ศูนย์ข้อมูลคลังความรู้ชุมชน  ตำบลบ้านพรุ

บ้านพรุ ตําบลบ้านพรุ อําเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ตามคําบอกเล่าของชาวบ้านเล่ากันว่า แต่เดิมหมู่บ้านแห่งนี้ยังมีลักษณะเป็นพรุขนาดใหญ่ แม้แต่ถนนหนทางก็ยังมีลักษณะที่ดินเป็นโคลนตม ซึ่งบางครั้งชาวบ้านก็เดินจมลงในพรุจนต้องเสียเวลาในการดึงเท้าออกจากโคลนตมเป็นเวลานาน โคลนในลักษณะนี้เองที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “โพระ” ครั้งกาลต่อมา   ตามคำบอกเล่าได้ระบุเอาไว้ว่า "ตางกเง็ก" มีบ้านเดิมอยู่ที่ "ควนจง" ได้เดินทางมาบริเวณบ้านพรุ เพื่อบุกเบิกถางพงสร้างบ้านเรือน เมื่อประมาณ 200 ปีที่แล้ว เนื่องจากพื้นที่ที่เป็นพรุ เหมาะแก่การเพาะปลูกทำเกษตรกรรม ไม่ว่าจะเป็นการเพาะปลูก ทำไร่ ทำนา ทำสวน หรือเลี้ยงสัตว์ ซึ่งเหมาะกว่าดินที่ควนจง หลังจากที่ตางกเง็กมาบุกเบิกได้ระยะหนึ่ง ก็มีลูกหลานและเพื่อนบ้านแถวควนจง เข้ามาอยู่อาศัยในบริเวณดังกล่าวมากขึ้นจึงได้ตั้งชื่อหมู่บ้านที่ตนอยู่อาศัยว่า “บ้านโพระ” ต่อมาจึงเพี้ยนมาเป็น “บ้านพรุ”   มีชาวบ้านจากต่างถิ่น ได้ย้ายถิ่นฐานเข้ามาปักหลักที่บ้านพรุเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ กลายเป็นชุมชนขนาดใหญ่ พัฒนาเป็นหมู่บ้าน และเปลี่ยนเป็นตำบลมาจนถึงปัจจุบัน 

จากคำบอกเล่าต่อ ๆ กันมาบอกว่า เมื่อก่อนที่นี่ไม่มีกำนัน ไม่มีผู้ใหญ่บ้าน มีแต่ “หัวบ้าน” ต่อมาภายหลังจากที่มีการประกาศใช้กฎหมายปกครองท้องที่ จึงได้มีการแต่งตั้งกำนัน ผู้ใหญ่บ้านขึ้น ซึ่งมี “นายบุญทอง ศรีสุวรรณโณ” เป็นกำนันคนแรกของตำบลบ้านพรุ

ความเจริญของตำบลบ้านพรุที่มีมากขึ้นเรื่อย ๆ ตามการขยายตัวของชุมชน กระทรวง มหาดไทยจึงได้ประกาศตั้งตำบลบ้านพรุ (พื้นที่บางส่วน) เป็น “สุขาภิบาลบ้านพรุ” ตามประกาศกระทรวง มหาดไทย ลงวันที่15 พฤศจิกายน พ.ศ.2508 ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 82 ตอนที่ 103 ลงวันที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ.2508 คลอบคลุมพื้นที่ หมู่ที่ 1 หมู่ที่ 3 และหมู่ที่ 4 ของตำบลบ้านพรุ มีเนื้อที่ 1.43 ตารางกิโลเมตร โดยกำหนดให้มีกรรมการสุขาภิบาล 11 คน มาจากการแต่งตั้ง 7 คน และมาจากการเลือกตั้งของประชาชน 4 คน ต่อมาใน พ.ศ.2530 สุขาภิบาลบ้านพรุได้มีประธานที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชน โดยมีนายอำเภอเป็นที่ปรึกษา

พ.ศ. 2528 ได้ขยายเขตสุขาภิบาลบ้านพรุ ครอบคลุมอีก 4 หมู่บ้าน คือ หมู่ที่ 2 หมู่ที่ 5 หมู่ที่7 และหมู่ที่ 9 ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 62 ตอนที่ 38 ลงวันที่ 1 เมษายน 2528 รวมพื้นที่ 12.15 ตารางกิโลเมตร มีประชาการ 15,352 คน จำนวนครัวเรือน 2,876 ครัวเรือน

พ.ศ. 2537 เมื่อสุขาภิบาลบ้านพรุมีความเจริญขึ้น จำนวนประชาการหนาแน่นขึ้น จึงมีพระราชกฤษฎีกา จัดตั้งเทศบาลตำบลบ้านพรุ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา พ.ศ. 2536 โดยยกฐานะจากสุขาภิบาลบ้านพรุและพื้นที่ใกล้เคียงขึ้นเป็น “เทศบาลตำบลบ้านพรุ” ประกาศใน ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 110 ตอนที่ 223 ลงวันที่ 27 ธันวาคม 2536 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 27 มกราคม 2537 มีพื้นที่ 17.97 ตารางกิโลเมตร มีประชากร 16,014 คน จำนวนครัวเรือน 4,341 ครัวเรือน

พ.ศ. 2545 เมื่อเทศบาลตำบลบ้านพรุมีความเจริญทางเศรษฐกิจและสังคมเพิ่มขึ้น จึงได้ มีการเปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลบ้านพรุ เป็น “เทศบาลเมืองบ้านพรุ” ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองบ้านพรุ พ.ศ. 2545 ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 119 ตอนที่ 63 ก ลงวันที่ 6 มิถุนายน 2545 โดยมีผลตั้งแต่วันที่ 7 มิถุนายน 2545 เป็นต้นไป