Geografie: interactie mens en aarde

2022-2023

31 januari 2023

Schriftelijk. Laatste hoofdstuk weggevallen

Open vragen:

1. Op welke componenten van de hydrologische cyclus heeft de mens een impact en wat zijn de gevolgen? Leg elk mechanisme uit, al dan niet met bijhorende getallen en juiste grootteorde. Een afbeelding van de cyclus is gegeven.

Bijvraag 1: Wat is de invloed van ontbossing en herbebossing op lokaal en regionaal vlak?

Bijvraag 2: Waarom valt er globaal meer neerslag bij klimaatopwarming en zal de Middellandse Zee droger worden?

2. Kindersterfte uitleggen aan de hand van de binomiaalvergelijking. Maak een grafiek waarin je dit duidelijk maakt, het verschil tussen een land met hoge kindersterfte en land met lage kindersterfte.

Bijvraag 1: Wat is ongewilde vruchtbaarheid? Hoe kan het verholpen worden?

Bijvraag 2: Waarom hoge fertiliteit in sloppenwijken? Waarom is overbevolking niet de oorzaak van het ontstaan van sloppenwijken, maar een gevolg?

Juist/fout vragen:

1. Iets over dat menselijk gedrag op schema vergeten wordt, als bijdragende factor van invloed van de mens op de Aarde (maar de pijl die ontbreek is de pijl van invloed van de veranderde Aarde op mens)

2. Halfwaardetijd van een bos is 155 jaar, bij een kapsnelheid van 0,35% per jaar. Klopt het als we zeggen dat na 155 jaar het bosreaal nog half zo groot is?

3. Gegeven een grafiek van de prijsschommeling van tulpen. Is dit de oorzaak van de kleine voorraad die er was tijdens de winter?

4. Grafiek van een populatiegroei gegeven (exponentiële groei). (klopte niet want was oneindig toenemend, carrying capacity moet in rekening gebracht worden = limiterende factor)

5. Grafiek gegeven van levensverwachtingen man en vrouw in 2010. Extra lijn is toegevoegd = levensverwachting in 1910 (lijn liep verder dan leeftijd 110 jaar, zo oud worden kon toen niet)

6. Verschil in demografische transitie tussen westen en Sub Sahara Afrika komt omdat Sub Sahara Afrika in 1900 pas werd gekoloniseerd en toen de technologie overnam.

7. Er zal meer O18 in rivierwater zitten als het meer gaat regenen en de temperatuur hetzelfde blijft.

8. Grafieken gegeven over de analyse van koolstof in de bodem, dit is een vrij correcte waarneming om volgende voorspellingen op te schatten.

9. We weten dat voedseloverschotten gezorgd hebben voor een gelaagdheid in de samenleving. Maar voedseloverschotten zijn niet noodzakelijk voor deze gelaagdheid.

10. Prof was een 10de vraag vergeten maken

2021-2022

1 februari 2022

Schriftelijk. Laatste hoofdstuk weggevallen

10 juist-fout vragen, 2 grote open vragen

Juist-fout:

1. Gegeven een feedbackloop:

meer kindersterfte --> minder bevolking

meer bevolking --> meer welvaart

meer welvaart --> minder kindersterfte

2. Mestproductie heeft geen impact op de stikstofcyclus

3. afrika heeft een latere transitie door kolonisatie

4. Turchin et al's model focuste op landbouwers op de grens met steppes omdat ze daar makkelijker konden uitbreiden

5.  (aan te vullen)

Open vragen:

1. Bespreek de evolutie van de wereldbevolking sinds het einde van de laatste ijstijd. Geef de belangrijkste periodes van groei en van stagnatie. geef grafieken

   1. Hoe zou de evolutie van de wereldbevolking er volgens jou uitzien als de romeinen een industriële revolutie hadden?

2. Gegeven dN/dT en dS/dT van het model over paaseiland: wat betekenen de paramaters, geef grafisch het resultaat weer bij realistische parameter waarden, voor wat werd dit model gebruikt, hoe zou je het beter maken

   1. leg de link met de voorspellingen van de club van Rome

2020-2021

23 Januari 2021

open vragen

1. Beschrijf de stikstofcyclus (belangrijkste getallen, eenheden en fluxen geven) van de pre-industriele tijd en nu. Wat zijn de verschillen?
   subvragen:
   1a. Kan stikstofmest vervangen worden door dierlijk mest + waarom (niet)?
   1b. Stikstof is mobiel, geef hier 2 nadelen van op het milieu.

2. Verklaar waarom een populatie groeit als de sterftekans van kinderen hoog is a.h.v. de eigenschappen van binomiaalkansen (de eigenschappen zijn gegeven). Teken de grafieken van de overlevingskans i.f.v.  het aantal kinderen (grafiek tekenen bij hoog en laag sterftecijfer) .
   subvragen:
   2a.  Wat is ongewenste fertiliteit?
   2b. Waarom zijn sloppenwijken een gevolg van overbevolking en niet per se de oorzaak?

juist/fout vragen

2019-2020

19 augustus 2020

1.       Geef de hydrologische cyclus met de menselijke impact. Geef hierop de juiste fluxen weer en geef de getallen.       

a.       Intensieve landbouw met irrigatie en extensieve irrigatie zonder irrigatie en dus veel meer grond nodig. Wat zijn de voor en nadelen van beide en welke zou je het best kunnen gebruiken?

2.       Mensen komen aan op mars, waar een populatie van 1,75 miljoen mensen woont. Ze zijn er 300 jaar geleden aangekomen met 10 marsbewoners. De levensverwachting is 25 jaar. Bereken de groeisnelheid van deze populatie.  Geef ook het aantal mensen dat er ooit geleefd hebben.

a.       Als geboortes=sterftes, wat is dan het geboortecijfer en het het bevolkingsmomentum?

b.       De welvaart stijgt, de levensverwachting wordt dubbel zo groot. Maar de TFR blijft constant? Hoe kan dit?

Juist/fout vragen:

1.       Als het NPP>0 is zal het Amazonewoud bv C onttrekken uit de atmosfeer.

2.       Dit is een voorbeeld van een exponentiele groei: grafiek gegeven die dat niet was

3.       18O in rivieren

4.       Achterstand in afrika niet meer te maken met de biofysische factoren

5.       Overlevingskans 35% als je 105 bent geworden.

6.       Het mortaliteitscijfer zou veel sneller en harder gedaald zijn in het westen als de industriele revolutie niet had plaatsgevonden omdat de luchtwegen slecht waren.

7. ??

13 januari 2020

1.       Bespreek de stikstofcyclus met de belangrijkste getallen en vergelijk van voor de IR en nu. Bespreek de veranderingen.

a.       Kan je kunstmest vervangen door dierlijke mest?

2.       Bespreek aan de aan de hand van de eigenschappen van de binomiaalverdeling dat als er een hoog kindersterfte is dat de bevolking zal toenemen. Maak hierbij een grafiek. Met kwalitatieve waarde. Op de grafiek moet cumulatief weergegeven worden.

Juist/fout vragen

1.       Formule van de logistische groei verbeteren. 

2.       Als een groep eenmaal naar landbouw is gegaan gaat hij nooit meer terug. 

3.       Iets met dummy variabelen

4.       Bult in populatie in japan door toename vruchtbaarheid met grafiek

5.       Grafiek met over educatie

6.       Als bomen gepakt worden meer water in de rivieren

7.       Als NPP>0 zal natuurlijke ecosysteem zal die altijd C onttrekken aan de atmosfeer

8.       RF is door geen straling in de nacht

9.       Tabel met voedselcrisis van 2008 door afname import rijst

10.   Grafiek van Afrika, moet verhoogde import komen omdat sub sahara afrika zelf niet genoeg kan produceren

2015-2016

28 Januari 2016

1. De impact van de mens op de hydrologische cyclus bespreken (tekening gegeven) met de belangrijkste getallen. 

2. Leg uit ahv binomiaalkansen en een grafiek uit dat bij een hoge kindersterfte men best meer kinderen neemt. Gegeven zijn de formules mbt binomiaalkansen.

