Cultuur H-M

Haacke, Hans (geb. 1936) Duits beeldend kunstenaar. Legde zich toe op het zichtbaar maken van processen uit de natuurkunde en de natuur, zoals Haagsche ComedieHaagsche Comedie Nederlands toneelgezelschap, in 1947 opgericht door Cees Laseur, die vanaf 1950 samen met Paul Steenbergen de directie en Haagse romansHaagse romans In Den Haag spelende romans van Louis Couperus : Eline Vere (1889), De boeken der kleine zielen (1901-1903), of van Marcellus Haagse SchoolHaagse School Beweging in de Nederlandse schilderkunst waarbij de schilders, die allen in Den Haag werkten, zich toelegden op een realistische weergave haagspelenhaagspelen Niet-officiële toneelwedstrijden uit de tijd van de Rederijkers (16e eeuw), waaraan ook niet-geconfirmeerde Rederijkerskamers naast de Haakman, AntonHaakman, Anton (geb. 1933 te Bussum) Nederlands schrijver, cineast, filmcriticus en vertaler van vnl. Italiaanse literatuur. Van 1981 tot 1992 was Haanstra, BertHaanstra, Bert (1916-1997) Nederlands cineast. Haanstra werd als maker van documentaires wereldberoemd. De door hem geregisseerde speelfilm Haan, Jacob Israël deHaan, Jacob Israël de (1881-1924) Nederlands dichter en schrijver, broer van Carry van Bruggen. Hij was eerst onderwijzer, brak daarna met zijn Haan, Jacques de

Haan, Jacques de (eig. Izaak de H.; geb. 1908) Nederlands schrijver. Hij werkte bijna twintig jaar in een Groningse boekhandel, maar omstreeks 1950 Haan, Jurjen de

Haan, Jurjen de (geb. 1936) Nederlands schilder, tekenaar en fotograaf. Maakte aan Cobra verwante schilderijen. Verder bekend door fotocollages, Haarlemse Schilderschool

Haarlemse Schilderschool Groep in Haarlem werkende en wonende schilders. Men onderscheidt twee perioden. De eerste valt in de 15e en eerste Haarlem, Cornelis Cornelisz. van

Haarlem, Cornelis Cornelisz. van (1562-1638) Nederlands schilder van mythologische en historische taferelen, groepen en portretten. Zijn schuttersstukken

Haar, Bernard ter

Haar, Bernard ter (1806-1880) Nederlands dichter, studeerde theologie te Amsterdam en Leiden en werd in 1829 hervormd predikant. In 1843 werd Haasse, Hélène Serafia (Hella) van Lelyveldt-

Haasse, Hélène Serafia (Hella) van Lelyveldt- (geb. 1918) Nederlands schrijfster, geboren in Batavia. Nederlands schrijfster, studeerde Scandinavische Haas, Aad de

Haas, Aad de (1920-1972) Nederlands schilder, tekenaar en graficus. Vervaardigde in een zeer persoonlijke, expressionistische stijl muurschilderingen Haas, Eddie de

Haas, Eddie de (geb. 1930) Indonesisch-Nederlands jazzbassist en gitarist. Speelde in Nederland o.a. in het sextet van Rob Pronk (1946), het kwintet Haas, Ernst

Haas, Ernst (1921-1986) Oostenrijks fotograaf. Werkte bij Robert Capa op het fotobureau 'Magnum' in Parijs. Vertrok in 1951 naar de Verenigde Staten, Haas, Monique

Haas, Monique (geb. 1909) Frans pianiste. Haas studeerde in Parijs en voltooide haar studies bij Rob Casadesus en R. Serkin. Sinds 1928 was zij werkzaam Haas, Olga de

Haas, Olga de (geboren te Amsterdam 1944 - overleden te Amsterdam, 1- 9-1978) Nederlands balletdanseres, leerlinge van Sonia Gaskell. Trad in Haas, Polo de

Haas, Polo de (geb. 1933) Nederlands pianist, studeerde aan het Sweelinck Conservatorium te Amsterdam en ontwikkelde zich daarna als een propagandist Haas, Robert Maria

Haas, Robert Maria (1886-1960) Oostenrijks musicoloog. Haas studeerde te Praag, Berlijn en Wenen en promoveerde op het proefschrift 'Das Wiener Haas, Werner

Haas, Werner (1931-1976) Duits pianist. Haas studeerde te Stuttgart en Saarbrücken, waar hij tot de meesterklas van Walter Gieseking werd toegelaten. Haas, Willy

Haas, Willy (1891-1973) Tsjechische, Duitstalige schrijver. Hij was een jeugdvriend van Franz Werfel en behoorde tot de kring rondom Max Brod Habakuk II de Balker

Habakuk II de Balker (eig. Herman Hendrik ter Balkt; geb. 1938) Nederlands onderwijzer, dichter en schrijver. Debuteerde met bundel 'Boerengedichten' habanera

habanera Uit Cuba stammende dans (genoemd naar de hoofdstad La Habana) in langzaam tot gematigd tempo. Kenmerkend is de 2/4 maat en een vast Hába, Alois

Hába, Alois (1893-1973) Tsjechisch componist. Was van 1923-53 compositieleraar aan conservatorium te Praag. Overtuigd verdediger van kleinere Habbema, Eddy

Habbema, Eddy (geb. 1947) Nederlands toneel- en musicalregisseur. Tijdens een studie psychologie in Utrecht raakte Habbema betrokken bij het s

Habent sua fata libelli

Habent sua fata libelli (Lat.) Boeken hebben hun eigen lotgevallen (Terentius Maurus, in: De litteris, de syllabis, de metris).

Haber, Shamaï

Haber, Shamaï (geb. 1922) Pools beeldhouwer, die zich na WO II in Parijs vestigde, waar hij - beïnvloed door Despiau - naturalistische beelden maakte. Habraken, Marja

Habraken, Marja (1940-1989) Nederlands actrice. Habraken begon na haar opleiding aan de Toneelschool in Maastricht in 1961 als actrice bij het Hackaert, Jan

Hackaert, Jan (1628-na 1685) Zuid-Nederlands landschapschilder. Vermoedelijk was hij leerling van Jan Both. Hij verbleef van 1953 tot 1658 in Zwitserland Hackert, Jacob Philipp

Hackert, Jacob Philipp (1737-1807) Duits landschapschilder, die, opgeleid in Berlijn en na reizen naar Scandinavië en Frankrijk, zich in 1768 in Italië Hackman, Gene

Hackman, Gene (geb. 1930) Amerikaans filmacteur, bekend uit vele avonturen- en misdaadfilms als 'Bonnie and Clyde' (1967), 'Marooned' (1969), Hadamar von Laber

Hadamar von Laber (ca. 1300-ca. 1360) Duits ridder en Minnesänger, behorend tot het gevolg van Lodewijk van Beieren. Hij schreef omstreeks 1335-Haden, Charles Edward (Charlie)

Haden, Charles Edward (Charlie) (geb. 1937) Amerikaans jazzbassist. Werkte o.a. bij Art Pepper (1957), Paul Bley (1957-59), Hampton Hawes Hadewijch

Hadewijch Vermoedelijk in de eerste helft der 13e eeuw geleefd hebbend Vlaams mystiek dichteres over wie weinig bekend is. Haar zeer oorspronkelijke, Hadfield, George

Hadfield, George (ca. 1764-1826) Engels-Amerikaans neoclassicistisch architect van Italiaanse origine, studeerde aan de Royal Academy te Londen Hadloub, Johannes

Hadloub, Johannes (Johannes Hadlaub; eind 13e eeuw - voor 1340) Middeleeuws Zwitsers (Duits) Minnesänger, van wie 54 gedichten bewaard zij

Hadrianus, mausoleum van

Hadrianus, mausoleum van (Engelenburcht) Kasteel aan de oever van de Tiber bij Rome. Oorspronkelijk door Hadrianus bedoeld als graftombe (Hadrianus, muur van

Hadrianus, muur van Verdedigingswal in Noord-Engeland van de Tyne tot de Solway, gebouwd door de Romeinse keizer Hadrianus (reg. 117-138). Haebler, Ingrid

Haebler, Ingrid (geb. 1926) Oostenrijks pianiste. Zij studeerde te Wenen, Salzburg, Genève en Parijs en maakte na het begin van haar loopbaan in 1954 Haecker, Theodor

Haecker, Theodor (1879-1945) Duits schrijver. H.'s wezen kwam tot bloei onder invloed van Kierkegaard en Henry Newman, met als sluitstuk zijn Haefeli, Max Ernst

Haefeli, Max Ernst (geb. 1901) Zwitsers architect, stedenbouwkundige en industrieel ontwerper. Ontving zijn opleiding te Zürich en Berlijn. Bouwde Haefliger, Ernst

Haefliger, Ernst (geb. 1919) Zwitsers concertzanger (tenor). Haefliger studeerde in Zürich o.a. bij Julius Patzak en debuteerde in 1942. Hoewel Haefliger Haersolte, Ernestine Amoene Sophie, barones van

Haersolte, Ernestine Amoene Sophie, barones van (1890-1952) Nederlands schrijfster, publiceerde in vele tijdschriften, o.a. in Den Gulden Winckel Haesaerts, Pauwel Helena Alfons (Paul)

Haesaerts, Pauwel Helena Alfons (Paul) (1901-1974) Vlaams kunstcriticus, cineast en architect, studeerde rechten en filosofie te Leuven. Vervaardigde Haese, Günter

Haese, Günter (geb. 1924) Duits beeldhouwer, die in de jaren zestig bekend werd door zijn poëtische assemblages, vervaardigd uit uurwerkonderdelen Haese, Reinhout d'

Haese, Reinhout d' (eig. Reinhout d'Haese; geb. 1928) Vlaams beeldhouwer, broer van Roel d'Haese. Hij studeerde aan de Nationale Hogere School Haese, Roel d'

Haese, Roel d' (geb. 1921) Belgisch beeldhouwer. Maker van o.m. expressionistisch- surrealistische sculpturen in metaal, alsmede assemblages uit Haes, Carlos

Haes, Carlos (1829-1898) Spaans schilder van Belgische afkomst; leerling van Joseph Quinaux; vanaf 1857 docent aan de Academie voor schone Haes, Jos de

Haes, Jos de (1920-1974) Belgisch (Vlaams) dichter, studeerde klassieke filologie en was vanaf 1945 verbonden aan de BRT als hoofd van de afdelingen Hagedoorn, Georgette

Hagedoorn, Georgette (1910-1995) Nederlands actrice. Georgette Hagedoorn speelde o.a. bij Albert van Dalsum, Eduard Verkade en Ben Royaards,

Hagedorn, Friedrich von

Hagedorn, Friedrich von (1708-1754) Duits schrijver, studeerde van 1726-27 rechten in Jena en was van 1729-31 privé-secretaris van de Deense gez

Hagegård, Håkan

Hagegård, Håkan (geb. 1945) Zweeds zanger (bariton). Hagegård studeerde na zijn opleiding in Stockholm bij Tito Gobbi in Rome, bij Gerald Moore Hageladas van Argos

Hageladas van Argos (Ageladas) Grieks beeldhouwer en bronsgieter uit begin 5e eeuw v.C. H. was de stichter van de beroemde school van Argos

Hagelstange, Rudolf

Hagelstange, Rudolf (1912-1984) Duits schrijver, studeerde van 1931-33 germanistiek in Berlijn, bereisde van 1933-36 de Balkan en trad in 1937 Hagenauer, Johann Baptiste

Hagenauer, Johann Baptiste (1732-1810) Oostenrijks beeldhouwer, vertegenwoordiger van de late barokstijl, die reeds beïnvloed werd door het Hagen, Nina

Hagen, Nina (geb. 1955) Oost-Duits popzangeres. Groeide na haar zangopleiding uit tot groot 'schlagervertolkster'. Kreeg in 1976 toestemming naar Haggard, Henry Rider

Haggard, Henry Rider (1856-1925) Engels romanschrijver. Een verblijf in Zuid-Afrika (1795-1800) vormde de basis voor vele van zijn romantisch

hagioscoop

hagioscoop (Grieks: hagios = heilig en skopein = zien, bezichtigen) Spleet of kijkgat in een pier of muur (vaak in een hoek) van het koor van een kerk, Hagnower, Niclas

Hagnower, Niclas (ook: Nikolaus von Hagenau of Hagenauer; ca. 1445-voor 1538) Duits beeldhouwer en houtsnijder. Vervaardigde het hoogaltaar haha

haha In de tuinarchitectuur een opening in een haag of parkmuur, die onverwachts uitzicht op het landschap biedt. In Versailles bestaat nog de 'Allée Hahn, Albert Pieter

Hahn, Albert Pieter (1877-1918) Nederlands tekenaar, karikaturist en ontwerper van affiches; studeerde aan de Academie Minerva te Groningen en Hahn, Hermann

Hahn, Hermann (1868-1942) Duits beeldhouwer, leerling van Von Hildebrand. Vervaardigde aanvankelijk realistische portretten, later monumentalere Hahn, Reynaldo

Hahn, Reynaldo (1875-1947) Frans componist. Hahn studeerde aan het Parijse conservatorium o.a. bij Massenet, die hem sterk beïnvloedde. Hij was Haidar Ali

Haidar Ali (geb. 1585) Perzisch historicus en schrijver van de zgn. 'Ta'rikh-i Haydari', een boek dat in vijf delen de wereldgeschiedenis tot ca. 1550 Haig, Allan W. (Al)

Haig, Allan W. (Al) (1924-1982) Amerikaans jazzpianist. Een van de eerste en beste boppianisten. Speelde bij Dizzy Gillespie (1944-46), Charlie Parker haikoe

haikoe (Jap.) Een in de 16e eeuw in Japan ontwikkelde versvorm met slechts 17 lettergrepen (drie regels met resp. 5, 7, 5 lettergrepen). Dit soort gedichten Haimovitz, Matt

Haimovitz, Matt (geb. 1970) Israëlisch violoncellist. Haimovitz begon op 8-jarige leeftijd violoncello te studeren. Dat was op het moment dat de familie Haitink, Bernard Johan Herman

Haitink, Bernard Johan Herman (geb. 1929) Nederlands dirigent. Haitink studeerde viool in Amsterdam en directie bij Felix Hupka, en werd violist Hajdu, Étienne

Hajdu, Étienne (geb. 1907) Frans beeldhouwer van Roemeense afkomst, die in 1927 in Parijs leerling werd van Niclausse, later van Bourdelle. Zijn Hajek, Otto Herbert

Hajek, Otto Herbert (geb. 1927) Duits beeldhouwer, van Tsjechisch Duitse afkomst, die met zijn tralieachtige constructies (Raumknoten) en zijn uit Hakim, Tawfik al-

Hakim, Tawfik al- (1898-1987) Egyptisch schrijver. Na zijn rechtenstudie in Parijs te hebben afgemaakt was al-Hakim een aantal jaren officier van hakkebord

hakkebord (Eng.: dulcimer) Aan de citer verwant muziekinstrument bestaande uit een trapeziumvormige klankbodem, waarboven metalen snaren zijn Hakluyt, Richard

Hakluyt, Richard (1553-1616) Engels geograaf en publicist. Hoewel zelf nooit op zee geweest, schreef hij een monumentaal zeevaartcompendium: Håkon

Håkon Naam van koningen van Noorwegen.

Halbertsma, Joost Hiddes

Halbertsma, Joost Hiddes (Justus Hiddes Halbertsma; 1789-1869) Fries schrijver, taalgeleerde en doopsgezind predikant. Schreef samen met zijn Haley, Alex

Haley, Alex (1921-1992) Amerikaans schrijver. Haley werd wereldberoemd door zijn roman 'Roots: The saga of an American family', waarvoor hij Haley, Bill

Haley, Bill (eig. William Clifton Haley; 1927-1981) Amerikaans rock 'n' roll-zanger en gitarist. Met begeleidingsgroep The Comets groot succes in de Hale, Edward Everett

Hale, Edward Everett (1822-1909) Amerikaans prozaschrijver, was een geliefd predikant. Schreef het beroemde verhaal 'The man without a countr

Halffter, Jiménez Cristóbal

Halffter, Jiménez Cristóbal (geb. 1930) Spaans componist. Halffter studeerde te Madrid en werd in 1960 tot leraar en in 1964 tot directeur van het Hall & Oates

Hall & Oates Amerikaans soul-duo, bestaande uit de blanke zangers Daryl Hall (geb. 1949) en John Oates (geb. 1949). Eerste lp 'Whole Oates' verscheen Hallen, Ernest van der

Hallen, Ernest van der (1898-1948) Belgisch (Vlaams) schrijver, speelde een belangrijke rol in het Vlaamse literaire leven als redacteur van het stu

Haller von Hallerstein, Carl

Haller von Hallerstein, Carl (1774-1817) Duits architect en archeoloog, studeerde te Stuttgart en Berlijn bij David Gilly. Meer dan in zijn bouwwerke

Haller, Albrecht von

Haller, Albrecht von (1708-1777) Zwitsers anatoom, natuuronderzoeker en dichter, leerling van Boerhaave, hoogleraar te Göttingen (1736) en Bern Haller, Hermann

Haller, Hermann (1880-1950) Zwitsers beeldhouwer, die aanvankelijk in Parijs werkte, waar hij werd beïnvloed door Rodin en Maillol. Later vestigde Hallé, Charles

Hallé, Charles (eig. Carl Halle; 1819-1895) Duits/Engels dirigent en pianist. Hallé vestigde zich na zijn studie in 1836 te Parijs als pianoleraar en pianist Halliday, Brett

Halliday, Brett (eig. Davis Dresser; 1904-1977) Amerikaans schrijver van harde detectiveromans. Hoewel H. afstudeerde als civiel ingenieur, begon Hallier, Jean-Edern

Hallier, Jean-Edern (1936-1997) Frans schrijver en polemist. Hallier richtte in 1960 met Philippe Sollers het literaire tijdschrift Tel Quel op, maar Hallstein, Ingeborg

Hallstein, Ingeborg (geb. 1937) Duits zangeres (coloratuursopraan). Na haar opleiding debuteerde Hallstein in 1957 te Passau en zij werd in 1961 Hall, Adam

Hall, Adam (eig. Elleston Trevor; geb. 1920) Engels schrijver van detective- en spionageromans. Hij wilde eigenlijk autocoureur worden, maar WO Hall, Edmond

Hall, Edmond (1901-1967) Amerikaans jazzklarinettist. Gezien als een van de beste New Orleans klarinettisten. Speelde in verschillende New Orleans Hall, Frederik Jan (Frits) van

Hall, Frederik Jan (Frits) van (1899-1945) Nederlands beeldhouwer, leerling van Bronner. Bekend door zijn monumentale beelden, o.a. het Jan Ligthart-Hall, James Norman

Hall, James Norman (1887-1951) Amerikaans auteur, schreef verhalen over zijn ervaringen in WO I en publiceerde o.a. de romans 'Lost island' (1944) Hall, James Stanley (Jim)

Hall, James Stanley (Jim) (geb. 1930) Amerikaans jazzgitarist. Wordt met Charlie Christian en Django Reinhardt tot de invloedrijkste jazzgitariste

Hall, Marguerite Radclyffe

Hall, Marguerite Radclyffe (1886-1943) Engels romanschrijfster en dichteres, is bekend geworden door de roman 'The well of loneliness' (1928), waar

Hall, Maya van

Hall, Maya van (geb. 1937) Nederlands beeldend kunstenaar. Zij maakte aanvankelijk realistische, later semi-abstracte sculpturen met een sterk symbolisch Hall, Peter Adolf

Hall, Peter Adolf (1739-1793) Zweeds schilder; leerling van Eeckhard en Reichard in Duitsland. Vanaf 1760 woonde hij in Parijs, waar zijn werk een Hall, Peter Reginald Frederick

Hall, Peter Reginald Frederick (geb. 1930) Brits toneelregisseur. Van 1954-56 verbonden aan het Arts Theatre te Londen, daarna leider van de Royal Hall, Tubby

Hall, Tubby (1895-1946) Amerikaans jazzdrummer. Speelde van 1913-16 te New Orleans in de Eagle Band, de Crescent Band en de Silverleaf Band. Halmstadgruppen

Halmstadgruppen Zweedse school van surrealistische schilders uit Halmstad (prov. Halland), die in 1929 werd opgericht door Egon Östlund en waarvan Halsema, Frans

Halsema, Frans (1939-1984) Nederlands cabaretier, kwam in 1959 bij cabaret Lurelei. Ging in 1964 naar Wim Kan en vormde in 1968 een duo met halsgevel

halsgevel Topgevel waarvan het middendeel is opgetrokken tot een rechthoekige top of hals, vaak afgedekt met een fronton. Komt veel voor bij Hollandse Hals, Dirck

Hals, Dirck (eig. Jacob Gerard; 1591-1656) Nederlands schilder, broer van Frans. Vooral bekend wegens zijn zachtgetinte interieurtaferelen.

Hals, Frans

Hals, Frans (1581/85-1666) Eén van de belangrijkste schilders in de Noordelijke Nederlanden gedurende de Gouden Eeuw. Hij werd vooral beroemd halve zuil

halve zuil Zuil die slechts in halve doorsnede is uitgewerkt; lijkt vóór een muur of pijler te zijn opgesteld, maar is in werkelijkheid ermee verbonden. Hamann, Richard

Hamann, Richard (1879-1961) Duits kunsthistoricus, hoogleraar te Marburg en Berlijn, die vooral bekend is geworden vanwege het door hem opgezette Hambraeus, Bengt

Hambraeus, Bengt (geb. 1928) Zweeds componist, organist en publicist. Na zijn studie werd Hambraeus medewerker van het Muziekwetenschappe

Hamburg Ballett

Hamburg Ballett (Ballet van de Hamburgse Staatsopera): Dit ballet staat sinds 1973 o.l.v. de Amerikaan John Neumeier, die interessante variaties maakte Hamburger, Michael

Hamburger, Michael (geb. 1924) Duits-Engels dichter en criticus, doceerde enige tijd Duits in Engeland en de VS. Gedichten verschenen in 'Flowering Hameiri, Avigdor

Hameiri, Avigdor (eig. Avigdor Feuerstein; 1890-1970) Hongaars (Hebreeuws) schrijver. Zijn eerste gedicht in het Hebreeuws verscheen in 1907, z

Hamelink, Jacques

Hamelink, Jacques (geb. 1939) Nederlands schrijver van moeilijk toegankelijk proza en dichtwerk, waarin de mens bedreigd wordt door o.a. geheimzinnige Hamel, Jules

Hamel, Jules (geb. 1938) Nederlands toneelspeler, debuteerde in 1960 en was o.m. verbonden aan Ensemble en Studio. Sinds 1975 speelt hij bij het Hamel, Marie

Hamel, Marie (1896-1964) Nederlands toneelspeelster, debuteerde in 1920 en speelde o.a. bij Louis Saalborn, het Amsterdams Toneelgezelschap, de Hamel, Martine van

Hamel, Martine van (geboren te Brussel 16-11-1945) Nederlands balletdanseres. Werd op 17-jarige leeftijd soliste bij het Nationaal Ballet van Canada. Hamel, Maxim Adolf

Hamel, Maxim Adolf (geb. 1928) Nederlands toneelspeler, debuteerde in 1951 en werkte o.a. bij Theater, Ensemble en Centrum. Hij speelde o.m. Mick Hamilton, James (Jimmy)

Hamilton, James (Jimmy) (1917-1994) Amerikaans jazzklarinettist. Hamilton begon zijn loopbaan in de bands van Lucky Millinder, Teddy Wilson Hamilton, Richard

Hamilton, Richard (geb. 1922) Brits beeldend kunstenaar; belangrijk vertegenwoordiger van de pop art. Had in de jaren vijftig de leiding over belangrijke Hamlet

Hamlet Tragedie van Shakespeare, vermoedelijk kort na 1600 voor het eerst opgevoerd, in 1604 in druk verschenen. Behoort tot de beroemdste stukken Hamlet-thema

Hamlet-thema De Hamlet-legende is oorspronkelijk afkomstig uit Scandinavi ë. De naam Hamlet is afgeleid van een Oudnoorse naam, `Amlothi', waarvan Hammacher, Abraham Marie Wilhelmus Jacobus

Hammacher, Abraham Marie Wilhelmus Jacobus (geb. 1897) Nederlands kunstcriticus en -historicus, o.a. werkzaam voor het Utrechts Dagblad Hammer, Jan

Hammer, Jan (geb. 1948) Tsjechisch jazz-rock pianist. Was lid van de Tsjechische groep The Junior Trio; emigreerde tijdens de Russische inval (1968) Hammett, Samuel Dashiell

Hammett, Samuel Dashiell (1894-1961) Amerikaans schrijver van harde detectiveverhalen, van welk genre hij onbetwist de grootste en origineelste Hamm, Henri

Hamm, Henri (1871-1961) Frans beeldhouwer. Zijn vroege werk, waarin het kubisme zich al aankondigt, staat onder invloed van Cézanne en Gauguin. Hampel, Gunter

Hampel, Gunter (geb. 1937) Duits jazzvibrafonist; speelt ook klarinet, saxofoon, piano en fluit. Leidde vanaf het begin van de jaren zestig avant-gardegroepen, Hampton Court Palace

Hampton Court Palace Brits koninklijk paleis in het zuidwesten van Londen. In Tudorstijl gebouwd (1514 e.v.) door en oorspronkelijk bestemd v

Hampton, Lionel

Hampton, Lionel (geb. 1909) Amerikaans jazzvibrafonist en bandleider. Introduceerde de vibrafoon in de jazz. Verkreeg bekendheid als lid van het Hampton, Locksley Wellington (Slide)

Hampton, Locksley Wellington (Slide) (geb. 1932) Amerikaans jazztrombonist. Speelde bij Buddy Johnson (1955-56), Lionel Hampton (1956-57) Hamsun, Knut Pedersen

Hamsun, Knut Pedersen (eig. Knut Pedersen; 1859-1952) Noors romanschrijver, auteur van een veelomvattend, invloedrijk literair oeuvre, waarvoo

Hanak, Anton

Hanak, Anton (1875-1934) Oostenrijks beeldhouwer, vanaf 1914 docent aan de Weense kunstnijverheidsschool. H. liet zich inspireren door Rodin: Hancock, Herbert Jeffrey (Herbie)

Hancock, Herbert Jeffrey (Herbie) (geb. 1940) Amerikaans jazzpianist. Lid van het Miles Davis kwintet (1963-68). Maakte plaatopnamen met talloze handeling (lit.)

handeling (lit.) 1 In een verhaal, een toneelstuk: de voornaamste gebeurtenissen (eenheid, plaats van handeling). 2 Titel van een bijbelboek (de Handelinge

Händel, Georg Friedrich

Händel, Georg Friedrich (1685-1759) Een van de bekendste componisten van de 18e eeuw, ontwikkelde zijn belangrijkste activiteiten op het gebied

Handke, Peter

Handke, Peter (geb. 1942) Oostenrijks schrijver. Behoort tot de avant-gardistische Duitstalige auteurs en maakte naam met het toneelstuk 'Publikumsbeschimpfung' Handl, Jakob

Handl, Jakob (eig. Jakob Petelin, ook: Jacobus Gallus; 1550-1591) Oostenrijks componist van Sloveense afkomst. Omstreeks 1568 was hij zanger Handy, William Christopher

Handy, William Christopher (1873-1958) Amerikaans bluescomponist en bandleider. Zeer bekend werden zijn 'Memphis blues' (1911) en 'St. Louis Hankar, Paul Jean Joseph

Hankar, Paul Jean Joseph (1859-1901) Belgisch architect; behoorde met Horta en Henry van de Velde tot de vertegenwoordigers van de art nouveau. Hanka, Václav

Hanka, Václav (1791-1861) Tsjechisch dichter en filoloog, was eerst bibliothecaris te Praag, waar hij in 1848 hoogleraar in de filologie werd. Als dichter Hanks, Tom

Hanks, Tom (geb. 1956) Amerikaans filmacteur. Hanks begon zijn loopbaan als toneelspeler bij een jaarlijks Shakespeare-festival. Toen hij dat drie

Hanlo, Johannes Bernardus Maria Rafaël (Jan)

Hanlo, Johannes Bernardus Maria Rafaël (Jan) (1912-1969) Nederlands dichter, behorend tot de Experimentelen. Schreef beminnelijk luchtige Hanna & Barbera

Hanna & Barbera Amerikaanse animatiefilmers. Vanaf 1937 maakten William Hanna (geb. 1910) en Joseph Barbera (geb. 1911) in de tekenfilmstudio Hannelore, Robin

Hannelore, Robin (eig. August Obbels) Belgisch (Vlaams) leraar Germaanse talen, dichter en schrijver, met Walter van den Broeck en Frans Depeuter Hanneman, Adriaen

Hanneman, Adriaen (ca. 1601-1671) Nederlands portretschilder. Van 1623 tot 1637 verbleef hij in Londen, waar hij de elegante portretstijl van Anthonie Hanrath, Johan Willem

Hanrath, Johan Willem (1867-1932) Nederlands architect; bouwde veel landhuizen in Het Gooi, woonhuizen in Amsterdam en o.m. het Diaconessenhui

Hans von Tübingen

Hans von Tübingen (Meester Hans; gest. 1462) In Oostenrijk en Hongarije een belangrijk schilder. Na een leertijd in Bourgondië werkzaam in Wiener Hansberry, Lorraine

Hansberry, Lorraine (1930-1965) Amerikaans toneelschrijfster, wier stuk 'Raisin in the sun' (1959) het eerste werk van een zwarte schrijfster was dat Hänsel, Marion

Hänsel, Marion (geb. 1949) Belgisch actrice en filmmaakster. Hänsel groeide op in Antwerpen en werd in 1969 na haar filmdebuut uitgeroepen tot Hansen, Hans Christian

Hansen, Hans Christian (1803-1883) Deens architect en archeoloog, die lange tijd in Athene werkte. Hij had daar de leiding bij de wederopbouw Hansen, Job

Hansen, Job (eig. Jacob Gerard; 1899-1960) Nederlands schilder; onderging sterk de invloed van Jan Altink, medelid van De Ploeg. Zijn werk wijkt Hansen, Ole Peter

Hansen, Ole Peter (1823-1900) Noors schilder die zich in 1856 in New York als portretschilder vestigde. Hij maakte vele portretten o.a. van de generaals Hansen, Theophil Edvard Freiherr van

Hansen, Theophil Edvard Freiherr van (1813-1891) Deens architect en stedenbouwkundige, die in Athene (1838- 46) en Wenen (vanaf 1846) werkte. Hansje in de kelder

Hansje in de kelder Drinkschaal op hoge voet, meestal van bewerkt zilver, soms van glas of aardewerk. In het midden van de schaal bevindt zich een Hansma, Siebe

Hansma, Siebe (geb. 1949) Nederlands beeldhouwer en tekenaar, bekend van monochrome reliefs en houten en metalen objecten. Zijn werk toont Hanson, Duane

Hanson, Duane (1925-1996) Amerikaans beeldhouwer. Hanson was een vertegenwoordiger van het hyperrealisme in de beeldhouwkunst. Hij werkte Hanson, Howard Harold

Hanson, Howard Harold (1896-1981) Amerikaans componist. Hanson studeerde te New York en werd in 1916 theorieleraar te San José (Californië). Hansson, Ola

Hansson, Ola (1860-1925) Zweeds dichter en schrijver. Naar zijn eigen zeggen liet hij zich inspireren door de natuur van Skåne en het onbewuste Hansworst

Hansworst Potsenmaker. Clownesk, lachwekkend personage uit een aan de commedia dell'arte verwant Duits kluchtgenre, de Posse; Hans Wurst (in hanzegotiek

hanzegotiek Laat-gotische baksteenarchitectuur uit de bloeiperiode van de hanze (14e- 15e eeuw). Deze kwam vnl. op in de steden langs de Oostzeekust, haplografie

haplografie Schrijffout door weglating van een van twee opeenvolgende letters of lettergrepen (onder invloed van een naburige klank).

happening

happening Term in de jaren zestig en zeventig gebruikt voor een creatieve en artistieke gebeurtenis die het scheppen van een bepaalde situatie tot doel Harammoskee

Harammoskee Grote moskee te Mekka, einddoel van pelgrimstochten van mohammedanen uit de gehele wereld. Gebouwd in 1570; verbouwd en uitgebreid Haraucourt, Edmond

Haraucourt, Edmond (1857-1941) Frans romanschrijver, toneelschrijver, dichter; conservator museum van Cluny. Van zijn 'Rondel de l'adieu' zijn hard bop

hard bop Jazzstijl, ontstaan in het midden van de jaren vijftig te New York als reactie op de cool jazz. Men greep daarin weer terug op de bebop en hard edge

hard edge (Eng.: harde rand) Verzamelnaam voor geometrische abstracte kunst van na WO II. In de loop van de jaren zestig in het bijzonder van toepassing hard rock

hard rock Richting in de popmuziek ontstaan uit een combinatie van (rhythm &) blues en rock 'n' roll en gekenmerkt door een agressief geluid en een hardcover

hardcover (Eng.) (Gebonden) boek met hard kaft.

Hardin, Lilian (Lil)

Hardin, Lilian (Lil) (1898-1971) Amerikaans jazzpianiste. Werd lid van de band van King Oliver (1920) en trouwde met diens tweede trompettist Lo

Hardy, René

Hardy, René (1911-1987) Frans verzetsleider. Hardy vormde tijdens de Tweede Wereldoorlog een verzetsgroep van spoorwegemployés, die zich onder Hardy, Thomas

Hardy, Thomas (1840-1928) Engels romanschrijver en dichter. Uit zijn werk spreekt groot pessimisme. Thomas Hardy werd geboren op 2 juni 1840

Hare, Cyril

Hare, Cyril (eig. Alfred Alexander Gordon Clark; 1900-1958) Engels advocaat, rechter en schrijver van detectiveromans. H.'s eerste boek was 'Tenant Hare, David

Hare, David (geb. 1917) Amerikaans beeldhouwer. Zijn abstracte beelden bevatten reminiscenties aan de sculptuur van de primitieven. Werkte vanaf Harington, John

Harington, John (1561-1612) Engels dichter en vertaler; petekind van Elizabeth I. Naar verluidt haalde hij zich Elizabeths ongenoegen op de hals door Häring, Georg Wilhelm Heinrich Willibald Alexis

Häring, Georg Wilhelm Heinrich Willibald Alexis (1798-1871) Duits schrijver, trok na de vroege dood van zijn vader naar Berlijn, vocht in 1815 Häring, Hugo

Häring, Hugo (1882-1958) Duits architect, secretaris van Der Ring, een architectengroep, opgericht in 1925 als oppositiebeweging tegen de officiële Haring, Keith

Haring, Keith (1958-1990) Amerikaans beeldend kunstenaar. Na de kunstacademie in New York doorlopen te hebben, stortte Haring zich in de Newyorkse Harkarvy, Benjamin

Harkarvy, Benjamin (geboren te New York 16-12-1930) Amerikaans danser en choreograaf, o.a. opgeleid door Olga Preobrajenska. Medeoprichter

Harlekijn

Harlekijn Kluchtige figuur met een bont of geruit pak en een houten sabel. Nederlandse naam van Arlecchino.

harlekinade

harlekinade Toneelstuk waarin Arlecchino (Harlekijn), een figuur uit de commedia dell'arte, de hoofdrol speelt. Muziek en pantomime vormden wezenlijke Harlow, Jean

Harlow, Jean (eig. Harlean Carpenter; 1911-1937) Amerikaans filmactrice, platinablonde schoonheid en idool der jaren dertig. Films o.a. 'Public enemy' harmonieleer

harmonieleer (harmonie = samenklank = akkoord) Leer van de akkoordopbouw en akkoordverbinding die ten grondslag liggen aan de westerse muziek harmonieorkest

harmonieorkest Orkest bestaande uit houten en koperen blaasinstrumenten, aangevuld met slagwerk. Belangrijkste melodie-instrument is de klarinet, harmonium

harmonium Qua klank met een orgel overeenkomend toetseninstrument, waarvan de klank wordt voortgebracht door vrij zwevende, doorslaande tongen, Harnett, William Michael

Harnett, William Michael (1848-1892) Amerikaans schilder van Ierse afkomst. Aanvankelijk graveur, later schilder van stillevens. Voorwerpen beeld

Harnoncourt, Nicolaus

Harnoncourt, Nicolaus (geb. 1929) Duits-Oostenrijks dirigent, cellist en musicoloog. Van 1952-69 cellist bij de Wiener Symphoniker. Richtte in 1953 Haroenoboe Soezoeki

Haroenoboe Soezoeki (ca. 1725-ca. 1770) Japans schilder en prentkunstenaar van oekijo-è (realistische taferelen), vaak geïnspireerd op het leven harp

harp Een der oudste muziekinstrumenten (Egypte, 3500 v.C.), behoort tot de tokkelinstrumenten. Ontwikkelde zich tot de moderne driehoekige dubbelpedaalharp, Harpagon

Harpagon De naam van de hoofdpersoon in Molières komedie l'Avare (De vrek, 1668). De naam is dusdanig gemeengoed geworden dat een vrekkig Harpignies, Henri-Joseph

Harpignies, Henri-Joseph (1819-1916) Frans landschapschilder en graveur, navolger van Corot, met wie hij in 1860 een reis naar Italië maakte. Hij

Harpman, Jacqueline

Harpman, Jacqueline (geb. 1929) Belgisch schrijfster. De psychoanalytica Jacqueline Harpman kreeg in 1996 de Prix Médicis toegekend voor haa

Harrewyn, familie

Harrewyn, familie Hollandse familie van kopergraveurs, muntenmakers en medailleurs, die in de 17e en 18e eeuw werkzaam was in Den Haag, Antwerpen Harrington, Michael

Harrington, Michael (1928-1989) Amerikaans politicus en publicist. Harrington was jarenlang de meest prominente democratische socialist in de VS. Harrison, George

Harrison, George (geb. 1943) Brits popmusicus, lid van de Beatles. Nadat deze in 1970 uiteen waren gegaan, maakte hij een aantal op de Hare Krisjna-Harrison, Harry

Harrison, Harry (geb. 1925) Amerikaans science fiction-schrijver en een der belangrijke hedendaagse vertegenwoordigers van dit genre. Harrison begon Harrison, Peter

Harrison, Peter (1716-1775) Amerikaans architect, die in 1740 als zakenman van Engeland naar Rhode Island emigreerde. Daar werd zijn belangstelling Harrison, Sir Reginald Carey (Rex)

Harrison, Sir Reginald Carey (Rex) (1908-1990) Brits acteur. Harrison werd beroemd door zijn rol van professor Henry Higgins in de musical 'M

Harrison, Wallace Kirkman

Harrison, Wallace Kirkman (1895-1981) Amerikaans architect, studeerde o.a. te Parijs. Leidde met Max Abramovitz een van de grootste architectenbur

Harris, Emmylou

Harris, Emmylou (geb. 1947) Amerikaanse countryzangeres. De frêle zangeres deed voor het eerst van zich spreken in duet met Gram Parsons op diens Harris, Frank

Harris, Frank (eig. James Thomas Harris; 1856-1931) Anglo-Amerikaans prozaschrijver van Ierse geboorte; bevriend met o.a. Shaw en Wilde. Was Harris, Joel Chandler

Harris, Joel Chandler (1848-1908) Amerikaans prozaschrijver, die zich diepgaand bezighield met het negerprobleem en een studie maakte van de Harris, Richard

Harris, Richard (geb. 1930) Iers acteur, geschoold in Londense theaters, waaronder de Theatre Workshop. Maakte ook carrière in VS en Italië. Films Harris, Roy

Harris, Roy (eig. Leroy H.; 1898-1979) Amerikaans componist. Harris studeerde o.a. bij A. Bliss en Nadia Boulanger (1926-28), doceerde te Princeton Harris, Thomas

Harris, Thomas (geb. 1941) Amerikaanse thrillerschrijver en gewezen journalist. Zijn drie actuele thrillers, waarin vooral Amerikaanse lezers veel min Harris, William Godvin (Beaver)

Harris, William Godvin (Beaver) (geb. 1936) Amerikaans free jazzdrummer. Speelde in de jaren zestig met Sonny Rollins, Thelonious Monk, Albert Harsányi, Zsolt

Harsányi, Zsolt (1887-1943) Hongaars schrijver, vooral bekend geworden door zijn geromantiseerde biografieën over beroemde persoonlijkheden. Harsdörffer, Georg Philipp

Harsdörffer, Georg Philipp (1607-1658) Duits schrijver, telg uit een patriciërsfamilie, studeerde van 1623-26 rechten in Altdorf, daarna te Straatsburg Hart Nibbrig, Ferdinand

Hart Nibbrig, Ferdinand (1866-1915) Nederlands schilder en graficus; schilderde landschappen en boeren in impressionistische stijl. Werkte later ook Harte, Francis Bret

Harte, Francis Bret (1836-1902) Amerikaans schrijver van korte verhalen. 'Condensed novels and other papers' (1867) bevat satirische parodieën op Hartigan, Grace

Hartigan, Grace (eig. George Hartigan; geb. 1922) Amerikaans schilderes. Na reizen door Europa vestigde ze zich in 1949 in México. Na een korte Hartlaub, Felix

Hartlaub, Felix (1913-1945) Duits schrijver, zoon van de kunsthistoricus Gustav Hartlaub, studeerde in Heidelberg Romaanse filologie en moderne Hartlaub, Genoveva

Hartlaub, Genoveva (geb. 1915) Duits schrijfster, zuster van Felix Hartlaub, mocht om politieke redenen niet studeren en werd buitenlands correspondente Hartley, Lesley Poles

Hartley, Lesley Poles (1895-1972) Engels romanschrijver; stilistisch verwant aan Henry James en Jane Austen. Hij debuteerde met 'Simonetta Perkins' Hartley, Marsden

Hartley, Marsden (1877-1943) Amerikaans schilder en schrijver, vooral bekend om zijn landschapschilderingen van Maine. Door langdurige verblijven Härtling, Peter

Härtling, Peter (geb. 1933) Oost-Duits dichter en schrijver. Van hem verschenen o.a. de dichtbundels 'Yamins Stationen' (1955), 'Unter den Brunnen' Hartmann, Karl Amadeus

Hartmann, Karl Amadeus (1905-1963) Duits componist. Hartmann studeerde te München en daarna bij Hartmann Scherchen en A. von Webern. Hartmann Hartman, Evert

Hartman, Evert (1937-1994) Nederlands schrijver. Hartman debuteerde in 1973 met 'Signalen in de nacht,' een verzetsroman voor volwassenen. Succes Hartog, Jan de

Hartog, Jan de (geb. 1914) Nederlands roman- en toneelschrijver. Maakte een aantal zeereizen bij de wilde vaart. Week in 1943 uit naar Engeland, Hartong, Corrie

Hartong, Corrie (1906-1991) Nederlands danseres, choreografe en danspedagoge. Corrie Hartong studeerde o.a. aan de Mary Wigman Schule in Dresden. Hartung, Hans

Hartung, Hans (1904-1989) Duits-Frans schilder. Aanvankelijk maakte Hartung in Berlijn figuratieve schilderijen, maar onder invloed van Kandinsky Hartzenbusch, Juan Eugenio

Hartzenbusch, Juan Eugenio (1806-1880) Spaans toneelschrijver van Duitse afkomst. Hoewel hij, evenals zijn vader, eerst meubelmaker was, kon Hartz, Sem

Hartz, Sem (1912-1995) Nederlands graficus. Als general art director in dienst van Joh. Enschedé en Zonen ontwierp Hartz honderden bankbiljetten Hart, Abraham van der

Hart, Abraham van der (1747-1820) Nederlands architect, vanaf 1777 stadsbouwmeester te Amsterdam. Werkte in een ingehouden classicistische Hart, Leen 't

Hart, Leen 't (1920-1992) Nederlands beiaardier. 't Hart kreeg zijn opleiding aan de Beiaardschool in het Belgische Mechelen en was van 1953-1984 Hart, Lorenz

Hart, Lorenz (1895-1943) Amerikaans schrijver van liedjes, vooral in samenwerking met Richard Rodgers. Tot zijn bekendste behoren: 'I wish I we

Hart, Moss

Hart, Moss (1904-1961) Amerikaans toneel- en librettoschrijver, werkte samen met George S. Kaufman, resulterend in o.a. 'Once in a lifetime' (1930), Harvey, Lilian Muriel Helen

Harvey, Lilian Muriel Helen (1907-1968) Engels actrice die in de jaren dertig in Duitsland furore maakte als filmster in pretentieloze films, waarin

Hasekamp, Ann Elisabeth

Hasekamp, Ann Elisabeth (geb. 1926) Nederlands actrice. Zij debuteerde in 1950 bij de Haagsche Comedie, waarna zij o.m. werkzaam was bij Cor Hasenclever, Walter

Hasenclever, Walter (1890-1940) Duits schrijver. In 1909 schreef hij te Oxford, waar hij korte tijd rechten studeerde, zijn eerste toneelstuk 'Nirwana, Haskil, Clara

Haskil, Clara (1895-1960) Roemeens-Zwitsers pianiste. Haskil studeerde in Wenen en Parijs, waar zij winnares was van de eerste prijs van het Conservatorium Haspels, Derk Jan Adrianus

Haspels, Derk Jan Adrianus (1837-1903) Nederlands toneelspeler. In 1860 debuteerde hij en speelde daarna vele jaren in de Koninklijke Schouwburg Haspels, Jaap

Haspels, Jaap (eig. Jakob Marinus H.; 1829-1897) Nederlands toneelspeler, debuteerde in 1858 bij het gezelschap van Jean Valois te Den Haag, leidde Hassam, Frederick Childe

Hassam, Frederick Childe (1859-1935) Amerikaans schilder. In Parijs (1883-89) beïnvloed door de Franse impressionisten. Oprichter van 'The Ten' Hassan I

Hassan I Heersers over Marokko: Hassan I Mawlai al- (1830-1894), sultan van Marokko (1873-94). Kon buitenlandse inmenging in het land nog voorkomen.

