Kimia është shkenca qe merret me studimin e ndërtimit të vetive të materies dhe transformimeve te saj.
Eshte studimi i vetive dhe strukturës së atomeve të përbërjeve dhe molekulave , të përzierjeve të ndryshme dhe tëtretësirave si elemente bazë të natyrës dhe si ato kombinohen për të formuar stadet e ndryshme të materies qe na formojne cdo gjë që na rrethon.
Kimia është shkencë natyrore e cila për bazë e ka punën eksperimentale, analizën dhe sintezën si metodat kryesore dhe të arriturat tjera shkencore në lëminë e Biologjisë, Fizikës, Matematikës, Informatikës, Gjeologjisë etj.

Kimia studion ose merret me:

• Zbulimin e lëndëve prej të cilave është e ndërtuar natyra e tokës dhe e gjithësisë.

• Studimin e ndërtimit (përbërjes) të lëndëve, vetive të tyre dhe mënyrave të krijimit të tyre.

• Përgatitjen e lëndëve (komponimeve) të reja.

• Gjetjen e mundësive (metodave) për prodhimin dhe zbatimin e lëndëve në teknikë, industri, bujqësi dhe në jetën e përditshme. Kimia nuk i studion vetëm komponimet të cilat gjinden në natyrë. Ajo krijon lëndë të reja të cilat nuk ekzistojnë, e as që kanë ekzistuar në natyrë. Deri më tani kimistët kanë krijuar mbi 15 milion komponime (lëndë) të ndryshme kimike të cilat dukshëm kanë përmirësuar jetën e njeriut në tërësi.

Zanafilla e zhvillimit të kimisë daton nga periudhat më të lashta, që nga egjiptianët e vjetër.

Shumë aspekte të zhvillimit të kimisë hasen në kohën e Greqisë së vjetër.

Padyshim, zbulimi i zjarrit paraqet një nga të arriturat shumë të rëndësishme të kimisë.

Egjiptianët e lashtë punonin artin e kimisë "lagështisë" deri në 4.000 vjet më parë. Qytetërimet e lashta kanë përdorur teknologjitë që formuan bazën e degëve të ndryshme të kimisë të tilla si;.

Nxjerrjen e mineraleve metalike,duke e bërë qeramikën dhe tullat për ndërtim, fermentues të birrës dhe verë, duke i bërë pigmentet për kozmetikë dhe pikturë,nxjerrjen e kimikate nga bimët për mjekësi dhe parfume, duke e bërë djathinë, kosin, e produkte qumështi si mazën e hirrën , lecka tekstili, për rrezitje lëkure, duke i bërë yndyrë në sapun, duke e bërë xhamin, dhe duke e bërë lidhjet si bronzi, etj

PAJISJET LABORATORIKE

Gjatë mësimit të Kimisë do të kryhen shumë prova kimike,prandaj duhet të njiheni me pajisjet kryesore laboratorike dhe kujdesin që duhet të keni gjatë zhvillimit të eksperimenteve të ndryshme.

