απλη αντικατασταση
χημικές αντιδράσεις
Αντιδράσεις απλής αντικατάστασης:
προσομοιωση Αντιδράσεις των μετάλλων με αραιά διαλύματα οξέων
Στην κατηγορία αυτή ένα στοιχείο ( μέταλλο ή αμέταλλο) αντικαθιστά ένα άλλο στοιχείο σε μια χημική ένωση (απλή αντικατάσταση).
Α. επιδραση Μ σε αλας μεταλλου Μ’ (M δραστικότερο M’)
Για να πραγματοποιηθεί η αντίδραση πρέπει το μέταλλο Μ να είναι δραστικότερο από το Μ΄ που θα αντικαταστήσει.
Σειρά δραστικότητας των μετάλλων :
Κ,Βα,Ca,Na,Mg,Al,Mn,Zn,Cr,Fe,Co,Ni,Sn,Pb,H,Bi,Cu, Hg, Ag, Pt, Au
Κάθε στοιχείο της σειράς μπορεί και αντικαθιστά όλα τα στοιχεία που βρίσκονται δεξιότερα του. Άρα τα πιο δραστικά μέταλλα βρίσκονται αριστερά στην σειρά δραστικότητας (και στον περιοδικό πίνακα προς τις πρώτες ομάδες).
Παρατήρηση : Τα μέταλλα που έχουν δύο ή περισσότερους ΑΟ σε αντιδράσεις απλής αντικατάστασης παίρνουν τον μικρότερο ΑΟ (εξαίρεση αποτελεί ο Cu).
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΜΕΤΑΛΛΟΥ (ΔΡΑΣΤΙΚΟΤΕΡΟΥ ΤΟΥ Η) ΣΕ ΟΞΥ
Μ +ΗΧΑ ® ΜΧΑΥ +Η2 δες http://users.sch.gr/stayrakant/lyk/b/b5/b5%20animation.htm
1. Zn + HCl ® ........ + ........
………………………………………………………………….
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ 1
Όταν επιδρά μέταλλο που μπορεί να πάρει πολλούς αριθμούς οξείδωσης στις αντιδράσεις απλής αντικατάστασης πηγαίνει στο μικρότερο αριθμό
οξείδωσης ( εκτός του Cu που παίρνει ΑΟ=+2)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ 2
Τους συντελεστές τους ξεκινάμε από το άλας
2 μαγνήσιο + βρωμικό οξύ ®
Δες τον σύνδεσμο http://www.chem.iastate.edu/group/Greenbowe/sections/projectfolder/flashfiles/redox/rdx_mg_h.swf
3. Al + HCl ® ………………………………………………………………….
4. HCl + Ca à ………………………………………
http://www.youtube.com/watch?v=tn2MHD_9DeM ………………………….
5. H 2 SO 4 + Pb ® +
http://www.chem.iastate.edu/group/Greenbowe/sections/projectfolder/flashfiles/redox/rdx_pb_h.swf
_H3PO4 + _ Fe ® +
δες http://www.chem.iastate.edu/group/Greenbowe/sections/projectfolder/flashfiles/redox/rdx_fe_h.swf
6. HCl + Na ® +
…………… …………… …………………… ………………………
7. Η 3 PO 4 + Al ® +
…… …………… …………………… ………………………
8. Bα + H2 SO 4 ® +
…………… …………… …………………… ………………………
9. Al + H2 SO 4 ® +
…………… …………… …………………… ………………………
10. Ζn + H2CO3 ® +
Δες τον σύνδεσμο http://www.chem.iastate.edu/group/Greenbowe/sections/projectfolder/flashfiles/redox/rdx_zn_h.swf
11. Fe + HCN ® +
…………… …………… …………………… ………………………
12. ……………… + HBr ® CaBr2 + H2
1. 2 Na + H2SO4 à Na2SO4 + H2
2. 3 Ba + 2 H3PO4 à Ba3(PO4)2 + 3 H2
3. 3Zn +2 H3PO4 ® Zn3(PO4)2 +3 H2
4. 2Al(s) + 6HCl ® 2AlCl3 + 3H2
5. Fe(s) + 2HBr ® FeBr2 + H2
Fe + 2HI → FeI2 + H2
Fe(s) + 2HBr ® FeBr2 + H2
video αντίδραση HCl με Sn , Fe , Mg, Cu , Zn , Ca
Cu + 2AgNO3 → Cu(NO3)2 + 2Ag
Παρατήρηση : Τα δραστικά μέταλλα Κ, Βα, Ca, Na όταν αντιδρούν με το νερό δίνουν υδροξείδια των μετάλλων Μ(ΟΗ)x και απελευθερώνουν αέριο Η2
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΜΕΤΑΛΛΟΥ Μ ΣΕ ΑΛΑΣ ΜΕΤΑΛΛΟΥ Μ’ (ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΟ Μ ΔΡΑΣΤΙΚΟΤΕΡΟ ΤΟΥ ΜΕΤΑΛΛΟΥ Μ’)
Μ +Μ’ΧΑ à ΜΧΑΥ + Μ’
1. κάλιο + θεϊκός μόλυβδος IV ®
………………………………………………………………….