Hasse, Johann Adolf

Hasse, Johann Adolf (1699-1783) Duits componist. Hasse begon zijn loopbaan als operatenor te Hamburg en Brunswijk. Hij ging in 1722 naar Nap

Hassler, Hans Leo

Hassler, Hans Leo (1564-1612) Duits componist en organist. Organist bij Fugger te Augsburg, daarna te Praag in dienst van Rudolf II. Werkte later Has, Wojciech

Has, Wojciech (geb. 1925) Pools filmregisseur, verbonden aan studio's te Lódz. Hij maakte documentaire en educatieve films tot 1957, het jaar waarin Hathaway, Henry

Hathaway, Henry (1898-1985) Amerikaans filmregisseur die in 1908 in kinderrollen debuteerde. Hij maakte eerst veel westerns, o.a. 'Lives of a Bengal Hattoesilis

Hattoesilis (Chattoesilis) Koningen der Hittieten, o.a. Hattoesilis III (gest. 1250 v.C.), koning der Hittieten (ca. 1280-1250 v.C.). Sloot vriendschapsverdrag Hattum, Jacobus (Jac.) van

Hattum, Jacobus (Jac.) van (1900-1981) Nederlands onderwijzer, dichter en schrijver, behoort met Ed Hoornik en Gerard den Brabander tot de zgn. Haubenstock-Ramati, Raoul

Haubenstock-Ramati, Raoul (geb. 1919) Pools/Israëlisch componist. Hij studeerde te Kraków en Lwow en werkte van 1947-50 bij Radio Kraków. Hauch, Johannes Carsten

Hauch, Johannes Carsten (1790-1872) Deens schrijver, studeerde rechten en biologie, werd in 1846 hoogleraar in de Scandinavische letteren te Kie

Hauer, Joseph Matthias

Hauer, Joseph Matthias (1883-1959) Oostenrijks componist en muziektheoreticus. Hauer ontving wel muzieklessen, maar bekwaamde zich hoofdzakelij

Hauer, Rutger

Hauer, Rutger (geb. 1944) Nederlands acteur, bekend geworden door tv- jeugdserie 'Floris' (Paul Verhoeven, 1968) en daarna veelgevraagd filmacteur. Hauff, Wilhelm

Hauff, Wilhelm (1802-1827) Duits schrijver. Werd vooral bekend door romantische vertellingen ('Phantasien im Bremer Ratskeller', 1827) en sprookjes Haufs, Rolf

Haufs, Rolf (geb. 1935) Duits schrijver, verwierf vooral bekendheid met zijn ironische tijdkritische lyriek in 'Strasse nach Kohlhasenbrück' (1962), Hauptmann, Carl

Hauptmann, Carl (1858-1921) Duits schrijver, broer van Gerhart H. Hij studeerde biologie en filosofie, promoveerde in de biologie, doch gaf zijn Hauptmann, Gerhart

Hauptmann, Gerhart (1862-1946) Duits toneelschrijver. Omstreeks 1900 een van de belangrijkste auteurs in Duitsland. Zijn omvangrijke werk beweegt Hausegger, Siegmund von

Hausegger, Siegmund von (1872-1948) Oostenrijks dirigent en componist. Hausegger studeerde te Graz en debuteerde aldaar in 1895 aan de opera. Haushofer, Albrecht

Haushofer, Albrecht (1903-1945) Duits schrijver, studeerde in München geschiedenis en geografie. In 1933 vestigde hij zich als privaatdocent en Hausmann, Raoul

Hausmann, Raoul (1886-1971) Oostenrijks kunstenaar, leider van de Berlijnse Dada. Leverde een belangrijk aandeel aan de verzelfstandiging van Haussmann, Georges Eugène baron

Haussmann, Georges Eugène baron (1809-1891) Frans ambtenaar, stadsvernieuwer van Parijs. Wijzigde het stadsbeeld van Parijs drastisch: smalle haute couture

haute couture Frans begrip voor toonaangevende mode. Oorspronkelijk internationaal gebruikt voor door Parijse modehuizen (Balmain, Chanel, D

Havelaar, Just

Havelaar, Just (1880-1930) Nederlands kunstcriticus, was eerst werkzaam als schilder, maar wijdde zich na 1910 aan het schrijven over beeldende Havelaar, Max

Havelaar, Max Naam van de hoofdfiguur uit de roman Max Havelaar of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-maatschappij (1860) van Multatuli Havel, Václav

Havel, Václav (geb. 1936) Tsjechisch toneelschrijver en politicus. Kreeg vanwege de kritiek die hij in absurdistische toneelstukken op het systeem Haverhoek, Henk

Haverhoek, Henk (geb. 1947) Nederlands jazzbassist. Speelde in groepen van drummer Pierre Courbois (1968-71) en Rein de Graaff-Dick Vennik Haverman, Hendrik Johan

Haverman, Hendrik Johan (1858-1928) Nederlands schilder, tekenaar en graficus, leerling van Allebé, die aanvankelijk kleurige, enigszins impress

HaverSchmidt, François

HaverSchmidt, François (1835-1894) Nederlands predikant en dichter, studeerde te Leiden theologie en was daarna predikant te Foudgum en Raard Haviland, John

Haviland, John (1792-1853) Amerikaans architect van Engelse afkomst, leerling van James Elmes (1782-1862). Bouwde voornamelijk in Philadelphia Havilland, Olivia de

Havilland, Olivia de (geb. 1916) Brits/Amerikaans actrice, jongere zuster van Joan Fontaine. Zij debuteerde na een korte toneelcarrière in de verfilming Havlicek, Josef

Havlicek, Josef (1899-1962) Tsjechisch architect en vaktheoreticus. Na zijn opleiding in zijn geboortestad Praag werkte hij van 1926-36 samen met Hawkes, John

Hawkes, John (1926-1998) Amerikaans schrijver, belangrijk postmodernistisch experimenteel auteur met werken als 'The cannibal' (1949), 'Lime twig' Hawkins, Coleman

Hawkins, Coleman (1904-1969) Amerikaans jazzmusicus. Hawkins heeft grote invloed uitgeoefend op alle na hem komende saxofonisten. Men noe

Hawkins, Erick

Hawkins, Erick (1909-1994) Amerikaans danser en choreograaf. Hawkins kreeg bekendheid als pionier van de moderne dans. Als partner van Martha Hawkins, Erskine Ramsey

Hawkins, Erskine Ramsey (1914-1993) Amerikaans jazztrompettist en bandleider. Hawkins kwam in 1934 met zijn band, het latere Erskine Hawkins Hawkins, Jack

Hawkins, Jack (1910-1973) Brits acteur, op toneel vooral in stukken van Shaw en Shakespeare. Na een keelkankeroperatie in 1966 speelde hij nog Hawks, Howard Winchester

Hawks, Howard Winchester (1896-1977) Amerikaans filmregisseur. Hawks regisseerde vakkundig een groot aantal komedies en actiefilms. Hij geldt Hawkwind

Hawkwind (1969) Engelse rockgroep. Psychedelische undergroundformatie die in de vroege jaren zeventig opzien baart met multimediashows, waarin Hawn, Goldie

Hawn, Goldie (geb. 1945) Amerikaans actrice, bekend als pittige bakvis in het televisieprogramma 'Laugh-In', waarna gelijksoortige filmrollen volgden. Hawthorne, Nathaniel

Hawthorne, Nathaniel (1804-1864) Amerikaans prozaschrijver. Nathaniel Hawthorne was een van de eerste belangrijke schrijvers van Amerika. Zij

Haydée, Marcia

Haydée, Marcia (M.H. Salaverry Pereira de Silva) (geboren te Niteroi 18-4-1939): Braziliaanse danseres. Zij kwam na het optreden bij enkele kleinere Hayden, Henri

Hayden, Henri (1883-1970) Frans schilder van Poolse afkomst; studeerde in Warschau. Vanaf 1907 woonde hij in Parijs, waar hij onder invloed van Hayden, Melissa

Hayden, Melissa (eig. Mildred Herman; geboren te Toronto 25-4-1923) Canadees balletdanseres, o.a. verbonden aan het American Ballet Theatre Hayden, Sterling

Hayden, Sterling (1916-1986) (eig. Christian Walter) Amerikaans filmspeler. Aanvankelijk koopvaardijkapitein. Speelde in 1941 in de film 'Virginia'. Haydn, Franz Joseph

Haydn, Franz Joseph (1732-1809) Oostenrijks componist. Haydn is een belangrijke schakel tussen de laat-barok en de klassieke periode. De grote Haydn, Johann Michael

Haydn, Johann Michael (1737-1806) Oostenrijks componist, broer van Joseph Haydn Zijn opleiding kreeg H. in de Stefansdom te Wenen, waarna Haydon, Benjamin Robert

Haydon, Benjamin Robert (1786-1846) Engels historieschilder, een zeer middelmatig talent, die zichzelf echter als een begenadigd meester beschou

Hayes, Helen

Hayes, Helen (eig. Helen H. Brown; 1900-1993) Amerikaans actrice, getrouwd met de schrijver Charles MacArthur. Haar zeer geslaagde toneelcarrière Hayes, Roland

Hayes, Roland (1887-1976) Amerikaans concertzanger (tenor). Hayes was de eerste negerzanger die als universeel kunstenaar naam maakte. In de Hayez, Francesco

Hayez, Francesco (1791-1882) Italiaans schilder, verbleef van 1809-17 in Rome, waar hij onder invloed van de beeldhouwer Antonio Canova clas

Haymarket Theatre

Haymarket Theatre Een van de oudste Londense theaters. Het werd oorspronkelijk in 1705 gebouwd door Vanbrugh, is in 1789 door brand verwoe

Haynes, Roy

Haynes, Roy (geb. 1926) Amerikaans jazzdrummer. Speelde bij Louis Russell (1945-47), Lester Young (1947-49), Kai Winding (1949) en Charlie Hayter, George

Hayter, George (1792-1871) Engels graveur, portret- en historieschilder, werd bekend door zijn portretten van vorstelijke en adellijke personen, o.Hayter, Stanley William

Hayter, Stanley William (1901-1988) Engels schilder en graficus, sloot zich bij surrealisten in Parijs aan (1926) Oprichter van 'Atelier 17' (1927). Ontwikkelde Hayworth, Rita

Hayworth, Rita (1918-1987) (eig. Cansino, Margarita Carmen) Amerikaans filmster. Rita Hayworth maakte samen met haar vader, op 14-jarige leeftijd Hay, Alex

Hay, Alex (geboren in 1930) Amerikaans kunstenaar. Organiseerde happenings en trad op als danser in experimentele theatervoorstellingen, o.a. in Háy, Gyula

Háy, Gyula (ook: Julius H.; 1900-1975) Hongaars (Duits) toneelschrijver, studeerde architectuur te Boedapest, ging in 1919 naar Duitsland, waar hij Hazard, Paul

Hazard, Paul (1878-1944) Frans hoogleraar in de vergelijkende literatuurwetenschap aan de Sorbonne en het Collège de France. Zijn wetenschappelijke Hazelhoff Roelfzema, Erik

Hazelhoff Roelfzema, Erik (voluit Siebren Erik H. R.; geb. 1917) Nederlands schrijver en journalist. Hazelhoff Roelfzema debuteerde in 1939 met

Hazeu, Wim

Hazeu, Wim (geb. 1940) Nederlands dichter en romanschrijver, maakte deel uit van de redactie van Kentering en is TV-medewerker van De Gids en Hazlitt, William

Hazlitt, William (1778-1830) Brits essayist en criticus. Vanaf 1812 schreef hij artikelen voor tijdschriften over o.a. toneel, schilderkunst en literatuur. Healy, George Peter Alexander

Healy, George Peter Alexander (1813-1894) Amerikaans schilder; afwisselend werkzaam in Parijs, Rome en Chicago. H. was een productief en gezocht Heaney, Seamus Justin

Heaney, Seamus Justin (geb. 1939) Brits dichter, afkomstig uit Noord-Ierland, debuteerde in 1965 met 'Eleven poems'. Bekendste werk is 'Death

Heart

Heart Amerikaanse rockgroep, geformeerd rondom de zusjes Ann en Nancy Wilson. De groep werd in 1972 opgericht in Canada, waar de dames zich Heartfield, John

Heartfield, John (eig. Helmut Herzfeld; 1891-1968) Duits kunstenaar, vooral bekend van geëngageerde fotomontages, boekomslagen en affiches, waarin Heath, Ted

Heath, Ted (1900-1969) Engels jazztrombonist en bandleider. Was in de jaren twintig en dertig lid van Engelse big bands als die van Bert Firman, Hebbel, Christian Friedrich

Hebbel, Christian Friedrich (1813-1863) Duits toneelschrijver, zijn werk is karakteristiek voor de overgang van het idealistische toneel (Goethe, Sc

hebraïsme

hebraïsme Barbarisme uit het Hebreeuws. In het algemeen wordt de term `hebraïsme' gebruikt voor aan het Hebreeuws ontleende woorden als `amen', Hebreeuws

Hebreeuws Semitische taal, die zich ontwikkeld heeft uit de taal die in Kanaän gesproken werd voor de intocht der joden. Zij namen de taal over, waarna Hecht, Ben

Hecht, Ben (1894-1964) Amerikaans schrijver. Hij verhuisde van New York naar Chicago, waar hij journalist werd. Vanuit deze ervaring schreef hij Heckel, Erich

Heckel, Erich (1883-1970) Duits expressionistisch schilder en graficus, studeerde aanvankelijk architectuur. Richtte met Schmidt-Rottluff en Kirchner Hecke, Firmin van

Hecke, Firmin van (1884-1961) Belgisch dichter. Tot WO I was hij werkzaam als gemeenteambtenaar, daarna week hij uit naar Engeland en werd rijksambtenaar. Hecke, Paul-Gustave van

Hecke, Paul-Gustave van (1887-1967) Belgisch (Nederlands en Frans) dichter en schrijver, was werkzaam als toneelregisseur, journalist en kunstcr

Heda, Willem Claesz.

Heda, Willem Claesz. (1594-1680) Nederlands stillevenschilder. Vooral beroemd door zijn `banketjes': gedekte ontbijttafels met lekkernijen en veel Hedberg, Olle

Hedberg, Olle (eig. Karl Olof H.; geb. 1899) Zweeds schrijver van vlot geschreven zedenromans, waarin hij de betere Zweedse milieus op een amusante Hedenvind-Eriksson, Gustaf

Hedenvind-Eriksson, Gustaf (1880-1967) Zweeds schrijver, werkte zich op van houthakker en spoorwegarbeider tot doctor honoris causa in de letteren,

Hedwig-glazen

Hedwig-glazen Bekerglazen met hoog reliëf, vervaardigd in Egypte in de 11e en 12e eeuw en o.a. in kerkschatten terechtgekomen. Een exemplaar Heelu, Jan van

Heelu, Jan van (eig. Jan van Leeuwe) Middel-Nederlands dichter uit de tweede helft van de 13e eeuw. Hij is bekend door zijn uitvoerige kroniek ov

Heel, Jan van

Heel, Jan van (1898-1990) Nederlands schilder en graficus, studeerde aan de Rotterdamse Academie, was van 1947-54 docent aan de Vrije Academie Heemschut, Bond

Heemschut, Bond Nederlandse vereniging tot bescherming van cultuurmonumenten in Nederland, opgericht in 1911 op initiatief van architecten, vertegenwoordigers Heemskerck van Beest, Jacoba Berendina van

Heemskerck van Beest, Jacoba Berendina van (1876-1923) Nederlands schilderes en grafica. Haar vroege werk sluit aan bij dat van de luministen; Heemskerck, Maerten van

Heemskerck, Maerten van (1498-1574) Noord-Nederlands schilder en graficus; verbleef in Rome (1532-35), waar hij waardevolle topografische Heemskerk, Johan van

Heemskerk, Johan van (1597-1656) Nederlands jurist en schrijver. Na zijn rechtenstudie maakte hij een reis door Engeland en Frankrijk, daarna vestigde Heemskerk, Willem Jacobsz. van

Heemskerk, Willem Jacobsz. van (1613-1692) Nederlands dichter en glasgraveur, schreef het treurspel 'Hebreeuwsche Heldinne' (1647) en diverse Heem, Jan Davidsz. de

Heem, Jan Davidsz. de (1606-ca. 1683) Noord-Nederlands schilder; vervaardigde aanvankelijk boeken- en vanitasstillevens in fijne grijze en bruine Heeresma, Heere

Heeresma, Heere (geb. 1932) Nederlands schrijver van een zeer veelzijdig en reeds veelomvattend oeuvre, waarin de menselijke eenzaamheid met Heere, Lucas de

Heere, Lucas de (1539-1584) Zuid-Nederlands schilder en dichter. O.m. bekend van te Fontainebleau vervaardigde tapijtontwerpen voor Catharina Heerikhuizen, Frederik Willem van

Heerikhuizen, Frederik Willem van (1910-1969) Nederlands letterkundige, debuteerde met twee bundels gevoelige poëzie, 'Tussen twee zomers' (Heerup, Henry

Heerup, Henry (geb. 1907) Deens beeldhouwer, graficus en schilder. Had grote invloed op Cobra. Bekend van o.m. schrootsculpturen. Vanaf 1930 Heesen, Willem

Heesen, Willem (geb. 1925) Nederlands glaskunstenaar, ontwerper van de glasfabriek Leerdam. Richtte in 1977 een eigen glasstudio op te Acquoy. Heesters, Johannes

Heesters, Johannes (geb. 1903) Nederlands zanger (tenor). Heesters studeerde in Amsterdam en debuteerde in 1921. In 1934 verbond hij zich aan Hees, Willem van

Hees, Willem van (ook: Willem Hesius; 1601-1690) Vlaams barokarchitect en jezuïet. Bouwde o.a. jezuïetencolleges te Mechelen en Gent. Belangrijkste heffing (lit.)

heffing (lit.) (arsis) Beklemtoonde lettergreep.

heffingvers

heffingvers Het heffingvers of accentvers is een oude dichtvorm die bepaald werd door een vast aantal heffingen, doorgaans de beklemtoonde lettergrepen Hefting, Victorine

Hefting, Victorine (1905-1993) Nederlands kunsthistorica. Victorine Hefting studeerde kunstgeschiedenis bij Willem Vogelsang in Utrecht en kreeg Hegenscheidt, Alfred

Hegenscheidt, Alfred (1866-1964) Belgisch (Vlaams) schrijver en geograaf, promoveerde in 1894 te Brussel in de natuurwetenschappen en was aan

Heiberg, Johan Ludvig

Heiberg, Johan Ludvig (1791-1860) Deens schrijver. Verbleef van 1819-22 te Parijs, doceerde tot 1825 Deens te Kiel, vestigde zich daarna te Kopenhagen, Heidenstam, Carl Gustaf Verner von

Heidenstam, Carl Gustaf Verner von (1859-1940) Zweeds schrijver, debuteerde in 1888 met de neoromantische dichtbundel 'Vallfart och vandringsår', Heifetz, Jascha

Heifetz, Jascha (1901-1987) Russisch-Amerikaans violist. Heifetz ontving zijn eerste vioollessen van zijn vader en daarna van Elias Malkin aan het Heijblom, Sara

Heijblom, Sara (1892-1990) Nederlands toneelspeelster. Zij was een leerlinge van Willem Royaards, bij wie ze ook omstreeks 1913 debuteerde. Ze Heijden, Adrianus Franciscus Theodorus (A.F.Th.) van der

Heijden, Adrianus Franciscus Theodorus (A.F.Th.) van der (geb. 1951 te Geldrop) Nederlands schrijver, die met name op grond van zijn in de Heijermans, Herman

Heijermans, Herman (1864-1924) Een van de weinige Nederlandse toneelschrijvers met internationale bekendheid. Zijn sociaal bewogen toneelstukken Heije, Jan Pieter

Heije, Jan Pieter (1809-1876) Nederlands arts en dichter. Was tot 1857 praktiserend arts te Amsterdam, wijdde zich daarna geheel aan de letteren. Heijne, Bas

Heijne, Bas (geb. 1960) Nederlands schrijver die op 23-jarige leeftijd debuteerde met de roman 'Laatste woorden' maar pas in 1992 met zijn tweede Heiliger, Bernhard

Heiliger, Bernhard (1915-1995) Duits beeldhouwer, studeerde o.a. aan de Akademie te Berlijn; ging in 1938 naar Parijs, waar hij invloeden onderging Heilig-Grafkerk

Heilig-Grafkerk Kerk in Jeruzalem, gebouwd in 1810 op het (vermoedelijke) graf van Jezus en de resten van vroegere kerken. De eerste werd gebou

Heiller, Anton

Heiller, Anton (geb. 1923) Oostenrijks organist en componist. Heiller studeerde aan de Wiener Musikakademie, waar hij vanaf 1945 orgelles gaf. In Heimatliteratuur

Heimatliteratuur Literatuur van de eerste decennia van de 20e eeuw in Duitsland. In de romans (vooral dorpsromans en -verhalen) die vooruitliepen Heinesen, Andreas William

Heinesen, Andreas William (geb. 1900) Deens dichter en schrijver. Zowel in zijn poëzie als in zijn proza staan de Fär Öer, zijn geboorteland, cent

Heine, Heinrich

Heine, Heinrich (1797-1856) Duits schrijver, heeft naam gemaakt met poëzie, proza en essays. Om zijn romantisch-ironische gedichten wordt hij beschouwd Heinichen, Johann David

Heinichen, Johann David (1683-1729) Duits componist en muziektheoreticus. Heinichen kreeg zijn opleiding aan de Thomaskerk te Leipzig, studeerde

Heinlein, Robert Anson

Heinlein, Robert Anson (1907-1988) Amerikaans schrijver. Met Isaac Asimov bepaalde Heinlein het gezicht van de Amerikaanse science fiction in Heinrich von Freiberg

Heinrich von Freiberg (1278-1329). Middel-Hoog-Duits episch dichter uit Freiberg in Saksen. Tussen 1286 en 1290 schreef H., zich baserend op d

Heinrich von Neustadt

Heinrich von Neustadt Oostenrijks arts uit het einde der 13e en het begin der 14e eeuw, afkomstig uit Wiener Neustadt en als arts werkzaam te Wenen. Heinrich von Wittenweiler

Heinrich von Wittenweiler (ook: Heinrich Wittenweiler; 2e helft 14e eeuw - 1e helft 15e eeuw) Zwitsers (Duits) dichter van satirische en didactisc

Hein, Christoph

Hein, Christoph (geb. 1944) Duits schrijver die groot gebracht werd als zoon van een dominee in een Saksisch dorp. Na zijn studie in Berlijn en Leipzig Hein, Piet (Den.)

Hein, Piet (Den.) (1905-1996) Deens dichter. Hein werd zeer bekend door zijn, sinds april 1940, dagelijks in het dagblad Politiken gepubliceerde puntdichten Heiseler, Bernt von

Heiseler, Bernt von (1907-1969) Duits schrijver, studeerde geschiedenis en theologie, maar koos voor een literaire loopbaan, waarbij hij zich vooral Heissenbüttel, Helmut

Heissenbüttel, Helmut (geb. 1921) Duits dichter en schrijver. Debuteerde met de experimentele dichtbundels 'Kombinationen' (1954) en 'Topograp

Heiss, Hermann

Heiss, Hermann (1897-1966) Duits componist. Hij studeerde eerst te Frankfurt am Main, maar ging in 1923 naar Wenen als leerling van Joseph Hauer, Heizer, Michael

Heizer, Michael (geb. 1944) Amerikaans beeldend kunstenaar, vertegenwoordiger van de land art. Werkt op monumentale schaal, bij voorkeur in de hekeldicht

hekeldicht Gedicht waarin kritiek wordt geuit; satire in dichtvorm, die de spot drijft met gebeurtenissen, toestanden en personen. Met name tussen 1700 Hek, Youp van 't

Hek, Youp van 't (geb. 1954) Nederlands cabaretier, autodidact, aanvankelijk werkzaam met de door hem in 1973 opgerichte cabaretgroep Nar. Sinds hel 2. in beeldende kunst

hel 2. in beeldende kunst Nadat men in de eerste eeuwen van het christendom de hel vaak afbeeldde als de Griekse Hades, begon omstreeks 1000 hel 3. in literatuur

hel 3. in literatuur De bekendste beschrijving van de hel komt voor in de 'Divina Commedia' van Dante Alighieri (1265-1321). Daarin beschreef hij Helderberg, Jan Baptist

Helderberg, Jan Baptist (ca. 1651-1734) Vlaams beeldhouwer, wiens classicistische werk voornamelijk in Gent werd vervaardigd, o.a. het mausoleum

Helderenberg, Gery

Helderenberg, Gery (eig.Hubert Buyle; 1891-1979) Belgisch (Vlaams) geestelijke en dichter, was eerst kapelaan, daarna aalmoezenier en werd tenslotte helderheid (kunst)

helderheid (kunst) Een van de drie parameters die wordt gebruikt om een kleur te definiëren (de andere twee zijn intensiteit en tint). Helderheid geeft Held, Al

Held, Al (geb. 1928) Amerikaans schilder, werkte tot ca. 1959 abstract-expressionistisch o.i.v. Pollock, met dikke met paletmes opgebrachte verflagen. heletoonstoonladder

heletoonstoonladder Toonladder die uit zes heletoonsafstanden bestaat, bijv. c-d-e-fis-gis-ais(-c'). De halvetoonsafstanden e-f en b-c zijn hier dus Helffer, Claude

Helffer, Claude (geb. 1922) Frans pianist. Studeerde tot 1939 piano bij Robert Cassadesus, tot 1942 klassieke talen aan de Ecole Polytechnique en Helicon

Helicon Bosrijk gebergte in Boeotia (1785 m), volgens de Grieken de verblijfplaats der negen Muzen. Ook de bron Hippocrene bevond zich hier.

Hélinand de Froidmont

Hélinand de Froidmont (ca. 1160-ca. 1230) Frans trouvère, van 1182-85 hofdichter van Filips II Augustus. Omstreeks 1205 trad hij toe tot de orde Hélion, Jean

Hélion, Jean (1904-1987) Frans schilder, kwam in 1926 in contact met Mondriaan en werkte in 1930 samen met Van Doesburg aan diens manifest

Hellendaal, Petrus (Pieter)

Hellendaal, Petrus (Pieter) (1721-1799) Nederlands componist, werd al in 1732 organist van Utrechtse Nicolaikerk. Studeerde ca. 1740 bij Tartini hellenistische roman

hellenistische roman Liefdes- en avonturenverhaal uit de eerste eeuwen n.C., bijv. Aethiopica van Heliodorus en de herdersroman Daphnis en Chloë

Heller, Joseph

Heller, Joseph (geb. 1923) Amerikaans roman- en toneelschrijver, schreef op basis van oorlogservaringen de roman 'Catch-22' (1961), een orginele, Hellinck, Lupus

Hellinck, Lupus (ca. 1495-1541) Nederlands componist. Hellinck was van 1505-11 koorknaap aan de St.-Donatiuskerk te Brugge, waar hij na zijn priesterwijding Hellinga, Gerben

Hellinga, Gerben (geb. 1937) Nederlands toneelschrijver en regisseur. Hellinga volgde de acteursopleiding in Wenen en is naast acteur ook toneelschrijver Hellman, Lillian

Hellman, Lillian (1905-1984) Amerikaans toneelschrijfster. Karakteristieke thema's zijn psychologische problemen, het verval van het Amerikaanse Hellmesberger, Joseph

Hellmesberger, Joseph (1855-1907) Oostenrijks violist, dirigent en componist, zoon van de violist en dirigent Joseph Hellmesberger (1828-1893)

Hellström, Gustaf

Hellström, Gustaf (1882-1953) Zweeds schrijver en journalist. Voor Dagens Nyheter was hij van 1907-35 in een aantal landen werkzaam als buitenlands Helman, Albert

Helman, Albert (eig. Lodewijk Alphonsus Maria Lichtveld; 1903-1996) Nederlands schrijver. Helman, die in Paramaribo werd geboren, kwam in 1921 Helmers, Jan Frederik

Helmers, Jan Frederik (1767-1813) Nederlands dichter, die vooral tijdens de Franse overheersing sterk patriottische poëzie schreef, deels teruggrijpend helmstijl

helmstijl Oudste dierenstijl, die zich vóór het midden van de 6e eeuw in het Angelsaksische Engeland ontwikkelde; een der meest voorkomende siermotieven, Helm, Brigitte

Helm, Brigitte (eig. Brigitte Eva Gisela Schittenhelm; 1906-1996) Duits actrice. Brigitte Helm werd wereldberoemd door de dubbelrol van heilige en Helm, Willem Leendertsz. van der

Helm, Willem Leendertsz. van der (ca. 1625-1675) Nederlands architect, die in 1661 stadsarchitect van Leiden werd. Het karakter van zijn werk Helpmann, Robert Murray

Helpmann, Robert Murray (1909-1986) Australisch balletdanser en choreograaf. Werd bekend door zijn vertolking van Tregennis in 'The haunted Helprin, Mark

Helprin, Mark (geb. 1947) Amerikaanse schrijver die bekend is geworden door korte verhalen in onder meer `The New Yorker'. Twee bundels: `A Dove Helst, Bartholomeus van der

Helst, Bartholomeus van der (1613-1670) Nederlands schilder, werkzaam als portrettist van de gegoede burgerij. Zijn werk wordt o.m. gekenmerkt Heltai, Gáspár

Heltai, Gáspár (1500-1574) Duits-Hongaars protestants prediker en schrijver, wiens oorspronkelijke naam misschien Caspar von Heltau was. Hij was Heltai, Jenö

Heltai, Jenö (1861-1957) Hongaars journalist en schrijver, debuteerde met vlotte, soms pikante gedichten in 'Modern dalok' (1892) en 'Kató' (1894), Helvétius, Claude Adrien

Helvétius, Claude Adrien (1715-1771) Frans filosoof en schrijver, las al heel jong John Lockes 'Essay concerning human understanding' en bleef zi

hemel 2. in beeldende kunst

hemel 2. in beeldende kunst In de vroeg-christelijke kunst werd de hemel ongeveer hetzelfde afgebeeld als het aards paradijs, met palmen of andere hemel 3. in literatuur

hemel 3. in literatuur Het hemels paradijs, als godsrijk en plaats van eeuwig heil, wordt beschreven in deel 3 van Dantes Divina commedia, Paradiso

Hemeldonck, Emiel van

Hemeldonck, Emiel van (1897-1981) Belgisch romanschrijver, was van 1916-28 onderwijzer, aansluitend werd hij eerst inspecteur, daarna (1949) Hemel, Oscar Louis van

Hemel, Oscar Louis van (1892-1981) Nederlands componist van Vlaamse afkomst, studeerde aan het conservatorium te Antwerpen. Tijdens WO Hemert, Ruud van

Hemert, Ruud van (geb. 1938) Nederlands filmregisseur. Zoon van tv-regisseur Willy van Hemert. Na een carrière bij de tv, waar hij o.a. voor de VPRO Hemert, Willy van

Hemert, Willy van (1921-1993) Nederlands kleinkunstenaar en regisseur, debuteerde bij de Frits Hirsch Operette als tenor, deed verder theaterervaring Hemessen, Jan Sanders van

Hemessen, Jan Sanders van (ca. 1500-ca. 1565) Vlaams schilder, leerling van Hendrik van Cleve; in 1524 vrijmeester te Antwerpen. In zijn werk Hemingway, Ernest Miller

Hemingway, Ernest Miller (1899-1961) Een van de invloedrijkste Amerikaanse schrijvers van de 20e eeuw. Uit zijn leven en werk spreekt een geobsed

hemiool

hemiool (Grieks hemiolos, afgeleid van hemi = half en holos = heel) Een sinds de 15e eeuw gebruikte muziekterm in de mensurale notatie voor een

hemistiche

hemistiche (hemistichion, hemistichium; Gr.: stichos = versregel) Halve versregel, tot of vanaf de cesuur, in de klassieke alexandrijn. Ook halfvers Hemkes, Frederik Leonardus

Hemkes, Frederik Leonardus (1854-1887) Nederlands dichter, studeerde Nederlands, was enige jaren werkzaam als leraar en ging daarna naar Zuid-Hemmel von Andlau, Peter

Hemmel von Andlau, Peter (ca. 1420-ca.1505) Duits glasschilder, die in Straatsburg een bekend atelier bezat. Hij was uitermate productief en leve

Hemmerechts, Kristien

Hemmerechts, Kristien (geb. 1955 te Brussel) Belgisch (Vlaams) schrijfster, gepromoveerd op het werk van Jean Rhys. Zij schrijft regelmatig kritieken Hemphill, Julius

Hemphill, Julius (1940-1995) Amerikaans altsaxofonist. Hemphill was een van de belangrijke figuren van de loft jazz, een stroming die na de free jazz Hem, Piet van der

Hem, Piet van der (1885-1961) Nederlands schilder, tekenaar, etser en lithograaf; studeerde aan de Kunstnijverheidsschool en de Rijksacademie te hendecasyllabus

hendecasyllabus (Gr.: hendeka = elf) Elflettergrepige versregel in de klassieke dichtkunst. Later (in ottava rima, sonnet, terza rima) te vinden als jambische Henderikse, Jan

Henderikse, Jan (geb. 1937) Nederlands kunstenaar; was lid van de Informele Groep en de Nul-groep. Staat dicht bij nouveau réalisme. Alledaagse Henderson, Horace

Henderson, Horace (geb. 1904) Amerikaans jazzpianist, broer van Fletcher H. In de jaren twintig werkzaam met een eigen orkest. Deed de leiding Henderson, James Fletcher (Fletcher)

Henderson, James Fletcher (Fletcher) (1897-1952) Amerikaans jazzpianist en bandleider. Leidde een big band (1923-39), het eerste grote negerorkest hendiadys

hendiadys (Gr.: een door twee) Vermijding van een adjectief (bijvoeglijk naamwoord) door een dubbel substantief (zelfstandig naamwoord). Bijvoorbeeld: Hendricks, Barbara

Hendricks, Barbara (geb. 1948) Amerikaans zangeres (sopraan). Hendricks studeerde wiskunde en chemie aan de universiteit van Nebraska en daarna Hendrickx, Jos Otto René

Hendrickx, Jos Otto René (1906-1971) Belgisch (Vlaams) graficus, schilder en glazenier, leerling van o.a. Opsomer. Werkte aanvankelijk impression

Hendrik

Hendrik Mannenaam, afkomstig uit het Germaans, waarschijnlijk samengesteld uit heim (woonplaats) en rik (machtig, sterk). Komt in tal van talen voor: Hendriks, Wybrand

Hendriks, Wybrand (1744-1831) Hollands schilder en etser, werkzaam te Haarlem. Kastelein en opzichter van Teylers-fundatie. Zijn beste werk dateert Hendrix, Jimi

Hendrix, Jimi (1945-1970) Amerikaanse popgitarist en zanger. Ondanks zijn vroege dood had hij grote invloed op de ontwikkeling van de popmuziek, Henie, Sonja

Henie, Sonja (Oslo 8 april 1912-12 oktober 1969) Noors kunstrijdster op de schaats, Olympisch kampioene in 1928, 1932 en 1936. Van 1927 tot 1937 Henkemans, Hans

Henkemans, Hans (1913-1995) Nederlands pianist en componist. Henkemans studeerde medicijnen en muziek (o.a. bij Willem Pijper) en koos na Henkes, Roelof Lucas Johannes (Dolf)

Henkes, Roelof Lucas Johannes (Dolf) (1903-1989) Nederlands schilder. Henkes werkte in verscheidene ambachten en was als schilder autodidact. Henneman, Jeroen

Henneman, Jeroen (eig. Johannes Jeroen Maria Henneman; geb. 1942) Nederlands beeldend kunstenaar, leerling van de Academie te Amsterdam Henningsen, Agnes Kathinka

Henningsen, Agnes Kathinka (1868-1962) Deens schrijfster, debuteerde met novellen, maar ging weldra over tot het schrijven van impressionistische Henriët, Henk

Henriët, Henk (eig. Hendricus Antonius; 1903-1945) Nederlands schilder, beeldhouwer en graficus. Schilderde vooral portretten van o.a. Jan Musch Henri, Adrian

Henri, Adrian (geb. 1932) Engels schilder en dichter. Na een opleiding tot schilder ging hij in 1957 naar Liverpool als decoradviseur en raakte hier Henri, Robert

Henri, Robert (Robert Cozad: 1865-1929) Amerikaans schilder. Na zijn studie aan de Pennsylvania Academy of Fine Arts ging hij naar Parijs om te Henry of Reims

Henry of Reims (gest. ca. 1253) Engels bouwmeester die in dienst van Hendrik III betrokken was bij de bouw van Windsor Castle (o.a. het ontwerp Henryson, Robert

Henryson, Robert (ca. 1430-ca. 1508) Schots dichter, beïnvloed door de door hem bewonderde Chaucer, op wiens 'Troilus and Criseyde' hij een vervolg Henry, Pierre

Henry, Pierre (geb. 1927) Frans componist. Studeerde van 1938-48 aan het conservatorium in Parijs bij. o.a. Nadia Boulanger en Olivier Messiaen. Hensbergen, Lodewijk Gerard (Lo) van

Hensbergen, Lodewijk Gerard (Lo) van (1917-1987) Nederlands acteur, regisseur en toneelschrijver. Lo van Hensbergen studeerde economie en

Hensen, Herwig

Hensen, Herwig (eig. Florent Constant Albert Mielants; 1917-1989) Belgisch dichter en toneelschrijver, studeerde wiskunde en is docent te Antwerpen. Henson, Jim

Henson, Jim (1936-1990) Amerikaans poppenspeler, filmregisseur en -producer. Henson bespeelde op achttien-jarige leeftijd al de poppen in de televisieserie Hens, Frans

Hens, Frans (1856-1928) Belgisch schilder en graficus. Vooral landschappen en zeegezichten in heldere tinten.

Henze, Hans Werner

Henze, Hans Werner (geb. 1926) Hij studeerde te Brunswijk en aan het Instituut voor Kerkmuziek te Heidelberg, volgde daarna nog lessen bij Wolfgang Hepburn, Audrey

Hepburn, Audrey (1929-1993) Amerikaans filmactrice, met Britse vader en Nederlandse moeder. Audrey Hepburn debuteerde in de Nederlandse film Hepburn, Katharine

Hepburn, Katharine (geb. 1907) Een der grootste Amerikaanse filmactrices, sterke persoonlijkheid. Vormde een dou in een groot aantal komedies Heppener, Robert

Heppener, Robert (geb. 1925) Nederlands componist. Hij studeerde aan het Amsterdams conservatorium, waar Jan Odé en Johan van den Boogert

Hepplewhite, George

Hepplewhite, George (gest. 1786) Engels meubelmaker, werkzaam te Londen. Vervaardigde tafels, bureaus, kasten en vooral stoelen van mahonie-

Heptamerone

Heptamerone (eig. 'l'Heptaméron des nouvelles') Verhalenbundel uit 1558 in de vorm van een raamvertelling van Margaretha van Valois (1492-1549). heptameter

heptameter (Gr.: hepta = zeven) Zevenvoetig vers.

Heptateuch

Heptateuch Benaming voor de Pentateuch samen met de boeken Jozua en Richteren.

Hepworth, Barbara

Hepworth, Barbara (1903-1975) Brits beeldhouwster, studeerde aan de School of Arts in Leeds en het Royal College in Londen; verbleef van 1924-Herberigs, Robert

Herberigs, Robert (1886-1974) Belgisch componist. Herberigs studeerde aan het Koninklijk Conservatorium te Gent en verwierf in 1909 de Prix de Herbert, Frank Patrick

Herbert, Frank Patrick (1920-1986) Amerikaans schrijver. Was aanvankelijk werkzaam als beroepsfotograaf, tv-cameraman, oesterduiker, journalist

Herbert, George

Herbert, George (1593-1633) Engels dichter, vertegenwoordiger van de Metaphysical Poets. Herbert schreef zijn poëzie grotendeels in de periode Herbert, James

Herbert, James (geb. 1943) Zeer productieve auteur (oorspronkelijk copywriter) van sfeervolle griezelromans, zich vaak afspelend op het platteland. Herbin, Auguste

Herbin, Auguste (1882-1960) Frans schilder. Na korte tijd fauvistisch geschilderd te hebben, begon hij in 1912 kubistische vormen toe te passen in Herbst, Johann Andreas

Herbst, Johann Andreas (1588-1666) Duits componist en muziektheoreticus. Herbst werd in 1614 dirigent te Butzbach (Hessen), daarna werkte hij Herckenrath, Adolf

Herckenrath, Adolf (1879-1958) Belgisch (Vlaams) schrijver en boekhandelaar, was een jeugdvriend van Karel van de Woestijne, die 'Laethemsche Herckenrath, Antoon Jacob

Herckenrath, Antoon Jacob (geb. 1907) Vlaams graficus en schilder; bekend drogenaaldetser en illustrator. Zijn werk toont verwantschap met dat Herck, Paul van

Herck, Paul van (geb. 1938) Belgisch onderwijzer en science fiction-schrijver. H. is vooral bekend geworden als auteur van een aantal lange vervolghoorspelen Herculano de Carvalho Araújo, Alexandre

Herculano de Carvalho Araújo, Alexandre (1810-1877) Portugees geschiedschrijver, dichter en romancier. Hij was literair autodidact en werd vanwege Herczeg, Ferenc

Herczeg, Ferenc (1883-1954) Hongaars schrijver van Duitse afkomst. Tijdens de tijd dat hij stage liep op een advocatenkantoor, stuurde hij een roman Herdal, Harald Bønnelykke

Herdal, Harald Bønnelykke (geb. 1900) Deens dichter en schrijver, wiens strijd om het bestaan voor hij als schrijver bekend werd zich in zijn roma

herdersliteratuur

herdersliteratuur (pastorale literatuur) In de Griekse Oudheid (3e eeuw v.C.) ontstaan literair genre, waarin op idyllische wijze het leven in de vrije, herdersroman

herdersroman Tot de herdersliteratuur behorend romangenre, ook wel arcadia genoemd, naar de Griekse landstreek Arcadia, die gewijd was aan de Herder, Johann Gottfried von

Herder, Johann Gottfried von (1744-1803) Duits dichter. Studeerde theologie en filosofie. Werkzaam als predikant te Riga, Bückeburg en vanaf 1776 herdichting

herdichting Het in een andere vorm dichten. Voorbeeld: de Psalmen (1952) door Gabriël Smit.

herdruk

herdruk Nieuwe druk of oplage.

