Τραπ: είδος μουσικής ή κοινωνική παρακμή
Γρηγόρης Δημητρίου (Β'1)
Γρηγόρης Δημητρίου (Β'1)
Τα τελευταία χρόνια, χάρη στην εξέλιξη των τεχνολογικών μέσων, η μουσική αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των ανθρώπων. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, ο μέσος άνθρωπος αφιερώνει ετησίως 961 ώρες και 10 λεπτά, για να ακούσει μουσική, γεγονός που καθιστά ξεκάθαρο το μέγεθος της επιρροής της. Γιατί όμως στην παγκόσμια κοινότητα, αλλά και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, ένα από τα δημοφιλέστερα είδη “μουσικής” είναι πλέον η “trap” που περιλαμβάνει αναρίθμητα “τραγούδια” των οποίων οι στίχοι βρίθουν από αναφορές στη “μαγκιά” των όπλων, στα ναρκωτικά, στα χρήματα, στα ακριβά οχήματα με επικίνδυνες ταχύτητες, στις ιερόδουλες (με την αγοραία λέξη) κ.λπ.; Πώς κατέληξαν αυτές οι ανήθικες ιδέες να είναι τα βασικά ερεθίσματα που λαμβάνουν οι νέοι από τη μουσική βιομηχανία;
Η γνωστότερη σημασία της λέξης trap είναι «παγίδα», χωρίς όμως να είναι και η μοναδική. Το 1967 στις Η.Π.Α, trap άρχισε να λέγεται ένα κρυφό μέρος στο οποίο γίνεται διακίνηση (παράνομων) ναρκωτικών, με αποτέλεσμα από το 2004 η λέξη trap να αποκτά επισήμως αυτήν την επιπρόσθετη σημασία. Σύμφωνα με τον Max Besora, συγγραφέα του βιβλίου «Trapologia» (2018) η trap είναι υποείδος της ραπ μουσικής που εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 στις φτωχότερες γειτονιές της Ατλάντα των Η.Π.Α., στα “σπίτια” trap όπου παράγονται και πωλούνται διάφορα ναρκωτικά. Οι χρήστες αισθάνονται «παγιδευμένοι» και παρουσιάζουν τον «δικό τους κόσμο», τον αντισυστημικό τρόπο ζωής τους στους δρόμους, με τη δική τους αργκό και απευθύνονται στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα που βιώνουν οικονομική κρίση και άλλα προβλήματα-απόρροια της κοινωνικής ανισότητας.
Καθώς οι νέοι έχουν έντονο το επαναστατικό στοιχείο και το αίσθημα της εναντίωσης στο κατεστημένο, οραματιζόμενοι ένα καλύτερο μέλλον ίσων ευκαιριών και δικαιωμάτων, αισθάνθηκαν το νέο αυτό είδος μουσικής αντιπροσωπευτικό του ευάλωτου εσωτερικού τους κόσμου. Με την αποδοχή και την υποστήριξη των νέων, αλλά και τη δημιουργία πλατφορμών μουσικής όπως το Spotify, που επέτρεψαν την εύκολη και καθολική προσβασιμότητα του κόσμου στη μουσική αυτή, η τραπ είναι πλέον ένα από τα πιο ισχυρά χαρτιά της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας. Και ποιο είναι τελικά το πρόβλημα στο γεγονός ότι οι νέοι έχουν βρει ένα είδος μουσικής μέσα από το οποίο εκφράζεται ο ψυχισμός τους; Το πρόβλημα είναι η ίδια η τραπ, η οποία κατά τη γνώμη μου δεν θα έπρεπε καν να αποκαλείται μουσική.
