SPOV Atelier - Kwaliteitskaart Vreedzaam

Kwaliteitskaart Vreedzaam

Inleiding

In het Atelier werken we met de methode Vreedzaam. Dit is een methode die de sociale- en burgerschapscompetenties van de leerlingen bevorderd om hen zo goed mogelijk in de democratische samenleving te kunnen laten functioneren.

We willen in samenwerking met de Petrus' Bandenschool werken aan democratisch burgerschap en sociale competenties. Vreedzaam beschouwt de school als oefenplaats voor democratie en actieve participatie.

Cultuurverandering

Werken aan een Vreedzaam klimaat is werken aan een cultuurverandering in de school. Een belangrijk ingrediënt van het Vreedzame programma dus. Daarbij is soms gedragsverandering nodig. Gedragsverandering bereik je alleen vanuit eigenaarschap van alle betrokkenen. Daarom stimuleren we zelfreflectie, intervisie, feedback en voorbeeldgedrag. Dit doen we in de sociale omgang, in de lessen en in andere vormen van samenleving.

Als school zijn we een democratische oefenplaats. Het Atelier heeft hierin, in samenwerking met de Petrus' Bandenschool, een eigen pedagogische grondwet. Daarin staan de waarden en normen die de scholen belangrijk vinden. Daarnaast maken leerlingen in de eigen klas groepsafspraken die hierop gebaseerd zijn.

Grondwet

Iedereen mag zichzelf zijn.

De school is een veilige plek.

We gaan respectvol met elkaar en de spullen om.

Methode opbouw

De lessenserie voor groep 1-8 bestaat uit 30 lessen. We maken voornamelijk gebruik van de lessen voor groep 5 en 6, maar kunnen waar nodig ook putten uit de lesstof van overige jaargroepen. Het basiscurriculum is verdeeld over zes blokken.

Blok 1 gaat over groepsvorming.

In dit blok komen de begrippen: afbreker, opsteker, de regel en de afspraak aan bod.

Hier worden ook de klassenregels bedacht en de taken in de klas verdeeld.

Blok 2 gaat over conflicthantering.

In dit blok komen de begrippen: win-win, win-verlies, het conflict en de ruzie aan bod.

Hier worden ook de petjes uitgelegd en wordt het stappenplan van een conflict oplossen besproken.

Blok 3 gaat over communicatie.

In dit blok leren de leerlingen samen besluiten nemen. Hierbij leren ze gespreksregels als: elkaar niet onderbreken, luisteren naar elkaar en vragen stellen. Leerlingen leren hun mening geven en onderbouwen.

Blok 4 gaat over gevoelens.

In dit blok gaat het over het onder woorden brengen van je gevoel.

De leerlingen denken mee over het zichtbaar maken middels een 'gevoelsthermometer'.

Blok 5 gaat over verantwoordelijkheid.

In dit blok leren de leerlingen opkomen voor een ander en een ander helpen.

De leerlingen leren wat het in houdt om voor een ander op te komen.

Blok 6 gaat over allemaal anders zijn.

In dit blok leren ze over verschillen en overeenkomsten tussen mensen, over je familie en over waar je trots op bent.

Zichtbaarheid

Groepsafspraken

De groepsregels worden aan het begin van het schooljaar, in overleg met de leerlingen, opgesteld. In het Atelier worden deze aan het begin van ieder schooljaar besproken en waar nodig aangepast.

Takenbord

De kinderen bedenken samen met de leerkrachten welke taken er in het Atelier uitgevoerd dienen te worden. In overleg worden de kinderen verdeeld over deze taken. Vijf minuten voor het eind van de schooldag worden de taken uitgevoerd door de leerlingen.

De taken worden na iedere vakantie gewisseld. Als er taken missen op het takenbord, dan worden die in overleg toegevoegd.

Petjes

De petjes hangen in de klas en zijn symbool voor de 3 verschillende conflictstijlen en worden gebruikt in rollenspellen in de lessen en als term om conflicten op te lossen.

Geel: je gaat in gesprek met elkaar.

Blauw: je geeft de ander zijn zin.

Rood: je probeert je zin te krijgen door schelden, duwen, trekken en vechten.

Tijdsinvestering

3x per week 20 minuten.