Héré de Corny, Emmanuel

Héré de Corny, Emmanuel (1705-1763) Frans architect, etser en stedenbouwkundige. Leerling van de rococoarchitect Germain Boffrand (1667-1754). Heremans, Jacob Frans Johan

Heremans, Jacob Frans Johan (1825-1884) Belgisch (Vlaams) letterkundige. Hij was o.m. leraar te Mechelen en Gent en werd in 1864 benoemd Herfst, Erik

Herfst, Erik (1937-1985) Nederlands tekstschrijver en uitvoerend artiest. Was in 1958 een van de oprichters van het cabaret Lurelei. Trouwde in 1961 Hergé

Hergé (eig. Georges Prosper Remi; 1907-1983) Belgisch auteur en striptekenaar, wereldberoemd geworden door de in 1929 in de katholieke krant Le herhaling (lit.)

herhaling (lit.) Herhaling sorteert vooral effect als ze met variatie gepaard gaat. Befaamd is de regel `A rose is a rose is a rose is a rose' van de Amerikaanse Hering, Loy

Hering, Loy (1484-1555) Duits beeldhouwer, tot 1513 werkzaam te Augsburg, daarna in Eichstätt. H. heeft een omvangrijk oeuvre nagelaten, deels Herlin, Friedrich

Herlin, Friedrich (ook Herlein; ca. 1425-1500) Duits schilder, die gedurende zijn verblijf in de Nederlanden beïnvloed werd door de Vlaamse primitieven, Hermannus Contractus

Hermannus Contractus (1013-1054) Duits benedictijnermonnik, die naar Byzantijns voorbeeld de intervallen in de muziek aangaf door letters. Do

Hermann, Georg

Hermann, Georg (eig. Georg Hermann Borchardt; 1871-1943) Duits schrijver. Hij studeerde te Berlijn kunstgeschiedenis en was aldaar tot 1933 werkzaam Hermans, Antoine Gerard Theodore (Toon)

Hermans, Antoine Gerard Theodore (Toon) (geb. 1916) Nederlands cabaretier. Speelde van 1946-52 bij Theater Plezier van Floris Meslier, had Hermans, Willem Frederik

Hermans, Willem Frederik (1921-1995) Nederlands schrijver. Hermans, die van 1958 tot 1973 lector fysische geografie in Groningen was, behoorde Hermant, Abel

Hermant, Abel (1862-1950) Frans schrijver, die in een aantal romankronieken een zedenschildering van zijn tijd poogt te geven. Hij debuteerde met Herman, Woodrow Charles (Woody)

Herman, Woodrow Charles (Woody) (1913-1987) Amerikaans jazzmusicus. Woody Herman maakte reeds op zijn negende naam als klarinettist en Herman's Hermits

Herman's Hermits Britse popgroep, opgericht in 1963. Hoogtepunt van hun populariteit lag tussen 1964 en 1967 met hits als 'No milk today', 'Mrs. herme

herme Versieringsmotief in de architectuur, ontleend aan de antieke kunst, bestaande uit een pijler of pilaster, waarvan het bovenste deel werd gevormd hermetische poëzie

hermetische poëzie In het algemeen: uiterst moeilijk toegankelijke poëzie. Als voorbeeld geldt de dichtkunst van de Franse dichter Stéphane Mallarmé Hermitage

Hermitage Museumcomplex in Sint Petersburg, een der grootste musea ter wereld met 322 zalen en bijna 3 miljoen kunstwerken en archeologische Hermkes, Bernhard

Hermkes, Bernhard (geb. 1903) Duits architect, die in de jaren dertig voorstander was van de functionalistische stijl. Na WO II professor aan de Technische Hermlin, Stephan

Hermlin, Stephan (eig. Rudolf Leder; 1915-1997) Duits dichter. Hermlin, die zich in 1947 in Oost-Berlijn vestigde, begon met gedichten waarin hij Hermus, August Cornelis Maria (Guus)

Hermus, August Cornelis Maria (Guus) (eig. August Cornelis Maria Hermus; 1918) Nederlands toneelspeler, zoon van Cor Hermus Hij behaalde Hermus, Cornelis Antonius Willem (Cor)

Hermus, Cornelis Antonius Willem (Cor) (eig. Cornelis Antonius Willem Hermus; 1889-1953) Nederlands toneelspeler. Na zijn opleiding begon Hernández, Gregorio

Hernández, Gregorio (ook Fernández; ca. 1576-1636) Spaans beeldhouwer, belangrijk vertegenwoordiger van de vroege Spaanse barok. Vervaardigd

Hernández, José

Hernández, José (1834-1886) Argentijns dichter. Publiceerde in 1872 het verhalende gedicht 'El gaucho Martín Fierro', dat als een hoogtepunt van Hernández, Miguel

Hernández, Miguel (1910-1942) Spaans dichter, wiens eerste bundel gedichten 'Perito en lunas' (1931) invloed van Luis de Góngora verraadt. Samen Herodianus

Herodianus (ca. 170-ca. 250) Romeins (Grieks) geschiedschrijver, auteur van 'Historiën van het keizerschap na Marcus', een werk in acht delen dat Héroët, Antoine

Héroët, Antoine (ca. 1492-1568) Frans dichter, sinds 1552 bisschop van Digne. Hij genoot de bescherming van Margaretha van Navarra en was hofdichter heroic couplet

heroic couplet (Eng.: heroïsch vers) Twee rijmende tienlettergrepige versregels. Belangrijkste versvorm in de Engelse literatuur, bestaande uit paars

heroïsch-galante roman

heroïsch-galante roman 17e- en 18e-eeuwse roman over de (onwaarschijnlijke) avonturen van ridderlijke en galante helden.

Hérold, Louis Joseph Ferdinand

Hérold, Louis Joseph Ferdinand (1791-1833) Frans componist. Hérold studeerde aan het Parijse conservatorium o.a. bij Adam en Méhul en werd Heron, Patrick

Heron, Patrick (geb. 1920) Brits schilder en kunstcriticus, leerling aan de Slade School te Londen. Zijn vroege werk toont verwantschap met Braque. Herp, Willem van

Herp, Willem van (1614-1677) Vlaams schilder, die in 1638 vrijmeester van het Antwerpse Sint-Lucasgilde werd. Zijn stijl is verwant aan die van Herrad van Landsberg

Herrad van Landsberg Middeleeuws (Latijns) schrijfster, vanaf 1167 abdis van het klooster Hohenburg in de Elzas. Van haar hand is het encyclopedische Herreman, Raymond

Herreman, Raymond (1896-1971) Belgisch (Vlaams) schrijver en dichter. Medeoprichter en redacteur van de tijdschriften ''t Fonteintje' en 'Nieuw Herrera de Jonge, Francisco (el Mozo)

Herrera de Jonge, Francisco (el Mozo) (1622-1685) Spaans barokschilder en -architect. Toonde zich in stillevens en historiestukken een groot colorist. Herrera, Fernando de

Herrera, Fernando de (1534-1597) Spaans dichter die zijn leven wijdde aan de studie. Hij had een platonische liefde voor de gravin van Gelves, Leonor Herrera, Juan de

Herrera, Juan de (1530-1597) Een der grootste Spaanse bouwmeesters; had o.m. de leiding over de bouw van het Escorial. Werkte in een stijl die Herreweghen, Hubert van

Herreweghen, Hubert van (geb. 1920) Belgisch (Vlaams) dichter en journalist. Van 1944-50 was hij verbonden aan enkele Vlaamse en Nederlandse Herreweghe, Philippe

Herreweghe, Philippe (geb. 1947) Belgisch klavecinist en dirigent. Herreweghe studeerde medicijnen en psychiatrie aan de universiteit van zijn geboortestad Herreyns, Willem-Jacob

Herreyns, Willem-Jacob (1743-1827) Zuid-Nederlands schilder; richtte in 1772 de academie te Mechelen op. Redde als directeur van de academie Herrmann-Neisse, Max

Herrmann-Neisse, Max (eig. Max Herrmann; 1886-1941) Duits schrijver. Na zijn studie literatuur- en kunstgeschiedenis in München en Breslau ve

Herrmann, Bernard

Herrmann, Bernard (1911-1975) Amerikaans filmcomponist. Hoewel hij opera's en cantates schreef, staat hij vooral bekend om zijn zwaar georkestreerde Herron, Ron

Herron, Ron (geb. 1930-1994) Engels architect, lid van Archigram, een groep jonge architecten in Londen die via een aan pop art verwant blad met herstellingsteken

herstellingsteken Muziekteken dat een voorafgaande verlaging (via een mol) of verhoging (via een kruis) ongedaan maakt.

Hertmans, Stefan

Hertmans, Stefan (geb. 1951 te Gent) Belgisch (Vlaams) schrijver wiens essays, gedichten en soms enigszins curieuze proza een bonte lappendeken Hertog, Ary den

Hertog, Ary den (1889-1958) Nederlands romancier en toneelschrijver. Van 1912-48 was hij beroepsmilitair (officier). Hij was als toneelcriticus verbonden Hertzberger, Herman

Hertzberger, Herman (geb. 1932) Nederlands architect, studeerde bouwkunde aan de Technische Hogeschool te Delft en vestigde zich in 1958 te Amsterdam. Hertz, Henrik Heyman

Hertz, Henrik Heyman (1798-1870) Deens schrijver. Hij studeerde rechten, maar wijdde zich geheel aan het schrijven, vooral van toneelstukken, waarin Hert, Robbe de

Hert, Robbe de (geb. 1942) Belgisch filmregisseur. De Hert begon in 1964 als cameraman bij de BRT. Van 1966 tot 1971 maakte hij met de onafhankelijke Hervé

Hervé (eig. Florimond Ronger; 1825-1892) Frans componist. Hervé was eerst organist, daarna werd hij in 1851 dirigent van het Théâtre du Palais Royal. Hervieu, Paul Ernest

Hervieu, Paul Ernest (1857-1915) Frans roman- en toneelschrijver. Hij schreef eerst een aantal romans, o.a. 'l'Inconnu' (1886), een analyse van het Herwynen, Jan van

Herwynen, Jan van (1889-1965) Nederlands schilder. Zijn oeuvre omvat stadsgezichten, landschappen, stillevens en portretten in een gematigd moderne Herzberg, Abel Jacob

Herzberg, Abel Jacob (1893-1989) Nederlands schrijver van Russisch-joodse afkomst. Studeerde rechten te Amsterdam en vestigde zich daar als a

Herzberg, Judith Frieda Lina

Herzberg, Judith Frieda Lina (geb. 1934) Nederlands schrijfster, dochter van Abel Herzberg. Herzberg debuteerde in 1963 met de dichtbundel 'Zeepost'.

Herzen, Aleksandr Ivanovitsj

Herzen, Aleksandr Ivanovitsj (1812-1870) Russisch schrijver, belangrijk vertegenwoordiger van de beweging der Westersen, die van mening was Herzl, Theodor

Herzl, Theodor (1860-1904) Oostenrijks auteur en journalist; stichter en eerste president van de Zionistische beweging (1897). Schreef na de Dreyf

Herzog Ernst

Herzog Ernst Een omstreeks 1180 ontstaan, fragmentarisch overgeleverd heldenepos van een onbekend Middelfrankisch dichter in Beieren. Het vormt Herzog, Werner

Herzog, Werner (eig. Werner H. Stipetic; geb. 1942) Toonaangevend en eigenzinnig Duits filmregisseur, in zijn films vaak op zoek naar bizarre mensen Hesdin, Jacquemart de

Hesdin, Jacquemart de (werkzaam: ca. 1380-ca. 1411) Zuid-Nederlands miniaturist, werkzaam voor Jean, duc de Berry. Zijn oeuvre vormt een belan

Hesiodus

Hesiodus Grieks dichter uit de 8e eeuw v.C. Schreef het epische leerdicht 'Erga kai hemerai' (Werken en dagen), waarin hij aan de hand van mythologische Heskes, Wam

Heskes, Wam (eig. Willem Frederik H.; 1891-1973) Nederlands kunstschilder, tekenaar en hoorspelacteur. Hij studeerde aan de Academie voor Beeldende Hesse, Eva

Hesse, Eva (1936-1970) Amerikaans beeldend kunstenaar van Duitse afkomst, sterk beïnvloed door minimal art. Haar veelal amorfe sculpturen zijn Hesse, Hermann

Hesse, Hermann (1877-1962) Duits schrijver, vooral bekend geworden als essayist en romancier. Zijn romans munten uit door knappe psychologische Hess, Myra

Hess, Myra (1890-1965) Engels pianiste. Hess studeerde te Londen (o.a. Royal College of Music) en debuteerde in 1907 in Queen's Hall met Beethovens Heston, Charlton

Heston, Charlton (geb. 1924) Amerikaans acteur, speelt op toneel en voor films krachtige mannenrollen, veelal in historische spektakelfilms. Films heterofonie

heterofonie Een door Plato gebezigde term waarmee hij de in zijn tijd voorkomende afwijkingen der eenstemmigheid omschreef. Deze heterofonie Hettema, Auke

Hettema, Auke (geb. 1927) Nederlands beeldhouwer; maakte diverse monumenten, w.o. dat van Piet Paaltjens te Leiden (1959) en het Elfstedenmonument Heuberger, Richard Franz Joseph

Heuberger, Richard Franz Joseph (1850-1914) Oostenrijks componist. Heuberger studeerde eerst voor ingenieur en koos pas in 1876 voor de muziek. Heuer, Marlies

Heuer, Marlies (Maria Elisabeth Elfriede; geb. 1952) Nederlands actrice, regisseuse en toneelleidster. Heuer volgde een opleiding aan de mimeafdeling Heugel, Jacques Léopold

Heugel, Jacques Léopold (1815-1883) Frans muziekuitgever. Heugel was eerst muziekleraar te Brest en trad in 1839 toe tot de Parijse uitgeverij v

Heusch, Willem de

Heusch, Willem de (1625-1692) Nederlands landschapschilder en etser, die lange tijd in Italië verbleef, waar hij zich aansloot bij de Bentvueghels. Heusden, Wouter Bernard van

Heusden, Wouter Bernard van (1896-1982) Nederlands graficus, studeerde aan de Rotterdamse kunstacademie. Heusden werd beïnvloed door Hercules Heusen, Jimmy van

Heusen, Jimmy van (1919-1990) Amerikaans componist van amusementsmuziek. Van Heusen trok voor het eerst de aandacht met zijn song 'It's th

Heuvel, André van den

Heuvel, André van den (Andreas Petrus Gerardus van den Heuvel; geb. 1927) Nederlands toneelregisseur en acteur. André van den Heuvel volgde hexameter

hexameter (Gr.: hexa = zes) Zesvoetig vers. De hexameter is de uit zes dactylen bestaande basisversregel van het Griekse epos (Homerus, Ilias en Odyssee

Heyblom, Sara

Heyblom, Sara (1892-1990) Nederlands actrice. Sara Heyblom debuteerde in 1911 bij Het Tooneel, het gezelschap van Willem Royaards. Daarna Heyboer, Anton

Heyboer, Anton (geb. 1924) Nederlands schilder en graficus, vooral bekend door zijn etsen: abstracte composities, waarvan de figuren verbonden worden Heyden, Jan van der

Heyden, Jan van der (1637-1712) Nederlands schilder en uitvinder. Bekend door zijn stadsgezichten (vaak gestoffeerd door Adriaen van de Velde), Heyden, J.C.J. van der

Heyden, J.C.J. van der (eig. Jacobus Cornelis Johannes; geb. 1928) Nederlands beeldend kunstenaar; vervaardigde in de jaren zestig schilderijen Heyde, Nikolai van der

Heyde, Nikolai van der (geb. 1936) Nederlands filmregisseur, medeoprichter van het filmtijdschrift 'Skoop' (1963). Films: 'Een ochtend van zes weken' Heyer, Georgette

Heyer, Georgette (1902-1974) Engels schrijfster van historische en detectiveromans. Haar omstreeks veertig romans spelen hoofdzakelijk in het Engeland Heymans, Adriaan-Joseph

Heymans, Adriaan-Joseph (1838-1921) Vlaams schilder, studeerde aan de Academie te Antwerpen en verbleef in 1857 te Parijs, waar hij in contact Heymans, Max

Heymans, Max (1918-1997) Nederlands modeontwerper. Heymans was de eerste en tot ver in de jaren zestig de enige belangrijke Nederlandse couturier. Heym, Georg

Heym, Georg (1887-1912) Duits dichter. Promoveerde eind 1911 in de rechten en verdronk kort daarna tijdens een schaatstocht. Een der belangrijk

Heym, Stefan

Heym, Stefan (eig. Hellmuth Fliegel; geb. 1913) Duits-Amerikaans schrijver. Hij is de zoon van een joodse koopman en emigreerde in 1933 naar Tsjechoslovakije, Heyningen, Matthijs van

Heyningen, Matthijs van (geb. 1944) Nederlands producent. Van Heijningen leidde op jeugdige leeftijd een kindercircus, volgde een pantomimeoplei

Heynis, Aafje

Heynis, Aafje (geb. 1924) Nederlands concertzangeres (alt). Heynis studeerde bij Aaltje Noordewier en Laurens Bogtman. Zij kreeg grote bekendheid Heyns, Zacharias

Heyns, Zacharias (1566-ca. 1638) Zuid-Nederlands schrijver, zoon van de rederijker Peeter Heyns. (1537-1598). Zij weken uit naar Duitsland (1585), Heyse, Paul Johann Ludwig

Heyse, Paul Johann Ludwig (1830-1914) Duits schrijver. Heyse studeerde van 1847-49 klassieke filologie te Berlijn en werd in 1848 geïntroduceerd Heyward, Edward DuBose

Heyward, Edward DuBose (1885-1940) Amerikaans dichter, toneel- en romanschrijver. Voornaamste achtergrond in zijn werk is zijn geboortestreek Heywood, Eddie (Edward Jr.)

Heywood, Eddie (Edward Jr.) (1915-1989) Amerikaans jazzpianist. Heywood was een zoon van Eddie Heywood sr., die bekendheid genoot als jazzmusicus hiaat, hiatus (lit.)

hiaat, hiatus (lit.) Het op elkaar stoten van de klinkers van twee op elkaar volgende woorden.

Hiatt, John

Hiatt, John Amerikaans popmusicus. Scoorde in 1974 kleine zomerhit met 'Sure as I'm sitting here', terug te vinden op de lp 'Hangin' round the observatory' Hichtum, Nienke van

Hichtum, Nienke van (eig. Sjoukje Maria Diederika Bokma de Boer; 1860-1939) Nederlands (Fries) schrijfster, gehuwd met P.J. Troelstra. Beroemd Hicks, Edward

Hicks, Edward (1780-1849) Amerikaans primitief schilder, quakerpredikant en rijtuigmaker uit Pennsylvania. Hij werd vooral bekend als schilder van Hidalgo, José Luis

Hidalgo, José Luis (1919-1947) Spaans dichter, schilder en tekenaar, die aan verschillende poëzietijdschriften meewerkte, zoals Proel (te Santander) hiërogliefenschrift

hiërogliefenschrift Egyptisch beeldschrift, in gebruik van ca. 3000 v.C. tot ca. 400 n.C. Het hiërogliefenschrift bestond uit tekeningen van mensen, Hieron

Hieron Naam van twee tirannen van Syracuse. Hieron I (gest. ca. 466 v.C.), tiran van Gela (485-66) en Syracuse (478-66). Breidde invloed uit over Hierro, José

Hierro, José (geb. 1922) Spaans dichter die in Santander aan het poëzietijdschrift Proel meewerkte. In 1947 publiceerde hij 'Tierra sin nosotros' en Higgins, Billy

Higgins, Billy (geb. 1936) Amerikaans jazzdrummer. Werd bekend als lid van het vermaarde Ornette Coleman Quartet (1958-60). Daarna o.a. werkzaam High Tech

High Tech Letterlijk: (gebaseerd op) hypermoderne of geavanceerde techniek. In het bijzonder ook: woninginrichtings- en vormgevingsstijl (begin Highsmith, Mary Patricia

Highsmith, Mary Patricia (1921-1995) Amerikaans schrijfster. Patricia Highsmith schreef een aantal suspense thrillers, die tot de beste in dit genre Hightower, Rosella

Hightower, Rosella (geboren te Ardmor (Okla.) 30-1-1920) Amerikaans balletdanseres. Danste o.a. bij het Ballet russe de Monte Carlo (1938-1941), Hijuelos, Oscar

Hijuelos, Oscar (geb. 1951) Amerikaans schrijver van Cubaanse afkomst, die na gestudeerd te hebben aan het City College, de armeluisuniversiteit Hilarides, Marianna

Hilarides, Marianna (eig. Marianne Boedijn; geboren te Bogor (Java), 26-11- 1933) Nederlands balletdanseres, leerlinge van o.a. Sonia Gaskell en Hilbig, Wolfgang

Hilbig, Wolfgang (geb. 1941) Duitse schrijver die een ambachtsschool bezocht en onder andere als stoker werkzaam was. In 1967 werd hij door zijn Hildebert

Hildebert (1056-1133) Frans theoloog en (Latijns) dichter. Na een werelds leven werd hij in 1085 hoofd van de domschool te Le Mans, waar hij in 1095 Hildebrandslied

Hildebrandslied Oudduits epos, vermoedelijk ontstaan in de tweede helft van de 8e eeuw. Het verhaalt over Hildebrand, wapenmeester van Diederik Hildebrandt, Adolf von

Hildebrandt, Adolf von (1847-1921) Duits beeldhouwer, schilder, tekenaar en architectuurontwerper, leerling van Zumbusch. Verbleef lange tijd in Hildebrandt, Johann Lukas von

Hildebrandt, Johann Lukas von (1668-1745) Oostenrijks architect. Met Fischer von Erlach de belangrijkste vertegenwoordiger van de Oostenrijkse Hildebrand, Annettes Dideric (A.D.)

Hildebrand, Annettes Dideric (A.D.) (1907-1977) Nederlands jeugdschrijver. Studeerde letterkunde te Amsterdam, was werkzaam als journalist. Verrichtte Hildebrand, Anton D.

Hildebrand, Anton D. (1907-1977) Nederlands schrijver van jeugdliteratuur. Hij studeerde Nederlandse letteren te Amsterdam en was werkzaam al

Hildegaersberch, Willem van

Hildegaersberch, Willem van (tweede kwart 14e eeuw - ca. 1409) Een der bekendste middeleeuwse Nederlandse sprooksprekers. Een sprookspreker Hildesheimer, Wolfgang

Hildesheimer, Wolfgang (1916-1991) Duits schrijver. Nadat hij aanvankelijk als schilder werkte, wijdde Hildesheimer zich na 1950 hoofdzakelijk

Hillenius, Dirk (Dick)

Hillenius, Dirk (Dick) (1927-1987) Nederlands bioloog en prozaïst. Hij studeerde aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in 1954 op ee

Hillerman, Tony

Hillerman, Tony (geb. 1925) Amerikaanse schrijver van misdaadromans spelend bij de Navajo en Pueblo Indianen in Arizona en Nieuw Mexico. Na Hiller, Ferdinand von

Hiller, Ferdinand von (1811-1885) Duits pianist, componist en dirigent. Hiller studeerde o.a. bij Hummel, maakte in 1827 kennis met Beethoven en Hiller, Johann Adam

Hiller, Johann Adam (eig. Johann Adam Hüller; 1728-1804) Duits componist, dirigent en auteur. Hiller kreeg zijn opleiding aan de Kreuzschule te Hiller, Kurt

Hiller, Kurt (1885-1972) Duits politiek schrijver. Na een rechten- en filosofiestudie - proefschrift 'Die kriminalistische Bedeutung des Selbstmords' Hilliard, Nicholas

Hilliard, Nicholas (ca. 1547-ca. 1619) Engelse goudsmid en schilder van miniaturen, vaak in ovale vorm en van hoge kwaliteit. Was hofminiaturist Hill, Alfred Hawthorn (Benny)

Hill, Alfred Hawthorn (Benny) (1925-1992) Brits tv-komiek. Hill maakte in 1955 zijn eerste tv-show en groeide sindsdien uit tot een van de populairste

Hill, Andrew

Hill, Andrew (geb. 1937) Haïtiaans jazzpianist. Speelde met Gene Ammons, Johnny Griffin en Ira Sullivan (jaren vijftig); daarna begeleider van Dinah Hill, Anthony

Hill, Anthony (geb. 1930) Engels schilder en beeldhouwer. Hij bezocht de Central School of Arts and Crafts te Londen, maar was grotendeels autodidact. Hill, Gary

Hill, Gary (geb. 1951) Amerikaans beeldend kunstenaar. Maakt complexe video-installaties, waarbij beelden rondom in donkere ruimtes geprojecteerd Hill, George Roy

Hill, George Roy (geb. 1922) Amerikaans toneel- en filmregisseur, die succesvolle films maakte als 'Butch Cassidy and the Sundance Kid' (1969), 'Hill, Susan Elizabeth

Hill, Susan Elizabeth (geb. 1942) Brits schrijfster. Studeerde Engelse letterkunde aan de universiteit van Londen. Debuteerde met de roman 'The enclosure' Hill, Terence

Hill, Terence (eig. Mario Girotti; geb. 1931) Italiaans acteur in komische westerns. Onder meer 'They call me Trinity' (1970), 'My name is nobody' Hilsenrath, Edgar

Hilsenrath, Edgar (geb. 1926) Auteur van enige schokkende romans over de nazi jodenvervolging. Als kind werd hij in 1938 naar familie in Roemenië Hilton, James

Hilton, James (1900-1954) Engels romanschrijver. Hij debuteerde als student met 'Catherine herself' (1920). H. werd populair door 'Lost horizon' (Hilton, Roger

Hilton, Roger (1911-1975) Engels schilder, woonachtig in Londen. Hij behoort tot de zgn. St. Ives School en werkt in zeer vereenvoudigde, tweedimensionale Hiltunen, Elia

Hiltunen, Elia (geb. 1922) Fins beeldhouwster; leerlinge aan de kunstacademie in Helsinki; studeerde in Scandinavië, Frankrijk, Oostenrijk en de VS. Hindemith, Paul

Hindemith, Paul (1895-1963) Duits componist, musicus en dirigent. Zijn veelzijdigheid uitte zich in zijn belangstelling voor alle muziek vanaf de Middeleeuwen Hindi

Hindi Taal behorend tot de Indo-Europese taalgroep, hoofdzakelijk gesproken in Zuid-India. Valt uiteen in talrijke groepen en dialecten. Spreektaal hindoeïstische kunst

hindoeïstische kunst Kunst in Zuid- en Zuidoost-Azië, ontstaan onder invloed van het hindoeïsme. De grootste bloeiperiode ligt tussen de 5e en de Hines, Earl Kenneth (Fatha)

Hines, Earl Kenneth (Fatha) (1903-1983) Amerikaans jazzpianist. Leidde een big band (1928-47), waarin vele bekende bopmusici werkzaam waren. Hine, Lewis W.

Hine, Lewis W. (1874-1940) Amerikaans fotograaf en socioloog; droeg door zijn pakkende foto's van sociale misstanden bij tot een betere sociale wetgeving hinkjambe

hinkjambe (choliambus) Drievoetig jambisch vers met als laatste voet een trocheus. Te vinden in bijv. Mimiamben in Ionisch dialect van Herodas (3e Hinloopen, Michiel Tymonsz.

Hinloopen, Michiel Tymonsz. (1619-1708) Nederlands kunstverzamelaar, wiens collectie van ca. 7000 schilderijen, tekeningen en prenten - gelegateerd

Hinman, Charles

Hinman, Charles (geb. 1932) Amerikaans kunstenaar, maakt reliëfs die door gebruik van schildersdoek aan schilderijen doen denken (shaped canvas), Hintjens, Arno

Hintjens, Arno (geb. 1949) Belgisch popzanger. Maakte naam in het kolderieke rhythm & blues-duo Tjens-Couter (1972) en de daaruit voortvloeien

Hinze, Chris

Hinze, Chris (geb. 1938) Nederlands jazzfluitist. Werkzaam bij Boy Edgar (1966) en trio Dick van der Capellen (1967). Richtte in 1971 de jazzrockgroep hippies

hippies (ook: hipsters) Naam voor groep jongeren met eigen cultuur, omstreeks 1966 ontstaan in San Francisco; voortgekomen uit de beat-beweging Hippodamus van Milete

Hippodamus van Milete (midden 5e eeuw v.C.) Grieks bouwmeester. Wordt beschouwd als de 'uitvinder' van het stadsplan. Dit hippodamisch straten

Hirosjige

Hirosjige (ook: Ando Hirosjige; 1797-1858) Japans schilder, prentkunstenaar en illustrator. Wist op meesterlijke wijze alle aspecten van de natuur weer Hirschhorn, Philipp

Hirschhorn, Philipp (1936-1996) Lets violist. Hirschhorn kreeg in het Westen grote bekendheid na het winnen van het Koningin Elisabeth Concours Hirsch, Fritz

Hirsch, Fritz (eig. Friedrich Joseph H.; 1889-1944/45) Duits operettezanger (tenor). Hij kwam in 1925 naar Nederland, waar hij de Fritz Hirsch Operette Hirsch, Stefan

Hirsch, Stefan (1899-1964) Amerikaans schilder en graficus, in 1919 naar de VS geëmigreerd. Hij schilderde figuren, stillevens en landschappen, die Hirshfield, Morris

Hirshfield, Morris (1872-1946) Pools-Amerikaans schilder, een der zgn. naïeven. Opvallend in zijn werk is het nadrukkelijke lijnenspel. Geliefde thema's: Hisjam

Hisjam Naam van drie kaliefen van Córdoba uit het geslacht der Omajjaden.

hispanisme

hispanisme Barbarisme uit het Spaans.

hispanologie

hispanologie Leer van de Spaanse taal en cultuur.

Historia maxima de nihilo nascitur

Historia maxima de nihilo nascitur (Lat.) `Een geweldig verhaal wordt (niet zelden) uit niets geboren.'

historie (lit.)

historie (lit.) (Gr.: geschiedenis) Oorspronkelijk het verhaal van een ware gebeurtenis, dit in tegenstelling tot de fabel en het sprookje. In de Middeleeuwen historiestuk

historiestuk Schilderij dat een bepaalde historische gebeurtenis,veelal ui de bijbel of de mythologie, weergeeft. Stond in Renaissance en barok bovenaan historisch drama

historisch drama Deze toneelvorm ontstond tijdens de Romantiek, als gevolg van de belangstelling voor het verleden, dat overigens wel vaak een `historische roman

historische roman De historische roman is een in het verleden gesitueerd verhaal over historische of gefantaseerde personages. Het genre ontstond history of ideas

history of ideas (Ideengeschichte, historische betekenisleer). De historische betekenisleer richt zich minder op de vorm (etymologie) dan op de inhoud. Hitchcock, Alfred Joseph

Hitchcock, Alfred Joseph (1899-1980) Engels filmregisseur. Hitchcock heeft talloze films op zijn naam staan; zijn klassieke thrillers gaven hem grote Hitchens, Ivon

Hitchens, Ivon (1893-1979) Brits schilder van landschappen en stillevens, aanvankelijk in de lyrische traditie van Constable en Turner, maar in de jaren Hite, Les

Hite, Les (1903-1962) Amerikaans jazzsaxofonist en bandleider. Nam de leiding over van de Paul Howards Quality Serenaders, waarin o.a. Louis Armstrong Hoban, James

Hoban, James (ca. 1762-1831) Amerikaans architect van Ierse afkomst. Opgeleid in Ierland en Engeland, bouwde H. vooral in Washington D.C. herenhuizen Hobbema, Meindert

Hobbema, Meindert (1638-1709 Nederlands landschapschilder, vriend en leerling van Jacob van Ruisdael. Zijn oeuvre blinkt uit door een rustige hobo

hobo Houten blaasinstrument, voortgekomen uit de schalmei. Bestaat uit conisch geboorde, enigszins trechtervormig uitlopende buis van 66,5 cm, voorzien Hoboken, Anthony van

Hoboken, Anthony van (1887-1983) Nederlands musicoloog en muziekverzamelaar. Ging in 1925 naar Wenen en richtte daar een uniek documentatiece

Hochhuth, Rolf

Hochhuth, Rolf (geb. 1931) Duits schrijver. Hochhuth volgde een boekhandelaarsopleiding, was van 1955-63 werkzaam bij het Bertelsmann-Verlag Hochwälder, Fritz

Hochwälder, Fritz (1911-1986) Oostenrijks toneelschrijver. Hij was oorspronkelijk meubelmaker, maar nadat hij in 1938 van Wenen naar Zürich was Höch, Hannah

Höch, Hannah (1889-1978) Duits kunstenares, leerde in 1915 Raoul Hausmann kennen en kwam met hem bij de Berlijnse Dada-groep terecht. Zelf Hockney, David

Hockney, David (geb. 1937) Brits schilder, tekenaar en etser, wiens werk verwant is aan de pop art. Met gebruik van beeldclichés uit reclame en fot

Hoddis, Jakob van

Hoddis, Jakob van (eig. Hans Davidsohn; 1887-1942). Duits schrijver. H. studeerde van 1906-07 architectuur in München, daarna klassieke filologie Hodges, Charles Howard

Hodges, Charles Howard (1764-1837)Engels schilder en graveur, die na zijn studie bij John Rafael Smith in 1788 naar Holland vertrok. Als portre

Hodges, John Cornelius (Johnny)

Hodges, John Cornelius (Johnny) (1906-1970) Amerikaans jazzsaxofonist. Bekend om zijn weke toon op de altsaxofoon. Lid van het orkest van Hodler, Ferdinand

Hodler, Ferdinand (1853-1918) Zwitsers schilder, vooral bekend van symbolisch geladen landschappen, (zelf)portretten en historiestukken in een zeer Hoecke, Jan van den

Hoecke, Jan van den (1611-1651) Zuid-Nederlands schilder, leerling van Rubens, onder wiens leiding hij werkte aan de feestversieringen voor de Hoeck, Jozef van

Hoeck, Jozef van (1922-1996) Vlaams toneelschrijver. Van Hoeck studeerde rechten aan de universiteit van Leuven. Hij debuteerde in 1953 met het hoefijzerboog

hoefijzerboog Boogvorm (ronde of spitsboog) die boven de aanzetlijn inzwenkt. Komt veelvuldig voor in de Moorse, mozarabische en islamitische Hoefnagel, Joris

Hoefnagel, Joris (1542-ca. 1601) Vlaams schilder, graveur, tekenaar en miniaturist. Bracht op zijn reizen door Europa landschappen, steden en monumenten Hoekman, Gustaaf (Guus)

Hoekman, Gustaaf (Guus) (1913-1996) Nederlands zanger. De bas Hoekman studeerde o.a. bij Aaltje Noordewier-Reddingius, begon zijn carrière Hoekstra, Hendrikus Gerard (Han G.)

Hoekstra, Hendrikus Gerard (Han G.) (1906-1988) Nederlands journalist en dichter. Hoekstra volgde een opleiding tot onderwijzer maar ging als Hoelscher, Ludwig

Hoelscher, Ludwig (1907-1995) Duits cellist. Hoelscher studeerde o.a. te Leipzig en Berlijn en verwierf in 1930 de Mendelssohn-prijs. Hij ondernam hoerejong

hoerejong Typografische benaming voor een woord of zinsrestant minder dan een derde van de regellengte boven aan een tekstkolom. Wordt zoveel Hoet, Thierry

Hoet, Thierry (geb. 1927) Belgisch architect, studeerde aan de Hogere School Ter Kameren te Brussel en werkte van 1955 tot 1962 samen met Victor Hoeydonck, Paul van

Hoeydonck, Paul van (geb. 1925) Belgisch beeldend kunstenaar, bekend van o.m. assemblages die associaties oproepen met ruimtevaarders en rob

hoe-loe

hoe-loe Chinese dubbele kalebas (twee vruchtbollen boven elkaar; lijkt op een zandloper), die in zijn gedroogde vorm vooral wordt gebruikt als bergplaats hofdicht

hofdicht Poëziegenre dat vooral in de Nederlandse Gouden Eeuw beoefend werd. In een hofdicht beschreef de dichter uitvoerig het door hem bewoonde Hofdijk, Willem Jacobsz.

Hofdijk, Willem Jacobsz. (1816-1888) Nederlands dichter. In zijn ongebreidelde romantische dromen waande hij zich een groot scheppend kunstenaar,

Hofer, Karl

Hofer, Karl (1878-1955) Duits schilder en lithograaf, beïnvloed door het werk van Böcklin en Cézanne, die hij tijdens een verblijf in Parijs van 1909 Höffgen, Martha

Höffgen, Martha (geb. 1921) Duits zangeres (alt). Höffgen kreeg bekendheid nadat zij in 1954 onder Furtwängler soliste was in Bachs Matthäus Passion. Hoffmann von Fallersleben, August Heinrich

Hoffmann von Fallersleben, August Heinrich (1798-1874) Duits filoloog en dichter. Werd in 1830 buitengewoon en in 1835 gewoon hoogleraar Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus

Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus (1776-1822) Duits schrijver. Behoorde met Chamisso en Tieck tot de groep der romantici in Berlijn. Hij is bekend Hoffmann, Heinrich

Hoffmann, Heinrich (1809-1894) Duits arts en schrijver. Werd na medicijnenstudie arts te Frankfurt am Main (1833) en was van 1851-88 directeur Hoffmann, Josef

Hoffmann, Josef (1870-1956) Oostenrijks architect en decorateur, medeoprichter van de Wiener Werkstätte en de Wiener Sezession, de Oostenrijkse Hoffman, Dustin

Hoffman, Dustin (geb. 1937) Amerikaans filmacteur, een der populairste van zijn generatie. Films o.a. 'The graduate' (1967), 'Midnight cowboy' (1969), Hoffman, Thom

Hoffman, Thom (Thomas Antonius Cornelis Ancion; geb. 1957) Nederlands acteur en filmregisseur. Hoffman werd afgewezen door de toneelschool Hoff, Glenn van der

Hoff, Glenn van der (geboren te Surabaia 30-8-1953): Nederlandse danser en choreograaf. Hij stichtte in 1983 in Den Haag het jazzdans ensemble Hoff, Robert van 't

Hoff, Robert van 't (1887-1979) Nederlands architect, mede-oprichter van De Stijl. Zijn beroemdste werk is de Villa Henny in Huis ter Heide (1915-Hofhaimer, Paul

Hofhaimer, Paul (ook: Paulus Hofhaymer; 1459-1537) Oostenrijks organist en componist. Hofhaimer werd vermoedelijk door zijn vader opgeleid

Hofmannsthal, Hugo von

Hofmannsthal, Hugo von (1874-1929) Oostenrijks schrijver. Von Hoffmannsthal was een belangrijk vertegenwoordiger van het symbolisme. Zijn Hofmann, Gert

Hofmann, Gert (1932-1993) Duitse roman- en toneelschrijver. In een aantal van zijn meest gelezen boeken keek hij terug op de verschrikkingen van Hofmann, Hans

Hofmann, Hans (1880-1966) Amerikaans schilder en kunsttheoreticus, van Duitse afkomst. Opende in 1930 te New York de Hans Hofmann School Hofmann, Joseph Casimir

Hofmann, Joseph Casimir (1876-1957) Pools/Amerikaans pianist en componist, zoon van de operettecomponist Casimir Hofmann (1842-1911), van Hofstadter, Douglas Richard

Hofstadter, Douglas Richard (geb. 1945) Amerikaans fysicus, computerdeskundige, filosoof en schrijver. Zijn grote bekendheid ontleent Hofstadter Hofstede de Groot, Cornelis

Hofstede de Groot, Cornelis (1863-1930) Nederlands kunsthistoricus; studeerde te Leipzig en was van 1891-96 directeur van het Mauritshuis te Den Hofstra, Jan Willem

Hofstra, Jan Willem (1907-1991) Nederlands schrijver, criticus en tv-presentator. Hofstra begon zijn loopbaan als operazanger, was daarna enige tijd hoftheater

hoftheater Het vroeger door adellijke personen of vorsten gehouden privé-theater, waar ballet-, toneel- of operavoorstellingen gegeven werden. Vaak Hogarth, William

Hogarth, William (1697-1764) Engels schilder van de Georgian Age, tekenaar, graficus en kunsttheoreticus. Vervaardigde `conversation pieces' en hogel

hogel Gotisch ornament in bloem-, knop- of bladmotief, op regelmatige afstanden aangebracht op de buitenranden van bogen, frontalen, daklijsten, Höger, Fritz

Höger, Fritz (eig. Johannes Friedrich Höger; 1827-1949) Duits architect, die zich vooral toegelegd heeft op de baksteenarchitectuur in een rationele Hogg, James

Hogg, James (1770-1835) Engels dichter en romanschrijver, bijgenaamd de Schaapherder van Ettrick, een beroep dat hij in zijn jeugd uitoefende in Hogwood, Christopher Jarvis Haley

Hogwood, Christopher Jarvis Haley (geb. 1941) Engels klavecimbelspeler en dirigent. Hogwood studeerde muziek en volgde tegelijkertijd een klassieke Hohner, Matthias

Hohner, Matthias (1833-1902) Duits fabrikant van muziekinstrumenten. Hohner stichtte in 1857 zijn fabriek, waar eerst alleen mondharmonica's werden Hojeda, Diego de

Hojeda, Diego de (1570-1615) Spaans dichter die tegen zijn vaders wil dominicaner monnik werd en naar Zuid-Amerika vertrok. Hij schreef een episch Hokoesai, Katsoesjika

Hokoesai, Katsoesjika (ook Hokusai; 1760-1849) Japans schilder, prentkunstenaar en illustrator. Produktief kunstenaar met ca. 60 pseudoniemen.

