Το μυθιστόρημα, σύμφωνα με το εισαγωγικό του σημείωμα, φαίνεται να βασίζεται σε σημειώσεις της τελευταίας εικοσαετίας του 14ου αιώνα. Τα γεγονότα που αφηγείται λαμβάνουν χώρα στα τέλη Νοεμβρίου του 1327 μ.Χ., κατά τη διάρκεια επτά ημερών, σε ένα ιταλικό μοναστήρι Βενεδικτίνων. 

Λίγα λόγια για τα πρόσωπα της ιστορίας:

Άντζο της Μελκ: Είναι μοναχός και γράφει το βιβλίο στα τελευταία χρόνια της ζωής του. Αφηγείται πως, μετά από παρότρυνση της οικογένειάς του, ακολούθησε έναν ιδιαίτερα μορφωμένο και σοφό άνθρωπο, τον Γουλιέλμο της Μπασκεβίλ, στην αποστολή του και έγινε συμπρωταγωνιστής στην επίλυση των «ζητημάτων» της μονής. 

Γουλιέλμος της Μπασκεβίλ: Μοναχός, λόγιος, πρώην ιεροεξεταστής, απεσταλμένος του αυτοκράτορα και δάσκαλος του Άντζο. Χωρίς αμφιβολία ένας αξιοσημείωτα οξυδερκής νους και η φωνή της λογικής στο παράλογο των συμβάντων. Η παρουσία του υπήρξε τόσο για τον αφηγητή όσο και για τον αναγνώστη ανακουφιστική, καθησυχαστική. Στην αρχή, η αποστολή του είναι να διατελέσει τον διαμεσολαβητή μίας σύγκλησης ταγμάτων, προκειμένου να παύσουν οι συνεχείς εντάσεις. Με την άφιξή του, ωστόσο, επιφορτίζεται από τον Ηγούμενο της μονής με την υποχρέωση να δώσει απάντηση σε μια σειρά από ανεξήγητους θανάτους.

Ηγούμενος: Ο κύριος της Μονής, ο υπεύθυνος και ο γνώστης όλων των μυστικών της, όπως νόμιζε τουλάχιστον…

Μαλαχίας: Ο βιβλιοθηκάριος, ο δεύτερος σε εξουσία, άνθρωπος αδύναμος, ζηλιάρης, αλλά καλός στα καθήκοντα του 

Χόρχε: Ο τυφλός σοφός, σαράντα χρόνια στο μοναστήρι, έμπιστος του Ηγούμενου, στενός φίλος του Μαλαχία, εξομολογητής όλων και εχθρός της φιλοσοφίας και του γέλιου

Βερρεγγάριος: Μοναχός, αλλά πολυγαμικός 

Σαλβατόρε-Ρεμίγιος: Αιρετικοί με πολλά θέματα· έχουν παράλληλη σχέση με την βασική υπόθεση

Βένσιος: Η περιέργεια σκότωσε την γάτα. Η εμμονή με την γνώση τον έκαψε…

Βενάνσιος: Τυχαίο θύμα, ας πρόσεχε τι βιβλία αντέγραφε…

Σεβερίνος: Βοτανολόγος, ας πρόσεχε πού άφηνε τα πράγματά του…

Αντέλμος: Η αφορμή της ιστορίας, η αρχή του νήματος, ο μόνος αθώος με βαριά συνείδηση 

Μία άποψη για το βιβλίο

Συνολικά, πρόκειται για ένα αξιόλογο βιβλίο και θα το πρότεινα ως ένα πολύ ποιοτικό μυθιστόρημα και αρκετά διαφορετικό από ό,τι έχω διαβάσει μέχρι τώρα. Γεμάτο με θεολογικούς και φιλοσοφικούς προβληματισμούς, καθώς και εμβόλιμες συζητήσεις για θέματα της χριστιανοσύνης. Η γραφή ήταν εξαιρετική, με πλούσιο λεξιλόγιο και εκφραστική δύναμη, με λατινικά αποσπάσματα, για τα οποία φυσικά υπήρχε μετάφραση. Η υπόθεση είχε ενδιαφέρον, με έντονη δράση, μυστήριο, αποκαλύψεις και ανατρεπτική εξέλιξη. Ωστόσο, οι τόσες επιβραδύνσεις με τις ατελείωτες περιγραφές, προσωπικά, αν και θαύμασα την γραφή και την ικανότητα του αφηγητή, με κούρασαν. Επίσης, το βιβλίο σε έβαζε σε ένα πολύ μελαγχολικό, οριακά καταθλιπτικό περιβάλλον με στοιχεία τρόμου, όπως οι αφηγήσεις των αιρέσεων, οι δολοφονίες, όλα τα περί κολάσεως κλπ. Η ατμόσφαιρα αυτή, αν και αναγνωρίζω ότι σε πολλούς θα άρεσε, εμένα μου φάνηκε λίγο δυσάρεστη και ακατάλληλη για ανάγνωση την νύχτα. 

