Храна

Храна е секоја супстанца која е искористена за да обезбеди хранлива поддршка на телото. Најчесто е од растително или животинско потекло, а содржи есенцијални хранливи материи, како што се: јаглехидрати, масти, протеини, витамини или минерали. Супстанцата се внесува во организмот, а се искористува од страна на клетките на организмот за да произведе енергија, да го одржи организмот во живот и да го стимулира растот.

Историски гледано, луѓето снабдувале храна преку два методи: лов, собирање плодови и земјоделство. Денес, исхраната на најголемиот дел од населението е обезбедена од прехранбената индустрија во која доминираат мултинационалните корпорации кои се занимаваат со интензивно сточарство и индустриско земјоделство за да го зголемат производството.

Безбедноста и сигурноста на храната се следи од страна на национални и меѓунаронди регулаторни агенции, како на пример, Меѓународната асоцијација за заштита на храната, Светскиот институт за ресурси, Светската програма за храна и земјоделство и Советот за меѓународни информации за храна. Тие се занимаваат со прашањата како што се :одржливост, биолошката разновидност, климатските промени, растот на наделението и пристап до храната. Правото на храна е човеково право кое произлегува од Меѓународниот пакт за економски, социјални и културни права (ICESCR), признавајќи го „правото на соодветен стандард на живеење, вклучувајќи соодветна храна“, како и „основното право да се биде ослободен од глад“.

Луѓето разликуваат пет различни типови на вкусови: слатко, кисело, солено, горчливо и умами. Како што животните еволуирале, вкусовите кои обезбедуваат најмногу енергија (шеќерот и мастите) се најпријатни за јадење, додека пак киселиот вкус не е толку омилен за конзумирање. Водата, како најважна за опстанок, нема вкус. Од друга страна пак мастите, особено заситените масти, се позбиени и побогати а со тоа се сметаат како поомилени за јадење.

Слатко

Генарално се смета за најомилен вкус, слаткоста речиси секогаш е направена од некој вид на шеќер, како што се глукоза или фруктоза, или дисахариди, на пример, сахароза), која е комбинација на молекулите на глукоза и фруктоза. Сложените јаглехидрати се долги синџири и со тоа немаат сладок вкус. Вештачките засладувачи, како сукралоза, често се користат како имитација за шеќер, создавајќи чувство на слатко, без калории. Другите типови на шеќер вклучуваат суров шеќер, кој е познат по својата боја, боја на килибар, кога е необработен. Шеќерот е витален за енергија и опстанок и е со пријатен вкус. Растенијата од родот Stevia содржат состојка позната како стевиол, која кога се екстрахира, има 300 пати повеќе сладост од шеќерот, додека минимално влијае на крвниот шеќер.

Кисело

Киселоста е предизвикана од вкусот на киселините, како оцетот во алкохолните пијалоци. Киселата храна вклучува цитрус, особено лимон, лимета и во помал степен портокали. Киселоста е од особено значење, бидејќи може да укажува на храна расипана од дејството на бактериите. Меѓутоа, многу видови на храна се со малку кисел вкус, сè со цел да се помогне да се стимулира и подобри вкусот.

Солено

Соленоста е вкусот на јоните на алкалните метали, како што се натриум и калиум. Се наоѓа речиси во секоја храна за да го подобри вкусот, иако да се јаде чиста сол се смета за многу непријатен вкус. Постојат многу видови на сол, кои имаат различен степен на соленост, вклучувајќи ја и морската сол, кошер сол, минерална сол и сивата сол. Освен за подобрување на вкусот, солта му е потребна на телото и одржува деликатна електроцитна рамнотежа, што е функцијата на бубрезите. Солта може да биде јодизирана, што значи во неа може да биде додаван јод, кој е неопходна состојка која ја подобрува тироидната функција. Некои видови на конзервирана храна, особено супи или пакувани чорби, имаат тенденција да бидат со високо ниво на сол, што обезбедува подолга трајност на храната. Историски гледано, солта се користела како конзерванс за месо, како екскреција на водата. Слично на тоа, исушената храна, често промовира безбедност на храната.