Holabird, William

Holabird, William (1854-1923) Amerikaans architect, die samen met Martin Roche in 1883 een architectenbureau opende, dat een belangrijke rol heeft Holbein de Jongere, Hans

Holbein de Jongere, Hans (1497/98-1543) Duits renaissancekunstenaar. Ontwikkelde zich tijdens zijn vele reizen - hij verbleef o.a. lange tijd in Bazel Holbein de Oude, Hans

Holbein de Oude, Hans (ca. 1465-1524) Duits schilder, vader van Hans de Jongere. Overgangsfiguur van late gotiek naar Vroege Renaissance. Verv

Holbein, Sigmund

Holbein, Sigmund (ca. 1475-1540) Duits schilder, broer van Hans H. de Oude, met wie hij werkte aan het hoogaltaar in de dominicaanse kerk te Frankfurt Holberg, Ludvig von

Holberg, Ludvig von (1684-1754) Noors-Deens schrijver en historicus, maakte vele reizen door West-Europa, bekleedde vanaf 1714 te Kopenhagen

Holden, Charles

Holden, Charles (1875-1960) Brits architect, studeerde aan het Royal Institute of architects te Londen en werd in 1898 assistent van Ashbee. H. werd Holden, William

Holden, William (eig. William Franklin Beedle; 1918-1981) Amerikaans filmacteur, die na rollen als charmante jongeman, in meer dramatische rollen Hölderlin, Johann Christian Friedrich

Hölderlin, Johann Christian Friedrich (1770-1843) Duits schrijver van gedichten, proza en toneel. Behoort vanwege zijn voorkeur voor de klassieke Holford, William

Holford, William (geb. 1907) Brits architect en stedenbouwkundige, die studeerde in Liverpool en Londen. Holford bouwde vele fabrieken, openbare Holguín, Melchior Pérez

Holguín, Melchior Pérez (ca. 1660-na 1724) Spaans koloniaal schilder in Bolivia. Hij bracht zijn leven door in Potosí, waar hij werd beïnvloed door Holiday, Billie (Lady Day)

Holiday, Billie (Lady Day) (1915-1959) Amerikaanse jazz-zangeres, die zowel door haar vocale capaciteiten als door haar dramatische levensloop Holierhoek, Kees

Holierhoek, Kees (Cornelis Petrus Antonius Holierhoek; geb. 1941) Nederlands toneelschrijver. Holierhoek studeerde Nederlands en maakte naam

Holland Dance Festival

Holland Dance Festival In dit festival kreeg de dans met Marc Jonkers in 1985 een eigen dansprogrammeur en daardoor ook een duidelijker gezicht

Hollandsche Spectator, De

Hollandsche Spectator, De Nederlands blad, geredigeerd en vrijwel geheel verzorgd door de auteur Justus van Effen. Van 20 aug 1731 tot 4 jan 1732

Holland, Henry

Holland, Henry (1745-1806) Engels architect, leerling van Lancelot Brown. In zijn architectuur zijn invloeden van Robert Adam en het Franse neoclassicisme Hollar, Wenceslaus

Hollar, Wenceslaus (Wenzel, Venceslas of Václav Hollar; 1607-1677) Boheems etser en tekenaar, opgeleid bij Matthäus Merian. In 1636 ontmoet

Hollein, Hans

Hollein, Hans (geb. 1934) Oostenrijks architect, werkte van 1955-1958 in Stockholm, tot 1960 in de VS, daarna in Wenen, waar hij zich aansloot bij Höller, York Georg

Höller, York Georg (geb. 1944) Duits componist. Studeerde van 1963-70 aan de Musikhochschule in Keulen bij B. A. Zimmermann en Herbert Eime

Hollies, The

Hollies, The (Manchester, 1962) Engelse popgroep. Perfecte hitmachine die tussen '64 en '77 maar liefst 29 maal de Nederlandse top 40 haalde. De Holliger, Heinz

Holliger, Heinz (geb. 1939) Zwitsers hoboïst en componist. Holliger studeerde aan het conservatorium te Bern, daarna bij Boulez aan de Musikakademie Hollinghurst, Alan

Hollinghurst, Alan (geb. 1954) Brits schrijver van een tweetal literaire romans die weerspiegelen hoe homoseksuelen leven in een, vergeleken met vroeger, Holly, Buddy

Holly, Buddy (eig. Charles Hardin Holly; 1938-1959) Amerikaans rock 'n' roll-zanger en gitarist. Had aan het eind van de jaren vijftig met zijn begeleidingsgroep Holl, Elias

Holl, Elias (1573-1646) Duits architect. In Italië (1600-02) beïnvloed door Palladio. Bouwde te Augsburg o.a. het Zeughaus (1602-07) en het raadhuis Holmens, Gerard

Holmens, Gerard (geb. 1934) Belgisch beeldhouwer. Na studie aan academie te Parijs begon hij figuratief te werken, maar ontwikkelde al snel een Holmes, John Clellon

Holmes, John Clellon (1926-1988) Amerikaans schrijver. Met Allen Ginsberg en Jack Kerouac was Holmes een der exponenten van de 'beat generati

Holmes, Oliver Wendell

Holmes, Oliver Wendell (1809-1894) Amerikaans schrijver en arts, was van 1847-82 hoogleraar in de anatomie en fysiologie aan Harvard University

Holmes, Sherlock

Holmes, Sherlock Legendarische Britse privédetective, schepping van Sir Arthur Conan Doyle, die hem introduceerde in de romans 'A study in scarlet' Holm, Hanya (Johanna Eckert)

Holm, Hanya (Johanna Eckert) (1898-1992) Duits-Amerikaans danseres en choreografe. Hanya Holm was een leerling en later de belangrijkste medewerker holografie

holografie Techniek voor het vastleggen en weergeven van driedimensionale beelden met behulp van fotografisch vastgelegde interferentiepatronen Holsbergen, Jan Willem

Holsbergen, Jan Willem (1915-1995) Nederlands schrijver van helder, duidelijk proza, dat dicht bij de gesproken taal blijft. Holsbergen studeerde Holstein, Ludvig Detlef

Holstein, Ludvig Detlef (1864-1943) Deens dichter van adellijke afkomst. Op zijn naam staat een klein, maar zeer fijnzinnig oeuvre, waarin de dichter Holstein, Pieter

Holstein, Pieter (geb. 1934) Nederlands graficus en schilder. Hij ontving zijn opleiding aan de Cooper Union Art School te New York. Was als docent Holst, Gustav Theodore

Holst, Gustav Theodore (1874-1934) Brits componist. Aanvankelijk werkzaam als trombonist, van 1903-23 als leraar. Bekendste werk is de orkestsu

Holswilder, Jan Pieter

Holswilder, Jan Pieter (1850-1890) Nederlands lithograaf, vooral bekend als karikaturist. Hij tekende o.a. voor het Humoristisch Album, Haagse Penkrassen, Holt, Friso ten

Holt, Friso ten (1921-97) Nederlands schilder. Ten Holt, die studeerde aan de Amsterdamse Rijksakademie en ook les kreeg van zijn vader, de schilder Holt, Henri Friso ten

Holt, Henri Friso ten (1884-1968) Nederlands schilder en graficus, vader van Friso; bezocht enkele maanden de Antwerpse Academie voor Schone Holt, Simeon ten

Holt, Simeon ten (geb. 1923) Nederlands componist. Studeerde bij Jakob van Domselaer en later aan de Ecole Normale te Parijs bij Arthur Honneger. Holzbauer, Ignaz Jakob

Holzbauer, Ignaz Jakob (1711-1783) Oostenrijks componist en dirigent. Holzbauer studeerde o.a. te Venetië, daarna was hij dirigent te Wenen (Ho

Holzbauer, Wilhelm

Holzbauer, Wilhelm (geb. 1930) Oostenrijks architect. Studeerde in Wenen. Naast diverse opdrachten in Oostenrijk o.a. de parochiekerk Zum heiligen Holz, Arno

Holz, Arno (1863-1929) Duits schrijver en dichter, grondlegger van het Duitse naturalisme, maar als theoreticus belangrijker dan als schrijver. Publi

homeoteleuton

homeoteleuton (Gr.: teleutè = einde) Stijlfiguur in de klassieke talen: woorden die met dezelfde klank eindigen, worden aan het slot van een zinsdeel homerische hymnen

homerische hymnen Aan Homerus toegeschreven hymnen, die oorspronkelijk dienden ter inleiding van een epos. Later zelfstandige verhalen, waarin homerische vergelijking

homerische vergelijking Zeer uitgewerkte beeldspraak: voor het werk van Homerus karakteristieke uitgewerkte vergelijkingen, die soms onafhankeli

Homerus

Homerus Bekendste dichter uit de Griekse Oudheid, van wie vermoed wordt dat hij leefde in de 8e eeuw v.C. Op zijn naam staan de twee klassieke Homer, Winslow

Homer, Winslow (1836-1910) Amerikaans schilder en graficus, leidende figuur in het 19e-eeuwse Amerikaanse naturalisme. Begonnen als illustrator Homo sum, humani nihil a me alienum puto

Homo sum, humani nihil a me alienum puto Versregel van de Romeinse komedieschrijver Terentius ('Heautontimorumenos' 77, 163 v.C.), vertaald: homofonen

homofonen Woorden die qua klankvorm identiek zijn, maar qua woordsoort en betekenis verschillen, bijv. vlieg (insect) en vlieg (stam van het werkwoord homofonie

homofonie Een meerstemmige compositiewijze waarbij alle stemmen in hetzelfde metrum of ritme geschreven zijn. Wanneer deze stemmen van de homoiotéleuta

homoiotéleuta (Gr.) Woorden met een overeenkomstig einde.

homoniemen

homoniemen (Gr. onoma = naam) Woorden die gelijkluidend, maar wezenlijk verschillend in betekenis zijn. Zo kan men onder 'bank' verstaan een Hondecoeter, familie De

Hondecoeter, familie De Familie schilders van Zuid-Nederlandse afkomst. De bekendste zijn: Gilles Claesz. (ca. 1575-1638), bekend door zijn landschappen Hondecoeter, Melchior de

Hondecoeter, Melchior de (1636-1695) Zoon en leerling van Gijsbrecht Gillesz. en later van Jan Weenix. M. was de begaafdste van zijn familie en Hondius, Abraham

Hondius, Abraham (Abraham de Hondt; ca. 1625-1695) Nederlands schilder en graveur, werkzaam te Rotterdam, Amsterdam en vanaf 1666 te Lond

Hondius, Henricus

Hondius, Henricus (ookHendrik de Hondt, 1573-ca. 1649) Graveur en uitgever van prenten; werkte in Keulen, Londen, Leiden en Den Haag. H. m

Hondius, Willem

Hondius, Willem (ca. 1598-1658) Nederlands graveur en tekenaar, leerling van zijn vader Henricus, die in 1636 naar Polen ging, waar hij vele portretten Honegger, Arthur

Honegger, Arthur (1892-1955) Zwitsers componist. Honegger behoort tot de veelzijdigste componisten van de 20e eeuw. Zijn stijl en idioom vertonen Honegger, Gottfried

Honegger, Gottfried (geb. 1917) Zwitsers schilder, graficus en beeldhouwer. Zowel in zijn schilderkunst als in zijn sculptuur overheerst het mathematisch-Hongaars

Hongaars (Magyaars) Tot de Finoegrische taalgroep behorende taal, die wordt gesproken in Hongarije. Opmerkelijk zijn de 21 naamvallen, waarmee Hongaarse kunst

Hongaarse kunst De kunst van Hongarije. Weerspiegelt de veelbewogen geschiedenis van dit pas in 1918 tot een zelfstandige staat geworden land. Honigmann, Heddy

Honigmann, Heddy (geb. 1951) Peruaans/Nederlands filmregisseuse. Honigmann studeerde aan de Filmacademie in Rome en kwam in 1973 naar Ned

honky-tonk

honky-tonk Voorloper van de boogie-woogie pianostijl; ontstond in de jaren dertig in de New Yorkse negerwijk Harlem. Genoemd naar de inrichting honnête homme

honnête homme Franse classicistische term voor de rustige, beschaafde, oprechte, evenwichtige mens (man). In de Maximes (1664) van La Rochefoucauld Honthorst, Gerard van

Honthorst, Gerard van (1590-1656) Nederlands schilder van bijbelse en historische taferelen, genrestukken en portretten, een der caravaggisten. Verbleef Hont, Pieter d'

Hont, Pieter d' (1917-1997) Nederlands beeldhouwer. d'Hont, die werd opgeleid door Jan Bronner aan de Rijksakademie in Amsterdam, heeft zo'n Hood, Raymond

Hood, Raymond (1881-1934) Amerikaans architect, bekend geworden door zijn ontwerp voor de Chicago Tribune Tower (1922), een wolkenkrabber Hood, Thomas

Hood, Thomas (1799-1845) Engels dichter, graveur en journalist. Hij was als redacteur verbonden aan de London Magazine (1821-23), The Gem (hoofdlettergebruik

hoofdlettergebruik Volgens de nieuwe spelling moeten hoofdletters gebruikt worden aan het begin van een zin, in eigennamen en in (afleidingen van) hoofdstuk

hoofdstuk (chapiter) Hoofdafdeling in een geschrift.

hoofs

hoofs 1 Als aan het hof. 2 (Elegant en) hoffelijk. 3 Op idealistische, verfijnde wijze de liefde bezingend.

hoofse literatuur

hoofse literatuur Uit Frankrijk afkomstige literaire stroming, die vooral bloeide tussen ca. 1100 en ca. 1250. Het nieuwe der hoofse literatuur was dat Hooft, Johan Geeraard Adriaan (Jotie) 't

Hooft, Johan Geeraard Adriaan (Jotie) 't (1956-1977) Vlaams dichter, schreef onder invloed van bewustzijnverruimende middelen al op jeugdige Hooft, Pieter Corneliszoon

Hooft, Pieter Corneliszoon (1581-1647) Een van de belangrijkste Nederlandse schrijvers van de Renaissance. Zijn hoofdwerk is de onvoltooide studie

Hoof, Jef van

Hoof, Jef van (1886-1959) Belgisch componist. Hoof studeerde aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium te Antwerpen bij o.a. Lode Mortelmans Hoogenbemt, Albert van

Hoogenbemt, Albert van (1900-1964) Belgisch (Vlaams) schrijver. Hij was eerst ambtenaar bij het ministerie van Openbaar Onderwijs, daarna hoofd

Hooghe, Romeyn de

Hooghe, Romeyn de (1645-1708) Hollands schilder, graveur en beeldhouwer, belangrijk meester van de late barok, wiens grootste verdienste ligt Hoogh, Pieter de

Hoogh, Pieter de (1629-ca. 1685) Belangrijke Noord-Nederlandse schilder uit de 17e eeuw. Hij is vooral bekend geworden om zijn weergave van Hoogstraten, Samuel van

Hoogstraten, Samuel van (1627-1678) Hollands schilder, graveur en literator, leerling van Rembrandt, wiens stijl hij vooral in zijn tekeningen trouw Hoogte, Albert van der

Hoogte, Albert van der (1909-1970) Nederlands romanschrijver. De tijd die hij in het naoorlogse Nederlands-Indië doorbracht als officier van Justitie Hoogvliet, Arnold

Hoogvliet, Arnold (1687-1763) Nederlands dichter. Hij was werkzaam als boekhouder, later verbonden aan de Bank van Lening te Vlaardingen. Hij Hooker, John Lee

Hooker, John Lee (geb. 1917) Amerikaanse bluesmuzikant. Eén van de langstlevende originals. Neemt in '48 in Detroit zijn eerste plaatje op. Zijn Hoomans, Elise Olga Beatrice

Hoomans, Elise Olga Beatrice (geb. 1914) Nederlands toneelspeelster en regisseuse. Ze deed eindexamen aan de Amsterdamse Toneelschool in 1941 hoorn (muz.)

hoorn (muz.) Koperen blaasinstrument, voortgekomen uit de jachthoorn en bestaande uit een gecompliceerd gewonden, meterslange buis, uitlopend Hoornik, Eduard Jozef Antonie Marie (Ed.)

Hoornik, Eduard Jozef Antonie Marie (Ed.) (1910-1970) Nederlands dichter en schrijver. Behoort met Van Hattum en Den Brabander tot de Amsterdamse Hoornik, Eva

Hoornik, Eva (eig. Eva Marsman-Hoornik; geb. 1938) Nederlands schrijfster en journaliste, dochter van de dichter Ed Hoornik en getrouwd met de hoornwerk

hoornwerk Buitenwerk van een vesting, bestaande uit twee halve bastions, onderling verbonden door een courtine en met twee lange vleugels aansluitend hoorspel

hoorspel (luisterspel) Een radiotoneelspel met stemmen en geluidseffecten. Populair in Nederland was de detectiveserie Paul Vlaanderen, geschreven Hooykaas, Else-Madelon

Hooykaas, Else-Madelon (geb. 1942) Nederlands videokunstenaar. Zij maakt haar opnamen buiten; later volgt een studiobewerking. Thema's zijn Hope, Anthony

Hope, Anthony (eig. Anthony Hope Hawkins; 1863-1933) Engels romanschrijver. Hij werd wereldberoemd met de klassiek geworden roman 'The prisoner Hope, Bob

Hope, Bob (eig. Leslie Townes Hope; geb. 1903) Amerikaans komiek van Engelse afkomst. Aanvankelijk werkzaam in theater, later conférencier bij Hopf, Hans

Hopf, Hans (geb. 1916) Duits zanger (tenor). Hopf begon als lyrisch tenor (München, Dresden), maar maakte na WO II naam als heldentenor. Hij zong Hopkins, Anthony

Hopkins, Anthony (geb. 1937) Brits acteur. Hopkins studeerde aan het Welsh College of Music and Drama met de bedoeling concertpianist te worden, Hopkins, Gerard Manley

Hopkins, Gerard Manley (1844-1889) Een van de belangrijkste Engelse dichters uit de Victoriaanse periode. Zijn uiterst oorspronkelijke poëzie w

Hopkins, Sir Anthony

Hopkins, Sir Anthony (geb. 1937) Brits (Welsh) acteur. Hopkins studeerde aan het Welsh College of Music and Drama met de bedoeling concertpia

Hopper, Dennis

Hopper, Dennis (geb. 1936) Amerikaans filmacteur die in 1969 naam maakte als regisseur van de succesfilm 'Easy rider'. Andere films als regisseur: Hopper, Edward

Hopper, Edward (1882-1967) Amerikaans schilder, aquarellist en etser; leerling van de leden van de Ash-canschool, waarvan de invloed uit zijn gehele Hopper, Hedda

Hopper, Hedda (eig. Elda Furry; 1890-1966) Amerikaans actrice, vanaf de jaren dertig een invloedrijk schrijfster van diverse roddelrubrieken. Film

Hopper, Henderika Ellina (Rika)

Hopper, Henderika Ellina (Rika) (eig. Henderika Ellina H.; 1877-1964) Nederlands toneelspeelster. Zij deed in 1896 eindexamen aan de Amsterdamse Hoppner, John

Hoppner, John (1758-1810) Duits-Engels schilder, naast Lawrence de belangrijkste Engelse portretschilder uit het einde van de 18e eeuw. Hofschilder hoquetus

hoquetus Een in de 12e en 13e eeuw gebruikte compositiemethode, waarbij door het toepassen van rustpauzen de melodie over meer (doorgaans twee) hora

hora Roemeense volksdans in 6/8 maat, waarbij de dansers en danseressen hand in hand een kring vormen rond de muzikanten. Thans ook nationale Horatius

Horatius (65 v. C.-8 v. C.) Belangrijk Romeins dichter, wiens poëzie invloed van de Griekse lyrici verraadt. Tot ver in de Renaissance gold zijn 'Ars Hörbiger, Attila

Hörbiger, Attila (1896-1987) Oostenrijks acteur. Na een voortijdig beëindigde studie landbouwwetenschappen had Hörbiger wel succes in de toneelwereld. Hörbiger, Paul

Hörbiger, Paul (1894-1981) Oostenrijks toneel- en filmacteur. Hij speelde van 1924-40 te Berlijn, o.a. in het Deutsches Theater Berlin bij Max Reinhardt, Horenbout, Gerard

Horenbout, Gerard (ook: G. Horenbaut; ca. 1465-ca. 1540) Vlaams schilder, hofschilder van Margaretha van Oostenrijk, later van Hendrik VIII. Vervaardigde Horenstein, Jascha

Horenstein, Jascha (1891-1973) Russisch/Amerikaans dirigent, studeerde te Koningsbergen en Wenen. In 1920 ging hij naar Berlijn, waar hij eerst Hormisdas

Hormisdas Naam van vijf Perzische koningen uit de Sassaniden-dynastie.

Horne, Lena

Horne, Lena (geb. 1917) Amerikaans jazz-zangeres. Achtereenvolgens werkzaam bij de bands van Cab Calloway, Noble Sissle (1935-36) en Charles Hornung, Ernest William

Hornung, Ernest William (1886-1921) Engels auteur van romantische en avonturenromans, maar vooral beroemd door zijn creatie van de legendarische

Horn, Rebecca

Horn, Rebecca (geb. 1944) Duits beeldend kunstenaar; realiseerde vanaf eind jaren zestig performances -gedocumenteerd met video-, waarin theatrale Horowitz, Michael

Horowitz, Michael (geb. 1935) Engels dichter en kunstcriticus van Duitse afkomst. Richtte in 1959 het kunstkritisch tijdschrift New Departures op, Horowitz, Vladimir

Horowitz, Vladimir (1904-1989) Russisch-Amerikaans pianist. Horowitz studeerde in Kiev bij zijn moeder, zelf een eminent pianiste, een leerlinge horribile dictu

horribile dictu Klassieke Latijnse uitdrukking, betekenend: verschrikkelijk om te zeggen. Een equivalent is horribile visu; verschrikkelijk om aan te Horst-Wessel-Lied

Horst-Wessel-Lied Lied (1927) dat van 1933-1945 samen met het Deutschlandlied ('Deutschland, Deutschland, über alles') het Duitse volkslied vormde. Horst, Adrianus (Adriaan) van der

Horst, Adrianus (Adriaan) van der (1868-1942) Nederlands toneelspeler en regisseur. Hij deed in 1886 eindexamen aan de Amsterdamse Toneelschool Horst, Anthon van der

Horst, Anthon van der (1890-1965) Nederlands dirigent, componist en organist. Studeerde te Amsterdam o.a. bij Zweers en verwierf in 1919 de Pr

Horst, Herman van der

Horst, Herman van der (1910-1976) Nederlands cineast, belangrijk vervaardiger van documentaires. Films: 'Faja Lobbi' (1960), een lange documen

Horst, Mien van der

Horst, Mien van der (eig. Wilhelmina Elisabeth Jacoba van der H.; 1871-1928) Nederlands toneelspeelster, zuster van Cor van der Lugt Melsert, getrouwd Horta, Victor baron

Horta, Victor baron (1861-1947) Belgische architect. Horta wordt beschouwd als een van de baanbrekers van de art nouveau, de stijl die omstreeks Horváth, Ödön von

Horváth, Ödön von (1901-1938) Hongaars-Duitstalig schrijver. Horváth, zoon van een diplomaat uit de lagere Hongaarse adel, studeerde filosofie Horwood, William

Horwood, William (geb. 1944) Britse schrijver in armoedige omstandigheden grootgebracht, die zich opwerkte tot onderwijzer en journalist en die Hoskins, John

Hoskins, John (1595-1665) Engelse miniatuurschilder. Hoewel opgeleid tot portrettist in olieverftechniek excelleerde hij in de miniatuurkunst. Zijn Hossein, Robert

Hossein, Robert (eig. Robert Gosselain; geb. 1927) Frans acteur in stukken van Sartre en Grand Guignol-producties. Sinds het midden van de jaren Hoste, Huibrecht

Hoste, Huibrecht (1881-1957) Vlaams architect, stedenbouwkundige en publicist; verbleef gedurende WO I in Nederland, waar hij o.a. de invloeden Hoste, Julianus Constantinus (Julius)

Hoste, Julianus Constantinus (Julius) (1848-1933) Belgisch (Vlaams) schrijver en journalist. In 1868 werd hij onder het pseudoniem Julius van

Hoste, Pol

Hoste, Pol (geb. 1947 te Lokeren) Belgisch (Vlaams) schrijver en literatuurrecensent die in zijn proza een somber en van engagement getuigend beeld Hostovsky, Egon

Hostovsky, Egon (1908-1973) Tsjechisch schrijver. Hij was in diplomatieke dienst van het ministerie van Buitenlandse Zaken, verbleef gedurende Hotter, Hans

Hotter, Hans (geb. 1909) Duits zanger (bariton). Hotter debuteerde in 1930 te Troppau en zong sindsdien in alle grote muziekcentra. Hij werd vooral Hotteterre, Jacques Martin

Hotteterre, Jacques Martin (bijgenaamd Le Romain; ca. 1684-1762) Frans fluitist en componist. Hotteterre trad omstreeks 1705 in dienst van het Hotz, Frits Bernard

Hotz, Frits Bernard (geb. 1922) Nederlands jazzmusicus en muziekleraar, debuteerde als schrijver met de bundel 'Dood weermiddel' (1976). In zijn Hou Hsiao-hsien

Hou Hsiao-hsien (geb. 1947) Taiwanees regisseur. Geboren op het Chinese vasteland en met zijn familie als peuter naar Taiwan gevlucht voor het Houbraken, Arnold

Houbraken, Arnold (1660-1719) Nederlands schilder en schrijver over kunst, leerling van Van Hoogstraten. Schreef 'De grote Schouburgh der Nederlandsche Houbraken, Jacobus

Houbraken, Jacobus (1698-1780) Nederlands graveur, zoon en leerling van de schilder Arnold Houbraken. Houbraken maakte talloze portretten v

Houckgeest, Gerard

Houckgeest, Gerard (Gerrit Hoeckgeest; ca. 1600-1661) Hollands architectuurschilder en graveur. Zijn schilderkunst werd hoog gewaardeerd en omvatte Houdar de la Motte, Antoine

Houdar de la Motte, Antoine (ook Antoine La Motte-Houdar; 1672-1731) Frans dichter, toneelschrijver en criticus. Hij was vanwege zijn scherpe Houdini, Harry

Houdini, Harry (eig. Ehrich Weiss; 1874-1926) Amerikaans illusionist van Hongaarse afkomst, die wereldberoemd werd door zijn ontsnappingstrucs. Houdini's, The

Houdini's, The Nederlands hardbop sextet, in 1987 geformeerd door drie jonge leden van het Boulevard of Broken Dreams Orchestra: trompettist Angelo Houdon, Jean-Antoine

Houdon, Jean-Antoine (1741-1828) Een van de belangrijkste Franse beeldhouwers uit de 18e eeuw. Dank zij een enorm aantal portretbustes die hi

Houdt, Reinier van

Houdt, Reinier van (geb. 1964) Nederlands pianist. Van Houdt studeerde aan de conservatoria van Den Haag en Boedapest (Liszt-Akademie). Ger

Houel, Jean

Houel, Jean (1735-1813) Frans schilder, graveur en schrijver. Na een aanvankelijke studie in de architectuur, ontwikkelde hij zich tot een gevoelig houppelande

houppelande Lange mantel met of zonder mouwen. Werd eind 14e eeuw tot eind 15e eeuw zowel door vrouwen als door mannen gedragen.

house

house Begin jaren tachtig in Chicago ontstane muziekstroming die een ware revolutie in de muziekwereld teweegbracht. In de plaatselijke Warehouse-Household Words

Household Words Een in 1850 door Charles Dickens gesticht familieweekblad. Het bleef bestaan tot 1859 en werd toen opgevolgd door All the Year Houseman, John

Houseman, John (1902-1988) (eig. Haussmann, Jacques) Amerikaans filmproducent, -regisseur en -acteur. Na een opleiding in Groot-Brittannië kwam Housman, Alfred Edward

Housman, Alfred Edward (1859-1936) Engels dichter, classicus van naam en hoogleraar Latijn te Londen (1892) en Cambridge (1911). Hij verzorgde

Houston, Whitney

Houston, Whitney (geb. 1963) Amerikaans popzangeres, met een van de zuiverste stemmen in het genre. Gespecialiseerd in zoetgevooisde ballads. houtgravure

houtgravure Hoogdrukprocédé, waarbij afdrukken worden gemaakt van houtblokken, meestal kopshout, die met de burijn zijn bewerkt. De methode houtskooltekening

houtskooltekening Tekening in houtskool op papier, dikwijls gefixeerd om uitwissen te voorkomen. Aanvankelijk werd de h. gebruikt ter voorbereiding houtsnede

houtsnede Oudste grafische techniek. Een hoogdrukprocédé, waarbij op een blok hout van een zachte houtsoort een tekening wordt aangebracht. Het Hout, Jan van

Hout, Jan van (1542-1609) Nederlands dichter. In 1562 werd hij klerk van de Leidse secretarie en hij was van 1564-69 en van 1573 tot zijn dood stadssecretaris Houwaert, Jan Baptist

Houwaert, Jan Baptist (1533-1599) Belgisch dichter. Hij vervulde te Brussel het belangrijke ambt van meester van de Rekenkamer van Brabant, to

Houweninghe, Chiem van

Houweninghe, Chiem van (geb. 1940) Nederlands toneelschrijver, acteur en dramaturg, debuteerde in 1967 als acteur bij het Nieuw Rotterdams Tone

Houwer, Rob

Houwer, Rob (geb. 1937) Nederlands filmregisseur en producent. Houwer studeerde aan de filmacademie in München. Hij debuteerde met de korte

Hove, Bart van

Hove, Bart van (eig. Bartholomeus Johannes Wilhelmus Maria van H.; 1850-1914) Nederlands beeldhouwer, zoon van Johannes Hubertus van Ho

Hove, Bartholomeus Johannes van

Hove, Bartholomeus Johannes van (1790-1880) Hollands schilder en lithograaf, die vele stads- en architectuurgezichten heeft geschilderd. Sinds Hove, Fred van

Hove, Fred van (geb. 1937) Belgisch jazzpianist. Speelde bij de Duitse saxofonist Peter Brötzmann (1967-77). Vanaf 1972 duo met Cel Overberghe. Hove, Huib van

Hove, Huib van (eig. Hubertus van H.; 1814-1865) Nederlands schilder, zoon van Bartholomeus Johannes. Maakte in naturalistische stijl landschappen Hove, Ivo van

Hove, Ivo van (geb. 1959) Belgisch regisseur en toneelleider. Van Hove stapte over van de juridische faculteit naar de regieopleiding in Brussel. In Hove, Johannes Hubertus van

Hove, Johannes Hubertus van (1827-1881) Nederlands schilder en beeldhouwer; leerling van zijn vader Bartholomeus Johannes, en aan de Academie Hoving, Lucas

Hoving, Lucas (eig. Lucas Hovinga; geboren te Groningen 1912) Nederlands/Amerikaans modern danser en choreograaf. Werkte o.a. bij de Sleeswijk Howard, Sidney Coe

Howard, Sidney Coe (1891-1939) Amerikaans toneelschrijver. Hij studeerde aan de Harvard Universiteit in de 47 Workshop van George P. Baker,

Howard, Trevor

Howard, Trevor (1916-1988) Brits acteur. Howard ontving zijn opleiding aan de Royal Academy of Dramatic Art in Londen en maakte in 1933 zijn Howard, William K.

Howard, William K. (1899-1954) Amerikaans fimlmregisseur. In de tijd van de zwijgende films maakte hij veel westerns, gebaseerd op boeken van Höweler, Marijke

Höweler, Marijke (geb. 1938) Nederlands psychologe en schrijfster, debuteerde in 1964 met de nu vergeten verhalenbundel 'Tranen van niemand'. In Howells, William Dean

Howells, William Dean (1837-1920) Amerikaans schrijver. In het werk van Howells weerspiegelt zich de ontwikkeling van de Amerikaanse roman Howe, George

Howe, George (1886-1955) Amerikaans architect, bouwde naast vele woonhuizen, met William Lescaze de Philadelphia Savings Fund Building in Howe, Irving

Howe, Irving (1920-1993) Amerikaans schrijver en criticus. Howe werd vooral bekend door zijn boek 'World of our fathers,' over de culturele en sociale Howe, William

Howe, William (1886-1955) Amerikaans architect. Studeerde in Parijs en werkte tussen 1929 en 1934 samen met William Lescaze (1896-1969). Zijn Howlin' Wolf

Howlin' Wolf (eig. Chester Arthur Burnett; 1910-1976). Amerikaans bluesmuzikant. De meest demonische stem uit de bluesmuziek. Vestigt zich in Hoytema, Theodorus van

Hoytema, Theodorus van (1863-1917) Hollands schilder en lithograaf, die vnl. vogels, kleine dieren en landschappen heeft afgebeeld. Zijn kunst

Hrabal, Bohumil

Hrabal, Bohumil (1914-1997) Tsjechisch schrijver. Hrabal kreeg grote bekendheid met zijn verhalen en romans waarin hij met absurde humor en in Hrdlicka, Alfred

Hrdlicka, Alfred (geb. 1928)) Oostenrijks beeldhouwer en graficus. Zijn werk, in een expressief realistische stijl, heeft vaak het lijden van de mens tot Hristov, Kiril

Hristov, Kiril (ook: Kiril Kristov of Kiril Christov; 1875-1944) Bulgaars dichter en prozaschrijver. Zijn gedichten, gebundeld in 'Rillingen' (1897), 'Avondschaduwen' Hrotsvith von Gandersheim

Hrotsvith von Gandersheim (ook; Roswitha von Gandersheim; ca. 935-na 973) Duits (Latijns) dichteres van adellijke Saksische afkomst, was non Hsiao-hsien, Hou

Hsiao-hsien, Hou (geb. 1947) Chinees-Taiwanees filmregisseur. Hou Hsiao-Hsien groeide op in Taiwan en bezocht er de kunstacademie. Vanaf 1973 Hubacher, Hermann

Hubacher, Hermann (geb. 1885) Zwitsers beeldhouwer en graveur; studeerde in Genève en Wenen en werkte in Bern en Zürich. De invloed van Ma

Hubbard, Freddie

Hubbard, Freddie (geb. 1938) Amerikaans jazztrompettist. Speelde o.a. met Sonny Rollins, Slide Hampton en Quincy Jones (rond 1960). Werd in Huberman, Bronislaw

Huberman, Bronislaw (1882-1947) Pools violist. Studeerde aan het Conservatorium te Warschau en vanaf 1892 te Berlijn bij Joachims assistent Markees. Huber, Klaus

Huber, Klaus (geb. 1924) Zwitsers componist. Huber studeerde viool en compositie (Burkhardt en Blacher) en werd in 1950 vioolleraar aan het conservatorium Huber, Wolfgang (Wolf)

Huber, Wolfgang (Wolf) (ca. 1485-1553) Duits schilder en tekenaar, met Altdorfer de belangrijkste vertegenwoordiger van de Donauschool. Zijn la

Huch, Ricarda

Huch, Ricarda (1864-1947) Duits schrijfster. Zij stamde uit een welgestelde patriciërsfamilie, studeerde te Zürich geschiedenis en filosofie en prom

Hudson River School

Hudson River School Groep van 19e-eeuwse Amerikaanse landschapschilders die tussen 1825 en 1870 werkten in de Catskills aan de Hudson River.

Hudson, Rock

Hudson, Rock (eig. Roy Scherer; 1925-1985) Amerikaans filmacteur, beoefende vele filmgenres, maar ging ca. 1970 naar de tv ('MacMillan and wife', Hudson, William Henry

Hudson, William Henry (1841-1922) Amerikaans/Engels prozaschrijver; hartstochtelijk natuur- en vogelliefhebber. Zijn uitsluitend op de natuur gericht Hueber, Joseph

Hueber, Joseph (1716-1786) Oostenrijks architect, voornamelijk werkzaam in Graz. Droeg zorg voor de in late barokstijl uitgevoerde verbouwing Huelsenbeck, Richard

Huelsenbeck, Richard (eig. Charles R. Hulbeck; 1892-1974) Duits-Amerikaans dichter en schilder. Tijdens WO I week hij uit naar Zürich waar hi

Huerta, Juan de la

Huerta, Juan de la (gest. na 1462) Spaans beeldhouwer, die werkzaam was in Frankrijk. In opdracht van Filips de Goede vervaardigde hij de graftombe Hueting, Roefie

Hueting, Roefie (geb. 1929) Nederlands jazzpianist. Was lid van de Lumbershop Kids (1948). Formeerde de eerste Down Town Jazzband (1949), die Huet, Christophe

Huet, Christophe (gest. 1759) Frans schilder en graveur, die zich vooral wijdde aan de verfraaiing van interieurs. Zijn gravures met arabesken, chinoiserieën Huet, Paul

Huet, Paul (1803-1869) Landschap- en dierenschilder, aquarellist en graveur, leerling van Guérin en Gros. Behorend tot de voorhoede van de romantische Huf, Paul Peter Henri

Huf, Paul Peter Henri (1891-1961) Nederlands toneelspeler en voordrachtskunstenaar. Hij kreeg een handelsopleiding, maar trok de aandacht als declamator Hughes, James Mercer Langston

Hughes, James Mercer Langston (1902-1967) Amerikaans satirisch dichter, toneel- en prozaschrijver. In zijn werk speelt de negerproblematiek, Hughes, Ted

Hughes, Ted (geb. 1930) Engels dichter over de natuur. Beïnvloed door D.H. Lawrence, Yeats en Hopkins. Hughes was gehuwd met de dichteres Sylvia Hughes, Thomas

Hughes, Thomas (1822-1896) Engels prozaschrijver. Oud-leerling van de kostschool Rugby and Oriel College, hetgeen resulteerde in 'Tom Brown's Hugo

Hugo Germaanse mannennaam, afgeleid van hug = 'denkende geest, verstand, herinnering'.

Hugo von Montfort

Hugo von Montfort (1357-1423). Telg uit een adellijk geslacht met bezittingen in Vorarlberg, Zwitserland en Stiermarken. In 1377 nam hij, in dienst Hugo von Trimberg

Hugo von Trimberg (1230-1313) Middel-Hoog-Duits dichter. Tussen 1290 en 1300 schreef hij het 24.600 verzen tellende leerdicht 'Der Renner', een Hugo, Victor Marie

Hugo, Victor Marie (1802-1885) Frans schrijver, vermaard om zijn dichtkunst. Hugo schreef ook sociale en historische romans. Zijn vernieuwende Huguenot van der Linden, Charles

Huguenot van der Linden, Charles (1909-1987) Nederlands cineast. Hoewel weinig bekend bij het publiek was Huguenot van der Linden een van Huidobro Fernández, Vicente García

Huidobro Fernández, Vicente García (1893-1948) Chileens dichter, een der vernieuwers van de Latijns-Amerikaanse poëzie en de grondlegger van huiselijke poëzie

huiselijke poëzie Vooral in de 19e eeuw (vóór 1880) bedreven dichtkunst, van o.a. Hendrik Tollens (Op den eersten tant), Nicolaas Beets (Thuiskomst Huismans, Jopie

Huismans, Jopie (geb. 1922) Nederlands schilder en tekenaar. Bekend om zijn nauwgezette afbeeldingen van lompen en vodden.

Huisman, Jacques

Huisman, Jacques (geb. 1910) Belgisch (Frans) ingenieur en theaterdirecteur. Hij studeerde aan de universiteit te Brussel, waar hij zich aansloot bij Huisman, Maurice

Huisman, Maurice (geb. 1912) Belgisch (Frans) scheikundig ingenieur en theaterdirecteur, broer van Jacques H. en evenals hij beïnvloed door het huisstijl

huisstijl Het geheel van voornamelijk visuele presentatie, waarmee bedrijven en instellingen, maar ook overheidslichamen en andere organisaties, een Huizinga, Leonard

Huizinga, Leonard (1906-1980) Nederlands romanschrijver, zoon van de historicus Johan Huizinga. Hij studeerde rechten te Leiden, was planter in Hullebroeck, Emiel Leopold

Hullebroeck, Emiel Leopold (1878-1965) Belgisch componist. Hullebroeck studeerde aan het conservatorium te Gent en begon zich al vroeg voor Hulme, Keri

Hulme, Keri (geb. 1947) Nieuw-Zeelands schrijfster van Maori-afkomst, kreeg in 1985 de Bookerprijs voor haar roman 'The bone people'. Daarna volgden hulpwerkwoord

hulpwerkwoord Werkwoord dat met een deelwoord of een infinitief gecombineerd kan worden. Er zijn drie soorten hulpwerkwoorden: van tijd (zijn

Hulscher, Hans

Hulscher, Hans (geboren te Bandung 18-3-1939): Televisie-regisseur, gespecialiseerd in dans. Hij ontving in 1988 de prijs Video Danse. Zijn opvallendste Hulsdonck, Jacob van

Hulsdonck, Jacob van (1582-1647) Vlaams schilder van stillevens met bloemen en vruchten. Aanvankelijk werkte hij in Middelburg, maar in 1609

Hulst, Kees

Hulst, Kees (geb. 1952) Nederlands acteur. Hulst volgde van 1972 tot 1976 de Toneelschool in Amsterdam. Hij speelde bij Globe en deed daar ook Hulst, Willem Gerrit van de

Hulst, Willem Gerrit van de (1879-1963) Nederlands pedagoog en schrijver. Hij was hoofd van een lagere school te Utrecht van 1913-40 en schreef Hulthems Handschrift

Hulthems Handschrift Een verzameling Middel-Nederlandse handschriften, door de Gentse bibliofiel Charles van Hulthem (1764-1832) in 1811 op humanistentoneel

humanistentoneel Toneelvorm uit de 16e eeuw, ontstaan toen de humanisten, volgens de overgeleverde aanwijzingen van Vetruvius, het Romeinse Humbert de Superville, David Pierre Giottino

Humbert de Superville, David Pierre Giottino (1770-1849) Hollands schilder, lithograaf en schrijver. Hij liet weinig schilderijen na, maar vele tekeningen Hummel, Johann Nepomuk

Hummel, Johann Nepomuk (1778-1837) Duits componist, pianist en dirigent. Hummel studeerde bij Mozart, Albrechtsberger en Salieri en was van humor (lit.)

humor (lit.) (Lat.: umor = vocht) In de literatuur van de westerse wereld heeft humor steeds een belangrijke rol gespeeld. Daarbij trekt vooral die humor humoreske (lit.)

humoreske (lit.) Krantestuk(je), cursiefje, verhaaltje met een mengeling van ernst, humor en lichte spot. Bekend zijn de stukjes van Godfried Bomans, humoreske (muz.)

humoreske (muz.) Een korte `grillige' compositie (voor piano).

humoresque

humoresque Door Schumann geïntroduceerde titel voor een pianocompositie met uiteenlopende stemmingen (1839). De naam is nadien door andere Humperdinck, Engelbert

Humperdinck, Engelbert (1854-1921) Duits componist. Humperdinck studeerde te Keulen (o.a. bij F. Hiller) en München (Rheinberger). Hij assistee

Humphrey, Doris

Humphrey, Doris (geboren te Oak Park (Ill.) 17-10-1895 - overleden te New York, 29-12-1958) Amerikaans danseres en choreografe, leerlinge van Hundertwasser, Friedensreich

Hundertwasser, Friedensreich (eig. Friedrich Stowasser; geb. 1928) Oostenrijks schilder; onderging vele invloeden: Klee, Klimt en Schiele. Vanaf Hund, Cornelis

Hund, Cornelis (geb. 1915) Nederlands beeldhouwer, leerling van Jan Bronner. Maakte onder invloed van Italiaanse en Franse middeleeuwse kunst Hunt, Richard Morris

Hunt, Richard Morris (1827-1895) Amerikaans architect, de eerste Amerikaan die aan de École des Beaux-Arts te Parijs studeerde. Hunt keerde in Hunt, William Holman

Hunt, William Holman (1827-1910) Brits schilder en graveur, medeoprichter van de Pre-Raphaelite Brotherhood (1848). Zijn werk is doortrokken

Huppert, Isabelle

Huppert, Isabelle (Isabella Anne Huppert; geb. 1955) Frans actrice. Huppert studeerde aan het conservatorium van Versailles en was al op zestienjarige Hurlebusch, Conrad Friedrich

Hurlebusch, Conrad Friedrich (1695-1765) Duits organist en componist. Hurlebusch werkte in een aantal plaatsen (Hamburg, Wenen, München, Hurtado de Mendoza, Antonio

Hurtado de Mendoza, Antonio (1586-1644) Spaans dichter en toneelschrijver. Al jong was hij verbonden aan het hof als secretaris van de graaf van Hurtado de Mendoza, Diego

Hurtado de Mendoza, Diego (1503-1575) Spaans dichter en geschiedschrijver. In Granada en Salamanca kreeg hij zijn opleiding bij Petrus Martyr Hurtado Izquierdo, Francisco

Hurtado Izquierdo, Francisco (1669-1725) Spaans architect en beeldhouwer die van grote betekenis is geweest voor de ontwikkeling van de barok hurtardo

hurtardo (1925-1996) Nederlands componist en pianist, zoon van Hendrik, bij wie hij studeerde. Bekwaamde zich verder te Parijs en in de VS. Als Husly, Jacob Otten

Husly, Jacob Otten (ca. 1735-1795) Nederlands architect en beeldhouwer, directeur (1765) van de Amsterdamse Academie. Evolueerde van rococo

Hussem, Willem Frans Karel

Hussem, Willem Frans Karel (1900-1974) Nederlands dichter en beeldend kunstenaar. Van 1919-36 werkte hij in Frankrijk, daarna vestigde hij zich Huston, John

Huston, John (1906-1987) Amerikaans filmregisseur, zoon van acteur Walter Huston. Begon als scenarioschrijver en werd op slag beroemd met zijn Huszar, Vilmos

Huszar, Vilmos (1884-1960) Hongaars schilder en ontwerper. Vestigde zich ca. 1905 in Nederland. Aanvankelijk beïnvloed door het fauvisme, late

Hutcherson, Robert (Bobby)

Hutcherson, Robert (Bobby) (geb. 1941) Amerikaans jazzvibrafonist. Speelde met Al Grey en Billy Mitchell (1961). Was enige tijd werkzaam bij Hutchinson, Ann

Hutchinson, Ann (geboren te New York 1918) Amerikaans balletdanseres en dansnotatiespecialiste, leerlinge van o.a. Kurt Jooss en Martha Graham. Hutchinson, Peter

Hutchinson, Peter (geb. 1930) Engels kunstenaar, vertegenwoordiger van de verhalende kunst (story-art). H. maakte o.m. een alfabetserie: collages Hutschenruyter, familie

Hutschenruyter, familie Nederlandse familie van musici afstammend van Wouter Hutschenruyter (1796-1878). Wouter Hutschenruyter was violist, Hutten, Ulrich von

Hutten, Ulrich von (1488-1523) Duits humanistisch dichter. Studeerde rechten in Duitsland en Italië, trad in 1517 in dienst van aartsbisschop Albrecht Huxley, Aldous Leonard

Huxley, Aldous Leonard (1894-1963) Engels schrijver van romans en essays. Huxley heeft vooral in de jaren twintig en dertig veel invloed gehad.

