Herstel water elders
Water is een bijzonder actueel onderwerp waarmee veel gemeenten al vol enthousiasme mee bezig zijn. Hierbij enkele voorbeelden van herstel of nieuwe aanleg van grachten en andere waterlopen in Nederland.
Hoog-Nederland
Het herstel van de beek De Winkewijert is een gezamenlijk initiatief van Waterschap Veluwe en de Gemeente Apeldoorn, met subsidie van de provincie Gelderland en de Dienst Landelijk Gebied. Een verdwenen beek in een woonwijk is opnieuw zichtbaar gemaakt. Met het herstel van de beek worden twee doelstellingen gerealiseerd, namelijk het herstel van de ecologische structuur en het behoud van de cultuurhistorische waarden. Bijkomend voordeel is dat met de herstelde beek het wateroverlastprobleem in de wijk De Bouwhof tot het verleden behoort.
De vroegere loop van de Grift door Apeldoorn is hersteld. Deels gebeurt dit wars door het winkelcentrum.
De Grift speelde een belangrijke rol in de ontstaansgeschiedenis van Apeldoorn. Zo was de papierindustrie afhankelijk van het schone en heldere water dat in ruime mate door de Grift stroomde. Toen het economische belang van De Grift verdween, werd de beek letterlijk onder de grond gestopt en verdween zij uit het zicht. Het schone water werd via de vijvers in Zuid afgeleid naar het Apeldoorns Kanaal en is de bedding van de beek werd het hoofdriool van de stad gelegd.
Men wil met het herstel onder andere de identiteit van Apeldoorn als beken– en sprengenstad versterken. Ook zal de ecologie van het beken- en sprengensysteem verbeteren en zal de afvoer van het overtollige water in delen van de stad verbeteren waardoor de wateroverlast vermindert.
De Eendrachtsspreng in Apeldoorn is weer zichtbaar. Over een afstand van 2,5 kilometer is de beek weer boven water gebracht.
Apeldoorn is de natste plek van Nederland en heeft regelmatig te kampen met wateroverlast. Met het herstel van beken en sprengen moet er meer ruimte komen voor de afvoer van regenwater en overtollig grondwater. In totaal worden 14 beken en sprengen hersteld met een lengte van veertig kilometer. Dat kost alles bij elkaar 60 miljoen euro. De gemeente Apeldoorn betaalt daarvan 40 miljoen, het waterschap 20 miljoen.
Arnhem - beekherstel
Waterschap Rijn en IJssel en de Gemeente Arnhem zijn bezig om de beeklopen aan de zuidhelling van de Veluwezoom te herstellen. Het gaat om de Jansbeek, de Beek op de Paasberg, de Klarenbeek/ Molenbeek. Deze beken maken onderdeel uit van de groene lobben in Arnhem. In Park Sonsbeek zijn bijvoorbeeld beken en vijvers hersteld, en in de De la Reijstraat is de overkluisde Jansbeek weer opengegraven, inclusief herstel an de monumentale brug.
Arnhem heeft niet alleen een plan voor beekherstel in Arnhem-Noord, maar heeft ook een waterplan opgesteld voor Arnhem-Zuid. Arnhem heeft in EU-verband samenwerking gezocht met een aantal steden, om informatie over water in de stad uit te wisselen.
Bewoners van de Julianalaan in Arnhem ontdekten een paar jaar geleden iets bijzonders: er stroomde kraakhelder water in het riool onder hun straat. Het bleek om een eeuwenoude beek te gaan, die bij de aanleg van de wijk in de dertiger jaren van de negentiende eeuw onder de grond is gestopt. Zij hebben de beek weer boven de grond gehaald: de Julianabeek! Het gaat om een heel klein beekje, dat nu door zo'n 16 voortuinen stroomt. De beek is op 28 mei 2005 feestelijk geopend.
Stichting Jansbeek boven Water wil de Sint Jansbeek laten ontspringen op het Gele Rijdersplein
En zo kan het worden: de Sint Jansbeek ontspringt weer, ditmaal op het Gele Rijdersplein, in samenhang met het AKU-monument, om van daar via Bovenbeekstraat en Beekstraat in de richting van het gebouw der stadswachters te gaan, zich tonend in een steeds bredere stroom: geen zielig gootje met wat water, maar een flinke beek. Onregelmatig, op plekken die verwondering geven, staan leuke speelse waterkunstwerken. Het groen, Arnhems roem, zal ook op diverse plaatsen rond de beek gelardeerd worden. De beek, waarin watervallen zichtbaar zijn, maakt dan een bocht en dank zij de verhoging van het terrein zal het water opgepompt moeten worden om langs het stadhuis te kunnen gaan, waar de vroede vaderen haar glorieuze route kunnen volgen.
