Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη
Γιώργος Παπαδόπουλος (Β'3)
Embedded Files
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται κυρίως στην Ευρώπη μία ισχυρή άνοδος της ακροδεξιάς και του δεξιού λαϊκισμού. Οι τελευταίες εκλογές, αλλά και πολλές δημοσκοπήσεις σε χώρες της Ε.Ε., αναδεικνύουν την αυξανόμενη δημοτικότητα πολλών κομμάτων, των οποίων οι θέσεις χαρακτηρίζονται από ισλαμοφοβία, σκληρή μεταναστευτική πολιτική, ευρωσκεπτικισμό και άλλες ρητορικές μίσους, συχνά προσανατολισμένες στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και σε άλλες μειονότητες. Η άνοδος αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο σε οικονομικούς παράγοντες, όπως ο πληθωρισμός, το υψηλό κόστος ζωής και η ακρίβεια, αλλά και στα μεταναστευτικά κύματα που δέχεται η Ευρώπη.
Πιο συγκεκριμένα, ας εξετάσουμε την άνοδο πολλών ακροδεξιών κομμάτων στην εξουσία, σε μερικές από τις χώρες της Ευρώπης.
Ελλάδα
Αρχίζοντας με τη χώρα μας, είναι γνωστή σε όλους η επιτυχία που γνώρισε το κόμμα των «Σπαρτιατών», του οποίου οι βουλευτές υποστηρίζουν ανοιχτά τις βλέψεις της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή» και του νεοναζί Ηλία Κασιδιάρη. Το κόμμα ανήκει αδιαμφισβήτητα στο φάσμα της ακροδεξιάς και στις θέσεις του συμπεριλαμβάνεται ο εθνικισμός και ο συντηρητισμός, ο Ευρωσκεπτικισμός και η εναντίωση στη μετανάστευση. Στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου συγκέντρωσε το 4,68% των ψήφων, το οποίο αναλογεί σε 12 έδρες.
Παράλληλα, στο ελληνικό κοινοβούλιο συμμετέχουν και τα κόμματα της Ελληνικής Λύσης και της Νίκης, τα οποία και συγκεντρώνουν από 4,44% και 3,70% αντίστοιχα. Τα κόμματα αυτά ανήκουν στο φάσμα της ακροδεξιάς, διατηρούν εθνικιστικές στάσεις, με ισχυρή αντίθεση στη Συμφωνία των Πρεσπών (και το όνομα «Βόρεια Μακεδονία»), αρνητική στάση προς τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα και επιδιώκουν σκληρή μεταναστευτική πολιτική.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η δήλωση του ηγέτη της Ελληνικής Λύσης, Κ. Βελόπουλου: «Θέλω τους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής. Τα πολύ ναζιστικά με βρίσκουν αντίθετο.» Το κόμμα του έχει 12 έδρες στη Βουλή.
Τέλος, σημαντικό είναι να αναφερθεί η εσωκομματική κρίση που βιώνει το κόμμα των «Σπαρτιατών», γεγονός που έχει συμβάλει στη μερική πτώση του στις δημοσκοπήσεις από την ημέρα των Εκλογών μέχρι σήμερα.
Γερμανία
Στη Γερμανία παρατηρείται άνοδος του κόμματος «Εναλλακτική για την Γερμανία» (Altenative fur Deutchland), το οποίο στις Γερμανικές Γενικές Εκλογές του 2021 κατείχε το 12,6% των ψήφων. Αυτός ο αριθμός, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, έχει μετατραπεί σε 21%, καθιστώντας το ακροδεξιό αυτό κόμμα το δεύτερο μεγαλύτερο σε απήχηση. Διατηρεί εθνικιστικές στάσεις, αντιτίθεται στη χρήση του ευρώ και επικεντρώνεται στον Αντί-ισλαμισμό, επιδιώκοντας να κηρύξει το Ισλάμ, ως «ασύμβατο με τη γερμανική κουλτούρα». Επίσης είναι ενάντια στη μετανάστευση και στον γάμο ομόφυλων ζευγαριών, ενώ παράλληλα αρνείται την κλιματική αλλαγή ως συνέπεια ανθρωπίνων δραστηριοτήτων.