Huybrechts, François

Huybrechts, François (1946-1994) Vlaams-Amerikaans dirigent. Na zijn opleiding als klarinettist legde Huybrechts zich toe op directie. Nadat hij Huydecoper, Balthazar

Huydecoper, Balthazar (1695-1778) Nederlands taal- en letterkundige. Hij was tijdens zijn leven een der invloedrijkste figuren op literair gebied en Huygens, Constantijn

Huygens, Constantijn (1596-1687) Nederlandse dichter. Schreef poëzie waarin hij lering en vermaak verenigde. Huygens was behalve dichter ook

Huysmans, Georges Charles (Joris-Karl)

Huysmans, Georges Charles (Joris-Karl) (ook wel Joris-Karl Huysmans; 1848-1907) Frans schrijver van Noord-Nederlandse afkomst, bleef een Huyssens, Peter

Huyssens, Peter (1577-1637) Zuid-Nederlands jezuïet en barokarchitect; werkte o.m. mee aan de ontworpen St.-Carolus Borromaeuskerk te Antwerpen Huysum, Jan van

Huysum, Jan van (1682-1749) Nederlands vruchten- en bloemenschilder. Bekend door zijn pronkstillevens in heldere kleuren tegen een lichte achtergrond. Huys, Pieter

Huys, Pieter (ca. 1519-ca. 1581) Vlaams schilder en graveur. Vervaardigde illustraties voor Christoffel Plantijn. Kopieerde en interpreteerde vaak naar Huy, Renier uit

Huy, Renier uit (12e eeuw) Een der oudste individueel bekende kunstenaars uit de streek van de Maasvallei. Bekend van een meesterlijk doopvont Hyde-White, Wilfrid

Hyde-White, Wilfrid (1903-1991) Brits acteur. Hyde-White studeerde aan de Royal Academy of Dramatic Art en begon zijn loopbaan eind jaren tw

Hyginus

Hyginus Romeins (Latijns) schrijver van een astronomisch handboek, getiteld 'Poetica astronomica'. Men vermoedt dat hij ook de auteur is van het Hylkema, Hans

Hylkema, Hans (geb. 1946) Nederlands filmregisseur. Hylkema was na de Filmacademie enige jaren werkzaam als cameraman en cutter. Hij maakte hymne

hymne (Gr.: lied) Een verheven plechtige lofzang of gedicht ter ere van de goden zonder nauwkeurig bepaalde formele of inhoudelijke kenmerken; Hynckes, Raoul

Hynckes, Raoul (1893-1973) Nederlands schilder van Belgische afkomst; schilderde aanvankelijk in fauvistische trant. Kwam in de jaren dertig tot hypallage

hypallage (Gr.) Stijlfiguur bestaande in de verbinding van een woord met een ander zinsdeel dan dat waarop het naar de betekenis betrekking heeft, hyperbaton

hyperbaton (Gr.: huperbatos = verplaatst) Kunstmatige verandering van de logische volgorde; scheiding van een voornaamwoord of lidwoord van zijn hyperbool (lit.)

hyperbool (lit.) (Gr.: huperbolè = het eroverheen werpen) Een stijlfiguur die gebruik maakt van overdrijving, veelal ter verheviging van een emotie, hypercorrectie

hypercorrectie Verbetering van een woordvorm die vaak juist tot een fout leidt; `een koppie koffie' wordt dan `een kopje kofje'. Mensen passen hypercorrectie hyperrealisme

hyperrealisme Stroming in de beeldende kunst, die vanaf 1965 tot begin jaren zeventig bloeide. Kenmerkend zijn levensechte af- of uitbeeldingen hypersyntaxis

hypersyntaxis (tekstgrammatica) Waarom zou de taalbeschrijving niet boven het niveau van de zin uitgaan? Hypersyntaxis richt zich op grammatica hyporchema

hyporchema (Gr.) Danslied in de Oud-Griekse koorlyriek.

hypostylium

hypostylium In de architectuur de aanduiding voor een ruimte waarvan het dak op vele zuilen rust. Het h. kwam veel voor in de Egyptische en de Griekse Hyry, Antti Kalevi

Hyry, Antti Kalevi (geb. 1931) Fins schrijver, studeerde wiskunde en fysica. Zijn neorealistisch proza kenmerkt zich door een zeer compact taalgebr

Ibert, Jacques François Antoine (1890-1962) Frans componist. Studeerde aan het Parijse conservatorium, won in 1919 Prix de Rome. Directeur van Ibn Hasdai, Abraham ben Samuel ha-Levi

Ibn Hasdai, Abraham ben Samuel ha-Levi (gest. 1240) Hebreeuws dichter, vertaler en schrijver van filosofische werken; was een der meest fervente Ibou, Paul

Ibou, Paul (eig. Paul Vermeersch; geb. 1939) Belgisch grafisch ontwerper en beeldend kunstenaar; publiceerde in 1968 een experimenteel kunstboek, Ibo, Wim

Ibo, Wim (geb. 1918) Nederlands cabaretier. Schreef in hbs-tijd al cabaretliedjes, speelde in 1941 bij Fien de la Mar en Cabaret der Jongeren, ging in Ibsen, Henrik Johan

Ibsen, Henrik Johan (1828-1906) Noors toneelschrijver. Ibsen wordt beschouwd als de belangrijkste toneelschrijver in West-Europa uit de tweede Ice-T

Ice-T (eig. Tracey Marrow) Los Angeles. Amerikaanse rapper Grondlegger van de zogenaamde gangstarap, met teksten die seksisme en gettogeweld iconografie

iconografie Oorspronkelijk het identificeren van portretten als onderdeel van de archeologie. Tegenwoordig hulpwetenschap van de kunstgeschiedenis iconologie

iconologie Hulpwetenschap van de kunstgeschiedenis, nauw verbonden met de iconografie. Richt haar onderzoek op de totale betekenis en inhoud van iconostase

iconostase Beeldenwand in oosters-orthodoxe kerken tussen altaarruimte en de ruimte voor de gelovigen. Van de drie deuren mag de middelste uitsluitend icoon

icoon Geschilderde beeltenissen van bijbelse figuren en heiligen, die een belangrijk onderdeel vormen van de kerkelijke kunst in Oost-Europa, op de Ictinus

Ictinus (5e eeuw v.C.) Grieks bouwmeester. Bouwde o.a. het Parthenon (ca. 440 v.C.) op de Acropolis te Athene.

idée-fixe

idée-fixe 1. In de muziek: een motief waar gedurende het hele stuk aan wordt vastgehouden. 2. In de psychologie is het een gedachte die iemand niet idioom

idioom Uitdrukkingen en zegswijzen die aan (de gebruikers van) een taal eigen zijn.

Idol, Billy

Idol, Billy (eig. William Broad; geb. 1955) Engels popzanger, begon zijn carrière als zanger van de Engelse punkband Generation X. Besloot in 1981 Idris, Jusuf

Idris, Jusuf (1927-1991) Egyptisch schrijver. Idris was een van de meest gelezen auteurs van Egypte. Hij schreef negen toneelstukken, elf romans en Idrus

Idrus (1921-1979) Indonesisch schrijver. Zijn verhalen vielen op door de in de Indonesische literatuur ongebruikelijke harde zakelijkheid. Werk: 'Dari idylle

idylle (Gr.: eidyllion = prentje, klein gedicht) In de Oudheid de geïdealiseerde beschrijving van het leven der herders. Later werd dit uitgebreid tot een Iersel, Gerard van

Iersel, Gerard van (geb. 1934) Nederlands beeldend kunstenaar; maakt o.m. abstracte (wand)schilderingen en geometrisch-abstracte stalen plastieken Iersel, Kees van

Iersel, Kees van (eig. Cornelis Joannes Gertrudis Joseph van Iersel.; 1912-1998) Nederlands toneelspeler en regisseur. Hij studeerde aan de Amsterdamse Iffland, August Wilhelm

Iffland, August Wilhelm (1759-1814) Duits toneelspeler en -schrijver. Zijn ouders wilden dat hij dominee werd, maar hij onttrok zich hieraan en ging Iglesias de la Casa, José

Iglesias de la Casa, José (pseud. Arcadio; 1748-1791) Spaans dichter die aanvankelijk het boertige genre beoefende, maar na zijn priesterwijding Ignjatovic, Jakov

Ignjatovic, Jakov (1822-1889) Servisch romanschrijver; voorloper van de Servische realistische roman. Afkomstig uit een rijke koopmansfamilie in Igorlied

Igorlied (eig. 'Lied van de krijgsbende van Igor') Oudrussisch heldendicht dat de veldtocht van 1185 van Igor, prins van Novgorod Severski, tegen het Ihering, Herbert

Ihering, Herbert (ook Herbert Jhering; geb. 1888) Duits toneelcriticus en dramaturg. Voor WO I was hij als toneelcriticus verbonden aan Die Schaubühne, IJlander, Gijs

IJlander, Gijs (geb. 1947) Nederlands schrijver, anglist en vertaalwetenschapper die met romans als 'Zwartwild' (1992) spannende verhalen schreef IJslandse kunst

IJslandse kunst Van de IJslandse kunst is weinig bewaard gebleven: gebouwen -zelfs de grotere kerken - werden uitgevoerd in vergankelijke materialen ijzerarchitectuur

ijzerarchitectuur IJzer werd pas in de tweede helft van de 18e eeuw in de architectuur voor andere dan zuiver decoratieve doeleinden toegepast; in de IJzerdraad, Hans Robert

IJzerdraad, Hans Robert (geb. 1922) Nederlands jazzmusicus; speelt tuba en sopraansaxofoon. Medeoprichter van de Dixieland Juniors (1949). E

ikattechniek

ikattechniek (chiné-techniek) Techniek voor het versieren van stoffen. Hierbij worden draden van de schering gekleurd door ze volgens een bepaald ikebana

ikebana Japanse bloemsierkunst. Ontstaan uit de gewoonte bloemen te plaatsen voor boeddhabeelden. Het Japanse bloemstuk is nooit symmetrisch ik-roman

ik-roman Roman die geschreven is in de eerste persoon enkelvoud (ik-vertelsituatie). De vorm is in het verleden vooral gebruikt om de waarschijnlijkheid Ilcken, Wessel

Ilcken, Wessel (1924-1957) Nederlands jazzdrummer. Lid van het orkest van Piet van Dijk (1942). Huwde met Rita Reys, toen zangeres bij dat orkest Ilf en Petrov

Ilf en Petrov Pseudoniemen van resp. Ilja Arnoldovitsj Fajnzilberg (1897-1937) en Jevgeni Petrovitsj Katajev (1903-1942), twee Sovjetrussische schrijvers Ilias en Odyssee

Ilias en Odyssee Twee klassieke Griekse heldendichten, toegeschreven aan de dichter Homerus. Het eerste verhaalt over het Griekse beleg van de stad Ilic, Vojislav

Ilic, Vojislav (1860-1894) Servisch dichter. Isic introduceerde thema's uit de Europese culturele traditie in de Servische literatuur, schreef gedichten illuminator

illuminator (Lat.: verlichter, verluchter) Versierder of illustrator van middeleeuwse handschriften. Schilderde plaatjes binnen de tekst of binnen de initialen.

illumineren

illumineren Het versieren van middeleeuwse handschriften met initialen, ornamenten en miniaturen.

Illuministi

Illuministi (It.) Schrijvers-filosofen van de Italiaanse Verlichting. Ze richtten zich vooral naar de Franse en Engelse voorbeelden. Hun voornaamste doel Illusionisme

Illusionisme Het suggereren van ruimte die er in werkelijkheid niet is. Vnl. toegepast door schilders. Een goed voorbeeld vormt de schildering van een illustratie

illustratie Het illustreren; afbeelding; toelichting.

Illyés, Gyula

Illyés, Gyula (1902-1983) Hongaars letterkundige, een der grote figuren van de Hongaarse literatuur. Linkse sympathieën deden hem in 1920 naar Parijs imagisme

imagisme Stroming in de Anglo-Amerikaanse poëzie tussen 1909-1917, die zich afzette tegen de breedsprakige laat-romantische poëzie van haar tijd Imamura, Shohei

Imamura, Shohei (geb. 1926) Japans regisseur van kritische films waarin vooral de onderste lagen van de Japanse maatschappij worden getoond. Films Imber, Naftali Hertz

Imber, Naftali Hertz (1856-1909) Hebreeuws dichter, ging in 1882 als secretaris en adviseur van Laurence Oliphant naar Palestina. In 1888 keerde Imhotep

Imhotep (ca. 2700 v.C.) Egyptisch bouwmeester en arts. Bouwde de 62 meter hoge trappiramide van Djoser te Saqqara. Werkte als eerste met natuursteen. imitatie (muz.)

imitatie (muz.) Een contrapuntische componeertechniek, waarbij een of meer stemmen een eerder ingezette stem nabootsen. Deze imitatie kan streng imitatie, imitatio (lit.)

imitatie, imitatio (lit.) Nabootsing. Een belangrijk literair principe in de Renaissance: de navolging van het werk van klassieke schrijvers. Hieraan lag immanente tekstinterpretatie

immanente tekstinterpretatie (Duitse interpretatieve richting) Ontwikkelde zich aan het begin van de 20e eeuw door de invloed van de beroemde Immendorff, Jörg

Immendorff, Jörg (geb. 1945) Duits beeldend kunstenaar, maakte tot eind jaren zeventig schilderijen met een provocatief politieke boodschap. Daarna Immerseel, Jos van

Immerseel, Jos van (geb. 1945) Belgisch fortepianist en klavecimbelspeler. Van Immerseel studeerde aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium Immerzeel, Johannes

Immerzeel, Johannes (1776-1841) Hij kreeg een opleiding tot kunstschilder, maar werd ambtenaar te Den Haag. In 1813 vestigde hij zich te Rotterdam Imperial Band

Imperial Band Door Emanuel Perez geleide Brass Band; rond 1900 een van de bekendste jazzbands te New Orleans.

Imperial, Micer Francisco

Imperial, Micer Francisco (ca. 1375-begin 15e eeuw) Spaans dichter, afkomstig uit Genua, maar sinds zijn jeugd woonachtig te Sevilla. I. is een de

Impe, Alfons van

Impe, Alfons van (geb. 1921) Belgisch (Vlaams) schrijver, cultureel ambtenaar te Brussel en docent aan het Rijkshoger Instituut voor Toneel en Cultuurspreiding impluvium

impluvium Rechthoekig bassin in het midden van het atrium in Romeinse huizen om het regenwater, dat via het compluvium naar beneden kwam, op impost

impost Uitspringende steen, in de vorm van een omgekeerde, afgeknotte piramide, tussen de abacus van een kapiteel en de aanzet van een boog. Die

impressionisme

impressionisme Stroming in de beeldende kunst (en in de literatuur en de muziek), ontstaan in de jaren zestig van de 19e eeuw als reactie op het classicisme impressum

impressum (Lat.) Vermelding van verantwoordelijke redactie, drukker, enz. in een uitgave; colofon

imprint

imprint (Eng.) Impressum.

impromptu

impromptu Een instrumentale compositie waarvan de inhoud improvisorisch aandoet. De benaming komt voor in de pianomuziek (Schubert, Chopin) improperia

improperia (Latijn: verwijt) Benaming van het gregoriaanse gezang dat op Goede Vrijdag tijdens de namiddagdienst wordt gezongen. De tekst is o.a. improvisatie (lit.)

improvisatie (lit.) Het voor de vuist weg uitspreken van een redevoering of toespraak of het onvoorbereid voordragen van een op dat ogenblik ontstaand improvisatie (muz.)

improvisatie (muz.) Het scheppen en gelijktijdig uitvoeren van muziek, zowel in kunst- als volksmuziek. Men kan individueel improviseren (orgel, in medias res

in medias res (Lat.: midden in de dingen) Compositievorm in de epiek waarbij de auteur het begin van zijn boek midden in de loop van de te beschrijven In nomine

In nomine (Latijn = in de naam van) De naam van een groot aantal Engelse instrumentale composities uit de 16e en 17e eeuw, gebaseerd op de antifoon Inbal, Eliahu

Inbal, Eliahu (geb. 1936) Israëlisch dirigent. Inbal studeerde eerst viool en was van 1952-60 zowel concertmeester als gastdirigent van het Filharmonisch Inber, Vera Michajlovna

Inber, Vera Michajlovna (1890-1972) Sovjetrussisch schrijfster en dichteres. In haar eerste dichtbundels is duidelijk de invloed van Anna Achmatova incipit

incipit (Lat.: hier begint) Begin van een tekst in een middeleeuws handschrift of incunabel. Meestal met een bijzondere letter of kleur geschreven. Hieruit Incredible Stringband, The

Incredible Stringband, The Britse popgroep, eind jaren zestig populair met ietwat bizarre, folkachtige muziek met onconventionele instrumentatie. incrustatie

incrustatie Omkorsting van voorwerpen; het ontstaan of doen ontstaan van een bedekkende laag. In de beeldende kunst het bekleden van een muur Indépendants, Les

Indépendants, Les Groep kunstenaars, onder wie Redon, Seurat en Signac, die in 1884 te Parijs de Société des Artistes indépendants oprichtte. Doel Index (godsd.)

Index (godsd.) (Index librorum prohibitorum) Door de rooms-katholieke Kerk vastgestelde lijst van boeken waarvan het lezen, bewaren of verkopen Indiana, Robert

Indiana, Robert (eig. Robert Clark; geb. 1928) Amerikaans beeldend kunstenaar, een van de voornaamste vertegenwoordigers van de Amerikaanse Indianenroman

Indianenroman Avonturenroman gesitueerd onder de Indianenstammen van Noord-Amerika. Het genre is vooral bepaald door het omvangrijke oeuvre Indianentalen

Indianentalen In Noord-Amerika spreken nog een half miljoen Indianen een honderdtal Indianentalen, ingedeeld in een tiental families. In Zuid-Amerika indianismo

indianismo Romantische stroming in de Latijns-Amerikaanse literatuur, waarin het leven van de `indio' als `edele wilde' wordt geïdealiseerd; o.a. te indigenismo

indigenismo Stroming in de Latijns-Amerikaanse literatuur, waarbij de belangstelling voor taal en cultuur van de inheemse bevolking (de indio) enerzijds indirecte rede

indirecte rede Het weergeven van iemands woorden in een andere vorm dan de zijne (Hij zei dat hij kwam).

Indische kunst

Indische kunst Kunst van het Voorindisch schiereiland, met Sri Lanka, het voormalige Ceylon, vanaf de 3e eeuw v.C. De prehistorische periode in Indisch-Nederlandse bellettrie

Indisch-Nederlandse bellettrie Het totaal aan Nederlandstalige verhalende literatuur, essays en beschouwingen dat land en volk van Indonesië, d.w.individuele mythologieën

individuele mythologieën Term gebruikt op Documenta 5, Kassel (1972) voor vormen van kunst waarin de persoonlijkheid van de kunstenaar wordt indologie

indologie Studie van de Indische letterkunde, geschiedenis, enz.

Indonesische kunst

Indonesische kunst Kunst van de Indonesische eilanden, waarbij Java een voortrekkersrol vervult. De kunst uit de tijd van de hindoe-beschaving kan Indo-europese talen

Indo-europese talen (Indogermaanse talen) Grote en belangrijke taalfamilie, waarvan de oudste bronnen teruggaan tot ca. 1500 v.C. Tot deze enorm

industriële vormgeving

industriële vormgeving Het bewust ontwerpen van industriële producten, waarbij men ernaar streeft de functionele eisen zo goed mogelijk met esthetische Inés de Castro

Inés de Castro (1320-1355) Galicische hofdame en maîtresse van Peter I van Portugal. De historische lotgevallen van Inés de Castro en koning Pedro Ingegneri, Marc' Antonio

Ingegneri, Marc' Antonio (ca. 1547-1592) Italiaans componist. Ingegneri was een leerling van Vincente Ruffo en Cipriano de Rore. Omstreeks 1570 Ingen Housz, Bonaventura Marie Alphonsus

Ingen Housz, Bonaventura Marie Alphonsus (1881-1953) Nederlands beeldhouwer, studeerde aan de Brusselse academie; won in 1908 de Prix ingénue

ingénue (Fr.: argeloos, naïef) Rol van het naïeve, onschuldige meisje in bepaalde toneelstukken.

Ingen, Eric van

Ingen, Eric van (eig. jhr. Inayat Eduard van I.; geb. 1921) Nederlands toneelspeler en regisseur. Hij studeerde aan de Amsterdamse Toneelschool en Inge, William Motter

Inge, William Motter (1913-1973) Amerikaans toneelschrijver, kunstcriticus bij de Times te Saint Louis. Achtergrond van zijn werk is het leven van Inghelbrecht, Désiré-Emile

Inghelbrecht, Désiré-Emile (1880-1965) Frans dirigent en componist. Inghelbrecht studeerde te Parijs en dirigeerde vanaf 1908 zowel opera als balle

Inghelram, Daan

Inghelram, Daan (1905) Belgisch (Vlaams) romanschrijver. Hij was werkzaam in het onderwijs, eerst als onderwijzer, vanaf 1931 als leraar. Het oude Ingram, Rex

Ingram, Rex (eig. Reginald Ingram Montgomery Hitchcock; 1893-1950) Iers/Amerikaans filmregisseur uit de periode van de zwijgende film. Na een Ingres, Jean Auguste Dominique

Ingres, Jean Auguste Dominique (1780-1867) Een van de grootste en invloedrijkste Franse schilders van de 19e eeuw en na Jacques-Louis David inhoudsanalyse

inhoudsanalyse Methode om een objectief, systematisch en kwantitatief beeld te geven van de inhoud van communicatie in woord, schrift of beeld, initiaal

initiaal (Lat.: initium = begin) Beginletter van een tekst of tekstgedeelte. In middeleeuwse handschriften meestal versierd. Kon soms zelfs een hele pagina Inness, George

Inness, George (1825-1894) Amerikaans schilder, wiens ontwikkeling de tendens van de 19e eeuw afspiegelde, nl. van objectief realisme tot evocatie Innes, James Dickson

Innes, James Dickson (1887-1914) Engels landschapschilder uit Wales. Zijn vroege werk toont een sterke voorkeur voor de Franse impresionisten

Innes, Michael

Innes, Michael (eig. John Innes Mackintosh Stewart; 1906-1994) Brits literatuurhistoricus en schrijver. Stewart was hoogleraar in Adelaide, Belfast, Inoue, Yasushi

Inoue, Yasushi (1907-1991) Japans schrijver. Inoue schreef een groot aantal historische romans, die vooral handelen over hoeveel Japan cultureel verschuldigd inscripties

inscripties Teksten die door middel van inschriften zijn vastgelegd in duurzame materialen als metaal, steen, hout, keramiek. Vooral in de Oudheid insignia

insignia Symbolen van wereldlijk of geestelijk gezag. Zo is er de koninklijke kroon, de staf, de rijksappel en het rijkszwaard. Geestelijke insignia zijn Insingel, Mark

Insingel, Mark (geb. 1935) Belgisch (Vlaams) dichter en schrijver, die publiceerde in tijdschriften als De Gids, Podium en Raster. Hij debuteerde in inspiciënt

inspiciënt Degene die tijdens een toneelvoorstelling verantwoordelijk is voor technische zaken als belichting, decorwisselingen, geluidseffecten, halen inspiratie

inspiratie (Lat.: inspiratio = inblazing) Inblazing, ingeving, bezieling; heldere gedachte(n). Een romantisch begrip; zo zou de eerste dichtregel door installatie (kunst)

installatie (kunst) Term, gebruikt in de beeldende kunst vanaf de jaren tachtig voor ruimtelijk werk dat is samengesteld uit verschillende objecten of Instant Composers Pool

Instant Composers Pool (ICP) In 1967 opgerichte organisatie van (vnl. Nederlandse) jazz- en improviserende musici. Stelt zich tot doel concerten instrumentatie

instrumentatie (orkestratie) Verdeling van de stemmen van een compositie over de instrumenten van bijvoorbeeld een orkest. De wijze waarop dit gebeurt, intaglio

intaglio Edelsteen of halfedelsteen met verdiept uitgesneden voorstelling (gemme).

intarsia

intarsia Het versieren van meubelen en wanden met inlegwerk, bestaande uit stukjes van edele houtsoorten, ivoor of metaal.

intentional fallacy

intentional fallacy (Eng.) Volgens de literaire theorie is dit het `in de fout gaan' door een literaire uiting uitsluitend te beoordelen naar de bedoelinge

interieurkunst

interieurkunst Vormgeving, aankleding en inrichting van interieurs, nauw verbonden met architectuur. In de Oudheid werd weinig meubilair gebruikt. interlude

interlude (Lat.: interludere = spelen tussen) In de Engelse letterkunde (15e-16e eeuw) een kort tussenspel (intermedium) tussen de delen van een toneelstuk interludium

interludium (Lat.: tussenspel) Door de organist tijdens de eredienst te improviseren tussenspel als verbindende schakel tussen twee psalm- of koraalverzen. intermedium

intermedium (It.: intermedio; Eng.: interlude; Fr.: entremet; Sp.: entremés) Een intermedium (of intermezzo) is een tussenspel dat in de 16e eeuw werd intermezzo

intermezzo Benaming voor een instrumentaal muziekstuk dat de functie van tussenspel heeft. Zeer bekend is het i. uit Mascagni's opera Cavalleria rusticana, International Society for Contemporary Music

International Society for Contemporary Music (ISCM) In 1922 te Salzburg opgerichte internationale muziekorganisatie voor eigentijdse muziek. internationale gotiek

internationale gotiek Sedert het begin van de 20e eeuw hebben kunsthistorici de laat-gotische beeldhouwkunst, schilderkunst en kunstnijverheid met Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth

Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth (Concours Reine Elisabeth) In 1937 door koningin Elisabeth van België in het leven geroepen Internationale Nieuwe Scène, De

Internationale Nieuwe Scène, De Vlaams toneelgezelschap, in het begin van de jaren zeventig voortgekomen uit de Koninklijke Nederlandse Schouwburg Internationale Stijl

Internationale Stijl Vanaf 1930 optredende beweging in de architectuur die voornamelijk door het Bauhaus werd beïnvloed. Kenmerkend is de introductie Internationale, De

Internationale, De Naam gebruikt voor verschillende internationale verenigingen van socialisten en communisten. De Eerste Internationale (eigenlijk: Internationale, de (lied)

Internationale, de (lied) Strijdlied der internationale arbeidersbeweging (beginregel 'Debout! les damnés de la terre'). Tekst werd in 1871 geschreven interpolatie

interpolatie Inlassing.

interpreet

interpreet Uitlegger; vertolker; uitvoerend kunstenaar.

interpretatie (lit.)

interpretatie (lit.) Verhelderende uitleg van een bepaalde tekst. In filologisch opzicht: een poging om de oorspronkelijke tekst en de historische betekenis interpunctie

interpunctie Het gebruik van vastgestelde leestekens als aanwijzing voor een juiste interpretatie van geschreven taal. In de loop der tijd is het aantal intertekstualiteit

intertekstualiteit Een door de semiotica Julia Kristeva ingevoerde term: iedere tekst, in welke periode van de geschiedenis ook, berust voor een deel interval (muz.)

interval (muz.) Voor het gehoor herkenbare afstand van de ene toon tot de andere. Dit geldt zowel voor de (verticale) afstanden tussen de tonen van interval, gesloten

interval, gesloten (segment) Interval dat beide eindpunten bevat. Notatie: [a,b], wat wil zeggen dat daarin alle reële getallen x zitten, waarvoor geldt: interview

interview Een van tevoren voorbereid vraaggesprek met als doel informatie te verkrijgen. Er zijn meestal twee gesprekspartners van wie de één (de interviewer) intonatie (muz.)

intonatie (muz.) Het op de juiste toonhoogte inzetten van een melodie en het zuiver treffen van de voorgeschreven intervallen. In het gregoriaans verstaat intonatie (taalk.)

intonatie (taalk.) In de taalkunde de verschillen in toonhoogte waarmee woordgroepen of zinnen worden uitgesproken. De intonatie kent geen vaste intrada

intrada (Lat.: intrare = binnentreden) Oorspronkelijk begeleiding van het binnenkomen of verschijnen van hooggeplaatste personen, later het opkomen intrige

intrige (Lat.: intricare = verwikkelen) De voornaamste gebeurtenissen in een verhaal, film, toneelstuk; verwikkeling, plot.

intrigekomedie

intrigekomedie Komedie waarin het accent op een zo vernuftig mogelijk geconstrueerde intrige ligt.

Introdans

Introdans In Arnhem als Studio lp in 1971 opgericht door Ton Wiggers en Hans Focking met als doel dansers in Arnhem en omgeving de kans te geven introïtus

introïtus (Lat.: intocht) Onderdeel van de rooms-katholieke kerkdienst, kan worden gezongen door het koor tijdens de binnenkomst van de priester en inversie (lit.)

inversie (lit.) Omkering van de (normale volg)orde.

inversie (taalw.)

inversie (taalw.) Afwijking van een gebruikelijke volgorde. De bekendste 'regelmatige' inversie is die van de bijzin 'ik hielp hem' (de volgorde van de inv(enit)

inv(enit) (Latijn: (hij) heeft het uitgevonden) Wordt achter de naam van de ontwerper van een prent vermeld.

Inwood, Henry William

Inwood, Henry William (1794-1843) Engels architect, die samen met zijn vader William I. (1771-1843) zijn belangrijkste bouwwerk verwezenlijkte

INXS

INXS (Perth, 1979) Australische popgroep. Brengt een commercieel verantwoorde mix van pop, funk, rock en disco aan de man met mooie plaatjes Ionesco, Eugène

Ionesco, Eugène (1912-1994) Frans-Roemeense toneelschrijver. Eugène Ionesco behoort tot de belangrijkste vertegenwoordigers van het absurd toneel, Ionische orde

Ionische orde Bouwstijl in de Griekse Oudheid, herkenbaar aan het type zuilen: samengesteld basement, cannelures door smalle banden van elkaar Iorga, Nicolae

Iorga, Nicolae (1871-1940) Roemeens literatuurhistoricus, schrijver en politicus. Hij studeerde o.a te Parijs en Berlijn en werd in 1894 benoemd tot Ipoustéguy

Ipoustéguy (eig. Jean-Albert Robert; geb. 1920) Frans schilder en beeldhouwer; maakte frescoschilderingen en glasramen. Vervaardigt sinds 1954 uitsluitend Ippolitov-Ivanov, Michaïl Michajlovitsj

Ippolitov-Ivanov, Michaïl Michajlovitsj (1859-1935) Russisch componist. Ippolitov-Ivanov studeerde van 1875-82 bij Rimski-Korsakov, was van 1884-Ireland, John Nicholson

Ireland, John Nicholson (1879-1962) Engels componist. Ireland studeerde aan het Royal College of Music te Londen en ontwikkelde zich in de jaren

Irene

Irene Vrouwennaam, afgeleid van het Griekse eirène = vrede of godin van de vrede. Naam van o.m. een aantal vorstinnen.

Iriarte, Tomás de

Iriarte, Tomás de (1750-1791) Spaans schrijver die zijn schrijverschap begon met het vertalen van Franse toneelstukken; later schreef hij zelf ook verschillende Irish Revival

Irish Revival (Celtic Renaissance) Opbloei van een nationale Ierse literatuur tegen het einde van de 19e eeuw. Deze hing ten nauwste samen met het Iron Maiden

Iron Maiden Britse hardrockband, belangrijke pioniers op het gebied van de heavy metal. Eind 1975 opgericht door bassist Steve Harris, in de huidige ironie

ironie (Gr.: eirooneia = verdraaiing) Spottende humor (door geveinsde onwetendheid). Het op komische wijze afkeuren van iets door het belachelijk Irons, Jeremy

Irons, Jeremy (geb. 1948) Brits acteur. Irons volgde de toneelschool in Bristol en sloot zich aan bij het gezelschap The Old Vic. Hij speelde in vele Irving, Henry

Irving, Henry (eig. John Henry Brodribb; 1838-1905) Engels toneelspeler en theaterdirecteur. Hij speelde als tiener al in provinciale theaters en maakte, Irving, John Winslow

Irving, John Winslow (geb. 1942) Amerikaans schrijver. De fantasierijke, wonderlijke romans 'The world according to Garp' (1978) en 'The hotel New Irving, Washington

Irving, Washington (1783-1859) Amerikaans schrijver van Schotse afkomst. Maakte naam met satirische boeken, waarvan vooral 'A History of New Irwin, Robert

Irwin, Robert (geb. 1928) Amerikaans beeldend kunstenaar; legde zich, na een periode van schilderen, vanaf begin jaren zeventig vooral toe op het Isaacs, Gregory

Isaacs, Gregory (geb. 1951) Jamaicaanse reggaezanger. Romanticus pur sang die met zijn loversrock de dames het bed in zingt. Debuteerde in '69 Isaac, Heinrich

Isaac, Heinrich (ca. 1450-1517) Vlaams componist; was werkzaam als hoforganist en -componist aan de hoven van Lorenzo de Medici en van Saksen Isabella

Isabella Vrouwennaam ontstaan uit Elisabeth. Naam van een aantal vorstinnen.

Isabellastijl

Isabellastijl Laat-gotische bouwstijl in Spanje, vooral in Castilië en León. Ongeveer samenvallend met de regering van Isabella I van Castilië (1474-Isabey, Jean-Baptiste

Isabey, Jean-Baptiste (1767-1855) Frans schilder en tekenaar. Leerling van David. Bekend door zijn talrijke portretminiaturen uit het Napoleontische Isabey, Louis-Gabriel-Eugène

Isabey, Louis-Gabriel-Eugène (1803-1886) Frans schilder, aquarellist en lithograaf; zoon en leerling van Jean-Baptiste I., een van de charmantste Isacker, Frans Rudolf Jan Maria van

Isacker, Frans Rudolf Jan Maria van (geb. 1920) Belgisch jurist en schrijver, zoon van de politicus Philip van I. (1884-1951). Hij studeerde rechten, Isaeus

Isaeus (eerste helft 4e eeuw v. C.) Een der tien Attische oratoren. Hij was in Athene leraar in de welsprekendheid en schreef op betaling pleidooien

Isenbrant, Adriaen

Isenbrant, Adriaen (ook Ysenbrant; gedocumenteerd 1510-1551) Zuidnederlands schilder, vanaf 1510 lid van het Brugse schildersgilde. Zijn grootste Isenheimer Altar

Isenheimer Altar Beroemd altaarstuk van Matthias Grünewald. Bestemd voor het voormalige antonieterklooster Isenheim in de omgeving van Colmar. Isherwood, Christopher William Bradshaw

Isherwood, Christopher William Bradshaw (1904-1986) Engels/Amerikaans roman- en toneelschrijver; bevriend met W.H. Auden. Hij experimenteerde Ishiguro, Kazuo

Ishiguro, Kazuo (geb. 1954) Britse schrijver van Japanse afkomst (sedert zijn zesde jaar in Engeland), die na zijn studie jarenlang maatschappelijk Isidorus van Milete

Isidorus van Milete (6e eeuw) Grieks wiskundige en architect. Beroemd door de reconstructie, in samenwerking met Anthemius van Tralles, van de Isidorus van Sevilla

Isidorus van Sevilla (ca. 560-636) Spaans (Latijns) schrijver en geleerde, vanaf 599 aartsbisschop van Sevilla. Was een groot, universeel geleerde Isings, Johan Herman

Isings, Johan Herman (1884-1977) Nederlands schilder en tekenaar, illustrator, autodidact, die met een lange reeks bijbelillustraties en vooral historische islamitische kunst

islamitische kunst Kunstuitingen in die landen die de islam als officiële godsdienst hebben of waar de godsdienst van de islam overheerst. Het is onmogelijk Isley Brothers

Isley Brothers (Cincinnati, Ohio 1957) Amerikaanse soulgroep. Eén van de meest vernieuwende groepen uit de Amerikaanse zwarte muziek. Maakte isocefalie

isocefalie (Grieks: isos = gelijk, kephalè = hoofd) Compositievorm, waarbij de hoofden van de afgebeelde figuren op schilderijen en reliëfs alle op Isocrates

Isocrates (436-338 v.C.) Grieks redenaar, een der tien Attische oratoren. Kreeg grote faam als leraar in de welsprekendheid, voor Isocrates de basis isoritmiek

isoritmiek Onder isoritmiek verstaat men in de meerstemmige muziek een gelijke beweging in maat en ritme van de verschillende stemmen, hetgeen isosyllabisme

isosyllabisme (Gr.: isos = gelijk) Vormprincipe waarbij in een gedicht een gelijk aantal lettergrepen per regel als eenheidsbeginsel telt. Nederlandse Israels, Charles (Chuck)

Israels, Charles (Chuck) (geb. 1936) Amerikaans jazzbassist. Speelde met Billie Holiday en Max Roach (eind jaren vijftig). Lid van het trio van B

Israëls, Isaäc Lazarus

Israëls, Isaäc Lazarus (1865-1934) Nederlands schilder, aquarellist, tekenaar en etser. Behoorde tot het Amsterdams impressionisme. Zoon van Jo

Israëls, Jozef

Israëls, Jozef (1824-1911) Nederlands schilder, aquarellist en etser, belangrijk vertegenwoordiger van de Haagse School. Leerling van o.a. Kruseman. Isterdael, Charles Theophile Joseph Louis van

Isterdael, Charles Theophile Joseph Louis van (1875-1962) Belgisch cellist. Hij studeerde aan het conservatorium te Brussel en werd in 1890 benoemd Italiaans

Italiaans Romaanse taal, behorend tot de Indo-Europese taalfamilie. Het Italiaans is ontstaan uit een voortzetting van het Latijn. Onder invloed van Italiaanse kunst

Italiaanse kunst De kunst van Italië boogt op een eeuwenlange traditie, die teruggaat tot voor de klassieke Oudheid. De Romeinen hadden het nodige Italian night scenes

Italian night scenes (Eng.) Engelse pantomime, waarbij gebruik werd gemaakt van gebaren en komische dansen.

italianisanten

italianisanten Groep 17e-eeuwse Nederlandse en Vlaamse schilders die in Italië werkzaam waren. Hun inspiratiebron was het Italiaanse berglandschap, Italische dialecten

Italische dialecten Tot de Indo-Europese taalfamilie behorende dialectengroep, in de Oudheid voorkomend op het Apennijns schiereiland (thans Italië). Itallie, Jean-Claude van

Itallie, Jean-Claude van (geb. 1936) Amerikaans toneelschrijver van Belgische afkomst. Hij studeerde aan de Harvard University en was daarna reda

Itami, Juzo

Itami, Juzo (1933-1997) Japans filmregisseur. Itami, die aanvankelijk acteur was en o.a. in enkele westerse films speelde, zoals in 55 dagen in Peking

itinerarium

itinerarium (Lat.: iter = reis) Reisbeschrijving; ook routebeschrijving.

Itjikawa Kon

Itjikawa Kon (geb. 1905) Japans filmregisseur. Hij begon als maker van poppenfilms, die eerst niet vertoond mochten worden, omdat ze niet waren Itten, Johannes

Itten, Johannes (1888-1967) Zwitsers beeldend kunstenaar en pedagoog, pionier van de abstracte schilderkunst. Vooral van belang door zijn baanbrekend Itterbeek, Eugène Renerius Maria Gerardus van

Itterbeek, Eugène Renerius Maria Gerardus van (geb. 1934) Belgisch (Vlaams en Frans) literator. Hij promoveerde in de rechten (Leuven, 1957

Iturbi, José

Iturbi, José (1895-1980) Spaans pianist en dirigent. Iturbi begon zijn pianistische loopbaan als kind, spelend in kroegen en dancings in zijn geboortestad Iura, Caroline Sayo

Iura, Caroline Sayo (geboren te Los Angeles 28-12-1960): Amerikaans danseres, sinds 1978 bij Het Nationale Ballet en in 1986 bevorderd tot eerste Ivanisevic, Drago

Ivanisevic, Drago (geb. 1907) Kroatisch dichter, novellist en toneelschrijver. Zijn experimentele poëzie wordt gekenmerkt door een zeer gecondenseerd Ivens, George Henri Anton (Joris)

Ivens, George Henri Anton (Joris) (1898-1989) Nederlands cineast, in het buitenland een van de bekendste Nederlandse filmers van documentaires. Ives, Charles Edward

Ives, Charles Edward (1874-1954) Amerikaans componist. Ives werd eigenlijk te laat erkend om hem tot de grondleggers van hedendaagse muziek Ivoi, Paul d'

Ivoi, Paul d' (eig. Paul Philippe Deleutre d'Ivoi; 1856-1915) Frans schrijver van avonturenromans, waarvoor hij de gegevens verzamelde tijdens vele ivoor

ivoor Materiaal waaruit o.a. de slagtanden van olifanten bestaan; voornamelijk tandbeen, dat 57% calciumfosfaat bevat. Het beste komt uit Afrika en Ivory, James

Ivory, James (geb. 1928) Amerikaans filmregisseur. Ivory studeerde film aan de Univerity of Southern California en trok daarna naar India om een Iwerks, Ub

Iwerks, Ub (eig. Ubbe Ert Iwwerks; 1901-1971) Amerikaans animatiefilmer van Friese afkomst, jarenlang een van de belangrijke medewerkers van 

jaarboek Jaarlijks verschijnend boek (met gegevens, geschiedkundige feiten, enz.); kroniek, almanak.

jaardicht

jaardicht Vers waarin bepaalde letters een jaartal in Romeinse cijfers vormen; jaartalvers.

jaarletter

jaarletter Keurmerk in edele metalen; het voor de ijk van een bepaald jaar vastgesteld letterteken.

jabot

jabot Strook van fijn gerimpeld linnen of kant aan de hals van een mannenhemd. In de mode in de 18e en begin 19e eeuw. Zichtbaar doordat het bovenste jachtstilleven

jachtstilleven Schilderij met jachtgerei, soms met een jager, jachthond of dode dieren. Ook voorstelling van een jacht. Kwam in de 17e eeuw in zwang Jackson, Anthony (Tony)

Jackson, Anthony (Tony) (1876-1921) Amerikaans jazzpianist en zanger; een van de belangrijkste ragtime pianisten. Werkte bij Bunk Johnson in Jackson, Glenda

Jackson, Glenda (geb. 1936) Engels actrice, o.m. lid van Royal Shakespeare Company. Op toneel en in films vooral uitblinkend in dramatische rollen. Jackson, Greig Steward (Chubby)

Jackson, Greig Steward (Chubby) (geb. 1918) Amerikaans jazzbassist. Belangrijk als vernieuwer in de jaren veertig. Speelde in amusementsorkesten Jackson, Janet

Jackson, Janet (Gary (Indiana), 16 mei 1966) Amerikaanse zangeres. Jongste dochter uit het Jackson-gezin die qua platenverkoop broer Michael naar Jackson, Joe

Jackson, Joe (geb. ca. 1955) Brits popzanger/pianist die zich in de loop der tijden over een groot aantal zeer diverse stijlen boog en daar een geheel Jackson, Mahalia

Jackson, Mahalia (1911-1972) Amerikaans spiritual- en gospel-zangeres. In haar jeugd lid van negerkoren. Had in de jaren dertig een eigen gospel-Jackson, Michael Joe

Jackson, Michael Joe (geb. 1958) Amerikaanse popzanger, debuteerde in 1969 met zijn vier oudere broers in The Jackson Five. Zij boekten grote

Jackson, Shirley

Jackson, Shirley (1919-1965) Amerikaans romanschrijfster; gehuwd met de criticus Stanley Edgar Hyman, die postuum haar 'Come along with me' Jacobean

Jacobean (ook: Early Stuart) Stijl in de Engelse architectuur en meubelkunst. Genoemd naar Jacobus I Stuart van Engeland (1566-1625). Karakteristiek Jacobean Drama

Jacobean Drama Toneel dat geschreven werd gedurende de regeringsperiode van Jacobus I (1603-25). Het is een voortzetting van het onder Elizabeth Jacobello del Fiore

Jacobello del Fiore (na 1394-1439) Italiaans schilder, wiens oorspronkelijk Byzantijnse stijl meer en meer werd beïnvloed door de reeds gotisch georiënteerde Jacobi, Johann Georg

Jacobi, Johann Georg (1740-1814). Duits schrijver, broer van Friedrich Heinrich J. Vanaf 1758 studeerde J. theologie te Göttingen, vanaf 1761 rechten Jacobs van den Hof, Gijsbert Jan

Jacobs van den Hof, Gijsbert Jan (1889-1965) Nederlands beeldhouwer en tekenaar; autodidact. Jacobs van den Hof werkte korte tijd in Duitsland Jacobsen, Arne

Jacobsen, Arne (1902-1971) Deens architect en industrieel ontwerper, vertegenwoordiger van het functionalisme. Beïnvloed door Asplund en le C

Jacobsen, Jørgen-Frantz

Jacobsen, Jørgen-Frantz (1900-1938) Deenstalig schrijver, afkomstig van de Fär Öer. Hij was een onvermoeibaar strijder voor de onafhankelijkheid

Jacobsen, Robert

Jacobsen, Robert (1912-1993) Deens beeldhouwer; autodidact. Aanvankelijk beïnvloed door het Duitse expressionisme, later volledig abstracte werken Jacobse, Muus

Jacobse, Muus (eig. Karel Hanzen Heeroma; 1909-1972) Nederlands dichter en letterkundige. Hij studeerde te Leiden o.a. bij Albert Verwey en promoveerde Jacobson, Dan

Jacobson, Dan (geb. 1929) Zuid-Afrikaans schrijver, verliet Zuid-Afrika in 1950. Keerde zich tegen apartheid, maar ook tegen de vaak gratuite anti-Jacobsz., Dirck

Jacobsz., Dirck (ca. 1495-1567) Nederlands portretschilder, leerling van zijn vader Jacob Cornelisz. van Oostzanen. Schilder van portretten van de Jacobsz., Lambert

Jacobsz., Lambert (ca. 1592-1637) Fries schilder; schilderde in de trant van de jonge Rembrandt landschappen met bijbelse voorstellingen. Leermeester Jacobs, Edgar-Pierre

Jacobs, Edgar-Pierre (1904-1987) Belgisch striptekenaar. Jacobs studeerde aan de Academie voor Schone Kunsten te Brussel en werkte daarna ach

Jacobs, Eduard

Jacobs, Eduard (1876-1914) Nederlands cabaretpionier. Gaf voorstellingen die een combinatie waren van voordracht en liedjes, waarbij hij zichzelf Jacobs, Pim

Jacobs, Pim (1934-1996) Nederlands jazzpianist. Met het Trio Pim Jacobs en zangeres Rita Reys, met wie hij in 1960 trouwde, boekte Jacobs vanaf Jacobs, René

Jacobs, René (geb. 1946) Belgisch zanger (countertenor) en dirigent. Jacobs studeerde taalkunde aan de universiteit van Gent en zang aan het conserva

Jacobs, Rik

Jacobs, Rik (geb. 1913) Belgisch (Vlaams) regisseur en toneelleider. Hij richtte in 1930 de avant-gardistische toneelgroep 't Nieuwe Getij op, waaruit Jacobs, Roel

Jacobs, Roel (geb. 1943) Vlaams fotograaf, die na zijn opleiding in Den Haag en Hofheim als assistent werkzaam was in Frankfurt, Parijs en Londen. Jacobus de Voragine

Jacobus de Voragine (It.: Iacopo di Vorazze; ca. 1228-1298) Italiaans (Latijns) hagiograaf. Trad 1244 toe tot dominicanerorde, werd 1289 aartsbisschop Jacobus van Vitry

Jacobus van Vitry (ca. 1165-1240) Frans theoloog en (Latijns) historicus. Hij studeerde te Parijs, waarna hij geestelijk leider werd van Maria van Oignies, Jacobus (naam)

Jacobus (naam) Latijnse vorm van de uit het Hebreeuws afkomstige mannennaam Jacob (Jakob) met als letterlijke betekenis 'Moge Hij (God) beschermen'. Jacob, Georges

Jacob, Georges (1739-1814) Frans meubelmaker, wiens werk getuigt van vindingrijkheid en fijne smaak. Het was toonaangevend van de Lodewijk Jacob, Max

Jacob, Max (1876-1944) Frans schrijver en schilder. In 1900 verliet hij zijn geboortestreek Bretagne en ging naar Parijs, waar hij vriendschap sloot Jacopetti, Gualtiero

Jacopetti, Gualtiero (geb. 1922) Italiaans filmregisseur, bekend van schokkende documentaires met veel gewelddadige acties, die achteraf gedeeltelijk Jacopo di Cione

Jacopo di Cione (ca. 1345-ca. 1398) Italiaans gotisch schilder, die in 1368 het door zijn broer Andrea Orcagna begonnen drieluik met de H. Mattheus Jacopo Landini

Jacopo Landini (1297-1358) Italiaans schilder en beeldhouwer. In Florence, waar hij tot 1354 woonde, richtte hij met Bernardo Daddi, volgeling van Jacopone da Todi

Jacopone da Todi (eig. Jacopo de' Benedetti; ca. 1230-1306) Italiaans religieus dichter. Hij studeerde rechten te Bologna, maar trok zich na de dood Jacqmain, André

Jacqmain, André (geb. 1921) Belgisch architect; hanteert persoonlijke, min of meer expressieve stijl. Als voorstander van integratie van verschillende Jacquemard, Simone

Jacquemard, Simone (geb. 1924) Frans schrijfster van vaak avant-gardistische, subtiel geconstrueerde romans, waarin ze haar relatie tot de werkelijkheid Jacques-Dalcroze, Émile

Jacques-Dalcroze, Émile (1865-1950) Zwitsers componist en muziekpedagoog, leraar aan het conservatorium te Genève (1892). Intense belangstelling

Jacquet, Jean Baptiste Illinois

Jacquet, Jean Baptiste Illinois (geb. 1922) Amerikaans jazzsaxofonist. Maakte naam in de band van Lionel Hampton (1941-42). Daarna werkzaam Jaffé, Hans L.C.

