เกมทายนิสัย : เลือกคณะไหนดี?

แบบทดสอบ "เกมทายนิสัย: เลือกคณะไหนดี?" ที่เราได้ทำกันไปนั้น มีพื้นฐานมาจากทฤษฎีทางจิตวิทยาที่เกี่ยวข้องกับความถนัดและอาชีพครับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งได้รับอิทธิพลจาก ทฤษฎีบุคลิกภาพทางอาชีพของจอห์น ฮอลแลนด์ (John Holland's Theory of Vocational Personalities and Work Environments) หรือที่รู้จักกันในชื่อ RIASEC Model

ทฤษฎีของฮอลแลนด์เชื่อว่าผู้คนจะรู้สึกพึงพอใจและประสบความสำเร็จในอาชีพมากขึ้น หากบุคลิกภาพและความสนใจของตนเองสอดคล้องกับลักษณะของสภาพแวดล้อมในงานนั้นๆ โดยเขาได้แบ่งบุคลิกภาพและสภาพแวดล้อมการทำงานออกเป็น 6 ประเภทหลัก ซึ่งแบบทดสอบของเราได้นำแนวคิดหลัก 4 ประเภทที่สอดคล้องมาปรับใช้ครับ

นี่คือคำอธิบายตามหลักจิตวิทยาของแต่ละประเภทที่ใช้ในแบบทดสอบครับ:

1. นักสร้างสรรค์ (Creative)

• อ้างอิงจาก Holland's RIASEC Model: ใกล้เคียงกับประเภท Artistic (A)

• ลักษณะทางจิตวิทยา: บุคคลกลุ่มนี้มักมีจินตนาการสูง มีความเป็นอิสระ ชอบคิดนอกกรอบ และปรารถนาที่จะแสดงออกถึงอารมณ์ ความคิด หรือแนวคิดผ่านงานศิลปะ การออกแบบ การเขียน ดนตรี หรือการแสดง พวกเขาไม่ชอบกฎเกณฑ์ที่ตายตัวและมองหาประสบการณ์ใหม่ๆ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ

• ความถนัดและจุดแข็ง: มีความสามารถในการคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรม, มีสุนทรียภาพ, สามารถสื่อสารแนวคิดที่ซับซ้อนผ่านรูปแบบที่ไม่ใช่คำพูด (เช่น ภาพ, เสียง), และแก้ปัญหาด้วยวิธีที่แปลกใหม่

• สภาพแวดล้อมการเรียน/ทำงานที่เหมาะสม: สถานที่ที่เปิดกว้าง ให้อิสระในการแสดงออก ไม่จำกัดกรอบความคิด มีโอกาสในการสร้างสรรค์ผลงานที่เป็นนามธรรม หรือเกี่ยวข้องกับศิลปะและวัฒนธรรม

2. นักวิเคราะห์ (Analytical)

• อ้างอิงจาก Holland's RIASEC Model: ใกล้เคียงกับประเภท Investigative (I)

• ลักษณะทางจิตวิทยา: บุคคลกลุ่มนี้มีความใฝ่รู้ ช่างสังเกต ชอบการคิดวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ มีเหตุผล และมักจะมองหาความจริงหรือความเข้าใจเชิงลึกในสิ่งต่างๆ พวกเขาชอบการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนด้วยตรรกะและข้อมูล ไม่ได้มุ่งเน้นการปฏิสัมพันธ์ทางสังคมเป็นหลัก แต่เน้นการใช้สติปัญญา

• ความถนัดและจุดแข็ง: มีทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking), การวิจัย, การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล, การหาความสัมพันธ์เชิงเหตุผล, ความแม่นยำ, และการแก้ปัญหาเชิงตรรกะ

• สภาพแวดล้อมการเรียน/ทำงานที่เหมาะสม: สถานที่ที่เน้นการวิจัย การค้นคว้า มีข้อมูลให้วิเคราะห์ เป็นระบบ และเปิดโอกาสให้แก้ปัญหาทางทฤษฎี วิทยาศาสตร์ หรือเทคโนโลยี

3. ผู้ถนัดด้านสังคม (Social)