Invoeringsjaar 1 - 2024/2025

5 stuurgroepbijeenkomsten
5 teambijeenkomsten
beleidsondersteuning
groepsbezoeken
nul-meting

Invoeringsjaar 2 - 2025/2026

ouderbijeenkomst
5 stuurgroepbijeenkomsten
3 teambijeenkomsten
mediatorentraining
resultaatmeting

Lesopbouw

Binnenkomer

De les start met een binnenkomer. Een binnenkomer is een kort spel.

Dit is bedoeld om de les samen te openen.

In de digitale omgeving staat een lijst met binnenkomers.

Kern

In de kern wordt er middels een groepsgesprek besluiten genomen en/of nieuwe informatie gedeeld. Hierin zit ook wel eens een werkblad.

De kern staat uitgelegd in de handleiding.

Afsluiter

De les eindigt met een afsluiter. Een afsluiter is een kort spel.

Dit is bedoeld om de les samen af te sluiten.

In de digitale omgeving staat een lijst met afsluiters.

Onze populatie

Het Atelier is een kleine school, gevestigd in de Petrus' Bandenschool. Het Atelier bestaat uit één klas. In deze klas zitten verschillende groepen en leeftijden bij elkaar. De groepen lopen uiteen van groep 4 t/m groep 8. De leerlingenpopulatie bestaat vooral uit leerlingen met autochtone achtergrond.

Omdat het Atelier werkt met een aannamebeleid, hebben de leerlingen allemaal een recent afgenomen psychodiagnostisch onderzoek waaruit een hoogbegaafd profiel blijkt.

Onze leerlingen groeien op in een omgeving die niet altijd een afspiegeling is van de diverse samenleving waarin we leven. Dit kan betekenen dat ze op school, thuis en in hun sociale cirkel minder in aanraking komen met mensen met verschillende achtergronden, culturen, geloofsovertuigingen of levenswijzen.

Op onze school en in de maatschappij kan dit leiden tot onwetendheid of vooroordelen over mensen die anders zijn dan zijzelf. Met deze populatie is het op onze school belangrijk om extra aandacht te besteden aan diversiteit (sociaal en cultureel) en maatschappelijke vraagstukken door ze in aanraking te laten komen met verschillende culturen, geloven en maatschappelijke vraagstukken. Hierdoor leren en ervaren onze leerlingen dat er verschillen zijn in onze samenleving en kunnen ze hier op een passende manier mee omgaan.

In Vreedzaam zitten veel doelen van burgerschap. Daarnaast hebben we nog specifieke Atelier doelen voor burgerschap gemaakt (zie kwaliteitskaart Burgerschap).

Overige Sociaal-emotionele activiteiten

Gouden weken

De 'gouden weken' verwijzen naar de eerste zes tot acht weken van het schooljaar, waarin de basis wordt gelegd voor de groepsdynamiek en de sfeer in de klas. Deze periode is cruciaal voor het vormen van een positieve groep en het creëren van een veilige leeromgeving.

Tijdens de 'gouden weken' kan je als leraar werken aan de volgende doelen:

- Relaties opbouwen: Dit is de tijd om een goede relatie met en tussen de leerlingen op te bouwen. Door elkaar beter te leren kennen, wordt de basis gelegd voor wederzijds respect en vertrouwen.
- Groepsregels en verwachtingen vaststellen: In deze weken is het belangrijk om duidelijk te zijn over de regels, routines en verwachtingen binnen de klas. Het gezamenlijk opstellen van deze regels kan helpen om een gevoel van eigenaarschap bij de leerlingen te creëren.
- Positieve groepsdynamiek bevorderen: Door middel van teambuildingsactiviteiten en samenwerkingsopdrachten kunnen leerlingen elkaar beter leren kennen en wordt de onderlinge band versterkt. Dit helpt bij het voorkomen van subgroepvorming en conflicten in latere fases.
- Individuele verschillen erkennen: De 'gouden weken' bieden ook een kans om aandacht te besteden aan de individuele behoeften en talenten van leerlingen. Dit kan helpen bij het creëren van een inclusieve omgeving waarin iedereen zich gewaardeerd voelt.
- Preventieve interventies toepassen: Door tijdens de gouden weken actief te observeren en in te grijpen bij negatieve dynamieken, kan je als leraar voorkomen dat problemen later in het jaar escaleren.