Είναι γεγονός πως θα ήταν ακρότητα να καταδικάσουμε όλα τα τραπ κομμάτια, ωστόσο η συντριπτική πλειοψηφία αυτών προωθεί ανήθικες απόψεις και προβάλλει ακατάλληλα πρότυπα, προσφέροντας ενδεχομένως μια εφήμερη αίσθηση εκτόνωσης, που παρουσιάζει όμως εξαιρετικά μεγάλη απόκλιση από τον εκπαιδευτικό και ουσιώδη ρόλο που κατείχε ήδη η μουσική από τα αρχαία χρόνια, με τους αρχαίους Έλληνες να θεωρούν απαίδευτο όποιον δε γνώριζε μουσική… Στην πραγματικότητα, η τραπ μουσική δεν έχει καμία σχέση με την αναρχία ενός ελεύθερου και ανήσυχου πνεύματος, αλλά αντίθετα αγγίζει τα όρια του φασισμού˙ αυτή είναι και η μεγάλη της διαφορά με τη ραπ. Ενώ η ραπ μουσική τις περισσότερες φορές στηρίζεται σε έναν βασικό ρυθμό, έχει ομοιοκαταληξία, μια πολύπλευρη ενορχήστρωση και χαρακτηρίζεται από μια γενική κοινωνική ευαισθητοποίηση ή και αφήγηση μιας ιστορίας, όπως άλλωστε δηλώνει και το ακρωνύμιό της (rap rhythm and poetry), η τραπ επικεντρώνεται σε θέματα που σχετίζονται με τη ζωή στον δρόμο, την κουλτούρα των ναρκωτικών, το έγκλημα, την προβολή ρατσιστικών απόψεων, τη γυναίκα ως «μέσο» σεξουαλικής ικανοποίησης, ενώ ενορχηστρώνεται με βαριά μπάσα που παράγουν σκοτεινό ήχο και αυξάνουν την επιθετικότητα του συνόλου. Φυσικά, οι εκπρόσωποι της τραπ, οι λεγόμενοι τράπερς, δε θα μπορούσαν να έχουν διαφορετικό επίπεδο από αυτό των τραγουδιών της.
Ειδικότερα για την ελληνική τραπ
Οι περισσότεροι Έλληνες τράπερς έχουν έντονη έλλειψη παιδείας ως επακόλουθο του ενδεχόμενου προβληματικού περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσαν και της υπέρμετρης αδιαφορίας τους για την εκπαίδευση˙ «Δεν έχω τελειώσει το σχολείο, τι να το κάνω;» έχει δηλώσει χαρακτηριστικά γνωστός τράπερ σε συνέντευξή του. Παράλληλα, δεν είναι λίγα τα άρθρα με τίτλο «γνωστός τράπερ συνελήφθη…για παράνομη οπλοκατοχή (και όχι μόνο), διακίνηση ναρκωτικών ή υπέρβαση του ορίου ταχύτητας», ενώ η παραβατική και βίαιη συμπεριφορά των τράπερς έγινε πιο ευδιάκριτη από ποτέ στην τελετή απονομής μουσικών βραβείων 2022 (mad video music awards 2022), όταν δύο από τους πιο πετυχημένους τράπερς, μαζί με την «προσωπική τους φρουρά», ξεκίνησαν να παίζουν ξύλο φτάνοντας στο σημείο να πετάξουν μέχρι και καρέκλες, κάτι το οποίο πιθανότατα να ήταν σχεδιασμένο ένεκα μιας προϋπάρχουσας κόντρας. Το χειρότερο από όλα ήταν το γεγονός πως κατά τη διάρκεια της συμπλοκής, τραυματίστηκαν ελαφρώς και άλλοι ανυποψίαστοι καλεσμένοι, ενώ διακόπηκε η απονομή του βραβείου στην Έλενα Παπαρίζου, που τελικά αποχώρησε από την εκδήλωση χωρίς να πραγματοποιήσει καμία εμφάνιση.
Βίντεο από τη στιγμή που οι δύο τράπερς πιάνονται στα χέρια στα μουσικά βραβεία.