• อ้างอิงจาก Holland's RIASEC Model: ตรงกับประเภท Social (S)

• ลักษณะทางจิตวิทยา: บุคคลกลุ่มนี้เป็นมิตร มีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ชอบช่วยเหลือและให้คำปรึกษาผู้อื่น มีความสุขกับการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม และมักจะเป็นผู้ประสานงานที่ดี พวกเขาให้คุณค่ากับการสร้างความสัมพันธ์ที่ดี การสื่อสาร และมองเห็นความสำคัญของการทำงานร่วมกัน

• ความถนัดและจุดแข็ง: มีทักษะการสื่อสารระหว่างบุคคล (Interpersonal Communication), การรับฟังอย่างกระตือรือร้น, การโน้มน้าวใจ, การสร้างแรงบันดาลใจ, การดูแลผู้อื่น, และการแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคม

• สภาพแวดล้อมการเรียน/ทำงานที่เหมาะสม: สถานที่ที่มีโอกาสได้ทำงานกับผู้คน ได้ช่วยเหลือ ให้คำปรึกษา หรือสอนผู้อื่น รวมถึงสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมการทำงานเป็นทีม และการสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อสังคม

4. ผู้ถนัดด้านปฏิบัติ/เทคนิค (Practical/Technical)

• อ้างอิงจาก Holland's RIASEC Model: ใกล้เคียงกับประเภท Realistic (R)

• ลักษณะทางจิตวิทยา: บุคคลกลุ่มนี้ชอบการลงมือทำจริง ใช้มือและเครื่องมือในการสร้าง ซ่อมแซม หรือแก้ไขสิ่งของ มีความถนัดทางกลไกและมักจะมองหาผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรม ไม่ชอบงานที่เน้นทฤษฎีมากเกินไป และมักจะมีความสุขกับการทำงานที่เกี่ยวข้องกับอุปกรณ์ เครื่องจักร หรือกิจกรรมกลางแจ้งที่จับต้องได้

• ความถนัดและจุดแข็ง: มีทักษะการใช้เครื่องมือ, การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า, ความเข้าใจในกลไก, การสร้างสิ่งประดิษฐ์, ความแม่นยำในการปฏิบัติงาน, และความอดทนในการทำงานที่ต้องการความประณีต

• สภาพแวดล้อมการเรียน/ทำงานที่เหมาะสม: สถานที่ที่เน้นการลงมือปฏิบัติจริง มีเครื่องมือ อุปกรณ์ให้ใช้ และได้เห็นผลลัพธ์ของงานที่จับต้องได้ หรือเกี่ยวข้องกับเทคโนโลยี วิศวกรรม และการผลิต

สรุปความสำคัญทางจิตวิทยา

การทำความเข้าใจความถนัดเหล่านี้ไม่ได้หมายความว่านักเรียน ม.ปลาย จะต้องเป็นแบบใดแบบหนึ่งอย่างสมบูรณ์แบบเสมอไปครับ ในทางจิตวิทยา บุคคลสามารถมีคุณสมบัติที่ผสมผสานกันไปได้หลายประเภท (ซึ่งเป็นที่มาของแนวคิด Ambivert ในบางบริบท หรือการจัดอันดับบุคลิกภาพรองในทฤษฎีของฮอลแลนด์เอง)

การรู้จักความถนัดหลักของตนเองเป็นเพียงแนวทางเบื้องต้นที่ช่วยให้นักเรียน:

• เข้าใจจุดแข็งของตัวเอง: รู้ว่าตัวเองโดดเด่นในด้านใดตามธรรมชาติ

• สำรวจคณะ/สาขาที่เหมาะสม: ค้นหาประเภทของการเรียนหรือสภาพแวดล้อมในมหาวิทยาลัยที่น่าจะส่งเสริมศักยภาพและความสุขในการเรียนรู้

• วางแผนการพัฒนาตนเอง: พัฒนาทักษะที่เกี่ยวข้องกับความถนัดของตนเอง หรือเสริมสร้างทักษะในด้านที่ยังไม่แข็งแกร่ง เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับอนาคต