4   Landbouw, fruit en veeteelt

4.1   Akkerbouw

Antoine Breesch

Het paard moet zich serieus inspannen. Julien Istas ment.

René Stas ploegt met een éénschaar

Vital Peeters met driepotige hond. 'Minka' was zijn naam,  geloof ik

Vital Peeters "egt" met twee paarden

"Wellen" , "eggen" , zaaien met de paarden. Mensen van de clan Beets. Wij denken Antoine Biets te zien, Vital Peeters, opnieuw de hond met drie poten en mogelijk een zoon van Cecile Biets (Albert?).

Foto uit de collectie Biets (Beets). Links de lindeboom op de achtergrond. Ditmaal zien we ook een zaaimachine.

Jef en zijn vader René Stas bemesten het land

Maria van "Victrine"  (Victoria), nicht van Maurice Nellis kapt het loof van de bieten met een "kapmes" ; werkt als seizoenarbeidster

 Zwaar labeur, een kar laden met bieten, getrokken door drie paarden. Familie Biets Antoine, Gusta, ...

Eén van de eerste types bietenmachines, een "bietentrommel".

Zwaar werk én met veel mensen aan de slag bij het kappen en wegdragen van het bietenloof. Foto van de familie Breesch.

Basile (Biets) had het warm gekregen, met een "krebber" in de hand.

Het "dunnen", het op maat zetten van de bietenplantjes, vroeg veel handenarbeid meestal onder een schroeiende zon.

"Boddelkar" geladen met bietenloof op het erf van de boerderij  François Biets-Florine Libens.

Telkens weer zware arbeid, ditmaal met het versassen van pulp op het bietenloof om zo een bietensilo te maken, ingekuild wintervoeder voor de runderen. Hier zien René Stas in actie.

Mannen die bieten met paard en kar naar het bietenfabriek (aan Stayen) brengen. We zien Jef Peeters en Jef Decat rechts.

De slopende bietentijd, de familie Stas: René, Marguerite, Maria (Benaets) en Emillienne.

Inspannende handenarbeid, wel een mooi tijdsbeeld. De mensen op de foto herkennen we niet.

Aardappelenoogst, met handen en voeten op de grond.

Aardappelen rooien, ook de belevingswereld van de toenmalige kinderen.  Vital Peeters en de kinderen Biets.

Overleg over de landbouw met meester Vanwelkenhuysen en Antoine Biets rechts.

Raymond Celis scherpt de zeis. Ik herinner mij dat mijn grootvader als seizoenarbeider voor de 16de "mandel" in het maaiseizoen werkte.

Foto uit de collectie van de familie Breesch.

Heel grote "kaf"-zakken.

De schoven worden in het dorsmachine gegooid om te dorsen. Foto uit de collectie van de familie Breesch.

Met een twintigtal mensen aan de slag.

Aan de kruising van de Kapelstraat met de Naamsesteenweg met rechts de Maria-kapel. 

(Op de plaats waar later het woonhuis van François Benaets en Lucienne Stas werd gebouwd?)

Het dorsmachine dat  de ronde deed bij verschillende boerderijen was van een zekere Celis van Gingelom.

Nadien gingen de dorsmachines naar de boerderij. Hier op het erf van de familie Benaets (Josep, François).

Fons Breesch steekt kaf in zakken.

Gusta Biets, Adhémar en Magella Vanhauwenhuyze  Vital Peeters (op het stro), Albine Biets (op de wagen), vooraan Maria Peeters en Justin Haijen.

Hubert (Bère) en Basile Bolllen.

Familie Claes voor het "zichtmachine"

Slechte foto, doch denken we dezelfde mensen te zien, Claes-Istas

Met o.a. Thérèsienne, François en Maria Claes.

 Zie foto met namen, hieronder.

"aren lezen", restjes oprapen, niets mocht achterblijven! uit de collectie van Lutgarde Benaets met stamvader Hubert Benaets

Julien Istas

Julien Istas

Jef Stas langs het (3) paardenspan.

Maria Heusdens (Antoine Engelbos op het zichtmachine?)

Antoine Engelbos

Antoine en Paul Engelbos

uit de collectie van Lutgarde Benaets met stamvader Hubert Benaets

Toine Engelbos

Iemand van de familie Benaets

Paul Claes, Marcel Breesch en Pierre Claes.

Uit de collectie van Lutgarde Benaets met stamvader Hubert Benaets.

Aan de Romeinseweg, kortbij de Naamsesteenweg. 

