تا پایان زندگی در ایران ماندند.

آنتیوخوس هفتم {اورگتس} میان سالهای 139 و 138 پیشازایش بر تخت فرمانروایی نشست. اورگتس از واژه های یونانی و به چم نیکوکار است، برنام دیگر او که بیشتر با آن شناخته می شود سیدِتِس به چم صیدایی(1) است.

آنتیوخوس هفتم برادر دیمتریوس دوم بود که پس از گرفتار شدن او بدست اشکانیان بر تخت نشست و با کلئوپاتراتئا همسر دیمیتریوس پیمان زناشویی بست. در سال 134 تروفون (2) را شکست داد و به پیرامون بندی اورشلیم پایان بخشید

برابر گزارش حشمونیان (3) یوحنا هیرکانوس پادشاه یهود آرامگاه داوود را گشود و سه هزار تالان از اندوخته های آن را به آنتیوخوس داد تا از اورشلیم چشم بپوشد و به مردم آزار نرساند. آنتیوخوس در پی این پیروزی به نبرد با اشکانیان برخاست و بزودی بر بابل و ماد چیره شد ، ولی سرانجام در دام فرهاد دوم گرفتار آمد و جان بر سر فزونخواهی گذاشت. با کشته شدن آنتیوخوس هفتم دستگاه فرمانروایی سلوکیان از ایران برچیده شد.

فرهاد دوم پس از پدرش {مهرداد یکم} در سال 138 پیشازایش بر تخت نشست. در این هنگام آنتیوخوس هفتم سوریه را گرفته بود و در پی آن بود که به ایران نیز یورش بیارود، در آغاز پیروزی چشمگیری بهره ی آنتیوخوس سیدت شد، در این هنگام مردم ایران نیز بر فرهاد دوم شوریدند و میدان را چنان براو تنگ کردند که ناگزیر شد با سلوکیان از در آشتی درآید و باج سنگینی هم به آنتیوخوس هفتم بپردازد، ولی اندیشید که آنتیوخوس را با برادرش دمتریوس که بدست پدرش مهرداد اسیر شده بود بجنگ بیاندازد، پس دمتریوس را از زندان آزاد کرد تا به نبرد برادرش آنتیوخوس برخیزد. ستم ورزی سلوکیان، مردم ایران را به پشتیبانی از فرهاد دوم برانگیخت. آنتیوخوس برای شکستن فرهاد یورش آورد ولی در نبرد با فرهاد شکست خورده و کشته شد. از آن پس سلوکیان هرگز توان آن پیدا نکردند که به مرزهای ایران دستیازی کنند.

پانویس:

1- صیدا یا صیدون سومین شهر بزرگ لبنان است که در چهل کیلومتری شمال شهر صور و چهل کیلومتری جنوب بیروت جا گرفته و چم آن «شکار» است. صیدا با پیشینه یی نزدیک به شش هزار سال، از کُهن ترین شهرهای جهان باستان است و از نامدارترین شهرهای فینیقیه شمرده می شود. تا پیش از زایش مسیح مردمان بسیاری مانند: آشوریان- بابلیان- مصریان- هخامنشیان- یونانیان و سرانجام رومیان بر این شهر دست یافتند عیسای مسیح و پولس بنیادگذار کلیسای مسیح از این شهر دیدن کرده اند. در پی کشورگشایی تازیان بدست عربها افتاد و درروزگار عثمانی ها بخشی از فرمانرو عثمانی شد. سکه هایی از روزگار امپراتوری اردشیر دوم هخامنشی از استان صیدا به دست آمده که روی آن نگاره ی اردشیر سوار بر گردونه ی شاهی و بر پشت آن نگاره ی یکی از ناوهای نیروی دریایی هخامنشی دیده می شود. پس از وی اردشیر سوم نیز در 351 پیشازایش بر این شهر چیره شد. در سال 333 پیشازایش صیدون بدست اسکندر گجستک افتاد و فرهنگ هلنی در آنجا دامن گسترانید. در سال 551 هنگامی که زیر فرمانروایی بیزانس بود زمین لرزه ی هراسناکی بخش بزرگی از فینیقیه و از آن میان صیدون را ویران کرد. تازیان در سال 636 آن را گرفتند. در روز چهارم دسامبر 1110 زایشی در نخستین جنگ صلیبی صیدا بدست مسلمانان تاراج شد، در سال 1249 زایشی مسلمانان یکبار دیگر به صیدون یورش بردند و آن را چاپیدند. در سال 1260 مغول ها آن را ویران کردند، پس از چندی عثمانی ها بر آن دست یافتند . در جنگ دوم جهانی بدست انگلیسی ها افتاد. پس از آن لبنان آزادی خود را بازیافت و صیدا یکی از شهرهای بزرگ این کشور شد.

2- دیودوتوس تروفون پادشاه سلوکی میان سال‌های 142-138 پیشازایش بود. او سردار سپاهی بود که پس از مرگ الکساندر بالاس پسر خردسالش آنتیوخوس ششم را در انطاکیه شاه خواند، در سال 142 پیشازایش خود بر تخت شاهی نشست، و در سال 138 پیشازایش پس از شکست از آنتیوخوس هفتم دست به خودکشی زد.

3- حشمون در زبان عبری کهن به چم( بارآور) نام شهری در جنوب یهودا بود و دودمان حشمونی گروهی از کاهنان یهود بودند که از سال 140 تا 116 پیشازایش بگونه ی نیمه خودگردان ولی وابسته به سلوکیان بر یهودیه فرمان راندند. پس از فروپاشی دستگاه فرمانروایی سلوکی، خاندان حشمونی نیرو گرفت و دامنه ی فرمانروایی خود را گسترش داد. در سال 63 پیشازایش جمهوری روم پادشاهی حشمونی را برانداخت. این خاندان به درازای 130 سال بر سر کار بود تا این‌ که در سال 37 پیشازایش جای خود را به هیرود که پادشاهی نیرومند و بسیار ستم باره بود بخشید. حشمونیان اگرچه کاهن بودند ولی فرمانروایی آنها کاری به کهانت آنها نداشت، از همین رو در قاموس کتاب قدس تنها از شهر حشمون نامی به میان آمده و سخنی از خاندان حشمونی در میان نیست.

بنمایه ها:

تاریخ ایران باستان – حسن پیرنیا ،( مشیرالدوله)

قاموس کتاب مقدس-مستر هاکس

Chronology of Iranian history, iranicaonline.org

دانشنامه ویکی پدیا