"Νέοι Γερμανοί; Τους κάνουμε μόνοι μας."
Γαλλία
Οι εκλογές του 2022 στη Γαλλία ανέδειξαν νικητή τον Εμμανουέλ Μακρόν, ο οποίος επικράτησε επί του αντίπαλου κόμματος της Μαρίν Λε Πεν με ποσοστό 58% έναντι 42%. Από τότε, η πλειονότητα του πληθυσμού έχει δείξει τη δυσαρέσκειά του προς την κυβέρνηση Μακρόν, οδηγώντας πολλούς στο κόμμα της αντιπολίτευσης. Πρόσφατες εξελίξεις και αναταραχές στη Γαλλία δυσχεραίνουν δραματικά την κατάσταση και πυροδοτούν την άνοδο της ακροδεξιάς.
Το κόμμα «Εθνική Συσπείρωση» (Rassemblement National) ανήκει στην ακροδεξιά, υποστηρίζοντας έντονα εθνικιστικές αντιλήψεις, σκληρά μέτρα κατά της μετανάστευσης και Ευρωσκεπτικισμό. Η Λε Πεν είναι επίσης υπέρ της επαναφοράς της θανατικής ποινής και επιθυμεί να μειώσει την αμερικανική επιρροή στη χώρα της, τασσόμενη ανοιχτά με τα ρωσικά συμφέροντα. Επίσης σκοπεύει να ακολουθήσει αυστηρή πολιτική κατά του Ισλάμ μέσω της απαγόρευσης της χρήσης του χιτζάμπ και άλλων μέτρων.
Σημαντικό είναι να παραθέσουμε και τις απόψεις του ιδρυτή του κόμματος και πατέρα της Μαρίν Λε Πεν, Ζαν-Μαρί Λε Πεν. Υπήρξε αρνητής του ολοκαυτώματος, της κλιματικής αλλαγής και ομοφοβικός. Έχει καταδικαστεί για ρατσισμό και αντισημιτισμό.
Μαρίν Λε Πεν
Ιταλία
Στην Ιταλία, το ακροδεξιό κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας», ανέβηκε στην εξουσία στις εκλογές του 2022. Η πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι υπήρξε μέλος του νεοφασιστικού κόμματος MSI (Movimento Sociale Italiano).
Όπως και τα προηγούμενα ακροδεξιά κόμματα που εξετάσαμε, έτσι και τα «Αδέλφια της Ιταλίας», διατηρούν εθνικιστικές, ευρωσκεπτικιστικές, ισλαμοφοβικές και αντιμεταναστευτικές αντιλήψεις. Η Μελόνι προβάλλει έντονα το πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας και τη χριστιανική θρησκεία. Έχει απαρνηθεί τον χαρακτηρισμό της φεμινίστριας, παρά το γεγονός ότι είναι η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας.
Μάλιστα, υποστηρίζει και συγκεκριμένες θεωρίες συνομωσίας, στενά συνδεδεμένες με την λευκή υπεροχή, όπως αυτή της «Μεγάλης Αντικατάστασης». Σύμφωνα με την συγκεκριμένη θεωρία, τα μεταναστευτικά κινήματα δεν οφείλονται στον πόλεμο και τη φτώχεια αλλά σε μία ‘’ελίτ’’ με στόχο την αντικατάσταση των Ευρωπαίων από μη-λευκούς.
Τζόρτζια Μελόνι
Ολλανδία
Τον Νοέμβρη του 2023, η Ολλανδία εξέλεξε το ακροδεξιό «Κόμμα για την Ελευθερία» (Partij voor de Vrijheid) με ηγέτη τον Γκερτ Βίλντερς.
Το κόμμα είναι ευρωσκεπτικιστικό και σκοπεύει να φύγει η χώρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και να επιστρέψει στο παλιό νόμισμα στης Ολλανδίας. Αντιτίθεται έντονα στη μετανάστευση, ιδιαίτερα από μουσουλμανικές χώρες αλλά και αυτές της ανατολικής Ευρώπης. Επίκεντρο της πολιτικής του έχει το Ισλάμ και η ρητορική μίσους που έχει αναπτύξει για αυτό. Έχει κατηγορηθεί για υποκίνηση θρησκευτικού και φυλετικού μίσους.