Assen - Herstel Drentse Hoofdvaart
Begin jaren '50 is de draaikolk aan het einde van de Drenthse Hoofdvaart gedempt om plaats te maken voor parkeergelegenheid. In 1974 zijn de Vaart en omgeving uitgeroepen tot beschermd stadsgezicht.
Inmiddels is de Vaart weer bevaarbaar gemaakt. De parkeerplaats aan de kop van de Vaart is vervangen door een zwaaikom, de wegen aan weerszijden van het water zijn opgeknapt, er is een nieuwe fietsbrug en een nieuwe Witterbrug aangelegd, de oude Witterbrug is teruggekomen als fietsbrug over het Kanaal en de verbinding met de Drentse Hoofdvaart is hersteld.
In de toekomst komen er terrasjes bij de Zwaaikom en in 2011 heeft het nieuwe Cultureel Kwartier zijn deuren geopend met bibliotheek, bioscoop, theater, Centrum Beeldende Kunst, woningen en horeca.
Beek en Ubbergen - herstel sprengenbeken
De gemeente heeft de sprengenbeken in de dorpskom hersteld. Deze werden ooit gegraven om watermolens aan te drijven. Aansluitend ontwikkelt de gemeente natte natuur in het Beekse Broek.
Water is de smaakmaker van het woningbouwproject Bergse Haven. Het meandert door het gebied en vormt via de Binnenschelde de grens naar het open zoute water van de Oosterschelde. Met het plan Bergse Haven herstelt de gemeente Bergen op Zoom de eeuwenoude relatie tussen de stad en het water.
Breda heeft de in 1962 gedempte haven weer opengegraven. Dat in combinatie met betere mogelijkheden voor de doorstroming en afvoer van het water van het riviertje de Mark. Een deel van de Mark tussen Seeligkazerne en Tolbrug was al in de jaren dertig gedempt. Om weer stromend water in de haven te krijgen is een ondergrondse verbinding met de Vredenburchsingel worden aangelegd.
De gemeenteraad is akkoord gegaan met een plan dat 29,5 miljoen euro mag kosten. Er was 35,9 miljoen voor nodig, terwijl er slechts 23 miljoen was gereserveerd. De coalitiepartijen besloten akkoord te gaan met een bedrag daar netjes tussenin. Breda stemde in met het plan, ook al was er nog geen volledig zicht op de financiële dekking. Uiteindelijk is een substantieel bedrag van de EU verkregen. Uiteindelijk vielen de kosten 2,6 miljoen lager uit. Dit bedrag is teruggevloeid in de gemeentekas.
Het terugbrengen van water in de stad en gedeeltelijk herstel van het historische erfgoed waren de hoofddoelen van het plan, samen met het oplossen van het probleem met hoog water in het centrum. Dat laatste is uitgesteld, maar de andere doelen zijn met succes gerealiseerd. Langs de oevers is het aantal horecabedrijven toegenomen van tien naar negentien en de stad is qua toeristenbestedingen op de vijfde plek beland na Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht (215 miljoen in 2008). Volgens het college van B en W heeft de aanwezigheid van het water er mede aan bijgedragen dat Breda gekozen werd tot 'Beste Binnenstad'.
Er is ook een filmpje gemaakt.
Een van de belangrijke onderdelen van het project Gasthuisvelden is het doortrekken van de Nieuwe Mark. Dat project gaat de westkant van de Bredase binnenstad de komende jaren een heel nieuwe aanblik geven. Het eerste stuk van het tracé gaat daardoor over het noordelijk deel van de Seeligkazerne, langs het oude Arsenaalsgebouw. Vervolgens gaat het tweede deel verder aan de andere kant van de Fellenoordstraat. Daar loopt het over het zuidelijke deel van de kazerne (met de bekende 'witte huisjes') en komt uit in de singel bij de hoek Markendaalseweg /Vredenburchsingel. Vooral dat zuidelijk deel van de Seeligkazerne bij de ‘witte huisjes’ ondergaat een metamorfose omdat de rivier daar op zijn breedst wordt en bij hoogwater in oppervlakte kan verdubbelen.
Breda - Zaartpark
De Zaart is een klein beek die uit het stedelijk gebied regenwater afvoert. Dit water is schoner dan dat van Aa of Weerijs waarin de Zaart uitmondt. Het park houdt het schone water langer vast. In het waterrijke park gaan waterconservering, recreatie en natuurontwikkeling hand in hand. Het park is inmiddels aangelegd en ontwikkelt zich naar wens.
Deventer - Demping na herstel Singelgracht
Bij het station in Deventer is voor de oorlog - voornamelijk om verkeerskundige redenen - een paar honderd meter van de Singelgracht tussen Churchillplein en Stationsplein gedempt. Dit stuk is een paar jaar geleden weer opengegraven, waarbij tussen Stationsplein en Keizersstraat een nieuwe brug is aangelegd.
Inmiddels wil de gemeente de gracht opnieuw dempen, vanwege... verkeerskundige redenen. Er is meer ruimte nodig voor een kruispunt en voor een fietsparkeergarage bij het station.
Doetinchem - herstel stadsgracht
Twee onderzoeksbureaus hebben in opdracht van Doetinchem gekeken naar 'behoud, herstel en ontwikkeling van de buitenrand van het stadscentrum van Doetinchem'. Het Doetinchemse college van burgemeester en wethouders wil de haalbaarheid van de meest maximale variant onderzoeken. In deze variant opteren de onderzoekers voor de terugkeer van een groot gedeelte van de stadsgracht en stukken stadsmuur.
Drachten - herstel Drachtstervaart
Drachten graaft de Drachtstervaart weer open. Door dit te combineren met een woningbouwproject worden de maatregelen betaalbaar.
Eerbeek - herstel Eerbeekse Beek
De Eerbeekse Beek is weer bovengronds gehaald en tegelijkertijd iets verlegd. Tot voor kort liep het zo' n 500 meter ondergronds onder het terrein van papierfabriek Mayr Melnhof door. Enige lichte verontreinigignen vanuit de fabriek hebben het waterschap Veluwe doen besluiten de beek bovengronds te halen. Ook is de loop verlegd, om het fabrieksterrein heen en langs tuinen aan de Coldenhovenseweg.
Tussen de Boshoffweg en de Harderwijkerweg in Eerbeek verwijdert het waterschap de sliblaag in de beek. Op plekken waar dat kan wordt de beek smaller of breder gemaakt en ter hoogte van Stork Veco BV wordt een duiker gereinigd. Een duiker is een onder de weg liggende betonnen buis die de beek verbindt. De palen en schotten die uitslijting van de oever voorkomen, worden waar nodig verwijderd en vervangen. Ook brengt het waterschap een leemlaag aan op de bodem. Deze laag voorkomt dat water onnodig naar de ondergrond vloeit. De maatregelen zorgen er samen voor dat het stromende beekwater de kern van Eerbeek weer bereikt. Een ander voordeel van het beekherstel is dat dieren en planten zich beter kunnen ontwikkelen.
Eindhoven - Dommel centrum
Door het centrum van Eindhoven stroomt de Dommel. De oevers zijn in de loop der tijd deels bekaad, terwijl ook delen van het water overkluisd zijn geraakt. Men is al begonnen om weer groene oevers in de stad terug te brengen. Bij het vernieuwde Van Abbemuseum is de Dommel weer in ere hersteld. Die metamorfose wil Eindhoven doortrekken. De kade achter het stadhuis gaat op de schop, evenals het stenige plein voor het kantongerecht. Het grijs van de stenen moet plaatsmaken voor het groen van bomen, struiken en andere overbegroeiing. Met dit groengebied wordt de Dommel weer de stad ingetrokken. Er komt een groene wandelroute langs het riviertje. De horeca heeft het water inmiddels ontdekt en wil terrassen aan het water gaan aanleggen.
Eindhoven - Gender
Het riviertje de Gender gaat weer door Eindhoven stromen. Ooit gedempt als hinderlijk voor stadsuitbreiding, krijgt het riviertje nu zijn loop - deels - weer terug. De gemeente ziet hierin een goedkopere manier om de overlast na een stortbui op te vangen dan wanneer ze meer rioolbuizen zou aanleggen. Het plan van de gemeente past in het streven om het regen- en afvalwater te scheiden. Daarmee moet een eind komen aan onderwater staande tunnels, kelders en ondergrondse parkeergarages na weer een zomerse plensbui.
Enschede - herstel Roombeek
Op 14 mei 2000 ontplofte een vuurwerkopslagplaats in een dichtbevolkte woonwijk. Water vormt een belangrijk onderdeel in het nieuwe plan voor de wijk. Hoe wrang het misschien ook mag klinken, maar door de vuurwerkramp is het herstel van de oude beek ' De Roombeek' weer mogelijk geworden. De beek kan rondwateroverlast (ie ontstaat doordat de grondwaterwinning door de textielindustrie is afgenomen) tegengaan, en overtollig grondwater en afgekoppeld regenwater gedoseerd afvoeren. De verschijningsvorm van de beek is aangepast aan de groene of juist stedelijke zones waardoorheen de beek stroomt.
Een stadsbeek moet Enschede voorbereiden op klimaatveranderingen. Dankzij de aanleg van de nieuwe Stadsbeek is er geen wateroverlast meer in de Enschedese wijken Stadsveld en Pathmos. Ook geeft de beek een impuls aan de leefbaarheid en biodiversiteit in de omgeving. Begin oktober organiseerde de gemeente een feestelijke opening.
Er worden door klimaatveranderingen in de toekomst meer en zwaardere regenbuien. Het riool in Enschede, maar ook in andere plaatsen, is daar niet op berekend. Beken zorgden ook vroeger voor een adequate afvoer van regenwater. Enschede wil het regenwater zoveel mogelijk loskoppelen van het riool. ´Het gaat om water dat via het riool naar de waterzuivering gaat, maar gewoon schoon was.
De afgelopen decennia is de economische situatie van Groenlo verslechterd. Wat Groenlo uniek maakt is de historie als vestingstad. De historie van Groenlo is interessant en belangrijk genoeg om te conserveren.
Wanneer Groenlo Vestingstad gerealiseerd is worden in de regio 90.000 extra dagtoeristen en 100.000 extra overnachtingen per jaar verwacht. En dat zijn realistische inschattingen. Voorwaarde is wel dat Groenlo als vestingstad wat te bieden heeft. Want als je zegt dat je een vestingstad bent, moet je er ook uitzien als een vestingstad.
Om Groenlo stevig op de toeristische kaart te plaatsen moet de stad voor de toerist herkenbaar zijn als vestingstad. In het bestemmingsplan binnenstad uit 1997 wordt al aangegeven dat reconstructie van het vestingstadverleden waar mogelijk gewenst is. Verwijzingen naar het vestingverleden zorgen ervoor dat toeristen naar Groenlo komen. Daarom vindt het college van B&W de reconstructies van de bolwerken ook zo belangrijk. Dat worden namelijk de belangrijkste trekpleisters voor Groenlo Vestingstad.
Groesbeek - Vliegwiel
Het project van het centrum te Groesbeek: ‘als Vliegwiel: twee vliegen in één klap’, betreft de vernieuwing van het bestaande centrum tot een bruisend dorpshart. De dorpskern wordt ingezet als stimulator voor de herstructurering van de oude wijken. Het centrum wordt autoluw gemaakt en voorzien van parkeergarages, waarbij handig gebruik wordt gemaakt van de hoogteverschillen in het maaiveld. Door te investeren in de groen/blauwe structuren van het dorp groeit de attractiviteit van het centrum. Belangrijkste onderdeel hierbij is het eerherstel van de bestaande beek. Deze wordt ontwikkeld tot een ecologische zone die door het dorpshart heen gaat. Tevens pakt het project de grootste knelpunten aan namelijk: de tekorten in de woningvoorraad en de versnippering van het voorzieningenniveau.
Water krijgt in Stadspark 't Weusthag een belangrijke rol.
De beken voeren er nu weinig water doordat een deel van het water, voordat dit het park bereikt, wordt afgevoerd naar het Twentekanaal. Door de wateraanvoer te herstellen zal in de beken meer en schoner water gaan stromen. De plassen krijgen meer variatie in omvang en de oevers krijgen verschillend soorten begroeiing. Door de kleigaten aan de Kalmarstraat met elkaar te verbinden ontstaat een natuurlijke zwemvijver. De Castorvijvers worden ingericht als themavijvers, bij voorbeeld als visvijver of een waterplantenvijver. Het water in het gebied krijgt zo een belangrijk functie voor zowel natuur als recreatie.
Door de historische Hofbeek weer boven de grond te halen is een mooie verbinding ontstaan tussen het landelijk gebied en het centrum van Lichtenvoorde. Er zijn rust- en picknickplaatsen aangelegd, plekken om te spelen en om van het water te genieten. video
Venlo - Waterpark
Het project Waterpark richt zich op de herinrichting van een bestaande groenstructuur. Kwelwater wordt gehanteerd als verbindend element tussen twee parken en voor het verlengen van een beek.
Door het laagste gedeelte van het park, stroomt de Rijnbeek genaamd “het Rienke”. De gemeente Venlo heeft de oorspronkelijk ondergronds lopende Muizenmolenbeek de ruimte gegeven, zodat alle hoger gelegen waterpartijen voorzien worden van vers water.
Het park ligt ten zuiden van de Eugeniasingel. Deze singel is genoemd naar de Fossa Eugeniana. Tijdens de Spaanse bezetting is men begonnen met de aanleg van een kanaal dat een verbinding moest vormen tussen Rijn en Maas en uiteindelijk met de Schelde. Het kanaal is nooit afgemaakt, maar wel voor een groot deel in het landschap herkenbaar. Hier zien we het als de Rijnbeek.
Het Platform Stadsgracht Wageningen wil de oostelijke stadsgracht in de Stationsstraat weer open graven. In de jaren zestig is een klein deel van de stadsgracht gedempt. Maar in de grond zijn de restanten van de brug, trap en kademuur nog aanwezig. Herstel van de gracht maakt Wageningen bij de entree van het winkelgebied weer als vestingstad zichtbaar. Dit vergroot de identiteit, en sluit aan op een landelijke tendens, waaruit blijkt dat investeren in cultuurhistorie inkomsten genereert uit toerisme. Bovendien verbetert zo de waterkwaliteit van de stadsgracht.
De Rooseveltweg was een te brede en verkeersonveilige weg, waarlangs saaie flats staan. Vooral tegen het centrum aan is er weinig groen. Het Bewonersplatform Rooseveltsingel is in de zomer van 1997 opgericht om aan te geven dat er onder de bevolking een breed draagvlak bestaat voor ombouw van de Rooseveltweg in een Rooseveltsingel. Dankzij het platform is er meer vaart gekomen in plannen die al leefden bij de gemeente. De aanleg van de singel diende verschillende doelen: aanvoer van schoon water naar de stadsgracht, vergroting van areaal oppervlaktewater om regenwater van riool af te kunnen koppelen, en verfraaiing van de directe leefomgeving. Samen met bewoners en andere betrokkenen heeft de gemeente een plan laten uitwerken, dat in 2008 is gereed gekomen.
De kosten bedroegen circa 5 miljoen euro. Circa 4 miljoen heeft de gemeente gefinancierd uit vermeden kosten (pijpleiding voor wateraanvoer naar stadsgracht, bergbezinkbassins). Aanvullend heeft het platform ervoor gezorgd dat de gemeente subsidie kreeg van waterschap, provincie en rijksoverheid. Daardoor kostte de aanleg van de Rooseveltsingel de gemeente per saldo niets extra.
Laag-Nederland
Het Comité Vijzelgracht wil in plaats van een ondergrondse parkeergarage boven het metrostation de vroegere gracht terugbrengen. De Vijzelgracht is in 1933 gedempt. Dat was eigenlijk overbodig, want door sloop van een huizenblok was de Vijzelstraat inmiddels al breed genoeg.
Er is een filmpje gemaakt van de te herstellen Vijzelgracht.
Bergen op Zoom - Water in de Kaai
Wethouder Patrick van der Velden zet gesprekken op touw over het terugbrengen van water in de Kaai. Volgens eerder onderzoek van Stichting Open Kaai kost het ongeveer 5 miljoen euro om de kademuren te restaureren en een laag water in de Kaai te zetten. Daarmee is er nog geen open verbinding via het Havenkanaal met het Zoommeer. Maar dat kan altijd nog in een later stadium, is de gedachte.
Met het ondergronds brengen van de spoorlijn, is de spoorlijn in Delft weer teruggebracht. In het water ligt een eilandje, op de plek waar vroeger een belangrijk bolwerk lag.
De Haagse Beek loopt van de duinen dwars door de stad naar de Hofvijver. De gemeente verbetert de waterkwaliteit, richt de oevers weer natuurvriendelijk in, en brengt delen van de beek weer naar de oppervlakte.
Van oudsher was het Binnenhof omringd door een gracht. Deze werd in 1862 gedempt. Daarvoor in de plaats kwam de Hofweg. Met de nieuwe plannen wordt aan de Buitenhofzijde een deel van deze Hofgracht teruggebracht. De gracht loopt vanuit de Hofvijver naar de Hofplaats en heeft een lengte van zo’n 90 meter. Van oudsher was de gracht een manier om het complex veiliger te maken. Zo wordt dit bijzondere stukje van de Haagse binnenstad teruggebracht in de oude staat. Met de gracht komt er meer daglicht in het souterrain waardoor hier werkplekken kunnen worden gerealiseerd. Op de kademuur wordt groene beplanting aangebracht zoals natuurlijke algen- en mossoorten en varens die bijdragen aan de biodiversiteit in de Hofvijver.
Over de gracht komt een nieuwe brug te liggen. De brug zal bestaan uit drie delen, waarvan twee smalle delen voor wandelaars en één breder deel voor fietsers en bestemmingsverkeer.
Den Haag – ontkluizing grachten
Als onderdeel van het Verkeerscirculatieplan Centrumgebied (Raadsbesluit van 14 juni 2007) is het gebied Noordwal-Veenkade tussen de Paleistuiningang en de brug in de Torenstraat ingrijpend heringericht. De overkluizing is verwijderd en de gracht is teruggekeerd in het straatbeeld. De horecagelegenheden langs de Noordwal hebben sindsdien in de zomer volle terrasschepen.
De Veenkade is verkeersluw gemaakt en is alleen nog toegankelijk voor fietsers en nood- en hulpdiensten. Met deze ingrepen zijn de Verkeerscirculatieplan-maatregelen gecombineerd met een sterke kwaliteitsimpuls voor de openbare ruimte.