Het goed benutten van de 'gouden weken' kan het hele schooljaar positief beïnvloeden. Wanneer een stevige basis wordt gelegd in deze eerste weken, is de kans groter dat de groep effectief samenwerkt en conflicten constructief worden opgelost.

Zilveren weken

De periode na de kerstvakantie noemen we de Zilveren Weken. De Zilveren Weken zijn bij uitstek geschikt om met elkaar stil te staan bij de sfeer en dynamiek in de groep.

Met name de fase van storming kan in deze periode weer zorgen voor onrust in de groep. Hoewel groepsvorming een continu proces is, bieden de Zilveren Weken een mooie kans om deze storm te benutten. Samen met je klas blik je met elkaar terug en kijk vooruit. Zo bepaal je samen opnieuw de norm en werk je aan een fijne en veilige groep.

Blik terug en kijk vooruit
Wat vonden leerlingen fijn in de groep de eerste helft van het schooljaar? Wat vonden ze moeilijk met elkaar? Wat willen ze graag anders de komende periode? Spreek bijvoorbeeld doelen met elkaar af en bespreek hoe een ieder hier aan bij kan dragen.
Herhaal de klassenafspraken en stel waar nodig bij
Dit is het moment om de afspraken weer met elkaar onder de loep te nemen en waar nodig bij te stellen. Zijn er afspraken die niet meer nodig zijn of die jullie juist willen toevoegen?
Aandacht aan het wij-gevoel
Blijf leerlingen aanspreken op de gezamenlijke verantwoordelijkheid: wij zijn een groep, wij helpen elkaar, wij zorgen voor elkaar. Denk ook aan activiteiten die dit wij-gevoel versterken. Zie suggesties bij de doe-tips.
Praat met elkaar over ‘jezelf kunnen zijn’
Hoe meer je jezelf kunt zijn, hoe veiliger je je voelt in de groep. Hoeveel ruimte is er in de klas voor leerlingen om zichzelf te kunnen zijn en om af te mogen wijken van de norm?
Blijf praten met ouders
Samenwerking met ouders is een continu proces. Ouders worden ook meegenomen in de Zilveren Weken en dat biedt ook hen ruimte om terug te blikken en vooruit te kijken in het belang van het groepsproces.

Sociale vaardigheidstraining

De Petrus' Bandenschool biedt aan de groepen 3 en 5 sociale vaardigheidstraining aan. Leerlingen van het Atelier die het nodig hebben, kunnen bij deze groep aansluiten. Wanneer het voor de gehele groep wenselijk is om een training te volgen, kunnen we van de expertise gebruik maken.

Alle lessen volgen een vaste opbouw: aarden, schoppen/slaan tegen het kussen, namenspel, thema-oefeningen, ontspannen en afsluiten.

Monitoring

0-meting

Middels een vragenlijst is in het het eerste schooljaar geïnventariseerd hoe het staat met het leerkrachthandelen ten opzichte van Vreedzaam.

Hieruit kwam naar voren dat:

Taalgebruik - de termen van Vreedzaam zijn nog niet overal goed ingeslepen.
Leerkrachtgedrag - stappenplan 'praat het uit', mediatie-technieken, metafoor van de petjes.

Klassenbezoeken

In het eerste jaar worden de klassenbezoeken uitgevoerd door de leden van de expertisegroep samen met de onderwijsadviseur van BCO.

Vanaf het tweede jaar worden de klassenbezoeken uitgevoerd door leden van de expertisegroep.

Tijdens het klassenbezoek wordt gekeken naar de lesopbouw, het leerkrachthandelen en hoe de taal ingezet wordt. Na de observatie vindt een gesprek plaats over de observatie.

Rapportage

Vreedzaam heeft geen apart onderdeel binnen Mijn Rapportfolio. 'Dit ben ik' en 'Zo ben ik' sluiten aan bij blok 6 van Vreedzaam. Leerlingen leren naar zichzelf kijken en naar hoe zij omgaan met anderen. In blok 1 hebben ze al klassenafspraken gemaakt over het omgaan met elkaar en elkaars spullen.

Page updated

Report abuse