Γκερτ Βίλντερς
Ισπανία
Με το 12,4% των ψήφων και 33 έδρες βρίσκεται το ακροδεξιό Vox στο ισπανικό κοινοβούλιο. Η απότομη άνοδος του κόμματος παρατηρήθηκε πρώτα στις εκλογές του 2019 όπου και κέρδισε 52 έδρες. Από τότε η υποστήριξη για το κόμμα έχει πέσει, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν παίζει κύριο ρόλο στην πολιτική σκηνή, όντας το τρίτο δημοφιλέστερο κόμμα.
Το Vox περιέχει επίσης στοιχεία εθνικισμού, ισλαμοφοβίας και αντιμετανάστευσης. Έχει κατηγορηθεί για ομοφοβία και είναι αντιφεμινιστικό.
Αυστρία
Το «Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας» (Freiheitliche Partei Österreichs) σημειώνει σημαντική άνοδο, με τις δημοσκοπήσεις να το τοποθετούν πρώτο, με 29%. Το κόμμα συμμετείχε στις εκλογές του 2019, κερδίζοντας το 16%.
Εθνικισμός, Ισλαμοφοβία, αντιμετανάστευση και ευρωσκεπτικισμός αποτελούν τις κύριες στάσεις του κόμματος. Μάλιστα, στο παρελθόν συνδεόταν με την ναζιστική ιδεολογία. Η Αυστριακή Επιτροπή του Μαουτχάουζεν το κατακρίνει για τις ακροδεξιού χαρακτήρα απόψεις και δραστηριότητές του.
Ελβετία
Σταθερά διατηρεί την εξουσία το ακροδεξιό «Ελβετικό Λαϊκό Κόμμα» (Schweizerische Volkspartei) στην Ελβετία. Με το ποσοστό του να κυμαίνεται στις πρόσφατες εκλογές (2023) στο 28%, το κόμμα διατηρεί την πρωτιά με σημαντική διαφορά από τα αλλά για πολλές τετραετίες.
Διατηρεί εθνικιστικές, αντιμεταναστευτικές, ισλαμοφοβικές και ευρωσκεπτικιστικές στάσεις, όπως και τόσα ευρωπαϊκά ομόλογά του.
«Για να δημιουργηθεί ασφάλεια» «Για να δημιουργηθεί ρατσισμός», αντίδραση σε αφίσα του κόμματος
Βέλγιο
Συντριπτική επιτυχία γνώρισε το ακροδεξιό «Φλαμανδικό Συμφέρον» (Vlaams Belang) του Βελγίου. Στις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές του 2019, ανέβηκε κατά 15 έδρες συγκριτικά με την προηγούμενη πενταετία. Αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στο Βέλγιο, αλλά από τις εκλογές και μετά έχει γνωρίσει δραματική άνοδο και τοποθετείται πρώτο στις δημοσκοπήσεις.
Όπως φανερώνει το όνομα, το κόμμα προασπίζεται τα συμφέροντα της Φλάνδρας, της βόρειας περιοχής του Βελγίου η οποία διαφέρει πολιτισμικά από τη νότια. Ο φλανδρικός εθνικισμός, που διέπει το κόμμα, προκύπτει παράλληλα με άλλες ιδεολογίες της ακροδεξιάς ατζέντας (Ισλαμοφοβία, Αντιμετανάστευση, Ευρωσκεπτικισμός, εναντίωση στην πολυπολιτισμικότητα).
Ουγγαρία
‘’Δημοκρατική οπισθοδρόμηση’’ λαμβάνει χώρα στην Ουγγαρία υπό την κυβέρνηση του Βικτόρ Ορμπάν. Ο ηγέτης του κόμματος «Φίντες – Ουγγρική Συμμαχία Πολιτών» (Fidesz – Magyar Polgári Szövetség), εδώ και χρόνια μένει στην εξουσία, εγκαθιδρύοντας ένα πιο αυταρχικό καθεστώς. Έχει προβεί σε αναθεωρήσεις του συντάγματος και σε εφαρμογή νόμων, με σκοπό να εξυπηρετήσει τα πολιτικά του συμφέροντα και με αποτέλεσμα να κατακρίνεται έντονα από εξωτερικούς παρατηρητές.