Rregulla të përgjithshme gjatë punës në laborator

Të jemi të vëmendshëm gjatë punës,të njohim mirë mjetet e punës dhe pajisjet që përdorim.
Në laborator duhet detyrimisht të veshim përparësen e punës.
Përpara se të shkojmë në laborator duhet të lexojmë metodikën e punës eksperimentale që do të kryejmë.
Duhet të zhvillojmë vetëm eksperimentet që na ka caktuar pedagogu ynë
Përpara se të përdorim një kimikat,duhet të kontrollojmë me kujdes etiketën e tij.Të marrim nga shishja aq reagjent sa na duhet për punën tonë.
Asnjë substancë nuk duhet të provohet me organet e shijes.Nuk duhet të thithim me gojë tretësirat që irritojnë rrugët e frymëmarrjes.Përcaktimi i erës së substancës me anë të nuhatjes bëhet vetëm kur jemi të sigurtë se ajo nuk është helmuese.
Të shmangim matjen e vëllimeve të acideve dhe bazave të forta duke mbajtur cilindrin e graduar në nivelin e syve.Të vendosim cilindrin në tavolinën e punës dhe duke përdorur një beker të hedhim më ndagalë në cilindër,tretësirën e bazës apo acidit.
Kujdes të veqantë duhet të tregojmë gjatë punës me gaze dhe avuj helmues.Të gjitha punët me gaze apo substanca të dëmshme të cilat lirojnë avuj ose gaze (komponimet e cianureve,klorit,bromit,amoniakut,H2S,tretësa organik,acidit flurore)duhet ti kryejmë në kapat me aspirim.
Kapa e aspirimit duhet të jetë e mbyllur dhe të operohet në të,vetëm nga një dritare.Kur punohet me substanca shpërthyese ,acide ose baza të nxehta etj duhet të përdorim syze mbrojtëse.
Të mbahet pastert vendi i punës dhe të qëndrohet aty gjatë gjithë kohës,sidomos kur përdorim aparate me rrymë elektrike,enë nën presion ose pajisje që punojnë në temperatura të larta,duke ndjekur vazhdimisht ecurinë e tyre.
Kimikatet që bien në vendin e punës duhet të pastrohen menjëherë.Acidet ose bazat e përqëndruara që bien në vendin e punës në fillim asnjësohen pastaj fshihen.Ato duhet të derdhen në lavaman vetëm pas hollimit.
Reagenti që ka tepruar nuk duhet hedhur përsëri në shishen e tij por në një shishe të veqantë.
Në rast të marrjes flakë të lëngjeve ose gazeve të djegshme fiket menjëherë burimi ngrohës dhe izolohet me një batanije zona e zjarrit ose përdoret bombola e shuarjes së zjarrit.
Pas përfundimit të punës duhet të lajmë duar dhe para se të largohemi nga laboratori duhet të lëmë në rregull mjetet e punës.

PAJISJET LABORATORIKE

Për kryerjen e eksperimenteve kimike nevojiten pajisje të shumta laboratorike.Për këtë qëllim përdoren enë të ndryshme prej :qelqi,porcelani,rrjete metalike,pajisje për ngrohje e ftohje etj.

Pajisjet laboratorike janë mjetet,me të cilat kryhen eksperimentet në laborator.

Pajisjet kryesore laboratorike janë :

Struktura e atomit

Atomi është njësia bazë e materies që përbëhet nga një bërthamë e dendur qendrore e rrethuar nga një re elektronesh me ngarkesë negative. Materia (substanca), përbehet prej elementeve kimike dhe lidhjeve të tyre. Të gjitha lidhjet mund të zbërthehen në elemente të cilat më tutje nuk mund të zbërthehen me kurrfarë mjetesh kimike. Thërrmijat (grimcat) më imëta të materies të cilat i ruajnë vetitë karakteristike të elementit kimik dhe të cilat më tutje nuk mund të zbërthehen janë atomet (diametri i atomit është përafërsisht 1 Angström= 10 -10 m) , i cili përbëhet prej tri lloj të grimcave subatomike :

p-protonet+

e-elektronet

n-neutronet, pa ngarkesë

Protonet dhe neutronet së bashku e përbëjnë bërthamën(nukleus-in) e atomit, deri sa pjesën e jashtme të atomit e përbëjnë elektronet.

Elektronin e ka zbuluar në vitin1897 Joseph J. Thomson-i. Eshtë i elektrizuar me ngarkesë negative. Masa e tij është ~1/2000 pjesë e masës së protonit.

Protonin e ka zbuluar më 1919 Ernest Rutherford-i. Eshtë pjesë përbërse e bërthamës së atomit, i elektrizuar me ngarkesë pozitive. Masa e tij është ~2000 herë më emadhe se elektronit.

Neutronin e ka identifikuar më 1932 James Chadwick-u. Eshtë pjesa e dytë e bërthamës. Nuk ka ngarkese elektrike. Masa e tij është përafërt me masën e protonit .

Google Sites

Report abuse