Η κλιματική αλλαγή
περνάει από το στομάχι
Γιώργος Καλαντζής (Β'1)
Embedded Files
Το 30% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου καταλογίζεται στον τομέα των τροφίμων, με το 53% αυτών να οφείλονται στο ζωικό κεφάλαιο (κτηνοτροφία και αλιεία), το 29% στις καλλιέργειες και το 18% στην αλυσίδα εφοδιασμού. Οι εκπομπές αυτές εξαρτώνται κατά το μεγαλύτερο μέρος τους από τις διατροφικές μας επιλογές και επομένως, μπορούμε να τις μειώσουμε δραστικά αλλάζοντας κάποιες καθημερινές μας συνήθειες.
Μια τέτοια συνήθεια είναι η κατανάλωση κρέατος, μεγάλοι οπαδοί της οποίας είναι οι Έλληνες. Σύμφωνα με έρευνα, ο μέσος Έλληνας καταναλώνει 2,8 κιλά κρέατος κάθε μήνα, τα οποία ισοδυναμούν με περίπου 5 μερίδες (ως μερίδα ορίζονται 130 γραμμάρια) την εβδομάδα. Έρευνα του πανεπιστημίου της Οξφόρδης έδειξε ότι ένα άτομο που εντάσσει στη διατροφή του 5 μερίδες κρέατος την εβδομάδα είναι υπεύθυνο για τις διπλάσιες εκπομπές άνθρακα (72 κιλά CO2/εβδομάδα) από ένα που καταναλώνει τη μισή ποσότητα κρέατος (38 κιλά CO2/εβδομάδα).
72 κιλά CO2 ισοδυναμούν με 500 χιλιόμετρα οδήγησης
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του κρέατος βέβαια, δεν εξαρτάται μόνο από τις εκπομπές άνθρακα που προκαλεί. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι το 60% της παγκόσμιας γης (εκτός των αρκτικών περιοχών) χρησιμοποιείται για βοσκή και παραγωγή ζωοτροφών. Μειώνοντας στο μισό την κατανάλωση κρέατος, μειώνεται στο μισό και η χρήση γης για την παραγωγή του. Έτσι, αφήνουμε ελεύθερες εκτάσεις για νέες κατοικίες, δάση και σταθμούς παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως αιολικά πάρκα. Επίσης, το νερό που απαιτείται για την παραγωγή τροφών που να καλύπτουν τις ανάγκες ενός μοντέλου διατροφής, όπως του ελληνικού, με συχνή την κατανάλωση κρέατος ανέρχεται σε 6.230 λίτρα/εβδομάδα, ενώ για κατανάλωση κρέατος μειωμένη κατά το ήμισυ σε 4.970 λίτρα/εβδομάδα. Ακόμη κι αν η διαφορά φαντάζει μικρή, μπορεί να αποδειχθεί πολύ σημαντική αν η αλλαγή των συνηθειών είναι μαζική.
Πρέπει, επίσης να τονίσουμε ότι το υπουργείο υγείας προτείνει κατανάλωση 1 μερίδας κόκκινου κρέατος και 1-2 μερίδων λευκού κρέατος ανά εβδομάδα. Επομένως, μειώνοντας την κατανάλωση κρέατος στο μισό, όχι μόνο συνεισφέρουμε σημαντικά στη μάχη κατά της κλιματικής κρίσης, αλλά και αποφεύγουμε κινδύνους υγείας που συνδέονται με υψηλή κατανάλωση κρέατος (π.χ. καρκίνος, στεφανιαία νόσος). Μπορούμε να αντικαταστήσουμε τις μεγάλες ποσότητες κρέατος στη διατροφή μας με λαχανικά και όσπρια, όπως μανιτάρια, σπανάκι, φακές και ρεβίθια. Συγκεκριμένα, τα τελευταία μολύνουν την ατμόσφαιρα με διοξείδιο του άνθρακα 30 φορές λιγότερο και χρειάζονται για την παραγωγή τους τη μισή ποσότητα νερού από αυτή του κρέατος.
Εκτός από τη μείωση κατανάλωσης κρέατος, στη δραστική μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των καλλιεργειών μπορούν να συμβάλλουν οι σύγχρονες τεχνολογίες. Για παράδειγμα, η «γεωργία ακριβείας» («precision farming») χρησιμοποιεί συστήματα μέτρησης (της υγρασίας, της περιεκτικότητας σε θρεπτικές ουσίες κ.λπ.) σε υποπεριοχές του αγρού, έτσι ώστε να δίνεται στο κάθε τμήμα της καλλιέργειας όσο νερό ή λίπασμα χρειάζεται. Με αυτή τη μέθοδο δεν γίνεται σπατάλη πόρων και οι καλλιέργειες είναι πιο αποδοτικές, ενώ τα υπόγεια νερά δεν μολύνονται με χρήση περιττών λιπασμάτων ή φυτοφαρμάκων. Επίσης, χρησιμοποιώντας ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές για τη μεταφορά των τροφίμων, αλλά και προτιμώντας συσκευασίες φιλικές προς το περιβάλλον, μπορεί να μειωθεί ακόμα περισσότερο το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του τομέα της διατροφής.