Jaffé, Hans L.C. (1915-1984) Nederlands kunsthistoricus van Duitse afkomst, studeerde archeologie, geschiedenis en kunstgeschiedenis aan de Universiteit Jagemann, Karoline

Jagemann, Karoline (1777-1848) Duits toneelspeelster en zangeres. Zij was vanaf 1797 verbonden aan het Hoftheater te Weimar, waar zij door haar Jager, Okke

Jager, Okke (1928-1992) Nederlands gereformeerd predikant, wetenschappelijk medewerker aan de Theologische Hogeschool in Kampen, schrijve

Jagger, Mick

Jagger, Mick (geb. 1943, eig. Michael Phillip Jagger) Leadzanger van de Britse rockgroep The Rolling Stones, bekend om zijn rauwe stemgeluid, dat Jahier, Piero

Jahier, Piero (1884-1966) Italiaans schrijver, doctor in de rechten en Franse letteren. Was medewerker van het literaire tijdschrift La Voce, waarin Jahnn, Hans Henny

Jahnn, Hans Henny (1894-1959) Duits schrijver, die zich reeds vroeg tot ongewone daden aangetrokken voelde. In 1915 verliet hij daarom het oorlogvoerende Jaimes Freyre, Ricardo

Jaimes Freyre, Ricardo (1868-1933) Boliviaans-Argentijns dichter en historicus, bevriend met Rubén Darío. Publiceerde de tot het Modernismo beh

Jakobson, Roman Osipovitsj

Jakobson, Roman Osipovitsj (1896-1982) Russisch taal- en letterkundige, week in 1920 uit naar Praag, waar hij in 1926 de zogenaamde Praagse Jakovlev, Aleksandr Jevgjenjevitsj

Jakovlev, Aleksandr Jevgjenjevitsj (1887-1938) Russisch schilder en illustrator; leerling van de academie te Sint-Petersburg. Reisde in 1913 naar jam session

jam session (Eng.: to jam = muzikaal improviseren) Gemeenschappelijke improvisatie op een gegeven thema, van jazz- of popmusici die normaal niet Jamal, Ahmad

Jamal, Ahmad (eig. Fritz Jones; geb. 1930) Amerikaans jazzpianist. Speelde in het orkest van George Hudson (jaren veertig), daarna leider van de jambe

jambe (Gr.) Versvoet in de poëzie waarbij een onbeklemtoonde lettergreep gevolgd wordt door een beklemtoonde, waardoor een stijgend metrum ontstaat. Jambi

Jambi (Djambi; Telainapura) Hoofdstad van de gelijknamige provincie op het Indonesische eiland Sumatra; ca. 230.000 inw. (prov. 44.924 km2, ca. jambische lyriek

jambische lyriek Vorm van monodische lyriek (voor één stem), geschreven in zesvoetige regels van jamben of trocheeën. Deze metra staan zeer dicht James, Elmore

James, Elmore (1918-1963) Amerikaans blueszanger en slide-gitarist. Hoogtepunt in de jaren vijftig met nummers als 'Dust my broom' en 'I believe'. James, Henry

James, Henry (1843-1916) Belangrijk Amerikaans schrijver en criticus. Een voornaam thema in zijn werk is de confrontatie van het onschuldige, cultuurarme James, John

James, John (ca. 1672-1746) Engels architect die vanaf 1711 als hoofdarchitect aan de Londense Saint Paul's Cathedral werkte. Met de vertaling van James, Phyllis Dorothy (P.D.)

James, Phyllis Dorothy (P.D.) (geb. 1920) Brits schrijfster van speurdersromans en geestelijk erfgename van grootmeesteressen als Dorothy L. Sayers Jammes, Francis

Jammes, Francis (1868-1938) Frans dichter, die vrijwel zijn gehele leven doorbracht in het aan de voet van de Pyreneeën gelegen stadje Orthez. Hier Jamot, Paul

Jamot, Paul (1863-1939) Frans kunstcriticus en -verzamelaar. Vestigde de aandacht op zich door scherp polemische artikelen, waarin hij zich vooral Jan

Jan Mannennaam, afkomstig van het Hebreeuwse Johanan: 'Jahweh is genadig geweest'. In verschillende talen voorkomend: Ioannes en Iohannes (Latijn), Jan Klaassen

Jan Klaassen Hoofdpersoon van de Nederlandse poppenkast, vermoedelijk genoemd naar Jan Claeszen, een trompetter bij stadhouder Willem III. Jan Potage

Jan Potage Een uit Franse kluchten overgenomen schertsfiguur, die veelal voor kwakzalver speelt (17e eeuw).

Jan Salie

Jan Salie De jongste zoon uit Potgieters allogerische verhaal 'Jan, Jannetje en hun jongste kind' (1841). Hij is in het verhaal de personificatie van de Jan Splinter

Jan Splinter Spreekwoordelijk geworden figuur uit de boerde Jan Splinters Testament (ca. 1600). Deze Jan laat zich vertroetelen door de zusters, die Janco, Marcel

Janco, Marcel (1895-1984) Israëlisch schilder en graficus van Roemeense afkomst, die in 1916 - met Hugo Ball, Arp en Tsara - behoorde tot de oprichters Jancsó, Miklós

Jancsó, Miklós (geb. 1921) Hongaars filmregisseur, wiens poëtische cameravoering bijna choreografisch aandoet. Kritiek op Hongaarse samenleving Jandl, Ernst

Jandl, Ernst (geb. 1925) Oostenrijks dichter, die tot aan zijn pensionering in het dagelijks leven leraar Engels was. Vanaf de jaren vijftig verwierf hij Janequin, Clément

Janequin, Clément (ca. 1485-1558) Frans componist. Woonde vanaf 1505 in omgeving van Bordeaux, ging ca. 1530 naar Angers en vandaar in 154

Janinet, Jean-François

Janinet, Jean-François (1752-1814) Frans graveur, met Philippe Debucourt de belangrijkste maker van prenten in aquatint in de 18e eeuw. Bekend

Jankovich, Ferenc

Jankovich, Ferenc (geb. 1907) Hongaars dichter en schrijver. Hij studeerde letteren te Boedapest en Parijs en debuteerde met de dichtbundel 'Keny

Jankó, Paul von

Jankó, Paul von (1856-1919) Hongaars pianist. Jankó studeerde te Wenen (o.a. bij Bruckner) en bouwde in 1882 een piano waarvan het toetsenbord Janmot, Jean-Louis

Janmot, Jean-Louis (eig. Anne François Louis J.; 1814-1892) Frans schilder, leerling van Ingres in Parijs. Hij schilderde de wijdse religieuze composities Jannah, Denise

Jannah, Denise (Paramaribo, 5 november 1956) Eigenlijk: Denise Zeefuik. Nederlands zangeres, groeide op in Suriname, sinds eind jaren zestig in Jannequin, Clément

Jannequin, Clément (ook Janequin; ca. 1485-1558) Frans componist. Jannequin woonde vanaf 1505 in de omgeving van Bordeaux, ging omstreeks Jannings, Emil

Jannings, Emil (eig. Theodor Friedrich Emil Janenz; 1884-1950) Duits toneel- en filmacteur. Hij werkte al vele jaren in kleine rondreizende gezelschappen Janosikova, Lenka

Janosikova, Lenka (geboren te Vsetin (Tsjecho-Slowakije) 9-8-1959) Tsjechische danseres. Ze won in 1975 de Prijs van Lausanne en kwam in 1982 Janowitz, Gundula

Janowitz, Gundula (geb. 1937) Duits/Oostenrijkse zangeres (sopraan). Gundula Janowitz studeerde in Graz en werd in 1962 geëngageerd door de Weense Jansen, Alphonsus Paulus Johannes Maria (Fons)

Jansen, Alphonsus Paulus Johannes Maria (Fons) (1925-1991) Nederlands cabaretier. Jansen debuteerde in 1962 met het programma 'De lachende Jansen, Han

Jansen, Han (1931-1994) Nederlands schilder. Veel van zijn werken (onder meer landschappen, gewassen, zee) zijn gebaseerd op kleur. Maker van Jansen, Simon Cornelis

Jansen, Simon Cornelis (1911-1980) Nederlands pianist, organist en dirigent. Hij studeerde orgel bij Anthon van der Horst, piano bij Willem And

Jansons, Maris Arvidovitsj

Jansons, Maris Arvidovitsj (geb. 1943) Lets dirigent. Studeerde te Leningrad en bij Swarowski en Herbert von Karajan. Was tweede dirigent van het Janssens, Abraham

Janssens, Abraham (1575-1632) Vlaams schilder. Onderging in jonge jaren sterke invloed van Caravaggio. Later schilderde hij in de trant van Rubens Janssens, Charles

Janssens, Charles (1906-1986) Belgisch (Vlaams) toneelspeler, zoon van Piet Janssens. Janssens was een van de populairste toneel- en filmacteurs Janssens, Hieronymus

Janssens, Hieronymus (1624-1693) Vlaams modeschilder, die vooral bals en weelderige feesten op het doek bracht, wat hem de bijnaam 'de danser

Janssens, Magdalene Christina (Magda)

Janssens, Magdalene Christina (Magda) (eig. Magdalene Christina Janssens; 1884-1973) Belgisch (Vlaams) toneelspeelster. Zij debuteerde in 1901, Janssens, Marcel

Janssens, Marcel (geb. 1932) Belgisch (Vlaams) letterkundige en literatuurcriticus. Hij promoveerde in 1961 in de letteren en wijsbegeerte aan de Janssen, Augustinus Josephus Maria (Guus)

Janssen, Augustinus Josephus Maria (Guus) (geb. 1951) Nederlands componist en pianist. In zijn werk komt een samengaan tot uiting van de moderne Janssen, Conny

Janssen, Conny (geboren te Rotterdam 18-8-1958): Nederlandse moderne danseres en choreografe. Was als danseres van 1982 tot 1990 verbonden Janssen, Guus

Janssen, Guus (Heiloo, 13 mei 1951) Nederlands pianist en componist, studeerde aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam. Janssen speelde Janssen, Kitty

Janssen, Kitty (eig. Catharina Thecla Maria J.; geb. 1930) Nederlands toneelspeelster, gehuwd met acteur André van den Heuvel. Zij studeerde aan Jans, Adrien

Jans, Adrien (1905-1973) Belgisch (Frans) schrijver. Hij studeerde rechten te Leuven, waar hij het tijdschrift Nouvelle Équipe oprichtte. Hij werkte Japanse kunst

Japanse kunst De Japanse uitingen van kunst zijn talrijk en belangrijk. Het boeddhisme (vanaf midden 6e eeuw) was van grote invloed op de bouwkunst. Japanse talen

Japanse talen Subfamilie van de Altaïsche tak van de Oeral-Altaïsche taalfamilie, bestaande uit 4 talen gesproken door ca. 120 miljoen moedertaalsprekers Japelli, Giuseppe

Japelli, Giuseppe (1783-1852) Italiaans (tuin)architect. Studeerde in Bologna en Venetië bij Gianantonio Selva (1753-1819). Van zijn eclectische Japicx, Gysbert

Japicx, Gysbert (1603-1666) Fries renaissancedichter, die beschouwd wordt als de grondlegger van de Friese literatuur. In een tijd waarin het Fries Jaques-Dalcroze, Émile

Jaques-Dalcroze, Émile (1865-1950) Zwitsers componist en muziekpedagoog. Jaques-Dalcroze. studeerde te Genève, daarna nog te Wenen (Bruckner) jargon

jargon Moeilijk te begrijpen vak- of groepstaal.

Jarman, Derek

Jarman, Derek (1942-1994) Brits filmregisseur en schilder. Jarman bezocht de kunstacademie te Slade en maakte daarna decors en kostuums voor

Jarman, Joseph

Jarman, Joseph (geb. 1937) Amerikaans free jazz-musicus; speelt alle typen saxofoon en een aantal riet- en slaginstrumenten. Sloot zich in 1965 aan Jarmusch, Jim

Jarmusch, Jim (geb. 1953) Amerikaans filmregisseur. Jarmusch studeerde Engelse en Franse literatuur aan de New Yorkse Columbia University en Jarreau, Al

Jarreau, Al (geb. 1940) Amerikaans jazz en popzanger, probeerde van 1968 tot 1975 als professioneel zanger de kost te verdienen. Had succes met Jarrell, Randall

Jarrell, Randall (1914-1965) Amerikaans dichter, criticus en romanschrijver. In zijn poëzie analyseert hij de kwaliteit van het menselijk bestaan in Jarrett, Keith

Jarrett, Keith (geb. 1945) Amerikaans jazzpianist en saxofonist. Speelde bij Roland Kirk, Tony Scott, Art Blakey (1965) en Charles Lloyd (1966- 69). Jarry, Alfred

Jarry, Alfred (1873-1907) Frans schrijver. Zijn reputatie berust vooral op het toneelstuk 'Ubu roi', een satirische klucht over de middenklasse. Zijn werk Järvi, Neeme

Järvi, Neeme (geb. 1937) Sovjetrussisch (Ests) dirigent. Studeerde te Tallinn en bij o.a. Mravinsky te Leningrad. Was van 1960-80 chef-dirigent van Jasinski, Stanislas

Jasinski, Stanislas (1901-1978) Belgisch architect en meubelontwerper; studeerde aan de Academie voor Schone Kunsten te Brussel en maakte studiereizen Jáuregui, Juan Martinez de

Jáuregui, Juan Martinez de (1583-1641) Spaans schrijver en schilder die zijn opleiding kreeg in Italië. In 1618 werden zijn gedichten uitgegeven Jawlensky, Alexej Georgewitsch (von)

Jawlensky, Alexej Georgewitsch (von) (1864-1941) Russisch schilder; kwam in 1896 in München in contact met Kandinski en later in Parijs met jazz

jazz Muzikale mengvorm van de West-Europese en Afrikaanse muziektraditie. Tegen het einde van de 19e eeuw onder de Noord-Amerikaanse negers Jazz Age

Jazz Age Naam door de Amerikaanse schrijver F. Scott Fitzgerald gegeven aan de uitbundige jaren twintig. Hij schreef - met name in The great Gatsby

Jazz at the Philharmonic

Jazz at the Philharmonic (JATP) Rondreizende jazzshow o.l.v. impresario Norman Granz (geb. 1918). Van groot belang in de jaren vijftig doordat Jazz Composers Orchestra Association

Jazz Composers Orchestra Association (Jazz Composers Guild, JCOA) Door Carla Bley en Mike Mantler opgerichte organisatie van free jazz-musici Jazz Messengers

Jazz Messengers Hard-bopformatie o.l.v. drummer Art Blakey, opgericht in 1955. Bestond oorspronkelijk uit pianist Horace Silver, trompettist Kenny jazzrock

jazzrock Stroming in de popmuziek, ook rockjazz of fusion genoemd, waarin jazzstructuren worden ingepast in de elektrische rockmuziek. Ontstond Jean de Hanville

Jean de Hanville (ookJean de Hauteville) Normandisch (Latijns) dichter uit de 12e eeuw, bekend geworden door het verhalende, satirische gedicht Jean de Meung

Jean de Meung (eig. Jean Chopinel of Clopinel; ca. 1240-ca. 1305) Frans schrijver van het tweede deel van de 'Roman de la Rose', een Frans allegorisch Jeanmaire, Renée Marcelle (Zizi)

Jeanmaire, Renée Marcelle (Zizi) (geboren te Parijs 29-4-1924) Frans danseres, chansonnière en filmster, studeerde o.a. bij Boris Kniaseff. Debuteerde Jeanneret, Pierre

Jeanneret, Pierre (1896-1968) Frans architect, neef van Le Corbusier, en van 1922-33 diens compagnon. J. verzorgde vooral de technische uitwerking Jefferson Airplane

Jefferson Airplane Amerikaanse psychedelische rockgroep, opgericht in 1965 tijdens de hippieperiode in San Franscisco. Met 'White rabbit' en 'Somebody Jeffers, John Robinson

Jeffers, John Robinson (1887-1962) Amerikaans dichter. Werd beïnvloed door Whitmans techniek en Nietzsches pessimisme. Keerde zich af van Jegher, Christoffel

Jegher, Christoffel (1596-1652/53) Vlaams graveur, maakte vele illustraties en vignetten voor drukkerij Plantijn (vanaf 1625). Werd vooral bekend Jehoeda Halevi

Jehoeda Halevi (eig. Jehoeda ben Samuel Halevi; 1080/5-na 1141) Spaanse jood, beschouwd als de grootste dichter vanaf het bijbelse tijdvak. Meer Jelgerhuis Rzn., Johannes

Jelgerhuis Rzn., Johannes (1770-1836) Nederlands toneelspeler, zoon van schilder Rienk Jelgerhuis. Debuteerde 1804 in Amsterdamse Stadsschouwburg,

Jelgerhuis, Rienk

Jelgerhuis, Rienk (1729-1806) Nederlands schilder, tekenaar en etser, zoon van Johannes Jelgerhuis, tekende politieke prenten. Volgens eigen opgave Jelinek, Elfriede

Jelinek, Elfriede (geb. 1946) Oostenrijkse schrijfster wier romans vaak tot de zogenaamde `vrouwenliteratuur' worden gerekend, alhoewel zij zelf een Jelinek, Hanns

Jelinek, Hanns (1901-1969) Oostenrijks componist. Jelinek studeerde bij Fr. Schmidt en Allan Berg, daarna nog bij Schönberg, bij wie hij het twaa

Jellicoe, Patricia Ann

Jellicoe, Patricia Ann (eig. Patricia Ann Jellicoe; geb. 1927) Engels toneelschrijfster. Zij studeerde aan de Londense Central School of Speech and Jellingestijl

Jellingestijl Germaanse kunst in Denemarken uit 900-1100. Genoemd naar het dorp Jellinge op Jutland, waar twee grote stenen zijn gevonden, afkomstig Jenkins, Leroy

Jenkins, Leroy (geb. 1932) Amerikaans jazzviolist. Werkzaam met leden van de Association for the Advancement of Creative Musicians en free jazzmusici Jenkins, Paul

Jenkins, Paul (geb. 1923) Amerikaans schilder, beïnvloed o.a. door Mark Rothko en Kenneth Noland. Houdt zich vooral bezig met colourfield painting.

Jenneval, Hippolyte

Jenneval, Hippolyte (eig. Louis Alexandre Hippolyte Dechet; 1801-1830) Frans acteur, werd in 1828 verbonden aan de Muntschouwburg te Brussel

Jenney, William Le Baron

Jenney, William Le Baron (1832-1907 Amerikaans architect, een der grondleggers van de Chicago School. Bouwde o.a. Home Insurance Building Jennings, Elizabeth Joan

Jennings, Elizabeth Joan (geb. 1926) Engels dichteres, ze wordt vaak geassocieerd met de dichtersgroep The movement, maar onderscheidt zich daarv

Jensen-Klint, Peder Vilhelm

Jensen-Klint, Peder Vilhelm (1853-1930) Deens architect en schilder. Legde zich na 1896 toe op de bouwkunst. Bekendste werk: Grundtvigkirke Jensen, Johannes Vilhelm

Jensen, Johannes Vilhelm (1873-1950) Deens schrijver, een der groten van de Deense literatuur. Beschreef zijn geboortestreek in de novellebundel

Jens, Walter

Jens, Walter (geb. 1923) Duits schrijver. Sloot zich aan bij Gruppe 47 en debuteerde als romancier met 'Nein. Die Welt der Angeklagten' (1950), een Jepifani de Wijze

Jepifani de Wijze (Epifani; gest. 1420) Russisch monnik. Bekend als schrijver van twee heiligenlevens, een over Stefan, bisschop van Perm, en een Jerofejev, Venedikt

Jerofejev, Venedikt (1947-1990) Russisch schrijver. Jerofejev was de schrijver van de autobiografische roman 'Moskou op sterk water' (1979). Dat Jerome, Jerome Klapka

Jerome, Jerome Klapka (1859-1927) Engels roman- en toneelschrijver; humorist. Schreef o.a. 'On the stage and off' (1885), opstellen over zijn toneelervaringen, Jersjov, Pjotr Pavlovitsj

Jersjov, Pjotr Pavlovitsj (1815-1869) Russisch dichter die door één werk, dat hij in zijn studententijd schreef, beroemd werd: het sprookje 'Bochelpaardje' jeseninisme

jeseninisme (eseninisme) Het bewonderen van de gedichten en de wereldbeschouwing van de Sovjetrussische, lyrische dichter Sergej Jesenin (1895-Jesenin, Sergej Aleksandrovitsj

Jesenin, Sergej Aleksandrovitsj (ook Sergej Aleksandrovitsj Esenin; 1895-1925) Sovjetrussisch lyrisch dichter. Wordt gerekend tot de zgn. boerendichters

Jespersen, Jens Otto Harry

Jespersen, Jens Otto Harry (1860-1943) Deens taalgeleerde, medeoprichter van de Association Phonétique Internationale ter bestudering van de Jespers, Floris

Jespers, Floris (1889-1965) Belgisch schilder en beeldhouwer, broer van de beeldhouwer Oscar J.; studeerde aan de Academie en het Hoger Instituut Jespers, Oscar

Jespers, Oscar (1887-1971) Belgisch beeldhouwer, broer van Floris J. Studeerde aan de Academie te Antwerpen; leraar aan het Hoger Instituut voor Jessner, Leopold

Jessner, Leopold (1878-1945) Duits regisseur en toneeldirecteur. Hij was eerst acteur, daarna regisseur te Hamburg (1905-15), Koningsbergen (1915-Jessurun de Mesquita, Samuel

Jessurun de Mesquita, Samuel (1868-1944?) Nederlands schilder, etser, lithograaf en houtsnijder. Vooral bekend door zijn gestileerde houtsneden, jeté

jeté Balletterm waarmee een sprong van het ene been op het andere wordt aangeduid. Varianten zijn o.a. grand jeté (een grote sprong voorwaarts) en Jethro Tull

Jethro Tull Britse symfonische folkrock-formatie; opgericht in 1968 door Ian Anderson en Glenn Cornick. Kreeg datzelfde jaar bekendheid door de Jetses, Cornelis

Jetses, Cornelis (1873-1955) Nederlands illustrator van onder meer schoolboeken. Zijn illustraties vallen op door een sfeervolle, maar door en door jeugdlectuur

jeugdlectuur Verhalen die door kinderen gelezen en genoten werden, waren tot voor tweehonderd jaar niet speciaal voor hen bedoeld (bijv. Robinson Jeune Belgique, La

Jeune Belgique, La Franstalig Belgisch literair tijdschrift, dat verscheen van 1881-97. Aanvankelijk was het de spreekbuis der Belgisch symbolisten, Jeune France, La

Jeune France, La Groep van vier jonge componisten, die het lyrische en menselijke aan de muziek terug wilden geven en tevens op de bres stonden Jeune Peinture Belge

Jeune Peinture Belge (Jonge Belgische Schilderkunst) Artistieke vereniging, opgericht te Brussel in 1945 met als doel jonge kunstenaars bekendhe

jeune premier

jeune premier (Fr.) Aanduiding van degene die op het toneel de rol van de jonge en meestal knappe minnaar speelt. Vaak engageerden toneelgezelschappen Jeunesses Musicales, Fédération Internationale des

Jeunesses Musicales, Fédération Internationale des De door de Belg Marcel Cuvelier in juli 1940 opgerichte vereniging die ten doel heeft door, Jeune, Claude le

Jeune, Claude le (ook Claude Lejeune; 1528/30-1600) Frans componist, vanaf 1596 hofcomponist. le Jeune componeerde vele psalmen, motetten, Jevtoesjenko, Jevgenji Aleksandrovitsj

Jevtoesjenko, Jevgenji Aleksandrovitsj (geb. 1933) Sovjetrussisch dichter, debuteerde in 1952 met de bundel 'Verkenners der toekomst'. Werk herinnert Jewett, Sarah Orne

Jewett, Sarah Orne (1849-1909) Amerikaans roman- en verhalenschrijfster. Werd geïnspireerd door het werk van Harriet Beecher Stowe en droeg

Jewison, Norman

Jewison, Norman (geb. 1926) Canadees filmregisseur. Werkte bij de Engelse en Canadese televisie, verving Sam Peckinpah als regisseur van 'The jezuïetendrama

jezuïetendrama Het toneel dat aan jezuïetenscholen en colleges in de 16e eeuw werd opgevoerd als onderdeel van de taak der orde: bestrijding van Jezus 5. Jezus in de kunst

Jezus 5. Jezus in de kunst De huiver van het jodendom om afbeeldingen van hun God te maken is ook in het vroege christendom nog duidelijk merkbaar

Jhabvala, Ruth Prawer

Jhabvala, Ruth Prawer (geb. 1927) Brits schrijfster, debuteerde in 1955 met de roman 'To whom she will'. Schrijft licht-satirische romans, waarin Jiddisch

Jiddisch Oorspronkelijk de omgangstaal der Asjkenazische joden, woonachtig in Duitsland en Polen, en teruggaand tot de Middeleeuwen. Hoofdbestanddeel Jiddisch theater

Jiddisch theater Hoewel reeds in de 18e eeuw Jiddische toneelstukken werden geschreven, voortvloeiende uit de Poerimspelen, ontstond het echte Jiménez, Juan Ramón

Jiménez, Juan Ramón (1881-1958) Spaans dichter. Hij studeerde te Sevilla en leidde na 1900 een rusteloos leven van scheppen, reizen en verder Joachim, Joseph

Joachim, Joseph (1831-1907) Duits violist, dirigent en componist. Joachim trad als wonderkind op, studeerde later o.a. bij Mendelssohn en David. Jochum, Eugen

Jochum, Eugen (1902-1986) Duits dirigent. Van 1914 tot 1922 studeerde Jochum piano en orgel in Augsburg, vervolgens orkestdirectie en compositieleer joc-partit

joc-partit (Fr.: jeu-parti, mv. jeux-partis) Vorm van Provençaalse lyrische poëzie uit de 13e eeuw, waarbij twee dichters verschillende standpunten verdedigen Jode, Gerard de

Jode, Gerard de (1509-1591) Vlaams graveur, drukker en uitgever, werkte o.a. voor Maarten de Vos en Ortelius. Gaf in 1555 een wereldkaart uit en Jode, Pieter I de

Jode, Pieter I de (1570-1634) Vlaams graveur en uitgever van prenten. Zoon van Gerard de Jode, leerling van Goltzius. Maakte gravures naar schilderijen Jode, Pieter II de

Jode, Pieter II de (1606-na 1674) Vlaams graveur en uitgever, zoon en leerling van Pieter I de Jode Graveerde naar werken van o.a. Van Dyck, Rubens Jöde, Wilhelm August Ferdinand Fritz

Jöde, Wilhelm August Ferdinand Fritz (1887-1970) Duits muziekpedagoog. Jöde studeerde te Hamburg en toonde al vroeg belangstelling voor de Joegoslavische kunst

Joegoslavische kunst De sterk uiteenlopende kenmerken van de Joegoslavische beeldende kunst hangen nauw samen met de politieke en culturele Joel, Billy

Joel, Billy (geb. 1949) Amerikaans popmusicus en songwriter. Maakte naam in de VS met het album 'Piano Man' (1974) en brak ook in Europa door Joffé, Roland

Joffé, Roland (geb. 1945) Brits filmmaker, die na een carrière als tv- regisseur als speelfilmmaker debuteerde met 'The killing fields' (1984), een indringende Joffrey, Robert

Joffrey, Robert (1930-1988) (eig. Khan, Abdullah Jaffa Anver Bey) Amerikaans danser en choreograaf. Joffrey, zoon van een Italiaanse moeder en Johannes Damascenus

Johannes Damascenus (Johannes van Damascus; ca. 675-749) Byzantijns theoloog en kerkelijk schrijver. Trok zich ca. 715 terug in klooster bij Jeruzalem Johannes de Alta Silva

Johannes de Alta Silva Middeleeuws cisterciënzer monnik van de abdij Haute-Seille bij Toulouse. Hij schreef omstreeks 1200 in het Latijn de oud

Johannes de Lymburgia

Johannes de Lymburgia Zuid-Nederlands componist uit de 14e/15e eeuw. Van 1408 tot ca. 1430 was hij werkzaam te Brugge, daarna leefde hij vermo

Johannes Tzetzes

Johannes Tzetzes (ca. 1110-ca. 1180) Byzantijns geleerde en schrijver. Hij was een zeer ontwikkeld en belezen man, maar zijn moeilijke karakter Johannes van Afflichem

Johannes van Afflichem (Johannes Affligemensis) 12e eeuws muziektheoreticus, waarschijnlijk uit Vlaanderen of Lotharingen, abt van het klooste

Johansen, John Maclane

Johansen, John Maclane (geb. 1916) Amerikaans architect die studeerde aan de Harvard University onder Gropius en Breuer. In zijn architectuur John Bull

John Bull Typering van de doorsnee Engelsman, ontstaan uit een aantal in 1712 door de schrijvende arts John Arbuthnot (1667-1735) gepubliceerde Johnson van Ceulen, Cornelis

Johnson van Ceulen, Cornelis (1593-1661) Engels schilder van Vlaamse afkomst. Tot de komst van Anthonie van Dyck een van de opmerkelijkste Johnson, Albert J. (Budd)

Johnson, Albert J. (Budd) (1910-1984) Amerikaans jazzmusicus; speelde klarinet en allerlei typen saxofoon. Vervulde een belangrijke rol in de ontw

Johnson, Eastman

Johnson, Eastman (1824-1906) Amerikaans schilder van genrestukken en portretten. J. studeerde in Düsseldorf, Parijs, Rome en Den Haag, waar Johnson, Eyvind Olof Verner

Johnson, Eyvind Olof Verner (1900-1976) Zweeds schrijver. Debuteerde in 1924 met novellebundel, kreeg bekendheid door zijn vierdelige autobiografisc

Johnson, Graham

Johnson, Graham (geb. 1950) Engels pianist en musicoloog. Johnson is in de meest ware zin van het woord de `troonopvolger' van de vermaarde begeleider Johnson, James Louis (Jay Jay)

Johnson, James Louis (Jay Jay) (geb. 1924) Amerikaans jazztrombonist, de eerste beboptrombonist van betekenis. Speelde in de jaren veertig o.Johnson, James Weldon

Johnson, James Weldon (1871-1938) Amerikaans dichter en prozaschrijver en een der eerste negeradvocaten en -consuls van Amerika. Publiceerde Johnson, Lionel Pigot

Johnson, Lionel Pigot (1867-1902) Engels dichter en criticus, behorend tot de pessimistische generatie van 1890, die zich afkeerde van de heersende Johnson, Philip Cortelyon

Johnson, Philip Cortelyon (geb. 1906) Amerikaans architect, vertegenwoordiger van de internationale functionalistische stijl in de bouwkunst. Bouw

Johnson, Robert

Johnson, Robert (1914-1938) Amerikaans blueszanger en gitarist, een der belangrijkste figuren van de traditionele blues. Van grote invloed op de Johnson, Samuel

Johnson, Samuel (1709-1784) Engelands belangrijkste literator in het midden van de 18e eeuw. Hij stelde een woordenboek samen, verzorgde een Johnson, Uwe Klaus Dietrich

Johnson, Uwe Klaus Dietrich (1934-1984) Duits schrijver. Een van de belangrijkste romanciers van de naoorlogse Duitse literatuur. Zijn eerste roman,

Johnson, William Geary (Bunk)

Johnson, William Geary (Bunk) (1879-1949) Amerikaans jazztrompettist en kornettist. Een van de belangrijkste musici uit de klassieke jazz. Speelde Johnston, Jennifer

Johnston, Jennifer (geb. 1930) Iers schrijfster. Debuteerde in 1972 met 'The captains and the kings'. Schrijft over de Ierse problematiek vanuit wisselende Johns, Jasper

Johns, Jasper (geb. 1930) Amerikaanse kunstenaar; verwerkte voorwerpen uit het dagelijks leven in zijn schilderijen. Met zijn schilderijen van de John, Augustus Edwin

John, Augustus Edwin (1878-1961) Brits schilder en graficus; onderging op reizen naar het Europese vasteland invloeden van o.a. Rembrandt, El John, Elton

John, Elton (eig. Reginald Kenneth Dwight; geb. 1947) Brits popzanger, pianist en componist. Mede dank zij tekstschrijver Bernie Taupin ontwikkelde Joinville, Jean

Joinville, Jean (1224-1317) Frans geschiedschrijver en gouverneur van Champagne. Hij was zeer bevriend met Lodewijk de Heilige en trok met hem Jolivet, André

Jolivet, André (1905-1974) Frans componist. Jolivet studeerde bij Paul le Flem en Edgar Varèse en was in 1936 met Messiaen, Baudrier en Lesur een Jolson, Al

Jolson, Al (1886-1950) Amerikaans zanger en tekstdichter. Deed zich voor als neger. Kreeg bekendheid door de film 'The jazz singer' (1927). Bekende Jommelli, Niccolò

Jommelli, Niccolò (1714-1774) Italiaans componist. Jomelli studeerde te Napels en had met zijn eerste opera (l'Errore amoroso, 1737) onmiddellijk Jonas, Henri Charles

Jonas, Henri Charles (1878-1944) Nederlands schilder, glazenier en houtsnijder. Hoort met Eyck en Nicolas tot de grondleggers van de zgn. Limburgse Jonas, Siegfried

Jonas, Siegfried (geb. 1909) Zwitsers beeldhouwer, leerling aan de kunstacademie van Genève, waar o.a. James Vibert doceerde. Tijdens een verblijf Jonckbloet, Willem Jozef Andreas

Jonckbloet, Willem Jozef Andreas (1817-1885) Nederlands literatuurhistoricus, hoogleraar te Deventer (vanaf 1847), Groningen (vanaf 1854) en Jonckheere, Karel

Jonckheere, Karel (1906-1993) Vlaams dichter en literator. Jonckheere was leraar van 1929 tot 1945, staatsinspecteur van de openbare bibliotheken Jones jr., Quincy Delight

Jones jr., Quincy Delight (geb. 1933) Amerikaans jazztrompettist, bandleider en componist. Speelde in de jaren vijftig met Lionel Hampton en de

Jones, Allan

Jones, Allan (geb. 1937) Brits schilder, beïnvloed door o.a. Kitaj en Johns. Vertegenwoordiger van de Engelse pop art. Kenmerkend voor zijn werk Jones, Allen

Jones, Allen (geboren Melbourne 2 november 1946) Australisch autocoureur, werd in 1980 voor het Saudi-Williams team wereldkampioen in de formule Jones, Arne

Jones, Arne (geb. 1914) Zweeds beeldhouwer; leerling aan de Technische School en aan de kunstacademie in Stockholm. Zijn vroege werk is figuratief. Jones, Elvin Ray

Jones, Elvin Ray (geb. 1927) Amerikaans jazzdrummer. Speelde in de jaren vijftig o.a. in het kwintet van Pepper Adams en Donald Byrd. Kwam in Jones, Everest LeRoi

Jones, Everest LeRoi (geb. 1934) Afro-Amerikaans schrijver. Oeuvre staat in het teken van emancipatie der Afro-Amerikanen en speelde rol bij Black Jones, Grace

Jones, Grace (geb. 1952) Amerikaans popzangeres van Jamaicaanse afkomst, vooral bekend door haar exhibitionistische en decadente gedrag. Werd Jones, Henry Arthur

Jones, Henry Arthur (1851-1929) Engels toneelschrijver. Schreef voor zijn tijd gedurfde, zeer openhartige stukken over maatschappelijke problemen, Jones, Inigo

Jones, Inigo (1573-1652) Engels architect en decorateur; introduceerde na een reis naar Italië de stijl van Palladio in Engeland. Ontwierp o.a. Queen's Jones, James

Jones, James (geb. 1921) Amerikaans roman- en verhalenschrijver. Zijn eerste roman, 'From here to eternity' (1951), handelend over het verzet van Jones, Joseph Rudolph (Philly Joe)

Jones, Joseph Rudolph (Philly Joe) (1923-1985) Amerikaans jazzdrummer. Werd bekend als lid van het Miles Davis Quintet (jaren vijftig). Werkte Jones, Richard Myknee

Jones, Richard Myknee (geb. 1934) Afro-Amerikaans schrijver. Zijn oeuvre staat geheel in het teken van de emancipatie van de Afro-Amerikanen Jones, Robert Edmund

Jones, Robert Edmund (1887-1954) Amerikaans decorontwerper. Na zijn studie aan de Harvard University kwam J. in de theaterwereld terecht en Jones, Robert Elliott (Jonah)

Jones, Robert Elliott (Jonah) (geb. 1908) Amerikaans jazztrompettist; een van de belangrijkste uit het swingtijdperk. Speelde in de jaren dertig o.a.

Jones, Samuel (Sam)

Jones, Samuel (Sam) (1924-1981) Amerikaans jazzbassist. Achtereenvolgens werkzaam bij Les Jazz Modes, Kenny Dorham, Illinois Jacquet, Cannon

Jones, Thaddeus Joseph (Thad)

Jones, Thaddeus Joseph (Thad) (1923-1986) Amerikaans jazztrompettist en bandleider. Speelde trompet, kornet en bugel. Raakte met zijn trompetsolo's Jones, Tom

Jones, Tom (eig. Thomas Jones Woodward; geb. 1940) Brits popzanger, die vanaf midden jaren zestig veel succes oogstte met nummers als 'It's not Jones, Tommy Lee

Jones, Tommy Lee (geb. 1946) Amerikaans acteur. Afkomstig uit Texas, waar hij als jongeman in de olievelden werkte. Gerespecteerd bijrolacteur, Jong Dietschland

Jong Dietschland Driemaandelijks Vlaams literair tijdschrift, opgericht in 1898. Het voerde een stringent rooms-katholieke lijn onder het motto 'De Jonge Italianen

Jonge Italianen Groep Italiaanse kunstenaars, die in de nieuw expressionistische stijl van de jaren tachtig werken. Ook wel Transavantgarde genoemd. jongejannen

jongejannen Het spelen van een aantal belangrijke rollen in één toneelstuk, dat vanwege deze opzet wordt gekarakteriseerd als transformatieschets. Jongen, Joseph Marie Alphonse Nicolas

Jongen, Joseph Marie Alphonse Nicolas (1873-1953) Belgisch componist. Jongen studeerde aan het conservatorium te Luik en verwierf in 1897 Jongen, Léon Marie Victor Justin

Jongen, Léon Marie Victor Justin (1884-1969) Belgisch componist, broer van Joseph Jongen. Hij studeerde aan het conservatorium te Luik en verwierf Jongewaard, Leendert (Leen)

Jongewaard, Leendert (Leen) (1927-1996) Nederlands acteur. Jongewaard debuteerde in 1953 bij de toneelgroep Puck (later Centrum), waar hij Jonge, Frederik Jan Georg (Freek) de

Jonge, Frederik Jan Georg (Freek) de (geb. 1945) Nederlands cabaretier, debuteerde in 1967 met Bram Vermeulen als het duo 'Neerlands Hoop Jonghelinck, Jacob

Jonghelinck, Jacob (1530-1606) Vlaams renaissancebeeldhouwer, o.a. leerling van Cornelis Floris. Vervaardigde o.a. een bronzen graftombe van Jongh, Ludolf Leendertsz. de

Jongh, Ludolf Leendertsz. de (1616-1679) Nederlands schilder, leerling van Cornelis Saftleven. Jongh verbleef van 1635-42 in Frankrijk. Schilderde Jongkind, Johan Barthold

Jongkind, Johan Barthold (1819-1891) Nederlands schilder en aquarellist, leerling van Schelfhout. Werkte voornamelijk in Frankrijk. Wist, vooruit

jongleurs

jongleurs (Lat.: joculatores; joculari = schertsen) Middeleeuwse Franse artiesten die aan een bepaald hof waren verbonden of van stad tot stad trokk

Jongstra, Atte

Jongstra, Atte (geb. 1956 te Terwispel) Nederlands schrijver en criticus uit wiens oeuvre een grote voorliefde voor het eclectische, het encyclopedische Jong, Adrianus Michiel (A.M.)

