Digitale (on)gezondheid

Principes en beperkingen digitaal vs analoog

• van oudsher werken de meeste mensen met analoge produkten en diensten. Het omgaan met digitale opvolgers werkt toch wat anders: Ja / nee, Zwart / Wit, reset, hangup's, updaten, loops...

Simpel "aapjes" gebruikersinterface met 1 click, maar onder de motorkap enorm complex

• het klikken op een icoontje kan elke aap nog leren, maar als het icoontje het niet meer doet dan is het einde zoek en moet er (gratis)hulp komen.

Dynamisch werkveld

• programma's veranderen, verschillende fabrikanten doen het (net iets) anders, hardware / omgeving kan storing krijgen

Continue volgen ontwikkelingen

• elke dag is er weer wat veranderd...of verschinnen er verbeteringen of meer functies

Informatie lezen.... en nog eens informatielezen

• elke dag wordt je gebombardeerd met nieuwe,, oude of nepinformatie. Probeer gevoel daarvoor te krijgen en te filteren wat voor jou relevant is.

Minimaal kennis netwerk noodzakelijk

• je hebt basis kennis nodig om basis zaken te kunnen verrichten

Snelle veranderingen

• ICT gaat exponentieel snel tov analoge ontwikkelingen die lineair verliepen

Baselining: wat is normaal?

• als er een probleem is moet je weten wat de goede uitgangssituatie is qua snelheid, functies, werking en gedrag

Veel bedreigingen (malware, virussen, phishing, ranomware, nepnieuws, cyberoorlog...)

• AV-software, firewall etc. dagelijks updaten

• Tandborstels of grasmaaiers kunnen banken aanvallen

• Hackers kunnen elektrische auto's op afstand bedienen

Gratis diensten vs privacy

• data is het nieuwe goud maar de EE wil daar perk aan stellen

Hoeveelheid feitenkennis en structureel complex ontwerp

• IT is een domein net als electrotechniek, werktuigbouwkunde, fysica, biologie

Ouderdom  hardware > 3 - 5 jaar c.q. 8 - 10 jaar

• na enkele jaren loopt het geheugen vol en wordt het apparaat langzamer; sommige apps werken niet meer en bankieren kan meer risico opleveren

(Sub-) Versies operating system en (on)mogelijkheden en ondersteuning

• Windows 10, 11 edities, Android, Apple

Firmware aanpassingen

• sporadisch van toepassing

• denk ook aan interne computer CMOS batterij om de 5 jaar vernieuwen of eerder al s de klok elke keer verkeerd staat

Beveiligingscomplexiteit

• aparte vakgebied dat op alle lagen van soft- en hardware ingrijpt en kan leiden tot discontinuiteit, gegevensverlies, fraude

Backup

• zorg dat je regelmatig een werkbare kopie van data, programma's etc. hebt. Zorg er vooral voor dat unieke eigen materiaal goed bewaard wordt, liefst op een andere  locatie. Weg is weg. Media (foto's) van familieleden kunnen voor eeuwig verdwijnen.. Niet unieke zaken hebben een lager risico en kunnen meestal wel (tegen betaling) opgelost worden. (let op:  Bitcoins zijn ook uniek materiaal in dit kader) 

Sociale Media gebruik

• zorg dat je weet wat je doet en denk aan privacy en uitlatingen

Configuratie van hard- en software

• na initiele inrichting de optimale instellingen bepalen en vastleggen; daarna blijft deze lange tijd ongewijzigd

Geheugenbeperkingen intern en optioneel SD-kaart / SSD

• Apps en programma's worden alleen maar groter en nemen meer geheugen in beslag 

• nieuwere apparaten hebben doorgaans meer capaciteit, zoals geheugen en processing power

Cloud mogelijkheden

• backup, synchronisatie, foto's & video's

Cloud beperking geheugen video's en foto's

• gratis 5 - 15 GB; daarboven betalen bij Google, Microsoft, Apple

Frekwent updaten hardware (Processor, videokaart...),  firmware (drivers +) OS, software / apps, tools, dus op meerdere niveaus

• dagelijks worden er bigs en zero day attacks gevonden

Hulpmiddelen / tools (malware scanner, cleaner...)

• tientallen nodig voor dagelijks beheer

Veilig betalen mbv apps of Internetbankieren

• browser op PC of Smartphone, app

Gebruikersnaam en wachtwoord beheer

• KeePass kluis of papieren boekje in kluis en verder als gevoelig document behandelen (op reis)

Kwaliteit Internetprovider (Ziggo, KPN, Vodafone...)

Storingen, omgeving, verbindingen / netwerk /bekabeling / wifi

• zie alle storingen, providers meldingen, meldingen op scherm...

Logging en gebeurtenissen analyse

• alleen in probleemgevallen en voor baselining

Wet- en regelgeving

• EU Acts

Versnippering kleine abonnementjes software, cloud, support

• Google, Microsoft, Apple en app-leveranciers

Gratis ondersteuning door IT-experts versus een bouwvakker , tuinman, monteur of schilder die (zwart) per uur betaald moet worden.

• Beloning sec van lager, midden en hoger personeel is een verhaal apart. Ook heeft het  werk- of kennisniveau  verder absoluut niets met lager en hoger mens-zijn te maken, ofschoon niet iedereen zo denkt.  Het geeft alleen aan of iemand een langere en complexere studie- of ervaringsweg heeft afgelegd.  Beter kun je spreken van operationeel (uitvoerende), tactisch (manager) en strategisch (directeur)niveau. De verschillende hoofdniveaus kunnen in grote organisaties weer in dezelfde 3 sub-niveaus worden onderverdeeld. ...

  • de IT-experts doen het zogenaamd graag als hobby... en vinden het leuk en ze hoeven fysiek maar wat op de toetsen te klikken.  Dat ze psychisch hoogstandjes moeten verrichten en heel veel kennis moeten opdoen, bestuderen en up-to-date volgen (om gecertificeerd en gekwalificeerd te zijn) daar staat een leek niet bij stil.  

  • een bouwvakker moet fysiek hard werken en moet voor zijn arbeid betaald worden: boter bij de vis...

Betrouwbaarheid ondersteuners / digitale hulp / helpdesk

• Wie kun je vertrouwen, privacy,  ID-fraude,  misbruik, sancties, wetgeving

Structurele hulp is te duur en kundige familie/vrienden/kennissen  hebben ad hoc geen tijd beschikbaar; iedereen is druk...druk met zichzelf

• zelfs eigen (klein) kinderen hebben geen tijd meer...het kost hun kostbare kwaliteitstijd