Marguerite Stas en haar moeder Maria Benaets

Irène, Paul en Lucienne Stas, in het midden Maria Benaets, Beneden, Marguerite, Romaine en Emillienne Stas

Paul, Jozef, Maria Benaets, Marguerite, Emillienne, Lucienne en Irène Stas.

Ditmaal voortgetrokken door een jeep.

Marguerite, Jozef, Lucienne, Irène Stas, Bertha Gilot, Paul Stas en ?

Roger Sanen. De tractor doet zijn intrede.

Maria Benaets en haar dochter Marguerite Stas.

Marguerite en Jef Stas.

Marguerite, René, Maria, Jef

Families Decat, Haijen.

Frans Haijen

Hortense Coart en Roger Sanen.

Antoine en Jean Engelbos op de strowagen. 

De typische dikke oogstkoord ligt er ook bij om de boel samen te houden/ binden.

Lege wagens wachten op de pikdorser.

Guy en vader Jef Peeters halen het stro binnen voor de winter.

Jeannine Dams herinnert ons eraan dat het in die tijd zeer hard werken was voor de dagloners.

lang werken.mp3

4.2   Fruitteelt

Magella Van  Hauwenhuyze in een boomgaard.

Romaine Stas in bloeiende Hoogstamboomgaard.

Traditioneel tafereel van middagpauze tijdens de kersenpluk. We herkennen Flore Biets, Gerard Peeters, Irène Breesch, Joseph Breesch, ... 

Het was steeds een groepsgebeuren; hier een 16-tal mensen.

Zelfde groep als hierboven.

Pluktijd bij de familie Benaets.

Met de toenmalige kersenkistjes. Uit de collectie van Lutgarde Benaets met stamvader Hubert Benaets

Met de kersen naar de markt

uit de collectie van Lutgarde Benaets met stamvader Hubert Benaets

uit de collectie van Istas-Claes

Uit de boek "Groot Sint-Truiden 100 jaar in beeld": de fruitteler Emiel Sacré (woonde in de Sjansboerderij in Straeten waar nu Paul Claes woont) en zijn werknemer Jef Nelissen (& Vierke waar nu Eugène woont aan de Dorpsweide). De vrachtwagen was voorzien van een gasinstallatie en er moest hout en cokeskolen gestookt worden om het voertuig in beweging te krijgen.

De pluktijd, zeker de kersentijd was vroeger een groepsgebeuren waar er regelmatig grappen werden uitgehaald en er onverwachte dingen gebeurden. De appelpluk was minder aangenaam en ging door tot laat in de kille herfst (cf. gesprek van Wim en Jef Celis met Joseph Peeters).

pluktijd-kapotte-radio.mp3
koers-plukktijd.mp3
grap met kersenladder.mp3
plukken ceuleman.mp3

Bij de familie Benaets. We zien Paul en François op de foto.

Simonne Stas en Paul Benaets

Paul Benaets

Wij vermoeden dat dit Dinne (Gerardine Lamens) is.

Thérèsienne Claes aan de pluktafel.

Jozef Stas, Bertha Gilot, Romaine en Lucienne Stas en pater Clemens Gilot

Pluktijd met Thérèsienne, Simone enz.

Aan de sorteertafel met Justijn en Bernadette Hayen

Justin Hayen en dochter Maria Hayen

Jef Hayen

Laagstam kersenplantage voor de "Plas Wei" .

Pierre Celis, Romaine Stas, Laure Princen, Lydia, Rosa Princen, Irène Stas, Guy en Magda Peeters.

Ook de kinderen hielpen mee in de de pluk.

Emmy Hayen, Simone Stas, Dinne Lamens

Magda en Guy Peeters  (midden de jaren 1970)

Waaghalzen bij het snoeiwerk

Sproeien met Albert Hayen

Sproeien met Albert Hayen

Thérèsienne Claes

Thérèsienne Claes

Thérèsienne Claes

Hortense Coart in prachtige appelboogaard 

Antoine Engelbos in het midden met sigaret, rechts zijn broer Paul

Rosalie Thomas (& Jef Debien, moeder van Hilda)

Hilda Debien (Straeten) aan sorteertafel peren

André Debien (Straeten)

4.3   Veeteelt

4.3.1   Paarden

waarschijnlijk paarden van het kasteel

Op kasteeldomein Rochendaal

het paard als werktuig voor de dorpelingen. Hier in een onverharde, holle weg. Haast een schilderij, met de men-touw links van het eerste paard en bij het andere paard een tussenstuk om ander werktuig te trekken.