Den Haag is sinds vorig jaar bezig met het verwijderen van het Piet Heinplein. Ook hier is een plein boven op de gracht verdwenen en vervangen door twee bruggen en breed open water. Er komt ook een mooie aanlegplaats
De werkzaamheden zijn te volgen op
https://www.kijkopdebouw.nl/projecten/herinrichting-piet-heinplein
In 2023 is een gedempt stuk gracht bij het Centraal Station van Den Haag heropend. Het is nu een klein haventje voor kano's. Rondvaart boten hebben er in 2023 dankbaar gebruik van gemaakt. Vele toeristen kunnen nu vanaf die lokatie naar de kust (Scheveningen-Bad) varen. Een enorme aanwinst voor Den Haag
In januari 2024 wordt de draaibrug bij de Noordwal/Veenkade teruggeplaatst. Deze was in 1968 "onklaar" gemaakt, zodat schepen hoger dan 1m (bij lage waterstand) niet verder konden varen. Op verzoek van ondergetekende, gesteund door de Stichting Haags Industrieel erfgoed, Scala Architecten en vele anderen is de brug hersteld en kunnen boten tot 2m25 hoog doorvaren tot aan de tuinen van Paleis Noordeinde.
Gouda - verwijderen overkluizingen
Het Waterplan Gouda geeft aan dat in het verleden gedempte grachten weer moeten worden uitgegraven. Om te beginnen zouden kleine stukjes overkluisd water weer zichtbaar moeten worden gemaakt. Dat betreft het water Achter de Waag in het verlengde van de zeugstraat, de Turfmarktgracht onder de Kleiweg en de Omloop onder het Catharina Gasthuis. ook het Nonnenwater maakt kans. Vanwege het ruimtegebrek in de stad is het nog te vroeg voor het opengraven van de Nieuwehaven en de Raam als waterberging.
Haarlem - Water weer terug in Harlems gedempte grachten om droge voeten te houden?
Haarlem wil onderzoeken of een paar gedempte grachten en vaarten weer open gegraven kunnen worden. Niet uit nostalgie, maar uit pure noodzaak. Er is meer open water nodig in de stad om de steeds heviger wordende regenbuien het hoofd te kunnen bieden. Dat staat in het onlangs gepubliceerde Stedelijk Waterplan, waar het laatste woord nog niet over is gezegd. Want het prijskaartje voor alleen het graafwerk is al 28,6 miljoen euro.
Van onderstaande mooie provinciale beloften uit 2006 is dus nog steeds niets terecht gekomen...
bron Haarlems Dagblad 01-09-06; Gepubliceerd op 01 september 2006, 08:53
Zuidtangent in tunnel onder Haarlemse binnenstad door
...
Dit idee presenteerde gedeputeerde Mooij van de provincie Noord-Holland gisteren bij een toelichting op de provinciale begroting 2007. Mooij pleit al enige tijd voor een tunnel voor de Zuidtangent tussen de Schipholweg en de Turfmarkt, ter hoogte van de Langebrug. Die korte variant wil hij nu verlengen en zo het huidige tracé van de Zuidtangent door de binnenstand vólledig ondertunnelen.
...
Mooij heeft de Haarlemse architect Thijs Asselbergs gevraagd om diens visie op het project. De gedeputeerde hoopt dat de tunnel er binnen tien tot vijf tien jaar kan liggen. Voor deze lange variant is nog geen geld. Voor de korte tunnel stelt Mooij 100 miljoen euro beschikbaar.
Deze stadsrivier is nu de trots van 's-Hertogenbosch maar in de zestiger jaren van de vorige eeuw dacht men daar heel anders over. In 1969 werd dan ook het besluit genomen om de "stinksloot" te dempen. Dankzij de krachtige stellingname tegen dit plan is men alsnog op dit voornemen teruggekomen en kon in 1973 met de restauratie worden begonnen. In 1998 werd de restauratie grotendeels afgerond. De Binnendieze is inmiddels een grote toeristische trekpleister van de stad.
Bij de herontwikkeling van het GZG-terrein in Den Bosch wil men nu een verdwenen deel van de Binnendieze herstellen. Het gaat om de verdwenen verbinding van het Herman Moerkerkplein naar het Burg. Loeff-plein: de Groote Stroom. Ook wil het college een haalbaarheidsonderzoek laten doen naar het herstel van het totale tracé van de Waterpoort bij het Herman Moerkerkplein tot aan Geertruisluis. Met deze doortrekking kan in de toekomst weer worden gevaren in de gehele binnenstad. Uitgangspunt bij de studie is het benutten van de cultuurhistorische kwaliteit die onder het huidige maaiveld (en bebouwing) verscholen ligt.
’s-Hertogenbosch vestinggracht
De noodzaak van herstel en onderhoud van grote delen van de vestingwerken heeft geleid tot een ontwikkelingsplan voor een integrale revitalisering van die vestingwerken en daarmee tot een visie op verruiming van de binnenstad. Dit resulteerde in het ontwikkelingsproject ‘Versterkt Den Bosch’.
De vestingwerken omsluiten de oude binnenstad en de vestinggracht omsingelt vesting. Deze gracht staat in verbinding met het, gedeeltelijk ondergrondse, water in de binnenstad. Hiermee is het vestingwater een beleving voor toeristen die Den Bosch ook eens van een andere, historische kant willen zien. Door een nieuwe doorgang in de oude vestingmuur kan men nu ook ‘buitenom’ een echte rondvaart maken.
