อัญชัญ

อัญชัญ

ชื่อวิทยาศาสตร์  :   Clitoria ternatea Linn. 

วงศ์ :  Fabaceae

ชื่อเรียกอื่นๆ  :  เอื้องชัน

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ไม้เถา (ExC) เลื้อยพันตามต้นไม้ต้นอื่น ลักษณะเถากลมเล็กเรียวยาว มีขนนุ่มปกคลุมอยู่

ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก ปลายคี่ มีใบย่อย 3-5 คู่ ออกเรียงสลับ ลักษณะใบรูปรี ปลายใบมน โคนเบี้ยว ผิวและขอบใบเรียบ ใบบางมีสีเขียว

ดอก ออกดอกเป็นดอกเดี่ยว ตามซอกใบคล้ายดอกถั่ว สีน้ำเงิน ฟ้าม่วงหรือขาว มีกลีบดอก 4 กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน มีพันธุ์ดอกลาหรือดอกเดี่ยว และดอกซ้อน รูปทรงคล้ายฝาหอยเซลล์ กลีบคลุมรูปกลมปลายเว้าเป็นแอ่ง ตรงกลางมีสีเหลือง

ผล เป็นฝักแบนโค้งงอเล็กน้อย ฝักยาวเหมือนฝักถั่วเขียว มีเมล็ดอยู่ข้างใน เมื่อแก่แตกได้

นิเวศวิทยา

เป็นไม้ที่มีถิ่นเดิมอยู่ในเขตร้อน นิยมปลูกไว้ใช้ประโยชน์ตามบ้านเรือนและสวนครัว

การปลูกและขยายพันธุ์

เป็นไม้ที่สามารถขึ้นได้ตามดินทั่วๆ ไป เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุย ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด ปักชำกิ่งหรือนำต้นที่งอกใหม่ไปปลูก

ประโยชน์ทางยา

รสและสรรพคุณในตำรายา

ราก รสขมเย็น เป็นยาขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ ระบายท้องฝนหยอดตา แก้อาการตาเจ็บ ตาฟาง ทำให้ตาสว่าง ทำเป็นยาสีฟัน ทำให้ฟันทนและแก้อาการปวดฟันได้

เมล็ด รสมัน เป็นยาระบายท้อง

ดอก รสจืดเย็น ใช้แต่งสีขนม ใช้ทดสอบความเป็นกรด-เบส แทนกระดาษลิตมัส น้ำคั้นจากดอกใช้ทา ทำให้ผมขึ้นและคิ้วดกดำ ซึ่งจะได้ผลดีเมื่อใช้ในเด็ก

·      สรรพคุณทางสมุนไพร

·  ดอกอัญชัน คั้นน้ำ ผสมน้ำมะนาวหน่อย ใส่น้ำแข็ง อร่อยชื่นใจ

·  ดอกอัญชัน คั้นน้ำ ทาคิ้ว ช่วยทำให้ผมดกดำ

·  ดอกอัญชัน  ช่วยกระตุ้นการหมุนเวียนของโลหิต

·  ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยชะลอวัย

·  ทำสีผสมอาหาร

วิธีและปริมาณที่ใช้

·  ขับปัสสาวะ ระบายท้อง โดยรากสด 15 กรัม นำมาหั่นเป็นท่อน ต้มในน้ำเดือด 500 ซีซี แล้วกรองเอาน้ำดื่ม เช้า-เย็น

·  ทาคิ้วให้ดกดำ โดยใช้ดอกสด 10 ดอก โขลกให้ละเอียดทาและพอกบริเวณที่ต้องการให้มีขนดกดำ นิยมใช้กับเด็กเพราะจะให้ผลได้ดี

ข้อควรทราบ

·  ยอดอ่อน ใช้รับประทานเป็นผักสด หรือลวกเป็นผักจิ้มน้ำพริก

·  ดอก ใช้ในการแต่งสีขนม

เอกสารอ้างอิง  : https://prayod.com/

:  https://medthai.com/