Τίθεται ενάντια στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ και στη μετανάστευση υποστηρίζοντας πως η Ουγγαρία πρέπει να παραμείνει μία πολιτισμικά ομογενής χώρα. Ασπάζεται και εκείνος τη θεωρία της «Μεγάλης Αντικατάστασης». Το κόμμα είναι ευρωσκεπτικιστικό και επίσης υπέρ της θανατικής ποινής.
Πολωνία
Παρά το γεγονός ότι η πολιτική συμμαχία που επικράτησε συμπεριλαμβάνει κόμματα τοποθετημένα στο φάσμα της ακροδεξιάς,* μια άλλη πολιτική συμμαχία ονόματι «Συνομοσπονδία: Ελευθερία και Ανεξαρτησία» (Konfederacja Wolność i Niepodległość) κατάφερε να συγκεντρώσει το 7,2% και 18 έδρες στο κοινοβούλιο.
Η ιδεολογία της πολιτικής αυτής συμμαχίας συνοψίζεται, πιστεύω, στην παρακάτω δήλωση: «Δεν θέλουμε Εβραίους, ομοφυλόφιλους, εκτρώσεις, φόρους και την Ευρωπαϊκή Ένωση.»
*Η «Νέα Δεξιά», η πολιτική συμμαχία που κέρδισε τις τελευταίες εκλογές συμπεριλαμβάνει το κόμμα «Κυρίαρχη Πολωνία» (Suwerenna Polska), το οποίο διατηρεί εθνικιστικές, αντιμεταναστευτικές, ευρωσκεπτικιστικές και ομοφοβικές στάσεις.
Νορβηγία
Στη Νορβηγία, το «Κόμμα Προόδου» (Fremskrittspartiet) έχει χαρακτηριστεί ακροδεξιό, υποστηρίζοντας αυστηρό έλεγχο στη μετανάστευση και μένει σκεπτικιστικό ως προς την κλιματική αλλαγή. Στις εκλογές του 2022 κέρδισε 22 θέσεις λαμβάνοντας το 11% των ψήφων.
Φινλανδία
Στη Φινλανδία, το «Κόμμα των Φινλανδών» (Perussuomalaiset Sannfinländarna) κέρδισε στις εκλογές του 2023 το 20,1% των ψήφων και 46 έδρες. Το κόμμα είναι ακροδεξιό και λαϊκιστικό. Αντιτίθεται στην ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα και επιδιώκει την εφαρμογή σκληρών μεταναστευτικών μέτρων. Επίσης είναι ευρωσκεπτικιστικό και εθνικιστικό.
Σουηδία
Επιτυχία γνωρίζουν και οι «Σουηδοί Δημοκράτες» (Sverigedemokraterna) στη Σουηδία. Στις εκλογές του 2022, το κόμμα κατείχε το 20,5% των ψήφων και αυτό το ποσοστό περίπου διατηρεί σε δημοσκοπήσεις μέχρι και σήμερα. Γνώρισε σημαντική άνοδο μετά την μεταναστευτική κρίση του 2015 και πλέον συνεχίζει να ενισχύεται, έχοντας φτάσει να είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα.
Έχει χαρακτηριστεί ως ακροδεξιό και διακρίνεται και αυτό για τις θέσεις του περί αντιμετανάστευσης, εθνικισμού, ισλαμοφοβίας, ευρωσκεπτικισμού.
Έχοντας εξετάσει τα ραγδαίως εξελισσόμενα κόμματα σε χώρες της Ευρώπης ένα μοτίβο γίνεται ξεκάθαρο. Τα περισσότερα επικεντρώνονται στην εφαρμογή αυστηρών μεταναστευτικών μέτρων. Η μεταναστευτική κρίση έχει ξεκάθαρα προκαλέσει μεγάλη αναταραχή σε κάθε χώρα της Ευρώπης και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η ακροδεξιά ανεβαίνει σε ποσοστά, παράλληλα με τα μεταναστευτικά κύματα που καλείται να διαχειριστεί η ήπειρος. Στην Ελλάδα δεν είναι άγνωστη αυτή η κατάσταση, καθώς αποτελεί μία από τις κύριες χώρες εισροής μεταναστών. Αυτό οδηγεί κόμματα, τα οποία προωθούν την κουλτούρα και τα συμφέροντα των ιθαγενών έναντι των μεταναστών και των προσφύγων (Νατιβισμός), στο να αποκτούν δημοτικότητα. Βέβαια, συχνά αναπτύσσεται σαφής ρητορική μίσους που ταυτίζει τον ξένο μετανάστη με την προσωποποίηση του κακού της χώρας.