18 Januari 2016

1. Comparatief voordeel uitleggen met een voorbeeld. Bespreek de gevolgen hiervan op het productieproces.

2. Grafiek co-existentie gegeven. alle functies opschrijven en delen hiervan kunnen uitleggen, uitleggen welke situatie op de grafiek is afgebeeld, waar je dit aan kan zien en van welk continent dit een voorbeeld zou kunnen zijn.

2014-2015

Mondelinge vragen

1. Leg comparatief voordeel uit, geef een voorbeeld en bespreek de ruimtelijke verdeling van de productiesystemen.

2. Hoe komen we aan de formule personyears = (Nt - N0)/r ? Dan was het denk ik in 2000 waren er 1000 inwoners, in 2010 waren er 1102, wat is het aantal personyears en wat is r? Maken we een over- of een onderschatting als we telkens de midpoint-bevolking in achting nemen (in de helft van het jaar). Veronderstel exponentiële groei.

+ 10 stellingen

24 Januari 2015

1. Bespreek de watercyclus en de impact van de mens hierop.

2. Demografische transitie, leg uit.

19 Januari 2015

Hoofdvragen:

-Koolstofcyclus geven met alle componenten inclusief menselijke invloed. Ook getallen geven bij de fluxen.Bijvragen: wat is precies die CO2 fertilisatie (efficientere waterhuishouding), hoe weet met dat (FACE-exp), wat gaat er in de toekomst gebeuren met die land sink (verzadiging want andere limiterende factoren).

-Hoe zou de bevolkingsspreiding eruit zien als zowel de neolithische als de industriele revolutie in Noord Amerika zou hebben plaatsgevonden. Er is een kaart van de huidige bevolkingsspreiding gegeven (oost kust is bevolkt: link kolonisatie vanaf oosten terwijl westen en centrale gebied weinig bevolkt zijn), en er is een reliëfkaart gegeven waar hij u bij geeft: centraal is het meest vruchtbare, laagland (vruchtbare midwest, bv Iowa, immense graanvelden NU), oostelijke appalachen bevatten ijzer en steenkool mijnen en het zuiden (Texas...) en het zuid-westen zijn droge, warme berggebieden (grand canion..) met mississippi delta en colorado rivier. (oplossing heel kort; het komt erop aan dat bij uw LB revolutie er wel bevolking in het vruchtbare laagland zou zijn, bij IR die voor een deel (maar niet helemaal) naar het oosten (appalachen) zouden migreren en post industrieel pas de kusten zouden bevolkt worden; andere bevolkingsgradient dus + rest van de wereld zou roodhuid zijn...)

Juist/fout vragen:

-log(impact) tov tijd grafiek: dit is een vb van exponentiele functie: juist.

-vraagstuk mbt kolonisatie europa vanaf afrika (out of africa) met gegeven groeicoefficient, aantal kolonisten op het begin etc. (analoog aan dat uit een van de vroege hoofdstukken om na te gaan hoe snel amerika kon gekoloniseerd worden door homo sapiens)

-vraagstuk over cummulatieve sterfkans. De som van alle sterfkansen d in ieder jaar is gelijk aan de totale sterfkans over de periode van al die jaren.

-tabel verband ontbossing/herbebossing en aan/afwezigheid van wegen in het amazonewoud: stelling was fout, ik weet niemeer precies wat ze was.

-ontbossing van de amazone zou het sterkt zijn bij een A1 scenario

-verhoogde CO2 concentratie is goed voor koralen omdat dan de oceaan opwarmt en koralen beter groeien in een warmere oceaan (fout, effect calcificatie is ev goed maar acidificatie is slecht,...)