Jong, Adrianus Michiel (A.M.) (1888-1943) Socialistisch geëngageerd romanschrijver. Hij studeerde voor onderwijzer, maar koos voor de journalistiek. Jong, Ate de

Jong, Ate de (geb. 1953) Nederlands filmregisseur. De Jong volgde de Filmacademie in Amsterdam. Zijn veelbelovende debuutfilm was 'Blindgangers' Jong, David de

Jong, David de (1898-1963) Nederlands schrijver. Hij debuteerde met verzen met een sterk socialistische inslag, maar na de bundels 'Eenzame opstandigheid' Jong, Dorothea Rosalie (Dola) de

Jong, Dorothea Rosalie (Dola) de (geb. 1911) Nederlands schrijfster, wier ervaringen tijdens WO II (vrijwel haar gehele familie werd gedeporteerd) Jong, Eelke de

Jong, Eelke de (1935-1987) Nederlands schrijver en journalist. Na een aantal jaren in de journalistiek (o.a. Vrije Volk, De Telegraaf, Haagse Post, Jong, Erica

Jong, Erica (geb. 1942) Amerikaans dichteres en schrijfster, die groot opzien verwekte met haar openhartige, feministische roman 'Fear of flying' (Het Jong, Geert de

Jong, Geert de (Gertrudis Alfonsina Clara; geb. 1951) Belgisch/Nederlands actrice. De Jong volgde de acteeropleiding van Studio Herman Teirlinck Jong, Germ de

Jong, Germ de (1886-1967) Nederlands schilder, tekenaar en etser. Vervaardigde dynamische, geabstraheerde bloemstillevens, stadsgezichten en landschappen. Jong, Jasperina de

Jong, Jasperina de (geb. 1938) Nederlands kleinkunstenares. Kwam omstreeks 1960 bij cabaret Lurelei, huwde in 1961 medeoprichter Erik Herfst Jong, Oebele Klaas Anne (Oek) de

Jong, Oebele Klaas Anne (Oek) de (geb. 1952) Nederlands schrijver. Had veel succes met 'Opwaaiende zomerjurken' (1979), een moderne ontwikkelingsroman. Jonkers, Marc

Jonkers, Marc (geboren te Tilburg 8-6-1945): Leraar moderne dans, balletcriticus en medeoprichter van het Spring Dance Festival in Utrecht. Sinds Jonkers, Philomène

Jonkers, Philomène (eig. Elisa Francisca J.; 1863-1933) Belgisch (Vlaams)/Nederlands toneelspeelster, gehuwd met de acteur Constant van Kerckhoven Jonk, Nicolaas (Nic)

Jonk, Nicolaas (Nic) (1928-1994) Nederlands beeldhouwer, maker van half-abstracte, half- figuratieve beelden met weelderige, ritmische vormen en Jonson, Benjamin (Ben)

Jonson, Benjamin (Ben) (1572-1637) Engels toneelschrijver, een der grote vertegenwoordigers van het Jacobean Drama. Schreef meesterlijke satiri

joodse beeldende kunst

joodse beeldende kunst Artistieke uitingen van joden, tot 1948 over de hele wereld verspreid, sedert die datum beschikkend over een eigen land, Jooss, Kurt

Jooss, Kurt (geboren te Wasseralfingen 12-1-1901 - overleden te Heilbronn 22-5-1979) Duits danser, choreograaf en pedagoog, vertegenwoordiger Joostens, Paul

Joostens, Paul (1889-1960) Vlaams schilder, dichter en schrijver. Hij bewonderde de Vlaamse Primitieven en onderging omstreeks 1914 de invloed Joosten, Guy

Joosten, Guy (geb. 1963) Belgisch regisseur en toneelleider. Joosten richtte samen met Luc Perceval het Vlaamse gezelschap De Blauwe Maandag Joplin, Janis

Joplin, Janis (1943-1970) Amerikaans rockzangeres, die aan het eind van de jaren zestig furore maakte met rauwe songs en sensationele voordracht. Joplin, Scott

Joplin, Scott (1868-1917) Amerikaans jazzpianist en componist van ragtimes. In de jaren negentig toonaangevend pianosolist in Saint Louis en Chicago. Jordaan, Johnny

Jordaan, Johnny (eig. Johan van Musscher; 1924-1989) Nederlands zanger. Als jongen van acht jaar zong Jan van Musscher smartlappen op straat Jordaan, Leendert Jurriaan

Jordaan, Leendert Jurriaan (1885-1980) Nederlands graficus. Tekenaar van politieke prenten voor 'Het Volk', 'De Notenkraker', 'De Groene Amsterdamm

Jordaens, Jacob

Jordaens, Jacob (1593-1678) Zuid-Nederlands schilder, leerling van Adam van Noort. Belangrijk Zuid-Nederlands historieschilder, samen met Rubens Jordanes

Jordanes Een uit een adellijke Gotische familie stammend christelijk-Latijns geschiedschrijver uit de eerste helft van de 6e eeuw. Van zijn hand zijn Jordan, Clifford Laconia

Jordan, Clifford Laconia (1931-1993) Amerikaans tenorsaxofonist. Jordan trad in de jaren vijftig op met rhythm and blues bands, o.a. met die van

Jordan, Neil

Jordan, Neil (geb. 1950) Iers regisseur en scenarist. Begon als scenario-assistent bij John Boorman. Overrompelende debuutfilm 'Angel' speelde zich Jordá, Enrique

Jordá, Enrique (geb. 1911) Spaans dirigent. Na zijn studie, o.a. bij Dupré, was Jordá achtereenvolgens dirigent van symfonieorkesten te Madrid (19

Joris, François Joseph

Joris, François Joseph (1851-1914) Vlaams beeldhouwer, studeerde aan de Academie van Antwerpen, waar hij in 1883 tot leraar werd benoemd. Joris, Godelieve Elisabeth Achiel Micheline (Lieve)

Joris, Godelieve Elisabeth Achiel Micheline (Lieve) (geb. 1953) Belgisch schrijfster. Lieve Joris doorliep de School voor Journalistiek in Utrecht, Jorn, Asger

Jorn, Asger (eig. Asger Oluf Jörgensen; 1914-1973) Deens beeldend kunstenaar en schrijver. Te Parijs leerling van Léger en Le Corbusier. Medeoprichter Jorssen, Jet

Jorssen, Jet (1919-1990) Vlaams schrijfster. Jet Jorssen studeerde aan de stedelijke Normaalschool in Antwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog Josephson, Ernst

Josephson, Ernst (1851-1906) Zweeds schilder, die van 1879-87 in Parijs verbleef waar hij zich afzette tegen de neoclassicistische traditie van de Jósika, Miklós

Jósika, Miklós (1794-1865) Hongaars romanschrijver, behorend tot een adellijk geslacht uit Transsylvanië. Hij schreef een groot aantal romantische Josjitosji

Josjitosji (1839-1892) Japans schilder, leerling van Koenijosji en een der laatste kunstenaars uit de bloeiperiode van de Japanse prentkunst. Zijn kleuren Josquin des Prés

Josquin des Prés (Josquin Desprez; ca. 1440-1521) Noord-Frans componist, belangrijkste vertegenwoordiger der Renaissance. Was overwegend werkzaam Josselin de Jong, Pieter de

Josselin de Jong, Pieter de (1861-1906) Nederlands schilder, studeerde o.a. aan de Antwerpse Academie, aan de Ecole des Beaux-Arts te Parijs en Jouhandeau, Marcel

Jouhandeau, Marcel (1888-1979) Frans romanschrijver, van 1912-49 leraar (Frans en Latijn). Hij is vooral bekend geworden als de scherpe observator journal intime

journal intime (Lat.: diurnus = dagelijks) Autobiografisch dagboek, dat in de Franse (pre)Romantiek zeer geliefd was (bijv. Journaux intimes van Benjamin journalistiek

journalistiek In een ruime opvatting van het begrip journalistiek zou men er alle vormen van nieuwsgaring, verslaggeving en openbaarmaking toe kunnen Jouvenet, Jean-Baptiste

Jouvenet, Jean-Baptiste (1644-1717) Frans schilder en decorateur, die in Parijs de protectie genoot van Le Brun. Na diens dood (1690) werd hij Jouvet, Louis

Jouvet, Louis (1887-1951) Een vooraanstaand Frans acteur en regisseur. Hij had grote invloed op het Franse theaterleven, vooral in de periode tussen Jouve, Pierre-Jean

Jouve, Pierre-Jean (1887-1976) Frans dichter en prozaïst. Zijn eerste invloeden waren die van het symbolisme (Rimbaud) en het unanimisme (Walt Jovellanos, Gaspar Melchior

Jovellanos, Gaspar Melchior (1744-1811) Spaans schrijver en politicus. Hij studeerde rechten en kreeg te Sevilla een aanstelling bij de Scala del Cr

Jovine, Francesco

Jovine, Francesco (1902-1950) Italiaans schrijver wiens geboortestreek Molise steeds de achtergrond vormt waartegen zijn verhalen, 'Il pastore sepolto' Joy Division

Joy Division Britse popgroep, die zich manifesteerde als de belangrijkste vertegenwoordiger van de doemgedachte binnen de new wave. Kort na de Joyce, James Augustine Aloysius

Joyce, James Augustine Aloysius (1882-1941)Iers dichter en romanschrijver. Joyce leefde het grootste deel van zijn leven in vrijwillige ballingschap Jozef (naam)

Jozef (naam) Hebreeuwse mannennaam met de betekenis 'Jahweh voege toe'. Naam van een aantal vorsten.

József Attila-díj

József Attila-díj (= József Atillaprijs) Een in 1950 ingestelde Hongaarse staatsprijs, genoemd naar de Hongaarse dichter Atilla József. De prijs wordt József, Attila

József, Attila (1905-1937) Grootste Hongaarse dichter in de periode tussen beide wereldoorlogen. Werd beïnvloed door surrealisme, ontwikkelde zich Juan de la Cruz

Juan de la Cruz (1542-1591) Spaans dichter. Hij gaf in de vorm van liefdesgedichten uitdrukking aan zijn mystieke ervaringen. Ieder van deze gedichten judaïstiek

judaïstiek Wetenschap die de joodse godsdienst, geschiedenis en literatuur bestudeert. Opgekomen in Duitsland ca. 1820 als studievak aan rabbijnenseminaries. Judda, Jo

Judda, Jo (1909-1985) Nederlands violist. Juda was een leerling van Carl Flesch en Oscar Back. Hij begon zijn loopbaan als concertmeester bij het Judd, Donald

Judd, Donald (1928-1994) Amerikaans beeldend kunstenaar. Judd was een van de zuiverste vertegenwoordigers van de 'minimal art', een stroming Judels, Nathan

Judels, Nathan (1815-1903) Nederlands toneelspeler en theaterdirecteur. Hij debuteerde als jongen in 1828, speelde enkele jaren jeugdtoneel bij Samuel Juhász, Ferenc

Juhász, Ferenc (geb. 1928) Hongaars dichter. Hij studeerde letteren en debuteerde in 1949 met de bundel 'Szárnyas csiko'. Hierna ontwikkelde hij

Juin, Hubert

Juin, Hubert (1926-1987) (eig. Loescher, Hubert) Franstalig Belgisch schrijver, dichter en criticus. In het begin van de jaren vijftig vestigde Juin zich Jünger, Ernst

Jünger, Ernst (1895-1998) Duits prozaschrijver. Junger is vooral van belang door zijn romans die de oorlog als thema hebben en waarin hij zijn ervaringen Jünger, Friedrich Georg

Jünger, Friedrich Georg (1898-1977) Duits wijsgerig auteur. Zijn boek 'Die Perfektion der Technik' (1946) was een sensatie en voorspelde de mili

Junges Deutschland

Junges Deutschland (Das Junge Deutschland) Verzamelnaam voor een aantal Duitse schrijvers die na de Julirevolutie van 1830 voor de literatuur Jung-Stilling, Johann Heinrich

Jung-Stilling, Johann Heinrich (eig. J.H. Jung; 1740-1817) Duits schrijver en oogheelkundige, vertegenwoordiger van de 'Sturm und Drang'. Bekeerde Juni, Juan de

Juni, Juan de (ca. 1507-1577) Spaans schilder van Franse afkomst. Zijn stijl ontwikkelde zich van Hoge Renaissance naar vroege barok en wordt gekenmerkt junk art

junk art Kunstwerken die zijn opgebouwd uit sterk vergankelijk (afval)materiaal. Hoewel Dada dit soort materiaal gebruikte, slaat de term op dit soort Junqueiro, Abílio Manuel Guerra

Junqueiro, Abílio Manuel Guerra (1850-1923) Portugees dichter. Hij studeerde rechten te Coimbra, was actief in het politieke leven, maar wijdde Jürgens, Curd

Jürgens, Curd (1915-1982) West-Duits acteur, ster van de Duitse traditionele commerciële film tussen 1935 en 1965. Onder meer 'Königswalzer' (1935), Jürgens, Udo

Jürgens, Udo (eig. Udo Jürgen Bockelmann; geb. 1934) Oostenrijks zanger en componist in het populaire genre. Werd bekend met songs als 'Jenny' Jurinac, Sena

Jurinac, Sena (eig. Srebenka Jurinac; geb. 1921) Joegoslavische zangeres (sopraan). Jurinac studeerde te Zagreb en debuteerde daar in 1942. In 1944 Jurres, Johannes Henricus

Jurres, Johannes Henricus (1875-1946) Nederlands schilder, etser en lithograaf. Hij onderging de invloed van Decamps en Delacroix, wat tot uitdruk

Jurriaans, Henk

Jurriaans, Henk (geb. 1941) Nederlands kunstenaar en psycholoog. Bekend in de jaren zeventig wegens de presentatie van zichzelf op excentrieke Jurriëns, Henny

Jurriëns, Henny (1949-1989) Nederlands danser. Na een opleiding aan de Arnhemse balletacademie en een paar jaar bij het Operaballet in Oslo werd Justus van Gent

Justus van Gent (vóór 1435-na 1480) Vlaams schilder, meestal vereenzelvigd met Joos van Wassenhove, vrijmeester te Antwerpen in 1460, lid van Jutra, Claude

Jutra, Claude (geb. 1930) Canadees filmregisseur, veel voor televisie. Bioscoopfilms onder meer 'Pierrot des bois' (1956), 'Les mains nettes' (1958), Juvarra, Filippo

Juvarra, Filippo (ook: Fillippo Juvara; 1678-1736) Italiaans architect, leerling van Carlo Fontana. Juvarrra werd in 1914 hofarchitect van Victor Amadeus Juvenalis, Decimus Junius

Juvenalis, Decimus Junius (eind 1e eeuw, begin 2e eeuw) Romeins satiricus. Van hem zijn 16 satiren bekend, waarin op kernachtige, humoristische juvenile drama

juvenile drama (toy theatre) Een in de 19e eeuw zeer populair kinderspeelgoed, dat latere toneelhistorici zeer veel waardevol materiaal heeft opgeleverd. juweel (lit.)

juweel (lit.) Prijs uitgeloofd op een landjuweel, een feestelijke wedstrijd tussen Rederijkerskamers. De prijzen bestonden uit zilveren drinkbekers, schalen Jørgensen, Jens Johannes

Jørgensen, Jens Johannes (1866-1956) Deens dichter en prozaschrijver. In zijn jeugd stond hij onder invloed van Georg Brandes en het darwinisme,

Kaandorp, Brigitte (geb. 1962) Nederlands cabaretière, poseert vaak als truttig huisvrouwtje dat barst van de onhandigheden. Debuteerde in 1983 met Kaaps-Hollandse stijl

Kaaps-Hollandse stijl Koloniale architectuur in Zuid-Afrika gedurende de 17e en 18e eeuw, geënt op de Nederlandse bouwkunst. Kenmerkend waren

kaarslichtje

kaarslichtje Oudhollandse benaming voor een schilderij, waarop een voorstelling, bij voorkeur van een brandende kaars, voorkomt. Vroege voorbeelden Kaart, Hans

Kaart, Hans (eig. Joannes Franciscus Jansen; 1920-1963) Nederlands toneelspeler en operazanger (tenor), neef van Johan Kaart, gehuwd met Caroline Kaart, Johannes Antonius (Johan)

Kaart, Johannes Antonius (Johan) (1897-1976) Nederlands toneelspeler. Hij debuteerde in 1915 bij de Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Kabakov, Ilya

Kabakov, Ilya (geb. 1933 ) Beeldend kunstenaar afkomstig uit de Oekraine, vanaf 1990 werkzaam in Europa en de VS Leefde in de Sovjet Unie van Kabak, Aäron Abraham

Kabak, Aäron Abraham (1880-1944) Pools (Hebreeuws) schrijver. Hij studeerde aan de universiteiten van Genève en Lausanne, ging in 1921 naar

Kabalevski, Dmitri Borisovitsj

Kabalevski, Dmitri Borisovitsj (1904-1987) Sovjetrussisch componist, leraar aan het conservatorium in Moskou. Kabalevski's muziek sluit direct aan kabinet (kunst)

kabinet (kunst) Oorspronkelijk een bijvertrek, naast en vaak in verbinding met een hoofdvertrek, goed afsluitbaar en geschikt voor berging; later ook Kaboeki

Kaboeki Japanse theatervorm, bestaande uit toneel, zang, muziek en dans. Typerend is dat alle rollen, ook die der vrouwen, (vanaf 1629) door mannen Kacere, John

Kacere, John (geb. 1920) Amerikaans schilder, die met zijn hyperrealistische schilderijen kritiek levert op de Amerikaanse cultuur en artistieke traditie; Kacic Miosic, Andrija

Kacic Miosic, Andrija (1704-60) Kroatisch dichter. Franciscaner monnik, schrijver van een leerboek over scholastische filosofie 'Elementa peripathetica Kadare, Ismail

Kadare, Ismail (geb. 1936) Albanees dichter, romancier en essayist. Door de ontoegankelijkheid van zijn eigen taal werd hij pas internationaal bekend Kaempfert, Bert

Kaempfert, Bert (1923-1980) Duits pianist, klarinettist, saxofonist, componist en arrangeur. Formeerde na WO II een band, die in de jaren vijftig in Kaffka, Margit

Kaffka, Margit (1880-1918) Hongaars schrijfster. Zij behoorde tot de arme adel, werd onderwijzeres, maar ging naar Boedapest, waar zij gedichten Kafka, Franz

Kafka, Franz (1883-1924) Duits schrijver, geldt algemeen als een van de belangrijkste Duitstalige schrijvers. Zijn romans en verhalen hebben pas na kaftan

kaftan Lang overkleed met lange mouwen dat voornamelijk in het Midden-Oosten wordt gedragen.

Kagel, Mauricio Raúl

Kagel, Mauricio Raúl (geb. 1931) Argentijns-Duits componist, een der meest vooruitstrevende van deze tijd. Ging in 1957 naar de Bondsrepubliek, Kage, Manfred

Kage, Manfred (geb. 1935) Duits kunstenaar en fotograaf, studeerde ook scheikunde. Stichtte in 1959 bij Stuttgart een instituut voor wetenschappelijke Kahlo de Rivera, Frida

Kahlo de Rivera, Frida (1907-1954) Mexicaans schilderes, gehuwd met Diego Rivera. Bouwde na een ernstig verkeersongeluk op 19-jarige leeftijd Kahnweiler, Daniel Henry

Kahnweiler, Daniel Henry (1884-1979) Frans kunsthandelaar en uitgever; kwam van oorsprong uit Duitsland. Stimulator van veel avant-gardistische Kahn, Gustave

Kahn, Gustave (1859-1936) Frans dichter en schrijver. Na zijn studies en een verblijf in Algiers (1882-86) werd hij te Parijs een der grote voorvechters Kahn, Louis Isidore

Kahn, Louis Isidore (1901-1974) Amerikaans architect van Estische afkomst. In zijn eclectische stijl zijn zowel invloeden van het classicisme als van Kainz, Josef

Kainz, Josef (1858-1910) Oostenrijks toneelspeler. Hij debuteerde in 1874 te Wenen, speelde van 1877-83 te Leipzig en ging daarna naar het Deutsches Kaiser, Georg

Kaiser, Georg (1878-1945) Duits expressionistisch toneelschrijver. Rebelleerde in zijn ca. 70, virtuoos geschreven stukken tegen de verderfelijke invloed kakemono

kakemono Japanse verticale rolschildering van papier of zijde, gemonteerd op weefsel met houten of ivoren stokjes aan ieder einde. Voor ieder jaargetijde Kalatozov, Michaïl Konstantinovitsj

Kalatozov, Michaïl Konstantinovitsj (1903-1973) Russisch filmregisseur, bekend geworden door de gevoelige liefdesfilm 'Als de kraanvogels overvliegen' Kaléko, Mascha

Kaléko, Mascha (1912-1975) Pools (Duitstalig) schrijfster. K. bracht haar jeugd door in Berlijn en werkte daar mee aan verschillende literaire tijdschriften. Kalevala-epos

Kalevala-epos Fins heldenepos, spelend in de tijd der Vikingen. Hoewel de ontstaanstijd ver in het verleden ligt, is het aan Elias Lönnrot te danken Kalff, Gerrit

Kalff, Gerrit (1856-1923) Nederlands literatuurhistoricus. Hij promoveerde op het omvangrijke proefschrift 'Het lied in de Middeleeuwen' (1883), daarna Kalff, Willem

Kalff, Willem (ook Kalf; 1619-1693) Nederlands stillevenschilder, leerling van Pot. Schilderde aanvankelijk sobere keukenstukken, later weelderige Kalinowski, Horst Egon

Kalinowski, Horst Egon (geb. 1924) Duits beeldend kunstenaar; maakte aanvankelijk collages en na 1965 grafzerken, kisten en deuren van leer en

Kalkar, Jan Joest van

Kalkar, Jan Joest van (Jan Joest, Joest van Kalkar; 1455/60-1519) Neder-Rijns schilder, die vermoedelijk werkte in het atelier van Gerard David en Kalkar, Jan Steven van

Kalkar, Jan Steven van (1499-1546/50) Neder-Rijns schilder en houtsnijder. Was in Venetië leerling van Titiaan. Beroemd door zijn anatomische Kalkbrenner, Friedrich Wilhelm Michael

Kalkbrenner, Friedrich Wilhelm Michael (1785-1849) Duits pianist en componist. Kalkbrenner studeerde o.a. bij Louis Adam te Parijs, waar hij v

Kallen, Henricus Franciscus van der

Kallen, Henricus Franciscus van der (1904-1964) Nederlands schrijver van detectiveromans onder het pseudoniem Havank. Van der Kallen was kalligrafie

kalligrafie In verschillende culturen hebben teksten waarvan de letter- of karaktertekens met de hand zijn gevormd, naast de functie van het overbrengen kalligram

kalligram (Fr.: calligramme) Vorm van visuele poëzie waarbij de versregels zo geordend zijn dat ze als de omtrekken van een tekening werken en de Kálmán, Imre (Emmerich)

Kálmán, Imre (Emmerich) (1882-1953) Hongaars componist. Studeerde te Boedapest, ging 1908 naar Wenen en werd daar een der groten van de Kalma, Douwe

Kalma, Douwe (1896-1963) Veelzijdig Fries letterkundige, beïnvloed door de Angelsaksische cultuur (hij doceerde Engels). Stichtte in 1915 Jongfriese Kamadjojo, Indra

Kamadjojo, Indra (1906-1992) Nederlands danser. Geboren in Nederlands-Indië, werd Indra Kamadjojo al op jeugdige leeftijd onderricht in de Javaanse Kamagurka

Kamagurka (eig. Luk Zeebroek) Belgisch cartoonist en performer; treedt op bij speciale gelegenheden, vaak vergezeld van zijn compagnon Herr Seele. Kamasoetra

Kamasoetra Vermoedelijk uit de 4e eeuw stammende, in het Sanskriet geschreven Indiase leidraad der liefdeskunst, vergelijkbaar met Ovidius' 'Kunst Kamerlingh Onnes, Harm Henrick

Kamerlingh Onnes, Harm Henrick (1893-1985) Nederlands schilder, beeldhouwer, keramist en glazenier. Leerling van zijn vader Menso Kamerlingh Kamerlingh Onnes, Menso

Kamerlingh Onnes, Menso (1860-1925) Nederlands schilder en aquarellist, broer van Heike Kamerlingh Onnes; vader van Harm Kamerlingh Onnes. kamermuziek

kamermuziek Oorspronkelijk alle muziek die niet bestemd was voor kerkelijk gebruik, waarbij het begrip kamer betrekking had op het beheren van kamerspel

kamerspel Een stuk dat zich door een beperkt gebruik van theatrale middelen en een kleine bezetting goed leent voor opvoering in een kleine ruimte. kamertheater

kamertheater (vestzaktheater) Klein theater waar met een minimum aan middelen gewerkt wordt. Een goed voorbeeld van zo'n experimenteel theatertje kamertoneel

kamertoneel (salon fermé) Ontstond in de 19e eeuw door het toneel geheel af te sluiten met drie wanden en een plafond.

Kaminaljuyú

Kaminaljuyú Ruïnenstad bij Guatemala Stad, belangrijk centrum van Maya-cultuur. Hier zijn resten aangetroffen van grote piramides, terreinen voor Kaminski, Heinrich

Kaminski, Heinrich (1886-1946) Duits componist. Kaminski studeerde te Heidelberg en Berlijn en was gedurende enkele jaren (1930-33) zowel dirigent Kammerspielfilm

Kammerspielfilm Duitse filmstijl uit het begin der jaren twintig, gekenmerkt door eenheid van tijd, plaats en handeling en weinig, soms anonieme acteurs. Kampen, Anthony Cornelis van

Kampen, Anthony Cornelis van (1911-1991) Nederlands schrijver van ten dele historische reis- en avonturenromans, waarin de zee een grote rol Kamphuis, Gerrit

Kamphuis, Gerrit (geb. 1906) Nederlands dichter en essayist. Hij studeerde letteren te Amsterdam en behoort tot de christelijke auteurs. Van 1937-Kampmann, Hack

Kampmann, Hack (1856-1920) Deens architect, studeerde in Kopenhagen en Parijs. Zijn neoclassicistische architectuur is representatief voor het bouwen Kanafani, Ghassan Fayiz

Kanafani, Ghassan Fayiz (1936-1972) Palestijns journalist en schrijver, die in 1948, tegelijk met 800.000 amdere Palestijnen, voor de Israëlische Kandinski, Vassili Vassilevitsj

Kandinski, Vassili Vassilevitsj (1866-1944) Uit Rusland afkomstig Frans-Duits schilder. Kandinski wordt gerekend tot de pioniers van de moderne Kändler, Johann Joachim

Kändler, Johann Joachim (1706-1775) Duits beeldhouwer en porseleinmodelleur. Had vanaf 1740 de leiding van de porseleinfabriek te Meissen. Kane, John

Kane, John (1860-1934) Amerikaans schilder, die, na werkzaam geweest te zijn als fabrieksarbeider, ca. 1910 begon met het maken van decoraties Kane, Paul

Kane, Paul (1810-1871) Canadees schilder, die in 1819 als Iers emigrant in Toronto aankwam. Hij begon zijn carrière als rondtrekkend portretschilder Kanka, Franz Maximilian

Kanka, Franz Maximilian (1674-1766) Boheems architect. Studeerde in Italië en ontwierp vooral religieuze bouwwerken en kastelen in zijn vaderlan

Kanovitz, Howard

Kanovitz, Howard (geb. 1929) Amerikaans schilder, belangrijk vertegenwoordiger van het hyperrealisme. Door het losmaken van alledaagse zaken Kano-school

Kano-school Japanse schilderschool, ontstaan begin 15e eeuw. Oprichter was Masanoboe Kano (ca. 1434-1530). Vertoonde veel Chinese invloeden

Kansas City jazz

Kansas City jazz Jazzstijl die in de periode 1927-35 in de stad Kansas City tot ontwikkeling kwam. Sterk verwant aan de swing. Kenmerkt zich door kant

kant Weefsel, bestaande uit een vlechtwerk van draden die met behulp van een naald of klossen gekruist of geslingerd zijn, zodat een netwerk van sierlijke kanteel

kanteel (ook: tinne, tand) Elk van de opstaande delen van de getande bovenzijde van de borstwering van middeleeuwse burcht- en stadsmuren en -torens. kantelaaf

kantelaaf Neg, dagkant, vooruitspringend muurwerk om een kozijn, platte voorzijde van de kozijnomlijsting. Overgangsgeleding tussen een muur en kantharos

kantharos Antieke drinkbeker op voet uit de Hellenistische en Romeinse tijd. Vervaardigd van metaal, meestal voorzien van twee grote oren aan de Kantor, Tadeusz

Kantor, Tadeusz (1915-1990) Pools schilder en theatermaker. Kantor werd bekend met zijn in 1955 in Krakau opgerichte avant gardegezelschap Cricot kanttekening

kanttekening Verklarende aantekening (in de marge); opmerking, commentaar.

Kant, Hermann

Kant, Hermann (geb. 1926) Duits schrijver, werd bekend door de roman 'Die Aula' (1965), een geestig verhaal over de nieuwe studiemogelijkheden Kányádi, Sándor

Kányádi, Sándor (geb. 1925) Hongaars dichter, behorend tot de in Roemenië wonende Hongaarstalige minderheid. In zijn eerste bundel, 'Virágzik Kan, Willem Cornelis (Wim)

Kan, Willem Cornelis (Wim) (1911-1983) Nederlands cabaretier, sedert 1933 gehuwd met cabaretière Corrie Vonk. Speelde van 1931-35 bij Cor Ruys kapel (muz.)

kapel (muz.) Oorspronkelijk het gedeelte van de kerk dat bestemd was voor de godsdienstoefening, later de naam voor het ensemble (vocaal of instrumentaal) kapitaal (lit.)

kapitaal (lit.) Hoofdletter.

kapiteel

kapiteel (Lat.: capitellum = hoofdje) Kopstuk van een klassieke zuil, pijler of pilaster, in het algemeen dienend om de gedragen last - een architraaf, kapittel (lit.)

kapittel (lit.) (Bijbel)hoofdstuk.

Kapoor, Anish

Kapoor, Anish (geb. 1954) Engels beeldhouwer. Maakte vanaf ca 1980 installaties van abstracte, sensuele vormen waarop een fluwelig laagje pigment Kapper, Samuel Nathan

Kapper, Samuel Nathan (1817-1887) Nederlands zanger en acteur. Hij debuteerde als zanger te Amsterdam in het theater Mille Colonnes (1830) Kapp, Julius

Kapp, Julius (1883-1962) Duits muziekhistoricus en publicist. Hij studeerde muziekgeschiedenis, waarin hij in 1906 promoveerde. Hij was van 1920-Kaprow, Allan

Kaprow, Allan (geb. 1927) Amerikaans beeldend kunstenaar, promotor van junk art. Organiseerde in New York in 1959 de eerste happening. Tevens Karajan, Herbert von

Karajan, Herbert von (1908-1989) Oostenrijks dirigent. Al tijdens zijn schooljaren in Salzburg kreeg Von Karajan muziekles aan het Mozarteum. In karakterkomedie

karakterkomedie Komedie waarin de handeling ondergeschikt is gemaakt aan de psychologische analyse. Voorbeeld: Volpone, or the fox (1606) van karavanserai

karavanserai In islamitische landen een gebouw, bedoeld als pleisterplaats aan belangrijke handelswegen. Vaak als een vesting ommuurd, biedt onderdak Karel

Karel Mannennaam, afgeleid van het Oudhoogduitse Charal, hetgeen (vrije) man betekent. Naam komt in verschillende talen voor: Karl (Duits en Zweeds), Karel ende Elegast

Karel ende Elegast Omstreeks 1200 ontstaan Middel-Nederlands ridderepos, een der vele verhalen over Karel de Grote. Karel krijgt 's nachts van een Karelromans

Karelromans Frankische ridderromans uit de 12e en 13e eeuw waarin Karel de Grote centraal staat en behorend tot de Chansons de Geste. Door versmelting Karg-Elert, Sigfrid

Karg-Elert, Sigfrid (1877-1933) Duits componist en muziektheoreticus. Karg-Elert studeerde te Leipzig aan het conservatorium, waar hij in 1919 benoemd kariatide

kariatide (caryatide) Gebeeldhouwde vrouwenfiguur die in de Griekse bouwkunst de functie van zuil vervult. Beroemd zijn de kariatide van het Erechtheion karikatuur

karikatuur (It.: caricare = belasten, overdrijven) 1. Spotprent: afbeelding die door overdrijving of vertekening van de kenmerkende vormen, trekken Karinthy, Frigyes

Karinthy, Frigyes (1887-1938) Hongaars journalist en schrijver. Zijn literaire karikaturen onderscheiden zich door een intelligente humor, waarmee

Karklins, Valdemars

Karklins, Valdemars (1906-64) Lets vertaler, roman- en toneelschrijver, die het grootste deel van zijn leven in de VS woonde, waar hij o.a. werk van Karlfeldt, Erik Axel

Karlfeldt, Erik Axel (1864-1931) Zweeds dichter. Hij studeerde te Uppsala en was van 1900-12 bibliothecaris. Daarna werd hij secretaris van de Zweedse Karli

Karli Plaats in India in de deelstaat Maharashtra met een in de rotsen uitgehouwen tempelcomplex, waarschijnlijk gewijd aan de god Sjiva, daterend Karlmeinet

Karlmeinet Een omstreeks 1320 ontstane Middel-Hoog-Duitse compilatie van zes afzonderlijke epen rondom Karel de Grote, bestaande uit 'Carolus Karloff, Boris

Karloff, Boris (eig. William Henry Pratt; 1887-1969) Brits-Amerikaans filmacteur, wiens rol als het monster in 'Frankenstein' (1931) tot gevolg had Karloman

Karloman Leden uit het geslacht der Karolingen. Karloman (gest. 754), zoon en opvolger van Karel Martel, bestuurde met zijn broer Pepijn de Korte Karnak

Karnak Complex religieuze gebouwen in Egypte aan de oostelijke Nijloever nabij het antieke Thebe. Amontempel.

Karolingische renaissance (kunst)

Karolingische renaissance (kunst) Bloeiperiode van wetenschap en cultuur in de 8e en 9e eeuw, aanvangend met het bewind van Karel de Grote. Karolingische renaissance (lit.)

Karolingische renaissance (lit.) Bloeiperiode van wetenschap en cultuur, die begon met het bewind van Karel de Grote en eind 9e eeuw eindigde Karsavina, Tamara Platonovna

Karsavina, Tamara Platonovna (geboren te Sint Petersburg 9-3-1885 - overleden te Beaconsfield 26-5-1978) Russisch-Brits balletdanseres. Debuteerde Karsemeijer, Alexander Leopold Ferdinand (Lex)

Karsemeijer, Alexander Leopold Ferdinand (Lex) (1912-1991) Nederlands zanger, arrangeur en koorleider. Karsemeijer begon zijn carrière als tenor Karsen, Kaspar

Karsen, Kaspar (1810-1896) Nederlands schilder; maakte reizen naar Duitsland en Oostenrijk. Geldt als een van de beste schilders van romantische Karsen, (Johan) Eduard

Karsen, (Johan) Eduard (1860-1941) Nederlands schilder, tekenaar en etser, opgeleid door zijn vader Kaspar Karsen en aan de Rijksacademie te Am

Karsunke, Yaak

Karsunke, Yaak (geb. 1934) Duits schrijver. Na zijn studie rechten en toneelwetenschap was K. van 1957-64 werkzaam als arbeider. Hij was medeoprichter Kars, Theo

Kars, Theo (geb. 1940) Nederlands schrijver, oprichter van het literaire tijdschrift Tegenstroom (1964). Hij schrijft psychologische romans met een karton (kunst)

karton (kunst) Ontwerp voor een kunstwerk (fresco, mozaïek, glasraam of tapijt) op ware grootte. Bewaard gebleven zijn onder meer de kartons van Kasack, Hermann

Kasack, Hermann (1896-1966) Duits schrijver. K. studeerde Germaanse taalwetenschap en economie in Berlijn en München, was van 1920-25 we

Kasai

Kasai 1. Prov. in Congo (Zaïre), verdeeld in twee regio's; 325.183 km2, ca. 6.325.000 inw. Hoofdstad Oost-Kasai: Mbuji-Mayi; hoofdstad West-Kasai: Kasakov, Matvej Fjodorovitsj

Kasakov, Matvej Fjodorovitsj (ca. 1733-1812) Russisch architect, wiens neoclassicistische architectuur op het Russische bouwen van zijn tijd van Kasander, Kees

Kasander, Kees (geb. GIN:)Nederlands producent. Kasander, voormalig adjunct-directeur van het Internationale Filmfestival Rotterdam, heeft samen kasba

kasba Versterkte binnenstad in Noord-Afrikaanse steden. In Marokko de kleine versterkte vestingen in het land. In Algerije en Egypte ook naam voor Kaschnitz, Marie Luise

Kaschnitz, Marie Luise (eig. Marie Luise von Kaschnitz-Weinberg; 1901-1974) Duits schrijfster van adellijke afkomst. In 1925 trouwde zij de archeoloog Kasdan, Lawrence

Kasdan, Lawrence (geb. 1949) Amerikaans regisseur en scenarioschrijver. Auteur van succesvol verfilmde scenario's voor producent George Lucas, Kasic, Bartulo

Kasic, Bartulo (1575-1650) Schrijver en grammaticus. Kasic was jezuïet en tijdens de katholieke restauratie werkzaam als missionaris in Dubrovnik, Kasperl

Kasperl Komische hoofdfiguur uit het Duitse poppentheater (cf. Jan Klaassen, Guignol).

Kasper, Ludwig

Kasper, Ludwig (1893-1945) Duits beeldhouwer. Studeerde aan de academie van München, maakte reizen naar Parijs, Berlijn en Griekenland en werd Kassies, Jan

Kassies, Jan (1920-1995) Nederlands cultuurideoloog. Kassies heeft zich zijn hele leven ingezet voor de integratie van kunst in de maat-schappij. Kassner, Rudolf

Kassner, Rudolf (1873-1959) Oostenrijks schrijver en cultuurfilosoof. Hij studeerde in Wenen en Berlijn filologie, geschiedenis en filosofie, waarn

Kasteele, Pieter Leonard van de

Kasteele, Pieter Leonard van de (1748 - 1810) Nederlands staatsman, jurist en dichter. Begon zijn loopbaan als pensionaris van Haarlem. Wegens kastelen

kastelen (burchten) Oorspronkelijk de aanduiding van versterkte woningen van edellieden. Het woord is via het Oudfranse chastel afgeleid van het Kästner, Erich

Kästner, Erich (1899-1974) Duits schrijver. Na WO I studeerde Kästner Germaanse taalwetenschap waarin hij in 1925 promoveerde. Tijdens het Derde Kast, Pierre

Kast, Pierre (geb. 1920) Frans filmregisseur en journalist, werkte met Henri Langlois aan Cinemathèque française. Medewerker van Cahiers du Cinema katafalk

katafalk Pronkbaar waarop bij rouwplechtigheden van overleden aanzienlijke personen de doodskist wordt geplaatst (in kerken), omgeven door rouwkleden, Katajev, Valentin Petrovitsj

Katajev, Valentin Petrovitsj (1897-1986) Sovjetrussisch schrijver van romans, toneelstukken en kinderboeken. Werd beroemd door zijn satirische Katchen, Julius

Katchen, Julius (1926-1969) Amerikaans pianist. Katchen debuteerde reeds in 1937 te Philadelphia. In 1946 vestigde hij zich te Parijs en ondernam Kate, Herman Frederik Carel ten

Kate, Herman Frederik Carel ten (1822-1891) Nederlands schilder en lithograaf, broer van Jan Jacob Lodewijk ten Kate, leerling van Cornelis Kruseman. Kate, Jan Jacob Lodewijk ten

Kate, Jan Jacob Lodewijk ten (1819-1889) Nederlands theoloog en dichter. Nog voor hij in 1838 theologie ging studeren, gaf hij in 1836 een bundel Kate, Lambert ten

Kate, Lambert ten (1674-1731) Nederlands taalkundige, legde de basis voor de wetenschappelijke etymologie en de historisch-vergelijkende taalwetenschap.

Kate, Mari ten

Kate, Mari ten (eig. Johan Maria Henri; 1831-1910) Hollands schilder, broer en leerling van Herman F.C. Studeerde aan de Kunstacademie in Den kathedraal van Auvergne

kathedraal van Auvergne Andere naam voor de Notre-Dame-du-Port te Clermont-Ferrand, de mooiste kathedraal van het gebied.

Katrijn

Katrijn Feeksachtige vrouw van Jan Klaassen.

Katsaris, Cyprien

Katsaris, Cyprien (geb. 1951) Frans pianist en componist. Katsaris begon op driejarige leeftijd `autodidactisch' (hij woonde met zijn ouders in Kameroen) Katsoekawa Sjoenei

Katsoekawa Sjoenei (1762-1819) Japans schilder, leerling van Sjoenjo. Bekend om zijn dramatische prenten van acteurs en soemo (Japans worstelen), Katzenelson, Judah Leib Benjamin

Katzenelson, Judah Leib Benjamin (1846-1917) Russisch (Hebreeuws) schrijver en arts. Nog voor hij medicijnen ging studeren aan de Militaire Kat, Otto Boudewijn de

Kat, Otto Boudewijn de (1907-1995) Nederlands schilder. De Kat richtte in 1946 samen met Kees Verwey de Nederlandse Aquarellistenkring op en Kauffmann, Maria Anna Catharina (Angelica)

Kauffmann, Maria Anna Catharina (Angelica) (1741-1807) Zwitsers schilderes, werkzaam te Londen (1766-81) en Italië (na 1782). Maakte talrijke Kaufman, George Simon

Kaufman, George Simon (1899-1961) Amerikaans toneelschrijver, die in samenwerking met een aantal andere schrijvers, vele zeer succesvolle kome

Kaufman, Philip

Kaufman, Philip (geb. 1936) Amerikaans filmregisseur, die na een reeks films als 'The Great Northfield, Minnesota Raid' (1972), 'The white dawn' Kaulbach, Wilhelm von

Kaulbach, Wilhelm von (1805-1874) Duits schilder en illustrator, studeerde bij Peter Cornelius, wiens stijl, ontleend aan de Italiaanse Renaissance Kaurismäki, Aki

Kaurismäki, Aki (geb. 1957) Fins filmregisseur en -scenarioschrijver. Samen met zijn broer Mika (geb. 1955), wierf Aki Kaurismäki internationale Kawabata, Jasoenari

Kawabata, Jasoenari (1899-1972) Japans schrijver, belangrijk vertegenwoordiger van de neosensualisten rond het tijdschrift 'Boengei djidai' (Literair Kawara, On

Kawara, On (geb. 1933) Japans beeldend kunstenaar, vertegenwoordiger van conceptual art. Bekend van consequent doorgevoerde tijd/plaatsdocumentaties Kaye-Smith, Emily Sheila

Kaye-Smith, Emily Sheila (1887-1956) Engels roman- en verhalenschrijfster. Voornaamste achtergrond in haar werk is haar geboortestreek Sussex. Kaye, Danny

Kaye, Danny (1913-1987) (eig. Kaminsky, David Daniel) Amerikaans acteur. Danny Kaye begon zijn loopbaan in het New Yorkse circuit van vaudeville-Kay, Connie

Kay, Connie (geb. 1927) Amerikaans jazzdrummer. Werkzaam bij Miles Davis (1944-45), de band van Cat Anderson (1945) en het combo van Lester Kazakova, Rimma Fjdorovna

Kazakova, Rimma Fjdorovna (geb. 1932) Sovjetrussisch dichteres. Haar eerste bundel 'Wij zullen elkaar in het Oosten ontmoeten' verscheen in 19

Kazakov, Joeri Pavlovitsj

Kazakov, Joeri Pavlovitsj (geb. 1927) Sovjetrussisch schrijver van voornamelijk korte verhalen. Van beroep contrabassist. Debuteerde in 1952 en Kazantzákis, Nikos

Kazantzákis, Nikos (1883-1957) Grieks schrijver, jurist en journalist; in 1945 korte tijd minister. Contacten met Sovjet-Unie en China; Internationale Kazan, Elia

Kazan, Elia (geb. 1909) Amerikaans acteur en toneelregisseur. Debuteerde tegen het einde van de jaren dertig als filmer. Hij was een van de oprichters Kazimierz

Kazimierz (Casimir) Vorsten van Polen: Kazimierz I Restaurator (Pools: Odnowiciel; 1016-1058), vorst (1034-58) uit het huis der Piasten, zoon van kazoo

kazoo Blaasinstrument. In zijn primitiefste vorm een zakkammetje met daarover heen een sigarettenvloeitje. Wordt tot resonantie gebracht door er met Keach, Stacy

Keach, Stacy (geb. 1941) Amerikaans acteur met meer talent dan persoonlijkheid. Films onder meer 'The heart is a lonely hunter' (1968), 'End of the Kean, Edmund

Kean, Edmund (1789? -1833) Engels toneelspeler. Na een wederwaardigheden rijke jeugd koos hij voor het toneel, huwde in 1808 de actrice Mary Keating, Henry Reymond Fitzwalter

Keating, Henry Reymond Fitzwalter (geb. 1926) Engels schrijver van detectiveromans en tot 1960 werkzaam als journalist. K.'s eerste romans, zoals Keaton, Buster

Keaton, Buster (eig. Joseph Francis Keaton; 1895-1966) Amerikaans filmacteur, een der grootste komische sterren van de zwijgende film. Zijn ouders Keaton, Diane

Keaton, Diane (eig. Diane Hall; geb. 1949) Amerikaans actrice, debuteerde in musical 'Hair' (1968). Was de vriendin van Woody Allen en speelde Keaton, Joseph Francis (Buster)

Keaton, Joseph Francis (Buster) (1895-1966) Amerikaans filmacteur, een der grootste komische sterren van de stomme film. Keaton speelde steeds Keats, John

Keats, John (1795-1821) Brits dichter, een der groten van de romantische Engelse literatuur. Schreef prachtige sonnetten, maar is vooral beroemd door Keep going

Keep going Ballet van Hans van Manen, dat in 1971 in de Deutsche Oper am Rhein te Düsseldorf in première ging; de titel is een citaat uit het derde keerdicht

keerdicht Gedicht met telkens terugkerende (slot)regel.

keerrijm

keerrijm Stock, stokregel

Keersmaeker, Anna Teresa de

Keersmaeker, Anna Teresa de (1960): Vlaamse danseres en choreografe. Zij onderging haar belangrijkste dansvorming tussen 1978 en 1980 bij keervers

keervers Refrein van een gedicht.