Η ανάγνωση αυτού του βιβλίου ήταν σε ένα βαθμό ξεχωριστή εμπειρία, καθώς με 710 σελίδες σίγουρα σε συντροφεύει για πολλές μέρες, με το τέλος του να σου αφήνει μια χαρμολύπη, μια ικανοποίηση, αλλά και ένα κενό. Θα μου μείνει, νομίζω, αξέχαστο και ίσως, τελικά, αυτό να είναι το σημαντικότερο, το πόσα πολλά παίρνεις από ένα βιβλίο, αν σε αγγίζει. Ακόμη και αν σε τρομάζει. 

Άλλη μία άποψη

Στο σύνολό του το βιβλίο ήταν συναρπαστικό, καλογραμμένο, ανατρεπτικό και αναμφίβολα αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα της εποχής στην οποία διαδραματίζεται. Σίγουρα, πολλά από τα στοιχεία του είναι άξια λόγου, ωστόσο αυτό που ξεχωρίζει για εμένα είναι η γλαφυρότητα στις περιγραφές ενός τόσο ήρεμου χώρου, όπως ένα μοναστήρι. Το μυθιστόρημα ξετυλίγεται αποκλειστικά στον χώρο της μονής, όμως το γεγονός αυτό δεν εμποδίζει τον συγγραφέα να γίνει λεπτομερής και περιγραφικός, μεταφέροντας κάθε αναγνώστη στην ίδια την ιστορία. Ακόμη, ένα στοιχείο που με εντυπωσίασε ήταν η σύνδεση θρησκείας και αρχαίας Ελλάδας (κωμωδία του Αριστοτέλη). Το θέμα αυτό δεν είναι ευρέως γνωστό και απαιτεί εμπεριστατωμένη έρευνα και μελέτη. Μέσω της ανάγνωσης του βιβλίου, όμως, λαμβάνουμε πληροφορίες και αποτελεί κινητήριο δύναμη, προκειμένου ο κάθε αναγνώστης να ενδιαφερθεί για παρόμοιες συνδέσεις με την εκκλησία.

Ακόμα μία άποψη

Το «Όνομα του Ρόδου» αποτελεί ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον μυθιστόρημα μυστηρίου, που κρατάει τον αναγνώστη σε εγρήγορση καθ’ όλη τη διάρκειά του. Παρά το γεγονός πως σε αρκετά σημεία απαιτεί συγκέντρωση και εμπλέκει ιστορικά γεγονότα και φιλοσοφικές αναζητήσεις, μου δημιουργούσε συνεχώς την όρεξη να διαβάσω παρακάτω. Προσωπικά, μου έκανε εντύπωση κυρίως το τέλος της ιστορίας, που αφορά περισσότερο την αποκάλυψη του υπεύθυνου για τους φόνους και το οποίο με προβλημάτισε και σχετικά με τη θρησκεία. Ειδικότερα, με εντυπωσίασε το γεγονός πως πολλοί από τους φόνους είχαν ουσιαστική αιτία τον εμμονικό τρόπο με τον οποίο ένας μοναχός αντιμετώπιζε τη φιλοσοφία, ώστε να προστατέψει τη θρησκεία. Θεώρησα ότι η αιτία αυτή αποτελεί ειρωνεία, καθώς  η θρησκεία, που αποτελεί φιλοσοφία, έχει ως σκοπό της την αρμονική συνύπαρξη των πιστών. Φαινομενικά πιστεύω πως θα ήταν ευκολότερο να υποθέσει κανείς πως οι συστηματικοί φόνοι μοναχών θα διαπράττονταν από κάποιον που τρέφει μίσος προς τη θρησκεία τους και όχι από κάποιον που τη σέβεται υπερβολικά. Η αποκάλυψη αυτή με έκανε να σκεφτώ πόσο επιβλαβείς μπορεί να είναι η παρερμηνεία και ο φανατισμός σε οποιοδήποτε φιλοσοφικό ζήτημα και σε οποιαδήποτε εποχή.

Επίσης, ένα χωρίο που μου έκανε εντύπωση είναι τα λόγια του Χόρχε: «Το γέλιο είναι η αδυναμία, η εξαχρείωση, η αηδία της σάρκας μας. Είναι η διασκέδαση του χωρικού, η ακολασία του μεθυσμένου…», «…το γέλιο παραμένει κάτι ποταπό, άμυνα των πολλών…». Από τον Χόρχε το γέλιο παρουσιάζεται ως άμυνα, διότι με αυτό πολλές φορές επιχειρούμε να αντιμετωπίσουμε τις αδυναμίες και τις δύσκολες στιγμές. Ωστόσο, παραξενεύθηκα με την τόσο απαξιωτική αντιμετώπισή του, διότι το γέλιο αποτελεί μέρος της φύσης του ανθρώπου. Επομένως, αντί να θεωρείται μέσο αποφυγής από την πραγματική αντιμετώπιση των προβλημάτων, θα μπορούσε να θεωρείται αποτελεσματικό μέσο διαχείρισής τους.