2. αργίλιο + ανθρακικός χαλκός II ®
……………………………………………………………….
3. σίδηρος + χλωρικός άργυρος ®
……………………………………………………………….
4. Cu + 2AgNΟ3 ® ……………………………………………………………….
Δες http://www.youtube.com/watch?v=rgYhkVy5cBU
5. Fe + Pb(NO3)2 ®
http://www.chem.iastate.edu/group/Greenbowe/sections/projectfolder/flashfiles/redox/rdx_fe_pb.swf
6. Zn + CuSO4 ®
http://www.chem.iastate.edu/group/Greenbowe/sections/projectfolder/flashfiles/redox/rdx_zn_cu.swf
7. Ca + AlCl3 ®
Πχ Ca + CuSO4 → CaSO4 + Cu
2Aℓ + 3FeCℓ2 → 2AℓCℓ3 + 3Fe
Ag + HBr → δεν γίνεται
Zn + Fe(NO3)2 à Zn (NO3)2 + Fe
2 K + CaCO3 à K2CO3 + Ca
Zn + CuSO4 ® ZnSO4 + Cu
2Na + FeCl2 ® 2NaCl + Fe
επιδραση δραστικου μεταλλου (Κ,Να , Ca , Na ) σε νερο
1. Ca + 2Η2Ο ® Ca(ΟΗ)2 + Η2
2 2Να + 2Η2Ο → 2ΝαΟΗ + Η2
Τα υπόλοιπα πιο δραστικά από το υδρογόνο μέταλλα αντιδρούν με υδρατμούς σε υψηλή θερμοκρασία και δίνουν οξείδιο του μετάλλου και υδρογόνο,
3. Mg(s) + H2O(g) ® MgO(s) + H2(g)
επιδραση Μ σε οξύ
Β. Αμέταλλα :
Για να γίνει η αντίδραση αυτή θα πρέπει το Α να είναι πιο δραστικό αμέταλλο από το Α΄.
Σειρά δραστικότητας των αμέταλλων : F2 , Cℓ2 , Br2 , O2 , I2 , S
Τα πιο δραστικά αμέταλλα βρίσκονται αριστερά . Τα αμέταλλα μπορούν και αντικαθιστούν όλα τα στοιχεία που βρίσκονται δεξιά τους.
Πχ. Cℓ2 + CaS → CaCℓ2 + S
3Br2 + 2AℓI3 → 2AℓBr3 + 3I2
I2 + MgF2 → δεν γίνεται .
Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής ΓΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ
Α-1 Να συμπληρωθούν οι παρακάτω χημικές αντιδράσεις:
1) Να + Cl2 →
2) Al + S →
3) ……. + ……. → P2O3
4) N2 + H2 →
5) C+ O2 →
6) CaO
7) P2O5 →
8) Ca + ZnI2 →
9) Hg + FeI2 →
10) Al + HCℓ →
11) Fe + AgNO3 →
12) K + BaBr2 →
13) Pb + Na2S →
14) Fe + CuSO4 →
15) Na + Al2O3 →
16) Na + H2O →
17) Ca + H2O →
18) Mg + H2O →
19) Ag + H2O →
20) Cu + AgNO3 →
διδασκαλια αντιδρασεων απλής αντικαταστασης
από Καλαιτζή
διδασκαλία απλης αντικατάστασης
από Αλισαβάκη Μ