-de industriele revolutie was slecht voor de wetenschap omdat al het geld al geinvesteerd werd in weefselproductie. (fout, denk maar aan spinning jenny, flying jenny, newcomens waterpomp, newton stoommachine)

-de daling in voedselproductie (grafiek is gegeven: zowel globaal, IL als OL) is te wijten aan de slechtere condities geïnduceerd door klimaatsopwarming. (fout, bevolking in OL is drastisch aan het dalen, minder voedel nodig)

-de hongersnood in Ierland is een mooi voorbeeld van maltus' voorspelling.

-flow duration curve gegeven met stelling dat herbebossing leid tot minder debiet omdat er meer water in de bodem kan worden vastgehouden. (fout, effect EVT is veel hoger!)

-...

(er was maar één juist vraag (volgens mij).)

15 Januari 2015

Hoofdvragen:

Modellen van diersoorten en jagers bespreken, grafiek gegeven over de evolutie van de mega en minifauna in evenwicht (zelf legende aanvullen met mega/mini en easy/hard to catch), de wiskundige gegevens van de formules zijn niet zo belangrijk, je moet wel kunnen zeggen hoe de functies zijn opgebouwd en door wat ze worden beïnvloed, welke situatie zien we op de grafiek?

Bespreek de hongersnood in Ierland. Wat zijn de belangrijkste factoren? Wat was de invloed van de aardappelschimmel en de Britse regering? Kan je hieruit algemene conclusies trekken voor een hongersnood en ken je een voorbeeld dat je uitleg staaft?

10 juist/foutvragen

-De relatieve toename van de impact van de bevolkingsstijging op het systeem aarde zal in de toekomst afnemen: milieuproblemen zullen achter ons liggen (iets in deze trend)

-Logistische groeivergelijking

-Tabel gekregen met hoeveel uren het duurt om in een ontwikkeld en ontwikkelend land kaas en auto's te maken: in het ontwikkeld land zal kaas worden geproduceerd want de productie is hier efficiënter

-Stijging in GDP is afhankelijk van voorkomen van malaria (tabel gekregen)

-Geboortecijfer (CBR) berekenen

-In de komende 50 jaar zal de bevolking van Afrika sneller stijgen dankzij een dalend sterftecijfer

-Grafiek gegeven: De C-stock daalt lineair in een temperatuursverband, dit komt overeen met de uitkomst die we verwachten wanneer we een eenvoudig model zouden gebruiken voor de berekeningen.

-Grafiek gegeven van 'The yield gap'. Hoe kan deze worden opgelost?

-Aerosols versterken het broeikaseffect omdat ze warmte vasthouden?

-De kloof tussen arm en rijk gaat de komende jaren steeds groter worden? (Grafiek gegeven)

2013-2014

 16 januari

1. bespreek de menselijke impacten op de hydrologische cyclus (daar horen dus getallen bij)! Je krijgt het schema van de hydr cyclus. 

2. bespreek hoe de bevolkingsconcentratie van Noord- Amerika er zou hebben uitgezien als de landbouw (agrarische revolutie) en de industriele revolutie allebei waren ontstaan in Noord-Amerika. Gebruik je middelbare schoolkennis! gegeven: een kaartje met bevolkingsconcentratie en een met het reliëf van Noord-Amerika. Hints: eerst -en nog steeds actieve-steenkoolgebied was in/bij de Appalachen en eerste landbouw was in the mid west. 

10 stellingen: goed/fout. GISCORRECTIE! 

2009-2010

Govers:

Bespreek de CO2 cyclus van het aardse systeem, en geef ook de uitgewisselde waardes waar mogelijk. 

Vul de missende formule in bij volgend systeem (OM in de bodem en omzetting) en bespreek hoe dit systeem in zijn werk gaat bij evenwicht. 

Loopmans zijn deel was voor iedereen anders, mijn vragen waren: 

Bespreek de verschillen in gezondheids en milieu impact van 2 gebieden. Californie en Ecuador (foto met voeding op gegeven) 

Drie begrippen uitleggen: 

Bespreek Halleux (excursie) 

Voor- en nadelen van de FAO voedingsbalans 

Big-Mac Index

Loopmans: 

Wat is een klokvormig histogram? 