Горчливо

Кората на лимонот е исклучително горчлива, додека пак внатрешноста на лимонот се карактеризира со кисел вкус. Горчината е многу непријатна сензација карактеристична по остар, пикантен вкус. Темното, незасладено чоколадо, кофеинот, кората на лимон, како и слични видови на овошја се познати по горчливот вкус.

Унами

Унами на јапонски значи вкусно, што е најмалку познато за западната популарна култура, но нема толку долга традиција како азијатската кујна. Унами е вкусот на глумати, особено мононатриев глумат или МСГ. Се карактеризира со чубрица, месеста е и со богат вкус. Лососот и печурките се со висок вкус на унами. Месото и други производи од животинско потекло се опишуваат со овој вкус.

10 ПРАВИЛА ЗА ПРАВИЛНА ИСХРАНА

Разновидност

Разновидноста е многу важен фактор во одржувањето идеална телесна тежина и здраво тело – не постои продукт што самостојно може да ги задоволи севкупните потреби на организмот. На организмот секојдневно му се потребни протеини, масти, белковини, витамини, минерали, антиоксиданти и влакна, а оптимално ќе функционира кога ќе ги прими сите наведени компоненти. Од тие причини, разновидната исхрана е темел на здравјето.

Умереност

При секој оброк консумирајте умерено количество храна. Телото можеби не може да го свари и да го искористи сето количество храна што ќе се внесе во текот на еден оброк, па одвишните килокалории се складираат. За да се спречи тоа, потребно е да консумирате разновидни оброци во умерено количество, 5 пати дневно.

Консумирајте доволно жита, овошје и зеленчук

Продуктите како жита од цели зрна даваат оптимално количество енергија за подолг период во текот на денот, па оттаму тие се квалитетен извор на енергија. Житото, овошјето и зеленчукот исто така содржат поголемо количество витамини, минерали и диетални влакна кои имаат позитивен заеднички ефект врз општото здравје.

Одржувајте идеална телесна тежина

Идеалната телесна тежина е индивидуална и зависи од антропометриските мерки. За да може телото да согорува повеќе енергија и да биде што повитално, се препорачува секојдневно занимавање со телесна активност, како и избалансирана и умерена исхрана.

Денот почнете го со појадок!

Често се говори дека појадокот е најважниот оброк во денот. Сите оброци се подеднакво важни, но со појадокот му овозможувате на своето тело извор на енергија и на нутриенти наутро, во период кога е потребно најголемо количество енергија за почеток на денот!

Редовност

Прескокнувањето оброци може да доведе до неконтролиран глад, а последица од тоа е – прејадувањето. Со таквиот ритам на исхрана му се одмогнува на телото да ја одржи или да стекне идеална телесна тежина. Дневно се потребни 5 оброци: појадок, прва ужина, ручек, втора ужина и вечера. Ужините се меѓуоброци што би требало да имаат помала енергетска вредност од трите главни оброци.

Намалете го внесот на заситени масни киселини

Заситените масни киселини во денешно време станале причина за повеќето кардиоваскуларни болести, но тие сепак му се потребни на организмот. За да се избегне негативниот ефект од заситените масни киселини, потребно е исхраната да се збогати со внес на незаситени масни киселини и занимавање со физичка активност.

Помалку сол

Во денешно време солта стана проблем поради сè почестата појава на хипертензија во светот. Бидејќи солта секојдневно се користи во домаќинството и во многу производи на пазарот, сè потешко е одржувањето на оптимален крвен притисок. Препорачаното дневно количество сол е 6 g.

Движете се

Денес многу често се запоставува физичката активност поради „канцеларискиот“ начин на живот. За да се одржи виталноста и здравјето на мускулната маса, неопходна е редовна телесна активност. Секојдневната телесна активност е есенцијален фактор за здравје и долговечност на организмот.