Het project Versterkt Den Bosch, dat ook voor educatieve doeleinden wordt gebruikt, bestaat uit 95 deelprojecten.
Enkele voorbeelden hiervan zijn het weer opengraven van een gedempt deel van de stadsgracht, het aanleggen van een parkeergarage onder de gracht met een uitgang naar de stad door de oude vestingmuur, het versterken van het idee van een vestingstad bij de entree van de binnenstad en het creëren van faciliteiten voor o.a.vleermuizen in de oude gewelven en een habitat voor zeldzame flora aan de buitenzijde van de vestingwallen.
Hulst - Reconstructie oude haven
De monumentale Keldermanspoort en de op een oude kaart van Jacob van Deventer uit eind 16e eeuw aangetroffen haven vormen de basis voor een reconstructieplan voor dit deel van de binnenstad. De aanleg van de nieuwe haven, waar vroeger óók een haven was, vormt het centrale concept. De uitvoering van dit project is in 2011 gestart en neemt meer dan een jaar in beslag. Het streven is om begin 2012 de haven, bruggen en omliggende openbare ruimte in gebruik te nemen. Met deze opdracht van de gemeente Hulst is een omzet gemoeid van 3,8 miljoen euro.
Met dit project krijgt het voor Hulst economisch gezien belangrijke (koop)toerisme weer meer kracht en herstelt Hulst hiermee zijn bovenregionale functie van winkelcentrum en toeristische trekpleister voor de regio en daarbuiten.
Leiden wil de historische singelrand die rondom de binnenstad ligt ontwikkelen tot het langste, mooiste en spannendste stadspark van Nederland: het Singelpark. De ruim zes kilometer lange vestingsingel moet een aaneengesloten groene long om de binnenstad worden waar je kunt wandelen, fietsen, varen, sporten, schaatsen, natuur en cultuur beleven, picknicken, spelen en nog veel meer.
Naast partners als de universiteit Leiden en museum Volkenkunde is met name de burgergroep Stadslab een partner van de gemeente. Dankzij de actieve inzet van hen leeft het plan gigantisch in de stad. Dit uit zich in druk bezochte brainstormavonden en vaststelling van de Visie Leidse Singels met het hoogst mogelijk aantal stemmen in de gemeenteraad.
Momenteel (aug 2012) wordt het plan verder uitgewerkt voor uitvoeringsbesluitvorming eind dit jaar. In de aanloop hiernaar toe is reeds circa 13 miljoen euro gereserveerd.
Het weer opengraven van grachten in het oude centrum van Leiden is een onderwerp dat regelmatig terugkomt op de agenda’s. In het kader van het Waterplan wordt een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden om gedempte watergangen te herstellen. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de Korte en Lange Mare, maar naar alle gedempte watergangen in de stad. Het onderzoek richt zich met name op het optimaal benutten van kansen in geplande (herstructurering)projecten.
Sint-Maartensdijk - herstel Pluimpot
Er liggen plannen om het water van de Pluimpot weer door te trekken tot aan de kern Sint-Maartensdijk. In de geul moet tevens een eilandje met woningen komen. Enkele marktpartijen willen de huidige sportvelden en het zwembad aankopen om de plannen te realiseren. Volgens het college wordt met het doortrekken van de Pluimpot tot aan het dorp de oorspronkelijke situatie hersteld. Het eilandje moet de nieuwe verbinding gaan vormen tussen de huidige kern en het recreatiegebied in het zuiden. Dat kan door de aanleg van bruggen. Op die manier wordt het eiland volgens het college een soort stapsteen. De gemeente vindt het erg belangrijk dat de verbinding er komt, zodat de gasten van de (toekomstige) vakantieparken worden uitgenodigd om het stadje in te gaan.
Nederhorst den Berg – herstel Reevaart
Nederhorst den Berg wil weten of het mogelijk is de Reevaart weer uit te graven. Dat bleek uit een opiniepeiling tijdens de info-avond van de werkgroep Reevaart. Het overgrote merendeel van de aanwezigen gaf aan: laat een haalbaarheidsonderzoek doen. Dan weten we waar we over beslissen. Ook alle politieke partijen waren op de bijeenkomst aanwezig, die in totaal door zeventig mensen werd bezocht.
Utrecht - herstel Catharijnesingel
Het Utrecht City Project voorziet in herstructurering van Hoog-Catharijne en de stationsomgeving in Utrecht. Onderdeel van dit project is het weer opengraven van de Weerdsingel en de Catharijnesingel, die bij de bouw van Hoog-Catharijne werd gedempt om plaats te maken voor een autoweg.
Er is een filmpje gemaakt van het herstel van de Catharijnesingel, en er is ook een filmpje in het Engels.
