อาชีพไหนเหมาะกับคุณ

แบบทดสอบ "อาชีพไหนเหมาะกับคุณ?" ที่เราได้ทำกันไปนั้น มีพื้นฐานมาจากทฤษฎีทางจิตวิทยาที่เกี่ยวข้องกับความถนัดและอาชีพ ซึ่งหนึ่งในทฤษฎีที่ได้รับความนิยมและนำมาใช้อย่างแพร่หลายคือ ทฤษฎีบุคลิกภาพทางอาชีพของจอห์น ฮอลแลนด์ (John Holland's Theory of Vocational Personalities and Work Environments) หรือที่รู้จักกันในชื่อ RIASEC Model 

ทฤษฎีของฮอลแลนด์เชื่อว่าผู้คนจะมีความพึงพอใจและประสบความสำเร็จในอาชีพมากขึ้น หากบุคลิกภาพของตนเองสอดคล้องกับลักษณะของสภาพแวดล้อมในการทำงานนั้นๆ เขาได้แบ่งบุคลิกภาพออกเป็น 6 ประเภทหลัก ซึ่งแต่ละประเภทก็มีความถนัดและความชอบในสภาพแวดล้อมการทำงานที่แตกต่างกันไป และแบบทดสอบของเราก็ได้นำแนวคิดบางส่วนมาปรับใช้กับ 4 ประเภทหลักที่ใกล้เคียงกันครับ

มาดูคำอธิบายตามหลักจิตวิทยาของแต่ละประเภทกัน:

1. นักสร้างสรรค์ (Creative) - ตรงกับ Holland's Artistic (A)

• ลักษณะทางจิตวิทยา: บุคคลประเภทนี้มักมีจินตนาการสูง มีความเป็นอิสระ ชอบแสดงออกทางอารมณ์และแนวคิดผ่านรูปแบบต่างๆ เช่น ศิลปะ การออกแบบ ดนตรี หรือการเขียน ไม่ชอบกฎระเบียบที่ตายตัว และมักจะมองหาประสบการณ์ใหม่ๆ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ

• ความถนัด: มีความสามารถในการคิดนอกกรอบ (Out-of-the-box thinking), การแก้ปัญหาด้วยวิธีที่แปลกใหม่, มีสุนทรียภาพ และความสามารถในการสื่อสารที่เน้นอารมณ์ความรู้สึก

• สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม: เปิดกว้าง ให้อิสระในการแสดงออก ไม่จำกัดกรอบความคิด มีโอกาสสร้างสรรค์ผลงานที่เป็นนามธรรม

2. นักวิเคราะห์ (Analytical) - ตรงกับ Holland's Investigative (I)

• ลักษณะทางจิตวิทยา: บุคคลประเภทนี้มักมีความใฝ่รู้ ช่างสังเกต ชอบการคิดวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ มีเหตุผล และมักจะมองหาความจริงหรือความเข้าใจเชิงลึกในสิ่งต่างๆ ชอบการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนด้วยตรรกะและข้อมูล ไม่ได้มุ่งเน้นการปฏิสัมพันธ์ทางสังคมเป็นหลัก

• ความถนัด: มีทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ (Critical thinking), การวิจัย, การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล, การหาความสัมพันธ์เชิงเหตุผล, และความแม่นยำ

• สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม: เน้นการวิจัย การค้นคว้า มีข้อมูลให้วิเคราะห์ เป็นระบบ และเปิดโอกาสให้แก้ปัญหาทางทฤษฎีหรือวิทยาศาสตร์

3. ผู้ถนัดด้านสังคม (Social) - ตรงกับ Holland's Social (S)

• ลักษณะทางจิตวิทยา: บุคคลประเภทนี้เป็นมิตร มีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ชอบช่วยเหลือและให้คำปรึกษาผู้อื่น มีความสุขกับการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม และมักจะเป็นผู้ประสานงานที่ดี พวกเขาให้คุณค่ากับการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีและมองเห็นความสำคัญของการทำงานร่วมกัน

• ความถนัด: มีทักษะการสื่อสารระหว่างบุคคล (Interpersonal communication), การรับฟังอย่างกระตือรือร้น, การโน้มน้าวใจ, การสร้างแรงบันดาลใจ, และการแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคม

• สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม: มีโอกาสได้ทำงานกับผู้คน ได้ช่วยเหลือ ให้คำปรึกษา หรือสอนผู้อื่น รวมถึงสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมการทำงานเป็นทีม

4. ผู้ถนัดด้านปฏิบัติ/เทคนิค (Practical/Technical) - ตรงกับ Holland's Realistic (R)

• ลักษณะทางจิตวิทยา: บุคคลประเภทนี้ชอบการลงมือทำจริง ใช้มือและเครื่องมือในการสร้าง ซ่อมแซม หรือแก้ไขสิ่งของ มีความถนัดทางกลไกและมักจะมองหาผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรม ไม่ชอบงานที่เน้นทฤษฎีมากเกินไป และมักจะมีความสุขกับการทำงานที่เกี่ยวข้องกับอุปกรณ์หรือเครื่องจักร

• ความถนัด: มีทักษะการใช้เครื่องมือ, การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า, ความเข้าใจในกลไก, การสร้างสิ่งประดิษฐ์, และความแม่นยำในการปฏิบัติงาน

• สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม: เน้นการลงมือปฏิบัติจริง มีเครื่องมือ อุปกรณ์ให้ใช้ และได้เห็นผลลัพธ์ของงานที่จับต้องได้

สรุป

การเข้าใจประเภทความถนัดเหล่านี้ไม่ได้หมายความว่าคุณจะต้องเป็นแบบใดแบบหนึ่งอย่างสมบูรณ์แบบเสมอไปครับ หลายคนมีคุณสมบัติที่ผสมผสานกันไป (ซึ่งฮอลแลนด์เองก็ยอมรับว่าบุคคลสามารถมีหลายบุคลิกภาพที่โดดเด่น) การรู้จักความถนัดหลักของตนเองเป็นเพียงแนวทางเบื้องต้นที่ช่วยให้คุณ:

• เข้าใจจุดแข็งของตัวเอง: รู้ว่าคุณโดดเด่นในด้านใด

• สำรวจอาชีพที่เหมาะสม: ค้นหาประเภทของงานหรือสภาพแวดล้อมที่น่าจะส่งเสริมศักยภาพของคุณ

• วางแผนการพัฒนาตนเอง: พัฒนาทักษะที่เกี่ยวข้องกับความถนัดของคุณ หรือเสริมสร้างทักษะในด้านที่คุณยังไม่แข็งแกร่ง