Waarom is het sterftecijfer in de ontwikkelingslanden gedaald (en als bijvraag waarom in de industrielanden) 

Gegeven een tabel met rendement en opbrengst voor manuele, dierlijke en mechanische landbouw, wat kan je hier uit afleiden en geef de bijhorende problemen (met atlas) 

Govers: 

Gegeven zo die figuur met jonge koolstof en oude koolstof, en gevraagd de formules die er bij hoorden en dan ook nog welke invloed erosie en sedimentatie erop zouden kunnen uitoefenen 

Geef grafisch weer hoe de forest transition in europa is geëvolueerd en hoe is de situatie nu in de ontwikkelingslanden en wat kunnen we er verwachten

Loopmans: 

Met atlas: voedingspakket en gezondheid in Tsjaad en Duitsland 

Effect LB-revolutie op mortaliteit en vruchtbaarheid 

Bespreek proteïne-calorie-malnutrition 

Oefeningen: eenvoudig 

Govers: (open vragen)

Bespreek de stikstofcyclus, geef waardes en elementen, bespreek pre-industriële en industriële antropogene effecten erop 

De afbeelding van de verschillende feedbacks tussen plantengroei-atmosferisch-CO2-temperatuur-bodemC aanvullend met + en - en bespreken waarom. extra: bespreek ook de relatie plantengroei-bodemC (niet in cursus)

2007-2008

Januari

Theorie

Van Hecke:

een tabel aanvullen met q, p, d en l waarden (je hebt alleen de q waarden opgekregen)

lexisdiagram maken met relatieve tijd in maanden en niet in jaren

de positieve en negatieve gevolgen voor de mens en het mileu betreft evolutie voedselverbruik (je kreeg er een tabelletje bij)

aan de hand van migratiestromen de leeftijdstructuur van Nobressart uitleggen

vraag over twee daagse excursie ( de bevolkingsspreiding van een of ander waals dorp denk ik ) / (wie niet mee op excursie moest kreeg bevolkingsspreiding van afrika)

Bevolkingspiramide van Belgie van gehuwden en niet gehuwden en weduwnaars uitleggen, tabel van gemiddelde leeftijd moeder 1ste kind uitleggen, en dan nog tabel uitleggen van de doodsoorzaken in Engeland en Italie. Deze drie tabellen uitleggen en verband er tussen verklaren

Govers: (10 stellingen beargumenteren, soms een open vraag)

- Mensachtigen pas 100000 BP vanuit Afrika zich over wereld verspreid

- Aan de hand van de tabel met CPUE en cumul catch de initiële populatie bepalen

- Verschil tussen debiet rivier op hoogte 2 meter en dan op hoogte met dijken van 1 meter erbij

- Demer minder sedementatie, omdat stroomsnelheid anders is (fout)

- Een formule van logistische groei met eindige verschillen

- Aquifer berekenen

- Een reactie van een of ander mineraal dat voorkomt in bodem (een silicaat) en dat twee CO2moleculen toevoegt aan atmosfeer 

- Iets over de multiple regressie (weten wat die factoren eigenlijk inhouden)

- Er worden geen dieren meer gedomesticeerd, omdat ze voor alle functies al dieren hadden

- In de westerse wereld gaat de bevolkingsgroei en economische groei stagneren, de impact zal dit dan ook doen

- De landbouw is pas in 8500 BP kunnen ontstaan omdat de bevolkingsdichtheid dit dan toeliet
(bijvragen, waar en wanneer is de mens en homo sapiens ontstaan, waarom juist daar landbouw ontstaan…)

- Figuur 4-36 uitleggen , dus het effect van ontbossing op watertafel, bijvraag over LAI

- Overstromingsgevaar van de dijle is hoger dan dat v de demer doordat dijle meer sediment vervoert

- Grafiekjes van de CPUE

- Meerdere malen per jaar wordt dezelfde koolstof uitgewisseld tussen atmosfeer, oceaan en bodem (bijvraag hoeveel koolstof is er dan juist uitgewisseld... )

Open vraag:

Je kreeg de twee formules van Brandon en Taylor, je moest daar uitleg over geven (dus symbolen verklaren en hoe ze er op gekomen zijn), en dan grafiekje erbij tekenen ... en waar het in de cursus voorkwam

2006-2007

Januari:

Theorie:

Van Hecke:

Leg het verschil uit tussen de bevolkingspiramides van Mexico, Engeland en Canada (piramides zijn gegeven).

