Groeiverslaving, NRC 15 feb. 2025 Wouter van Noort
.......... in mijn Gmail-archief
Verder deze week een onderwerp waar ik al een tijdje mee bezig ben: groeiverslaving. De eindeloze zucht naar meer, meer, meer in de economie: het lijkt soms wat weg te hebben van een verslaving. Maar is dat ook zo? Ik werd aan het denken gezet door een bezoekje aan Temu.
Die Chinese webwinkel werkt als een gokkast. Letterlijk als een gokkast.
In de app draaien gebruikers aan een virtueel roulettewiel voor kortingen en deals. Hij toont allerlei digitale cadeautjes die, als je er op tijd op klikt, kortingen geven op aankopen. Deze webshop, de snelstgroeiende ter wereld, draait op allerlei slimme psychologische trucs die het shoppen bijna onweerstaanbaar maken. Het kost niet heel veel fantasie om te zien hoe een webwinkel als Temu inspeelt op de psychologische dynamiek van verslaving.
Lees vooral zijn hele artikel. (mijn archief)Enkele highlights voor mijn verder onderzoek:
Het speelt in op FOMO; Fear of missing out – de angst om iets mis te lopen.
Temu maakt van shoppen een casinospel. Het gevolg van die gamification?
Verslaving, zo blijkt uit de psychologische literatuur, is vaak compensatiegedrag.
Het is een voortdurende poging om een innerlijke, emotionele, spirituele leegte te vullen met externe middelen – of het nou gaat om gokken, drugs, sociale media of porno – of spullen kopen.
Deze middelen en spullen moeten de pijn van de leegte, het gemis, het trauma, opvullen en verdoven.
„Maar het zijn oplossingen die altijd nét niet werken”, zegt econoom Kees Cools. „Nooit helemaal. Sterker nog, de middelen raken uitgewerkt, en al snel is er meer nodig om de leegte of de pijn niet te hoeven voelen.” Het wordt een spiraal van ‘meer, meer, meer’, een innerlijke dwang die niet stopt, alleen maar erger wordt, ongeacht de schadelijke gevolgen of de crisis waarin mensen vaak terechtkomen.
boek Phishing for Phools (2015), economen Akerlof en Shiller
„Als je het zou moeten omschrijven, gaat verslaving vaak om een gevoel van onvrijheid in het dagelijks leven, gecombineerd met een groeiende onvrede over die onvrijheid. Mensen zitten vast in een soort loop, een kortsluiting in hun gedrag, terwijl ze zich daar eigenlijk heel ongemakkelijk bij voelen. Dat is verslaving.”
Update 16.02.2025