De Veerse stadshaven kan fors worden uitgebreid. Het gedempte deel moet dan weer worden uitgegraven. Dat kan worden gefinancierd door er een hotel bij te bouwen, met souterrain voor winkels en horeca, en stadshuizen.
Er resteert dan nog 'slechts' een kostenpost van 1,25 miljoen euro. Dat blijkt uit een haalbaarheidsstudie, uitgevoerd in opdracht van de gemeente. Het plan moet het stadje nieuwe impulsen geven, zonder dat dit afbreuk doet aan de historische sfeer.
De Gedempte Haven, ooit een spuikom, is nu een tijdelijk parkeerterrein. Door dat weer uit te graven, kan de stadshaven worden uitgebreid met zestig ligplaatsen, bedoeld voor motorjachten en zeilboten. Aan de kop van dit nieuwe stuk haven, bij het zuidwestelijk bolwerk, kan een hotel met souterain worden gebouwd met vijftig kamers. Het souterain ligt aan een verlaagde kade, naar voorbeeld van de Utrechtse gracht.
Zaanstad - open graven Gedempte Gracht
In de Gedempte Gracht in het centrum van Zaandam komt weer water. Dit vormt onderdeel van een groter plan Inverdan om het centrum een nieuwe impuls te geven. Het stedenbouwkundige plan van architect Soeters geeft aan hoe het centrum weer een gevarieerd maar gesloten stadsfront kan krijgen van kantoren, woningen en winkels.
Zevenbergen - herstel Roode Vaart
De gedempte Roode Vaart in Zevenbergen zal weer worden open gegraven. De rijksoverheid heeft besloten om 9,5 miljoen euro bij te dragen aan het herstel van de oude loop van de Roode Vaart. Deze maatregel is bedoeld om de huidige zoetwaterfunctie van het Volkerak Zoommeer te compenseren, mocht het rijk besluiten het Volkerak-Zoommeer weer zout te maken. De rijksbijdrage komt boven op de ruim 20 miljoen euro die de regio zelf voor de Roode Vaart wil investeren. Met het herstel van de oude loop van de Roode Vaart door het centrum van Zevenbergen kun delen van West-Brabant, Tholen en St. Philipsland vanuit het Hollands Diep worden voorzien van zoetwater. De leveringszekerheid en de kwaliteit van de zoetwatervoorziening wordt daarmee voor dit gebied vergroot en dat is in het bijzonder van belang voor de agrarische ondernemers.
De gemeente Zwolle buigt zich momenteel over een plan om een deel van de historische bebouwing in het Broerenkwartier te reconstrueren. De ‘authentieke’ gebouwen moeten op de plaats komen van een modern bouwblok waarin winkels zijn gehuisvest. Daarnaast willen de initiatiefnemers de waterloop van de Kleine Aa terugbrengen en meer ruimte en groen creëren.
De plannen zijn bedoeld voor een plek waar tot de jaren zestig van de vorige eeuw een volksbuurt lag en die plaats heeft moeten maken voor een modern winkelcentrum. Het plan is vormgegeven aan de hand van een kadastraal minuutplan uit 1832, oude foto’s en enkele nog bewaard gebleven bouwaanvragen, zo laten de initiatiefnemers weten.
In de teruggebrachte bebouwing komen woningen, winkels, horeca, ateliers en werkplaatsen. Voor de panden aan de overkant, waarin onder meer warenhuis Hudson’s Bay volgend jaar een vestiging opent, ontstaat meer ruimte in de vorm van terrassen, wandelgebied en groen. Daarnaast ontstaan er nieuwe looproutes, waardoor andere delen van de binnenstad beter bereikbaar zijn.
Dankzij dit plan wordt de Vispoortenplas bovendien weer een plein en krijgt het zijn entreefunctie voor deze kant van de binnenstad weer terug, aldus de initiatiefnemers. Verder voorziet het plan in een 1.500 plaatsen tellende ondergrondse fietsenstalling, die een groot deel van de binnenstad moet ontlasten.
Een enkel voorbeeld uit het buitenland
Jarenlang werd er aan de Gentse Reep stevig gegraven. Nu stroomt er weer water door de Reep, in het centrum van de stad. Die werd in 1960 dichtgegooid om er parkeerplaatsen aan te leggen. Jaren geleden besliste de stad om de verbinding tussen de Nederschelde en de Leie weer open te leggen.
Tegenwoordig betekent water een enorme meerwaarde voor de publieke ruimte. Daarom onderzoekt de stad telkens bij de vernieuwing van straten en parken of ze een vliet kan openleggen. Mechelen is dooraderd van vlieten, maar deze zijn bijna allemaal gedempt of overwelfd. Het artikel benoemt specifiek de Koolvliet die tot voor kort enkel nog dienst deed als afvalwaterriolering. Samen met de aanleg van de winkelboulevard blies de stad deze Vliet nieuw leven in.