Bevolkingsspreiding van Zwart Afrika uitleggen, en kruisje zetten in de categorie waar Zwart Afrika inzit qua vruchtbaarheid, sterftecijfer, % kinderen <15 jaar, Natuurlijke aangroei, BNP,...

Bespreek de invloed van de landbouw op de bevolkingsevolutie en het gevolg voor de bevolkingsspreiding op lokaal en mondiaal vlak .

Bespreek de bevolkingsspreiding van Verenigd Koninkrijk + zet kruisje in welke categorie waar VK zit qua vruchtbaarheid, sterftecijfer, BNP,...

Bespreek de bevolkingsspreiding van Zuid-Amerika en ook kruisjes plaatsen.

Bespreek de bevolkingsspreiding van Noord-Amerika en ook kruisjes plaatsen.

Wat is het verschil in het transitiemodel tussen de ontwikkelingslanden en de westerse landen, en verklaar.

Beschrijf en verklaar het verschil inzake de demografische transitie tussen de OL en de IL.

Figuur blz. II-65

Milieuproblemen industrielanden vs. ontwikkelingslanden.

Bespreek de verstedelijking in tijd en ruimte.

Aan welke voorwaarden moeten worden voldaan volgens Meadows om aan een stabiel systeem van de wereldbevolking te voldoen? Is het aangewezen/realistisch om de huidige welvaart van de OL te laten zoals het is?

Govers:

Stellingen: goed of fout (meestal fout). Te kiezen uit: 

- De absolute toename van de impact van de mens zal in de nabije toekomst minder belangrijk worden.

- De uitvinding van de landbouw is het gevolg van de hoge bevolkingsdichtheid.

- Na ontbossing wordt het waterdeficit groter (+ grafiekje)

- De menselijke impact op de stikstofcyclus in juiste grootteordes zetten (haber bosch etc)

- Door fluxen in de koolstofcyclus kan de totale hoeveelheid koolstof meerdere malen per jaar van plaats wisselen.

- De Dijle heeft een groter overstromingsgevaar omdat ze meer sediment vervoert.

- Berekenen of een opslagbekken volstaat voor een bepaalde hoeveelheid neerslag van een helling (cf. excursie).

- De bevolkingstoename berekenen met een draagkracht, initiele bevolkingsgroei..

- Grafiek van CPUE en cummulatieve catch verklaard de hoeveelheid van de initiele populatie...

- De Winge loopt in de Demer omdat het reliëf dat voorschrijft.

- NPP van een ecosysteem is een goede maat om de geschiktheid ervan voor menselijke bewoning te meten (indien we uitgaan van een primitieve landbouwsamenleving) 

- Indien de oppervlakte van Europa 10,7*10^6 km² bedraagt, kunnen we aannemen dat de menselijke kolonisatie ca 254 jaar geduurd heeft indien de bevolking aangroeit met een snelheid van 3%, we uitgaan van een bevolkingsdichtheid van 2 inwoners / km² en de initiële bevolking 100 personen bedraagt. 

- De eindige-verschillen formulering van de logistische formule is:  Nt+1 = Nt [(r+1)(1-N/K)] 

- Stelt deze grafiek een stabiele situatie voor? (was die grafiek waar de Moaicultuur van op het paaseiland beschreven wordt) 

- Indien de biodiversiteit afhangt van A^0,7 dan neemt het totale aantal soorten af met 10% 

- Het A2 scenario stelt een vermindering van CO2-uitstoot.