1952 Jos Engelbos met prachtdier

Albert Stas, Antoine Engelbos en Michel Decat

Hugo Coart en Jef Biets (jaren 50)

Paul Benaets en Paul Stas met paarden los in de hand

kinderen Claes: Georges, Marieke, Sylvain, Paul en Jaak 

Sylvain Claes (?) op boerenpaard

Djang Claes met Raymond en Sylvain op het paard

1961 : Mieke, Hélène en Jenny Sanen op Mina

Basile Biets, Hugo en Jef Celis

Michel Decat, Frans en zijn zussen Haijen (& Bollen)

Henri Breesch en zijn lievelingspaard

Abdon  Peeters

Henri Breesch

Vital Peeters en zijn lievelingspaard, oude werkmakker "Ma". Het paard mocht op de boerderij blijven tot het stierf.

Jean Engelbos met renpaard

Maria Claes

Maria Biets

Jef Peeters

Sef Haijen

Antoine Engelbos mocht voor Limburg de prijsmedailles in ontvangst nemen bij de koning.

Dekhengst van de familie Engelbos

bij de familie Engelbos

prijsmedailles ten huize van Jean Engelbos (zoon van Antoine Engelbos)

Michel Decat

van de familie Benaets

paarden van de familie Benaets.

Albert Stas (koopman) en Paul Engelbos bij paardenkeuring

paardenkeuring met o.a. Albert Stas, Paul Engelbos, ...., Roger Sanen

paarden van de familie Engelbos

paarden van de familie Engelbos

paarden van de familie Bollen

paard van de molen (Pierre Claes) in Straeten

paarden van familie Engelbos

paarden van de familie Istas

Naam van vast trekpaard (vertrouwde werkmakker) en rijpaard

4.3.2   Overige veeteelt

4.3.2.1  Pluimvee

Foto uitgeleend door Sylvain Claes

Leon Boonen, Albine en Gusta Biets

Bij de familie Benaets. Maria en Jullie staan aan de deur

Bij de familie Beets-Celis, Magella voedert de eenden en ganzen.

Maria Claes

Jo Benaets met zijn grootmoe Ottenborgh

Kippen op de mesthoop. Gusta Biets met de koeien.

4.3.2.2  Varkens

Op het erf van Gerard Beets & Marie-Gertrude Celis (Mam Rie)

Gusta Biets heeft net met de mand biggen naar de zeug gebracht.

Bij de familie Benaets-Stas op het erf.

Vage foto bij Florine Libens - François Biets.

Jef Celis op het erf bij Flore Biets- Emmanuel Peeters,

Roger en Hortense Sanen-Coart

Hubert Benaets links en Jozef Smets rechts slachten een varken

Sylvain Claes en zijn moeder Anna bij een dood varken

4.3.2.3  Runderen

Maria Peeters houdt een koe vast, die gemolken wordt. We denken verder Paula Peeters, Gusta Biets, Magella Vanhauwenhuyze en kleine Sef Haijen te zien.

foto uit collectie van Lutgarde Benaets, familie Hubert Benaets

Guido Biets houdt de koe en zus Maria Biets melkt.

Nog een melkwedstrijd

Jef Peeters

Irène Stas in de Dorpsweide

Jef Peeters in de Dorpsweide

Jef Peeters

jaren 1970: Roger Sanen met "prijs-vaars"

Mieke en Jenny Sanen (in Straeten) in de boomgaard met koeien

Justijn Hayen

Leonie Lenaerts

Rosalie Thomas

Jullie Benaets

van de familie Engelbos

4.3.2.4  Schapen

Jos van Felix Dirix

Emile Lamens

Leontine Smolders, echtgenote  van Toine Engelbos

Emile Lamens, broer van pater Célest!n Lamens, Jozef Lamens (& Emma Stas) en de gesneuvelde Theophile Lamens.

4.4 Link evolutie in de landbouw

Slagkar met oogstladders, zwaar type kipkar met lange berries uit het krijt- en lössgebied van Zuid-Limburg, 1890–1910.


Kar, voorzien van oogstladders en gebruikt voor het transport van hooi, tarwe en rogge. Een paard trok de kar; de voerman liep ernaast. Door aan een ketting te trekken kon de voerman de kar laten remmen. De remblokken zijn te zien achter de wielen. De kar is gebruikt in Limburg.

Hierboven zien we ook een gelijkaardig remsysteem maar staat het vooraan het wiel.

Wim Celis interviewde Joseph Peeters. "Wat was jouw stiel, wat vond je er minder leuk aan het landbouwer zijn, wat gaf je arbeidsvreugde,..."

boerenstiel.mp3
plezier-boerenstiel.mp3