Η κλιματική αλλαγή όμως, περνάει και από ό,τι δεν μπαίνει στο στομάχι.
Η σπατάλη τροφίμων αποτελεί μια παγκόσμια μάστιγα με περιβαλλοντικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Συγκεκριμένα, κάθε χρόνο, το ένα τρίτο της τροφής που παράγεται σε όλον τον κόσμο καταλήγει στα σκουπίδια, μια ποσότητα υπεραρκετή για να τραφούν τα εκατομμύρια ανθρώπων που υποσιτίζονται. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 88 εκατομμύρια τόνοι φαγητού καταλήγουν στα σκουπίδια κάθε χρόνο, η αξία των οποίων υπολογίζεται σε 143 δισεκατομμύρια ευρώ
Εκτός από σπατάλη χρημάτων, η σπατάλη τροφίμων συνεπάγεται και σπατάλη άλλων πόρων, όπως ενέργειας, νερού και γης, οι οποίοι χρησιμοποιούνται και επιβαρύνουν το περιβάλλον χωρίς λόγο. Τα τρόφιμα που πετιούνται δεν έχουν αρνητικό αποτύπωμα στο περιβάλλον μόνο πριν την απόρριψή τους, αλλά και αφού καταλήξουν στις χωματερές. Εκεί, απελευθερώνουν κατά την αποσύνθεσή τους μεγάλες ποσότητες μεθανίου, ενός αερίου ιδιαίτερα βλαβερού για την ατμόσφαιρα. Επομένως, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό είναι να επιτευχθεί ο στόχος του ΟΗΕ για μείωση κατά το ήμισυ της σπατάλης τροφίμων μέχρι το 2030.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η πολιτεία οφείλει να λάβει μέτρα όπως να οργανώσει καμπάνιες για την ευαισθητοποίηση των πολιτών, να ελέγχει διεξοδικά τις ημερομηνίες λήξης, οι οποίες πολλές φορές είναι υπερβολικά σύντομες, και να επιβάλλει πρόστιμα στις επιχειρήσεις που σπαταλούν τρόφιμα. Ακόμη, είναι κρίσιμο να προωθηθεί η μέθοδος της κομποστοποίησης, εγκαθιστώντας κάδους κομποστοποίησης σε κάθε γειτονιά. Με την εφαρμογή αυτής της διαδικασίας εκμεταλλευόμαστε τα τρόφιμα και άλλα οργανικά υλικά που πετιούνται και τα μετατρέπουμε σε ένα είδος λιπάσματος, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά.
Από την πλευρά τους, οι επιχειρήσεις εστίασης και πώλησης τροφίμων πρέπει να υπολογίζουν πόσα τρόφιμα πετούν σε κάθε στάδιο διαχείρισης τους (π.χ. προμήθειες, προετοιμασία, σερβίρισμα). Έτσι, θα γνωρίζουν ποια μέτρα πρέπει να λάβουν για να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων. Ακόμη, μπορούν να ενισχύουν δράσεις αντιμετώπισης της φτώχειας και του υποσιτισμού με τη δωρεά των τροφίμων που δεν χρησιμοποιήθηκαν. Ένα άλλο μέτρο που μπορεί να ληφθεί είναι η διάθεση σε προσφορά προϊόντων, των οποίων η ημερομηνία λήξης πλησιάζει και να ενθαρρύνουν τους προμηθευτές τους να μην πετάνε τα «άσχημα» φρούτα και λαχανικά. Τα εστιατόρια είναι σημαντικό να ενθαρρύνουν τους πελάτες τους να παίρνουν σε πακέτο όσο φαγητό δεν κατανάλωσαν.
Εμείς, ως καταναλωτές, οφείλουμε:
• Να αλλάξουμε τη νοοτροπία μας απέναντι στα «άσχημα» φρούτα και λαχανικά, που στην πραγματικότητα είναι το ίδιο νόστιμα και ποιοτικά.
Το 30% των λαχανικών πετιούνται λόγω εμφάνισης.
• Να εφαρμόζουμε το σύστημα FIFO (First In First Out=Πρώτα μέσα, πρώτα έξω), να καταναλώνουμε δηλαδή, πρώτα ό,τι έχουμε αγοράσει παλιότερα.
• Να ελέγχουμε τις ημερομηνίες λήξης των προϊόντων που έχουμε στα ντουλάπια και στο ψυγείο μας, έτσι ώστε να προλάβουμε να τα καταναλώσουμε πριν χαλάσουν.
• Να μην πετάμε τα περισσεύματα τροφίμων και φαγητών. Εδώ μπορούμε να βρούμε ιδέες για να εκμεταλλευτούμε κάθε περίσσευμα, έτσι ώστε να μην πάει τίποτα χαμένο.
Συνοψίζοντας, μια μικρή αλλαγή των διατροφικών μας συνηθειών μπορεί να κάνει τη διαφορά στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.
Page updated
Google Sites
Report abuse