- Een bekken aan de voet van een helling van 1200m lang dat 2m diep is en 3m breed is groot genoeg om de oppervlakkige waterafstroming van 15mm te bergen.

Koolstof cyclus: + en - zetten qua feedback (bodem, atmosfeer, temperatuur, plantengroei).

Humificatie en welk effect heeft erosie en verwering hier op.

Het ICBM volledig uitleggen en ook wat er gebeurt indien er erosie optreedt.

Die 2 functies die staan bij paaseilanden, uitleggen, tekenen en zeggen waar we da in de cursus zijn tegengekomen.

Oefeningen

Lexisdiagram maken + berekeningen.

2004-2005

Januari

Theorie

Van Hecke:

Figuur III.7 en figuur III.9 analyseren, + impact op bevolkingsaantal

Bevolkingsspreiding van China uitleggen, en kruisje zetten in de categorie waar China inzit qua vruchtbaarheid, sterftecijfer, % kinderen <15 jaar, Natuurlijke aangroei, BNP,...

Figuur II.15, tweede grafiek: bespreek de verschillende cycli van de bevolkingsevolutie + de impact op het milieu

Bespreek de bevolkingsspreiding van Verenigd Koninkrijk + zet kruisje in welke categorie waar VK zit qua vruchtbaarheid, sterftecijfer, BNP,...

Bespreek de bevolkingsspreiding van de VS en ook kruisjes plaatsen.

Bespreek kwalitatieve aspecten van maatschappij, hoe gaan ze evolueren, effect op impact op milieu in toekomst.

Govers:

8 stellingen: goed of fout. Te kiezen uit: 

- Zoönoses gedijen best in een kleine gemeenschap

- De landbouw verspreidde zich sneller dan de kolonisatie door jagersverzamelaars dankzij het feit dat overal mensen woonden.

- In de toekomst zal de relatieve toename van de menselijke impact nog verhogen.

- De eindige exponentiële groei wordt berekend door Nt+1=Nt(1-rN).

- Een logistische groei wordt exponentiëel als K miniem is.

- Tabelletje van primair woud/secundair woud/pasture/crops in de amazone van twee jaartallen, onderverdeling tussen 'road' en 'no road': 'Intensivering landbouwgrond zorgt niet voor herbebossing' is de stelling.

- Door CO2 in de lucht groeien planten beter want ze houden van warmte.

- Overstromingen van de Demer worden onder controle gehouden door kleine afwateringsbekkens.

- Het feit dat de kolonisatie van Noord- en Zuid-Amerika 1000 jaar in beslag nam is vooral te wijten aan de trage voortplantingssnelheid.

- dN/dt = e^rt.

- De Winge loopt in de Demer omdat het reliëf dat voorschrijft.

- Door rechtrekking van rivieren neemt de kans tot overstromingsgevaar stroomafwaarts toe.

- De bevolking en de welvaart van de westerse wereld zijn min of meer gestabiliseerd. De impact van de mens op de aarde zal dus niet meer toenemen.

- Door de opwarming van de aarde zullen de koraalriffen niet verdwijnen omdat zij wel gedijen in warmer water.

Tabel van Sachs: BNP/land area/population (% van de wereld) voor tropisch klimaat/bergklimaat/woestijn/gematigd klimaat en voor dicht bij de kust/ver van de kust. Wat zijn de hypothesen/besluiten/analyses van Sachs en zijn team?

p4-29, figuur 4-26 (de watercyclus): bespreek de hydrologische cyclus en de invloed van de mens op de cyclus figuur 4.20 : alle evoluties die daar gebeurden bespreken.

Oefeningen

Gemiddelde vijf-jarige vruchtbaarheidscijfers ('80-'84, ... tot '95) gegeven van leeftijdcategorieën 15-19, 20-24,... Uitzetten in Lexisdiagram, generatie van '65 aanduiden, aantal overlevenden op 20 jaar en op 29 jaar verstreken aanduiden, vruchtbaarheid van 40-jarige vrouwen in '85 berekenen, reproductie verzekerd in '91?