«Πάλι καλά που βρήκαν μόνο το ένα, γιατί είχα κι άλλο στο αμάξι» λέει χλευάζοντας ο τράπερ Τρανός, έπειτα από τη σύλληψή του για οπλοκατοχή.
Επειδή όμως κάποιοι μπορεί ακόμα να μην έχουν συνειδητοποιήσει ή πειστεί για τον λόγο που η τραπ δεν πρέπει να θεωρείται μουσική, έφτιαξα το παρακάτω πλαίσιο, το οποίο αποτελεί ένα αρκετά αντιπροσωπευτικό δείγμα της τραπ:
Νομίζω πως πλέον οι λόγοι που καθιστούν την τραπ αντικειμενικά ακατάλληλη είναι ξεκάθαροι. Πώς είναι όμως δυνατόν να κυκλοφορούν στο διαδίκτυο βιντεάκια μέχρι κι από καλοκαιρινή γιορτή νηπιαγωγείου, στα οποία παιδάκια τραγουδούν κι αναπαράγουν τις χυδαιότητες της τραπ;
Γιατί τα κορίτσια στηρίζουν την απροκάλυπτη υποτίμηση προς το φύλο τους, χορεύοντας στους ρυθμούς της τραπ και αποδεχόμενες τη θέση «μιας μαντάμ ενός αλήτη» (σ.σ. στίχοι του τραγουδιού «madame»), χαρίζοντας προβολές σε video clips που τις παρουσιάζουν και τις χρησιμοποιούν ως αντικείμενα πόθου;
Γιατί πλέον τα μαθητικά πάρτι – συμπεριλαμβανομένου και του σχολείου μας – πραγματοποιούνται κατά βάση με τη συμμετοχή κάποιου επιφανούς τράπερ; Πόσο ισχυρό είναι το κίνητρο του κέρδους έναντι της ηθικής, ώστε παραγωγοί και άλλοι δημοφιλείς τραγουδιστές και τραγουδίστριες κυρίως της ποπ μουσικής να συνεργάζονται με τους τράπερς ενισχύοντας τη φήμη τους ή τοποθετώντας τους στην κριτική επιτροπή μουσικών διαγωνισμών της τηλεόρασης (π.χ. η προσθήκη του Light στην επιτροπή του φετινού κύκλου του fame story); Γιατί οι γονείς αφήνουν τα παιδία τους εκτεθειμένα στην τραπ και πώς επιτρέπεται από τους αρμόδιους φορείς η κυκλοφορία ορισμένων τραγουδιών; Ίσως οι περισσότεροι δεν έχουν αντιληφθεί το νόημα της τραπ, ενώ πολλοί που παρασύρονται από τον χορευτικό ρυθμό της υποστηρίζουν πως τραγουδούν τους στίχους χωρίς να ενστερνίζονται το μήνυμα που προωθούν. Ωστόσο, ακούγοντας τραπ διαιωνίζονται και εδραιώνονται συνειδητά ή ενδόμυχα ρατσιστικές, σεξιστικές, φιλοχρήματες και βίαιες αντιλήψεις που σε καμία περίπτωση δε χωρούν στη σύγχρονη ελληνική, αλλά και παγκόσμια κοινότητα που παλεύει για την εξάλειψη των στερεοτύπων και τον σεβασμό στον άνθρωπο και στα δικαιώματά του. Συνεπώς, όποιος σέβεται τον εαυτό του, αλλά και την τέχνη της μουσικής οφείλει να σταματήσει να ακούει, αν όχι όλα, ορισμένα τραπ τραγούδια. Άλλωστε, όπως έχει πει ο Γερμανός συγγραφέας Ζαν-Πωλ Ρίχτερ «η μουσική είναι το φεγγαρόφωτο στη σκοτεινή νύχτα της ζωής»˙ μια φράση που εμφανώς αποκλίνει από τον σκοτεινό κόσμο της τραπ μουσικής παρακμής…