Θεωρίες συνωμοσίας όπως αυτή της ‘’Μεγάλης Αντικατάστασης’’ βρίσκουν την ευκαιρία να προσελκύσουν περισσότερο κόσμο και να αναπτυχθούν.
Είναι σύνηθες για κόμματα αυτού του πολιτικού φάσματος να δημιουργούν έχθρες μεταξύ των ανθρώπων στοχοποιώντας τις περιθωριοποιημένες κοινότητες. Για αυτόν τον λόγο παρατηρούμε συχνά και την εναντίωση των ακροδεξιών στην απόκτηση ισότιμων δικαιωμάτων από ομοφυλόφιλους και άλλες μειονότητες.
Η Ισλαμοφοβία που παρατηρείται οφείλεται, επίσης, στην ιδέα μιας εθνικά, θρησκευτικά και πολιτισμικά «καθαρής» Ευρώπης.
Ο Ευρωσκεπτικισμός που χαρακτηρίζει πολλά από τα κόμματα είναι και αυτό στοιχείο των εθνικιστικών φρονημάτων τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, κάτι το οποίο πηγαίνει ενάντια στην πολιτική ατζέντα που ακολουθούν.
Στην εμφάνιση τέτοιων ιδεολογιών μεγάλο ρόλο παίζει και το οικονομικό υπόβαθρο. Τα τελευταία χρόνια έχουν δυσκολέψει εξαιρετικά την οικονομική κατάσταση πολλών Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι ελπίζοντας για ένα καλύτερο μέλλον πέφτουν θύμα των λαϊκίστικων τακτικών της ακροδεξιάς. Ο πληθωρισμός, η ενεργειακή κρίση, το ολοένα και αυξανόμενο κόστος ζωής οφείλονται σε έναν εχθρό. Τον μετανάστη, τον ομοφυλόφιλο, τον ξένο, τον διαφορετικό. Στρέφοντας το μίσος του λαού σε κάποιον, σου επιτρέπει να τον τυφλώσεις και να τον φανατίσεις, εμποδίζοντάς τον από το να αντιληφθεί το πραγματικό πρόβλημα.
Κ.Γρηγοριάδης, Εφημερίδα των Συντακτών
Μία παρόμοια τάξη πραγμάτων έθεσε τις βάσεις για την άνοδο του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος του Χίτλερ κατά την διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Η οικονομική κρίση εξαθλίωνε την χώρα και κάποιος έπρεπε να πάρει το φταίξιμο. Ο Εβραίος, ο τσιγγάνος και ο ομοφυλόφιλος είχαν πάλι την θέση του αποδιοπομπαίου τράγου. Ένας ηγέτης, συχνά με τη μορφή του «Μεσσία» καλούνταν να «οδηγήσει τον λαό» και να «σώσει» την χώρα. Άλλωστε, για να συντηρηθεί μία ακροδεξιά ιδεολογία, πρέπει πάντα να υπάρχει ένας εχθρός.
Φυσικά δεν είναι σωστό να χαρακτηρίζουμε κάθε άνθρωπο, ο οποίος υποστηρίζει την εφαρμογή μέτρων για την μετανάστευση, ως ακροδεξιό. Το μεταναστευτικό ζήτημα απασχολεί για πολλά χρόνια την πολιτική σκηνή και οι λύσεις που προτείνονται διαφέρουν. Η ακροδεξιά παραμένει παρ’ όλα αυτά μία πολιτική εστιασμένη στο μίσος και θεωρώ πως η άνοδος τέτοιων κομμάτων στις ‘’δυτικές’’ δημοκρατικές χώρες της Ευρώπης πρέπει να προβληματίζει τον καθένα μας.
Page updated
Google Sites
Report abuse