Keesing, Elisabeth Emmy van Tricht-

Keesing, Elisabeth Emmy van Tricht- (geb. 1911) Nederlands schrijfster. Zij studeerde Nederlands en geschiedenis, promoveerde in 1939 en werd, Kee, Cor

Kee, Cor (geb. 1900) Nederlands organist. Kee was werkzaam te Westzaan, Koog aan de Zaan en te Amsterdam (o.a. Lutherse Kerk). In 1960 werd Kee, Piet

Kee, Piet (geb. 1927) Nederlands organist en componist, zoon van Cor Kee; studeerde bij zijn vader en Anthon van der Horst. In 1952 werd hij organist Keilberth, Joseph

Keilberth, Joseph (1908-1968) Duits dirigent. Keilberth begon als koorrepetitor van het Stadstheater te Karlsruhe en kreeg daar in 1935 de leiding Keillor, Garrison

Keillor, Garrison (Gary Edward; geb. 1942) Amerikaanse schrijver en radiopresentator die in de periode 1974-1987 gastheer was van het `lokale' programma Keil, Bernhard

Keil, Bernhard (Bernardo Monsu; 1624-1687) Deens schilder, die o.a. bij Rembrandt in de leer was (1642-44). Vertrok in 1651 naar Italië. Werd in Keitel, Harvey

Keitel, Harvey (geb. 1941) Amerikaans acteur. Keitel volgde de toneelopleiding bij Lee Strasberg en was verbonden aan de Actors' Studio te New York. Keizerlijk Ballet van Sint Petersburg

Keizerlijk Ballet van Sint Petersburg Dit oudste balletgezelschap van Rusland trad voor het eerst in 1738 op in het Grote Theater (Bolsjoi Teater) keizersage

keizersage Middeleeuwse sage rond koningen en keizers die na hun dood in een berg zouden zijn opgenomen en daar voortleven om ooit hun volk Keldermans, familie

Keldermans, familie (eig. Van Mansdale) Geslacht van Brabantse bouwmeesters, steen-en beeldhouwers en glasschilders, vnl. werkzaam in Braban

Kelder, Antonius Bernardus (Toon)

Kelder, Antonius Bernardus (Toon) (Antonius Bernardus; 1894-1973) Nederlands schilder, etser en beeldhouwer. Schilderde tot 1945 in een rom

kelim

kelim Tapijt in vlak weefsel met ajoureffect, dat ontstaat door de inslagdraad bij kleurwisseling te keren zonder met de aansluitende draad te worden kelk (godsd.)

kelk (godsd.) Beker gebruikt bij de viering van het Heilig Avondmaal of de eucharistie. Veelal zeer fraai bewerkt. Mocht na de 10e eeuw slechts van Kelk, Cornelis Jan (Cees)

Kelk, Cornelis Jan (Cees) (1901-1981) Nederlands schrijver en dichter. Hij studeerde enige tijd letteren, was daarna werkzaam in boekhandel en uit

Kellenbach, Peter

Kellenbach, Peter (geb. 1914) Nederlands pianist en componist. Hij studeerde aan het Haags conservatorium, maar koos de lichte muziek als cabaretpianist. Kellendonk, Franciscus Gerardus Petrus (Frans)

Kellendonk, Franciscus Gerardus Petrus (Frans) (1951-1990) Nederlands schrijver. Kellendonk studeerde Engelse taal- en letterkunde in Nijmegen Keller, Gerard

Keller, Gerard (1829-1899) Nederlands schrijver, van 1850-64 stenograaf voor de Eerste en Tweede Kamer, daarna redacteur van de Arnhemsche Courant. Keller, Gottfried

Keller, Gottfried (1818-1890) Zwitsers (Duits) schrijver. Koos na opleiding tot landschapschilder, voor literatuur en werd belangrijk vertegenwoordiger Keller, Hans

Keller, Hans (geb. 1937) Nederlands film- en televisieregisseur. Hans Keller begon bij de redactie van de KRO, waar hij vele kunst- en literaire programma's Keller, Helen Adams

Keller, Helen Adams (1880-1968) Amerikaans prozaschrijfster. Op anderhalfjarige leeftijd werd ze blind en doof, maar leerde later spreken en braille Keller, Marthe

Keller, Marthe (geb. 1947) Zwitsers filmactrice, die na een ski- ongeluk haar balletcarrière moest afbreken. Films o.a. 'Les caprices de Marie' (1968), Kelly, Ellsworth

Kelly, Ellsworth (geb. 1923) Amerikaans beeldend kunstenaar; wordt gerekend tot postpainterly abstraction en ook de hard edge. Zijn werk draagt een Kelly, Eugene Curran (Gene)

Kelly, Eugene Curran (Gene) (1912-1996) Amerikaans acteur, danser en zanger. Kelly had zijn eerste grote rol in de Broadway-musical 'Pal Joey' Kelly, Grace Patricia

Kelly, Grace Patricia (1929-1982) Amerikaans filmactrice, wier succesvolle carrière eindigde na huwelijk met prins Rainier III van Monaco (1956). Kelmscott Press

Kelmscott Press Handpersdrukkerij opgericht in 1891 door William Morris te Hammersmith (Londen); drukte hier boeken in de door hem gepropageerde Keltische kunst

Keltische kunst Kunst van de Keltische bevolkingsgroep, voor een groot deel bestaand uit beeldhouwkunst en kunstnijverheid met nadruk op decoratie. keltistiek

keltistiek Bestudering van de literatuur in een van de Keltische talen (Iers, Welsh, Schots, Bretons). Na een periode van grote bloei in de Middeleeuwen Kemble, John Philip

Kemble, John Philip (1757-1823) Engels toneelspeler. Hij was het tweede van twaalf kinderen van een acteursechtpaar en was oorspronkelijk bestemd Kemelman, Harry

Kemelman, Harry (geb. 1908) Amerikaans letterkundige. Hij studeerde letteren (o.a. aan Harvard University) en is hoogleraar aan het State College kemenade

kemenade (Middellat.: camera caminata = kamer met stookplaats) Woon- of slaapvertrek in een middeleeuws kasteel, meestal verblijf van de burchtvrouwe. Kemény, Zoltan

Kemény, Zoltan (1907-1965) Uit Hongarije afkomstig beeldhouwer en schilder. Bekend om zijn reliëfs, gemaakt uit ijzeren voorwerpen, meestal massaproducten.

Kempeneer, Pieter de

Kempeneer, Pieter de (ook: Pedro de Campaña; 1503-1580) Vlaams schilder van religieuze taferelen. Navolger van Rafaël en Michelangelo. Werkte

Kempen, Paul van

Kempen, Paul van (1893-1955) Nederlands dirigent. Van Kempen studeerde te Amsterdam en was eerst werkzaam als violist in het Concertgebou

Kempers, Maarten (Mart)

Kempers, Maarten (Mart) (1924-1993 ) Nederlands grafisch ontwerper. Kempers hield zich vooral bezig met boekillustraties, topografie en het ontw

Kempe, Rudolf

Kempe, Rudolf (1910-1976) Duits dirigent. Kempe begon zijn muzikale loopbaan als hoboïst en repetitor in Leipzig (1929-1936). In 1935 maakte Kempff, Wilhelm

Kempff, Wilhelm (1895-1991) Duits pianist. Kempff studeerde in Berlijn, leidde de Württembergische Hochschule für Musik in Stuttgart (1924-1929) Kempowski, Walter

Kempowski, Walter (geb. 1929) Duits schrijver, geboren in een welgestelde redersfamilie, die na zijn oorlogsdienst terugkeerde naar zijn geboorteplaats Kemps, Niek

Kemps, Niek (geb. 1952) Nederlands beeldhouwer. 1972-77 studie Academie Beeldende Kunsten in Arnhem. Vroeg werk verwant aan arte povera. Kemp, Bernard

Kemp, Bernard (eig. Bernard Frans van Vlierden; 1926-1980) Belgisch (Vlaams) romanschrijver en essayist. Hij studeerde eerst Germaanse filolog

Kemp, Mathias Hubertus

Kemp, Mathias Hubertus (1890-1964) Nederlands dichter en schrijver, broer van Pierre K. Hij was o.a. plateelschilder, bibliothecaris, journalist en Kemp, Petrus Johannes (Pierre)

Kemp, Petrus Johannes (Pierre) (1886-1967) Nederlands dichter. Was tot 1913 plateelschilder, van 1916-44 ambtenaar. Schreef kleurrijke lyrisch-Ken u zelf

Ken u zelf Opschrift op de Apollotempel te Delphi (Griekenland), een belangrijk religieus centrum in de Oudheid. Met deze uitspraak riep Apollo, de Keneally, Thomas

Keneally, Thomas (geb. 1935) Australisch schrijver. Keneally werd vooral bekend door zijn roman `Schindler's ark', waarvoor hij in 1982 de Booker Keneally, Thomas Michael

Keneally, Thomas Michael (geb. 1935) Veelzijdig en productief Australisch romanschrijver. Na een afgebroken priesterstudie, studeerde hij rechten

Kenis, Paul

Kenis, Paul (1885-1934) Belgisch (Vlaams) schrijver en literair criticus. Hij ging op twintigjarige leeftijd naar Parijs om het bohémien-leven te leren Kennedy, George

Kennedy, George (geb. 1927) Amerikaans acteur. Was op zevenjarige leeftijd diskjockey in een kinderprogramma voor de radio. Tot 1961 vooral Kennedy, Nigel

Kennedy, Nigel (geb. 1962) Engels violist. Kennedy studeerde in New York (Julliard School of Music en aan de Yehudi Meduhin School for Violinists). Kennedy, William Joseph

Kennedy, William Joseph (geb. 1928) Amerikaans schrijver die zich, na een journalistieke loopbaan en een professoraat Engels, vanaf 1969 manifes

Kensett, John Frederic

Kensett, John Frederic (1816-1872) Amerikaans landschapschilder, een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de tweede generatie van de Hud

Kentering

Kentering Nederlands literair tijdschrift, in 1959 te Delft opgericht door Pim Elferich, Wim Hazeu, Jouke Mulder en Berend Wineke. Oorspronkelijk Kentner, Louis Philip

Kentner, Louis Philip (geb. 1905) Hongaars/Engels pianist. Kentner studeerde o.a. bij Kodály te Boedapest en begon zijn carrière in 1920. In 1933 Kenton, Stanley Newton (Stan)

Kenton, Stanley Newton (Stan) (1912-1979) Amerikaans jazzpianist en bandleider. Richtte zijn eerste band op in 1941 en werd een belangrijk vertegenwoo

Kent, William

Kent, William (1684-1748) Engels architect, ontwierp in de stijl van Christopher Wren. Geldt als een der scheppers van de vrije landschapstuin (tegenover keramiek

keramiek Verzamelnaam voor alle voorwerpen die zijn gevormd uit klei, kaolien, veldspaat, kwartszand en (soms ook) beenderas, vermengd met water Kerbosch, Roeland

Kerbosch, Roeland (geb. 1941) Nederlands filmer. Als cameraman bij verschillende documentaires. Maakte de speelfilms 'Ibiza, zon en zonde' (1967), Kerckhoven jr., Constant van

Kerckhoven jr., Constant van (eig. Constant Adriaan Lieven van K.; 1892-1966) Nederlands toneelspeler en regisseur, zoon van Constantius van Kerckhoven sr., Constant van

Kerckhoven sr., Constant van (eig. Constantius Ludovicus Maria van K.; 1860-1933) Belgisch (Vlaams) toneelspeler, gehuwd met Philoème Jonkers Kerckhove, Remy Corneel

Kerckhove, Remy Corneel (1921-1958) Belgisch (Vlaams) dichter. Debuteerde met 'Nachtelijke razzia' (1938), beïnvloed door expressionisme. Behoor

Kerels van Vlaanderen

Kerels van Vlaanderen Benaming in de late Middeleeuwen voor de bewoners van Kust-Vlaanderen en het Brugse Vrije. De boeren van deze streek kerkbouw

kerkbouw Het creëren van een ruimte voor de christelijke godsdienst. Vanaf de 4e eeuw kwam de basilica op: langwerpig, met evenwijdig aan de lengteas Kerkhoff, Hans

Kerkhoff, Hans (eig. Henricus Maria Antonius Kerkhoff; geb. 1911) Nederlands zangpedagoog. Hij studeerde eerst letteren, maar koos in 1935 voor Kerkhof, Ian

Kerkhof, Ian (geb. 1964) Nederlands filmregisseur van Zuid-Afrikaanse origine. Kerkhof kwam in 1983 als dienstweigeraar naar Nederland. Hij bezocht Kerkhove, Valeer van

Kerkhove, Valeer van (1919-1982) Belgisch (Vlaams) roman- en toneelschrijver. Hij studeerde filosofie en was van 1944-60 leraar Germaanse talen Kerkwijk, Henk van

Kerkwijk, Henk van (geb. 1940) Nederlands dichter en schrijver. Debuteerde met de prozawerken 'Geweer met terugslag' en 'De stervende dode' (beide kernspreuk

kernspreuk Kernachtig gezegde.

Kern, Jerome David

Kern, Jerome David (1885-1945) Amerikaans componist, beroemd geworden door zijn musicals en filmmuziek, waaruit vele songs wereldsuccessen

Kerouac, Jack

Kerouac, Jack (1922-1969) Amerikaans schrijver, een der vertegenwoordigers van de Beat Generation. Beschreef de gevoelens en ondervindingen

Kerricx, Willem

Kerricx, Willem (1632-1719) Vlaams barokbeeldhouwer. Vervaardigde portretten, reliëfs en kerkmeubilair. Bekendste werk: de buste van Maximiliaan Kerricx, Willem Ignatius

Kerricx, Willem Ignatius (1682-1745) Vlaams architect, beeldhouwer en toneelschrijver, zoon van Willem Kerricx. Vervaardigde beeldhouwwerk Kerr, Alfred

Kerr, Alfred (eig. Alfred Kempner; 1867-1948) Duits criticus. Studeerde Germaanse filologie, promoveerde 1898. Was van 1900-19 toneelcriticus van Kerr, Deborah

Kerr, Deborah (eig. Deborah Jane Trimmer; geb. 1921) Brits filmactrice, begonnen als danseres en sinds 1947 voornamelijk actief in Hollywood. Films Kersjes, Anton

Kersjes, Anton (geb. 1923) Nederlands dirigent. Na zijn studie te Amsterdam en Parijs was Kersjes eerst violist in de Arnhemse Orkestvereniging, Kersting, George Friedrich

Kersting, George Friedrich (1785-1847) Deens/Duits schilder, die zich van portrettist steeds meer als genreschilder ontwikkelde. In 1818 werd hij kerstspel

kerstspel Toneelspel rond de geboorte van Christus, in of voor de kerk opgevoerd (sinds de 11e eeuw). Na de Reformatie verdween dit toneel in de kerstverhaal

kerstverhaal 1 kerstevangelie. 2 Verhaal gedaan op kerstavond en daarop betrekking hebbend. Het is een typisch Noord-Europees genre.

Kertész, André

Kertész, André (1894-1985) Amerikaans fotograaf van Hongaarse afkomst. In 1925 vestigde Kertész zich in Parijs, waar hij in contact kwam met Brassaï. Kertész, István

Kertész, István (1929-1973) Hongaars/Duits dirigent. Kertész studeerde te Boedapest en Rome. Hij was van 1955-57 dirigent aan de Boedapester Opera, Kesey, Ken

Kesey, Ken (geb. 1935) Amerikaans romanschrijver. Werkte enige tijd in een psychiatrisch ziekenhuis. Zijn debuut en tevens zijn belangrijkste roman, Kessel, Barney

Kessel, Barney (geb. 1923) Amerikaans jazzgitarist. Werkzaam in de bands van Charlie Barnet en Artie Shaw (jaren veertig). Daarna lid van het Oscar Kessel, Jan van

Kessel, Jan van (1626-1679) Vlaams schilder, leerling van Jan Bruegel de Jonge. Meester van Sint Lukasgilde te Antwerpen (1644). Bekend door Kessel, Joseph

Kessel, Joseph (1898-1979) Frans schrijver en journalist. Hij diende als vliegenier in WO I en schreef naar aanleiding hiervan de dramatische roman Kesten, Hermann

Kesten, Hermann (1900-1996) Duits-Amerikaans schrijver. Kesten, van joodse afkomst, week in 1933 voor de nazi's uit naar Amsterdam, waar hij Kesteren, John van

Kesteren, John van (geb. 1921) Nederlands zanger (lyrisch tenor). Hij studeerde aan het conservatorium te Den Haag, later nog bij Nadia Boulanger Kes, Willem

Kes, Willem (1856-1934) Nederlands violist en dirigent. Hij studeerde viool bij Ferdinand David te Leipzig, bij Henryk Wieniawski te Brussel en Joseph Ketelaars, Leo Anton

Ketelaars, Leo Anton (1913-1992) Nederlands zanger en zangpedagoog Ketelaars werd opgeleid in. Aken, Duitsland, en was gespecialiseerd in lie

Ketèlbey, Albert William

Ketèlbey, Albert William (eig. William Aston; 1875-1959) Engels pianist, organist, dirigent en componist, beroemd geworden door een groot aantal

Ketel, Cornelis

Ketel, Cornelis (1548-1616) Nederlands barokschilder en dichter, leerling van Anthony van Blocklandt. Hij onderging de invloed van Holbein, Titiaan kettingrijm

kettingrijm (overlopend rijm) Het rijmen van het laatste woord van een regel met het eerste woord van volgende regel. Wordt dit consequent tot het kettingverhaal

kettingverhaal (Volks)verhaal dat bestaat uit een serie door een rode draad met elkaar verbonden episodes, waarin steeds herhalingen met kleine veranderingen Ketting, Otto

Ketting, Otto (geb. 1935) Nederlands componist, zoon van Piet Ketting. Studeerde aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag, was van 1955-Ketting, Piet

Ketting, Piet (1904-1984) Nederlands componist, pianist en dirigent, leerling van Anton Averkamp en Willem Pijper. Van 1930-56 was hij hoogleraar Ket, Dick

Ket, Dick (1902-1940) Nederlands schilder en tekenaar. Schilderde aanvankelijk in impressionistische stijl; ging na 1930 over op een zeer nauwgezet keukenmeidenroman

keukenmeidenroman Sentimentele liefdesroman.

Keuken, Gerard Joan van der (Johan)

Keuken, Gerard Joan van der (Johan) (geb. 1938) Nederlands fotograaf en cineast, maakte aantal fotoboeken en sinds 1962 sociaal bewogen, progressieve Keulen, Floor van

Keulen, Floor van (geb. 1951) Nederlands schilder en tekenaar. Hanteert een semi-abstracte beeldtaal, die aan het surrealisme herinnert en soms tot

Keulen, Isabelle van

Keulen, Isabelle van (geb. 1966) Nederlands violiste. Volgde tegelijkertijd met haar gymnasiumopleiding de opleiding aan het Sweelinck Conservatorium Keulen, Mensje van

Keulen, Mensje van (eig. Mensje Francina van Keulen-van der Steen; geb. 1946) Nederlands schrijfster. Ze publiceerde in Hollands Maandblad, Maatstaf, Keuls, Hans Agathus

Keuls, Hans Agathus (geb. 1910) Nederlands toneelschrijver en dramaturg. Hij schreef, gedeeltelijk in samenwerking met andere auteurs, een aantal Keuls, Henricus Wybrandus Jacobus Maria (Hans)

Keuls, Henricus Wybrandus Jacobus Maria (Hans) (1883-1968) Nederlands dichter. Advocaat te Amsterdam, van 1925-48 directeur Bureau voor Keuls, Yvonne

Keuls, Yvonne (geb. 1931) Nederlands toneelschrijfster, vooral bekend geworden door haar dramatisering voor de tv van een aantal romans, zoals Keuris, Tristan

Keuris, Tristan (1946-1996) Nederlands componist. Keuris studeerde compositie bij Ton de Leeuw en kreeg al snel bekendheid doordat enkele van Kew Gardens

Kew Gardens (Royal Botanical Gardens of Kew) Plantentuin in Kew, een deel van Londen, aan de Theems; grootste (120 ha) en een der mooiste botanische Keyser, Hendrick de

Keyser, Hendrick de (1565-1621) Kunstenaar uit de Noordelijke Nederlanden, die tegenwoordig vooral als bouwmeester bewonderd wordt, maar Keyser, Hendrick de (vereniging)

Keyser, Hendrick de (vereniging) De Vereniging 'Hendrick de Keijser', opgericht in 1918, stelt zich ten doel het behoud van oude gebouwen, die Keyser, Nicaise de

Keyser, Nicaise de (1813-1887) Vlaams schilder, leerling van Jacobs en Van Bree; van 1855-79 directeur van de Antwerpse academie. Baanbreke

Keyser, Raoul de

Keyser, Raoul de (Raoul Dekeyser; geb. 1930) Belgisch beeldend kunstenaar; aanvankelijk sportjournalist en kunstcriticus, die o.i.v. Roger Raveel Keyser, Thomas de

Keyser, Thomas de (1596-1667) Nederlands schilder en architect, zoon van Hendrick de Keyser. Was een der belangrijkste Amsterdamse portretschilders. Key, Ellen Karolina Sofia

Key, Ellen Karolina Sofia (1849-1926) Zweeds schrijfster en opvoedkundige. Voorvechtster voor vrouwenrechten en verbetering werksituaties arbeider

Key, Lieven de

Key, Lieven de (ca. 1560-1627) Nederlands bouwmeester, uitgeweken naar Londen (1580-90), daarna werkzaam te Haarlem, o.a. aan de Vleeshal (Khan, Chaka

Khan, Chaka (eig. Yvette Marie Stevens; geb. 1953) Amerikaans popzangeres, begon haar carrière in 1972 als lead-zangeres van de groep Rufus. Debuteerde Khnopff, Fernand

Khnopff, Fernand (1858-1921) Belgisch schilder en graficus, leerling van Xavier Mellery, aan de Academie te Brussel, studeerde van 1877-80 in Parijs, Kho Liang Ie

Kho Liang Ie (1927-1975) Nederlands industrieel ontwerper en binnenhuisarchitect, volgde de kunstnijverheidsschool te Amsterdam. Ontwierp meubelen Kiarostami, Abbas

Kiarostami, Abbas (geb. 1940) Iraans filmregisseur. Maakt voornamelijk films voor het Instituut voor de Intellectuele Ontwikkeling van Kinderen Kidde, Harald Henrik Sager

Kidde, Harald Henrik Sager (1878-1918) Deens schrijver. Hij studeerde letteren, later theologie, maar brak deze studie af nadat hij onder de invloe

Kiefer, Anselm

Kiefer, Anselm (geb. 1945) Duits kunstenaar; ontleent zijn thema's aan de Duitse geschiedenis en aan mythen, sagen en legenden uit de Noord-Europese Kiehl, August Theodoor Cornelis

Kiehl, August Theodoor Cornelis (1854-1938) Nederlands toneel- en operettespeler. Hij studeerde aan de Toneelschool van de Vereeniging tot Nut kielboog

kielboog In de architectuur een zwak gespitste boog met de vorm van een scheepskiel en die oorspronkelijk in de islamitische bouwkunst voorkomt. Kielland, Alexander Lange

Kielland, Alexander Lange (1849-1906) Noors schrijver van realistische romans. Hij maakte na zijn rechtenstudie diverse buitenlandse reizen, werd

Kienholz, Edward

Kienholz, Edward (1927-1994) Amerikaans kunstenaar. Kienholz maakte naam met zijn realistische 'environments'. Een van de bekendste is 'The beanery' Kienzl, Wilhelm

Kienzl, Wilhelm (1857-1941) Oostenrijks componist. Kienzl studeerde muziek en filosofie (hij promoveerde in 1880). Van 1883-93 dirigeerde hij in Kierdorff, Wilhelm Gustave

Kierdorff, Wilhelm Gustave (geb. 1912) Nederlands journalist en organisator, als auteur bekend geworden met onder het pseudoniem Pim Hofdorp Kieseritzky, Ingomar von

Kieseritzky, Ingomar von (geb. 1944) West-Duits prozaschrijver, debuteerde in 1968 met de roman 'Ossip und Sobolev oder Die Melancholie'. Ontwerp

Kieslowski, Krzysztof

Kieslowski, Krzysztof (1941-1996) Pools filmregisseur. Kieslowski maakte aanvankelijk documentaires, maar vanaf 1973 ook langere speelfilms, z

Kieviet, Cornelis Johannes (Johan)

Kieviet, Cornelis Johannes (Johan) (1858-1931) Nederlands schrijver van vele populaire jeugdboeken, waarvan 'Uit het leven van Dik Trom' (1892) Kikoetake Kijonori

Kikoetake Kijonori (geb. 1928) Japans architect, lid van de in 1960 opgerichte groep der metabolisten, waarbij ook Kenzo Tange zich aansloot. Deze Kim Hongdo

Kim Hongdo (Tanwon; geb. 1760) Koreaans schilder, productief en vaardig kunstenaar, wiens werk wordt gekenmerkt door een sterk gevoel voor humor. Kimmenade, Thijs van

Kimmenade, Thijs van (geb. 1946) Nederlands beeldhouwer, tekenaar en fotograaf. Bekend om zijn bezig zijn met het woord en begrip stoel en va

kinderlied

kinderlied Een door kinderen gezongen lied (bij spelletjes, feestdagen) of een speciaal voor kinderen geschreven lied, al dan niet met pedagogische kinderversje

kinderversje (Klein) gedicht voor kinderen. Voorbeeld: Het fluitketeltje (1950) en Het schaap Veronica (1951) van Annie M.G. Schmidt (1911).

kindheidsevangeliën

kindheidsevangeliën Verzamelingen van anekdotische verhalen vnl. over de jeugd van Jezus, bewaard in verschillende talen. Het proto-evangelie Kindler, Hans

Kindler, Hans (1892-1949) Nederlands-Amerikaans cellist en dirigent. Studeerde tot 1906 aan het Rotterdams Conservatorium en maakte snel carrière kinemata

kinemata (Gr.: kineoo = bewegen) Voorschriften voor de dansbewegingen in het oude Griekse theater.

kinetische kunst

kinetische kunst Richting in de beeldende kunst die de beweging in het kunstwerk centraal stelt. Maakte opgang in de jaren vijftig en zestig. Men kan kinetoscoop

kinetoscoop Kijkkast waarin een film loopt die na inworp van een muntstuk door een kijkgat kan worden bekeken. Het apparaat, de laatste voorloper Kinglake, Alexander William

Kinglake, Alexander William (1809-1891) Engels prozaschrijver, reiziger en geschiedkundige. Werd bekend door reisbeschrijvingen van het Nabije King, B.B.

King, B.B. (eig. Riley King; geb. 1925) Amerikaans blueszanger, gitarist en songwriter. Met name door zijn karakteristieke vloeiende gitaarspel groeide King, Carole

King, Carole (geb. 1942) Amerikaans popzangeres, pianiste en songwriter. Schreef in het begin van de jaren zestig met haar toenmalige echtgenoot King, Philip

King, Philip (geb. 1934) Brits beeldhouwer, van 1958-60 leerling van Henri Moore. Ontwikkelde als reactie op de figuratieve beelden van Moore een King, Rosa

King, Rosa (geb. 1938) Amerikaans jazzsaxofoniste. Hoofdzakelijk werkzaam in Nederland. Leidster van Rosa King and Temple en Rosa and the Upside King, Stephen

King, Stephen (geb. 1947) Zeer productieve Amerikaanse schrijver van bestseller griezelromans, die hun enorme succes danken aan de manier waarop Kinker, Johannes

Kinker, Johannes (1764-1845) Nederlands dichter. Studeerde rechten, promoveerde in 1787, was van 1788-1817 praktiserend advocaat, daarna tot Kinks, The

Kinks, The Britse popgroep, in 1964 geformeerd door Ray Davies, gitarist, zanger, songwriter en gezichtsbepalende man van de groep. Eerste hits met Kinski, Klaus

Kinski, Klaus (1926-1991) (eig. Nikolaus Günther Nakszynski) Pools-Duits filmacteur. Kinski speelde aanvankelijk harde, maar vooral lugubere rollen kiosk

kiosk (Turks: kiushk) Klein open paleis of paviljoen, meestal voorkomend in tuinen, bekend uit de Egyptische en islamitische bouwkunst. In de 17e-Kipling, Joseph Rudyard

Kipling, Joseph Rudyard (1865-1936) Engels verhalenschrijver en dichter. Hij bracht zijn jeugd door in India, zijn weinig gelukkige schooljaren in Kipnis, Alexander

Kipnis, Alexander (1891-1978) Russisch-Amerikaans operazanger (bas). Kipnis studeerde in Warschau en Berlijn. Hij debuteerde in Hamburg (1915) Kipnis, Igor

Kipnis, Igor (geb. 1930) Amerikaans klavecinist, zoon van Alexander Kipnis. Hij debuteerde in 1961 voor de New York Historical Society en behoort Kippenberger, Martin

Kippenberger, Martin (1953-1997) Duits kunstenaar. Kippenberger was het enfant terrible van de Duitse kunstscene, een provocateur in hart en nieren. Kipphardt, Heinar

Kipphardt, Heinar (geb. 1922) Duits schrijver. Tot 1950 was K. werkzaam als psychiater en neuroloog, daarna dramaturg (eerst in Oost-Berlijn). In Kirby, John

Kirby, John (1908-1952) Amerikaans jazzbassist en bandleider. Werkzaam in de orkesten van Fletcher Henderson (1930-33; 1935-36), Chick Webb Kirchhoff, Bodo

Kirchhoff, Bodo (geb. 1948) Duitse roman- en toneelschrijver. Voor zijn 'absurdistische' toneelstukken zoals het 'psychoanalitische' 'Das Kind oder

Kirchner, Ernst Ludwig

Kirchner, Ernst Ludwig (1880-1938) Duits schilder, aquarellist, tekenaar, graficus, beeldhouwer en textielontwerper. Een van de oprichters van Die Kirchner, Heinrich

Kirchner, Heinrich (1902) Duits beeldhouwer; studeerde in München bij Hermann Hahn en in Parijs aan de Academie Julian; doceerde aan de academie Kirkeby, Per

Kirkeby, Per (geb. 1938) Deens beeldend kunstenaar, aanvankelijk bekend door happenings in Fluxus-verband. Vervaardigde ook tekeningen en foto's. Kirkpatrick, Ralph

Kirkpatrick, Ralph (1911-1984) Amerikaans klavecinist. Kirkpatrick studeerde aan Harvard University en voltooide zijn studie dank zij een stipendium Kirk, Rahsaan Roland

Kirk, Rahsaan Roland (1936-1977) Amerikaans jazzmusicus. Speelde in totaal zo'n veertig blaasinstrumenten. Ontleende zijn bekendheid aan het

Kirnberger, Johann Philipp

Kirnberger, Johann Philipp (1721-1783) Duits muziektheoreticus. Kirnberger studeerde o.a. van 1739-41 bij J.S. Bach te Leipzig. Van 1741-51 gaf Kirov Ballet

Kirov Ballet Sovjetrussisch balletgezelschap, voortgekomen uit het keizerlijk ballet, dat in 1735 te Sint-Petersburg werd opgericht. Draagt sedert 1935 Kirsanov, Semjon Isaakovitsj

Kirsanov, Semjon Isaakovitsj (1906-1972) Sovjetrussisch dichter. Hij was in de jaren twintig bevriend met Vladimir Majakovski en zeer actief in Kirstein, Lincoln

Kirstein, Lincoln (1907-1996) Amerikaans balletleider. Kirstein richtte in 1934 in New York de School of American Ballet op, waarvoor hij George Kirstinä, Väinö

Kirstinä, Väinö (geb. 1936) Fins dichter. Zijn eerste bundels, 'Lakeus' (1961) en 'Hitaat auringot' (1963), staan nog onder invloed van de jaren vijftig, Kirst, Hans Hellmut

Kirst, Hans Hellmut (1914-1989) Duits schrijver. Kirst was tussen 1933 en 1945 beroepsmilitair in de Duitse Wehrmacht. Na enkele jaren gewerkt Kisch, Egon Erwin

Kisch, Egon Erwin (1885-1948) Tsjechisch Duitstalig schrijver van joodse afkomst. Hij studeerde eerst voor ingenieur aan de Praagse TH, koos in Kiss

Kiss Legendarische Amerikaanse hardrockformatie. In 1972 te New York opgericht door Paul Stanley (zang/gitaar) en bassist Gene Simmons (Chaim Kissin, Jevgeni

Kissin, Jevgeni (geb. Moskou 1971) Russisch pianist. Leerling van Anna Pavlovna Kantor aan het Gnessin Instituut te Moskou. Kissin gaf zijn eerste Kiss, József

Kiss, József (1843-1921) Hongaars dichter. Hij debuteerde met de bundel 'Zsidó dalok' (1868), gedichten over het jodendom op het platteland. Hij Kistemaker, Frans

Kistemaker, Frans (eig. Franciscus Paulus K.; 1828-1879) Nederlands toneelspeler en theaterdirecteur. Hij debuteerde omstreeks 1850, speelde van Kis, Danilo

Kis, Danilo (1935-1989) Joegoslavisch schrijver. Kis woonde als kind in Hongarije. Zijn vader, een Hongaarse jood, werd in Auschwitz omgebracht. Kitaj, Ronald B.

Kitaj, Ronald B. (geb. 1932) Amerikaans beeldend kunstenaar, vestigde zich in 1958 in Londen. Een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Kitao Sjigemasa

Kitao Sjigemasa (1739-1820) Japans schilder, bekend door zijn lange reeks prenten in het oekijo-è-genre van toneelspelers en geisha's. Kitao Sjigemasa, kitsch

kitsch (Du.: kitschen = bijeenvegen van rommel) Triviale kunst met pretenties; smakeloze namaakkunst. Een relatief begrip, betrekking hebbend op Kitt, Eartha

Kitt, Eartha (eig. Eartha Mae Kitt; geb. 1928) Amerikaans zangeres en danseres. Lid van de dansgroep van Katherine Dunham. Kwam daarmee naar Kivimaa, Kaarlo Arvi

Kivimaa, Kaarlo Arvi (geb. 1904) Fins schrijver en dramaturg. Hij studeerde o.a. te Helsinki, doceerde Fins van 1922-30, was directeur van de schouwburg Klaagmuur

Klaagmuur (Kotel ma'aravi) Overblijfsel van de westelijke muur van de tempel in Jeruzalem; plaats van rouw over de verwoesting van de tempel (70 kladschrijver

kladschrijver Prulschrijver.

Klaij, Johann

Klaij, Johann (ook Clajus der Jüngere; 1616-1656) Belangrijk Duits barokdichter uit de Nürnberger Kreis. Klaij studeerde theologie te Leipzig, en klankleer

klankleer Leer of beschrijving van spraakklanken; fonologie.

klankschrift

klankschrift Schrift met tekens voor klanken; fonetisch schrift.

klanksymboliek

klanksymboliek Door sommigen ervaren samenhang tussen bepaalde (combinaties van) spraakklanken en zintuiglijke prikkels of vage gevoelens: de

Klapheck, Konrad

Klapheck, Konrad (geb. 1935) Duits schilder. Maker van zeer realistisch werk: series schrijfmachines, naaimachines, douches, enz. die hij voorziet klarinet

klarinet Houten blaasinstrument, bestaande uit cilindrisch geboorde buis, aan de bovenkant afgesloten door de kop of snavel, waarin een enkel rietblad. Klashorst, Peter (van de)

Klashorst, Peter (van de) (geb. 1958) Nederlands kunstenaar, begin jaren tachtig vertegenwoordiger van het nieuw expressionisme. Vanaf midden klassiek

klassiek 1 De Griekse of Romeinse Oudheid betreffend. 2 Van duurzame waarde; traditioneel, beproefd. Datgene wat uit vroeger tijden stamt en niet klassiek drama

klassiek drama Drama in de Gouden (17e) Eeuw in de Nederlanden. Het was onderworpen aan een aantal voorschriften en bestond uit vijf bedrijven, klassieke komedie

klassieke komedie De klassieke komedie vindt haar oorsprong in de Griekse vruchtbaarheidsrite ter ere van de godheid Dionysus, de zgn. `komos', klassieke lyriek

klassieke lyriek Lyriek noemde men in de Oudheid de poëzie die ten gehore werd gebracht met begeleiding van een muziekinstrument, meestal lier klassieke romans

klassieke romans Middeleeuwse bewerkingen van Franse ridderverhalen, waarvan de onderwerpen ontleend zijn aan de Oudheid, bijv. Maerlants

klassieke tragedie

klassieke tragedie De klassieke tragedie is ontstaan uit de dithyramben. Dit waren koorzangen die in het oude Griekenland gezongen werden ter ere klavecimbel

klavecimbel (cembalo, Kielflügel) Op een onderstel rustend toetseninstrument, waarvan de snaren in het verlengde der toetsen liggen. De klankkast Kléber, Jean-Baptiste

Kléber, Jean-Baptiste (1753-1800) Frans generaal en architect, o.a. inspecteur der openbare werken (1785-89). In 1795 werd hij commandant van

Klebe, Giselher

Klebe, Giselher (geb. 1925) Duits componist. Klebe studeerde van 1941-43 aan het Berlijns conservatorium, daarna van 1946-51 bij Blacher. In 1957 Klee, Paul

Klee, Paul (1879-1940) Een van bekendste moderne kunstenaars, die moeilijk in een bepaalde stijlcategorie is onder te brengen. Behalve muziek en Kleiber, Carlos

Kleiber, Carlos (geb. 1930) Duits dirigent, zoon van Erich K. Studeerde vanaf 1950 muziek te Buenos Aires en, na remigratie van zijn familie, chemie Kleiber, Erich

Kleiber, Erich (1890-1956) Oostenrijks-Argentijns dirigent. Studeerde te Wenen en Praag. Kleiber studeerde te Praag en was van 1912-22 als operadirigent Kleijn, Kommer

Kleijn, Kommer (geb. 1893) Nederlands toneelspeler en regisseur. Na zijn eindexamen aan de Amsterdamse Toneelschool speelde hij van 1915-17 Kleine-Gartman, Maria Johanna

Kleine-Gartman, Maria Johanna (1818-1885) Nederlands toneelspeelster, gehuwd met de musicus Leonard A. Kleine (1836). Zij debuteerde reeds kleinkunst

kleinkunst Lichtvoetige kunst: cabaret. De term is van Jean-Louis Pisuisse (1880-1927).

Kleinmeister

Kleinmeister Benaming van een groep graveurs die in de 16e eeuw in Neurenberg werkte. Kenmerkend zijn het kleine tot zeer kleine formaat van hun Klein, Alida Johanna Maria

Klein, Alida Johanna Maria (1873-1938) Nederlands toneelspeelster, getrouwd met acteur Frits (Frederik Hendrik) Tartaud (1857-46). Na haar opleidin

Klein, Friedrich Franz Albert (Frits)

Klein, Friedrich Franz Albert (Frits) (1898-1990) Nederlands kunstschilder. Omdat Klein zijn eigen weg ging en zich niet liet beïnvloeden door de Klein, Jacques

Klein, Jacques (geb. 1930) Braziliaans pianist. Klein studeerde te Rio de Janeiro, New York en Wenen en won in 1953 de eerste prijs op het internationale Klein, William

Klein, William (geb. 1926) Amerikaans fotograaf, na WO II voornamelijk in Parijs. Regisseur van documentaires en speelfilms. Onder meer 'Qui êtes-Klein, Yves

Klein, Yves (1928-1962) Frans kunstenaar, die grote invloed heeft gehad op de 'avant-garde' van de jaren vijftig en zestig. Kleins kunst is experimenteel Kleist, Ewald Christian von

Kleist, Ewald Christian von (1715-1759) Duits schrijver. Hij studeerde rechten, filosofie en wiskunde te Koningsbergen en werd in 1740 officier in Kleist, Heinrich von

Kleist, Heinrich von (1777-1811) Een van de belangrijkste schrijvers van de Duitse Romantiek. Deze erkenning is laat gekomen en zette pas in de 20e kleitablet

kleitablet Plat stuk klei dat in natte vorm werd beschreven en vervolgens in de zon gedroogd. De kleitablet was het schrijfmateriaal van de Babyloniërs Klemperer, Otto

Klemperer, Otto (1885-1973) Duits-Israëlisch dirigent. Klemperer studeerde te Berlijn o.a. bij Pfitzner. In 1907 werd hij op aanbeveling van Mahle

klemtoon

klemtoon Dynamisch accent, waardoor men de nadruk kan leggen op een woord of een lettergreep. Zinnen en woorden kunnen hierdoor een geheel Klengel, Wolf Caspar von

Klengel, Wolf Caspar von (1630-1691) Duits architect en militair ingenieur, die richtinggevend is geweest voor de ontwikkeling van de architectuu

Klenze, Franz Karl Leo von

Klenze, Franz Karl Leo von (1784-1864) Duits classicistisch architect. Bouwde in München de Glyptothek (1816-34), de Alte Pinakothek (1825-36), Klerk, Albert de

Klerk, Albert de (geb. 1917) Nederlands organist en componist. Klerk studeerde te Amsterdam, o.a. bij S. Dresden en A. van der Horst, en ontving Klerk, Michel de

Klerk, Michel de (1884-1923) Nederlands architect, een van de belangrijkste figuren van de Amsterdamse School, die in het door Berlage uitgewerkte Kley, Theo

Kley, Theo (geb. 1936) Nederlands kunstenaar en uitvinder van o.m. een vouw-auto die loopt op waspoeder en zeepbellen als uitlaatgassen vormt. Kley Klimt, Gustav

Klimt, Gustav (1862-1918) Oostenrijks schilder en tekenaar, medeoprichter van de Wiener Sezession (1897). Een van de belangrijkste vertegenwoordigers Kline, Franz

Kline, Franz (1910-1962) Amerikaans schilder; werkte tot 1950 vooral figuratief en op klein formaat, daarna groot en in zwart-wit in de stijl van het Klingeren, Frank van

Klingeren, Frank van (geb. 1919) Nederlands architect, vestigde zich in 1949 als zelfstandig architect. Zijn ontwerpen zijn zeer sterk op omgeving Klinger, Friedrich Maximilian

Klinger, Friedrich Maximilian (1752-1831) Duits schrijver. Bracht het in Rusland tot generaal; was van 1803-17 curator van de Duitstalige universiteit

Klinger, Max

Klinger, Max (1857-1920) Duits schilder, graficus en beeldhouwer. Vooral bekend door sterk allegorisch grafisch werk, waarmee hij een der belangrijkste Klingsor, Tristan

Klingsor, Tristan (eig. Léon Leclère; 1874-1966) Frans dichter, schilder en componist. Hij wilde eerst musicus worden, maar hoewel hij een aantal klinker

klinker (vocaal) Spraakklank die wordt gevormd door trilling van de stembanden en de vorming van boventonen in de keel-, neus- en mondholte, waarbij Klitgaard, Mogens

Klitgaard, Mogens (1906-1945) Deens schrijver. Zijn boeken houden zich vooral bezig met de dagelijkse problemen van de kleine man en zijn meestal Kljoejev, Nikolaj Aleksejevitsj

Kljoejev, Nikolaj Aleksejevitsj (1887-1937) Russisch dichter. Met o.a. Sergej Jesenin behoort hij tot de zgn. boerendichters, een groep die de natuur klokgevel

klokgevel Gevel waarvan de top de vorm heeft van de doorsnede van een luidklok. Veel voorkomend bij Amsterdamse grachtenhuizen, waarbij tevens klokkenspel

klokkenspel (Glockenspiel) Slaginstrument, bestaande uit twee rijen metalen plaatjes, die op een beklede houten rand boven elkaar zijn geplaatst. Vormen Klonowic, Sebastian Fabian

Klonowic, Sebastian Fabian (1545-1602) Pools dichter. Schreef in het Pools satirische leerdichten en in het Latijn o.a. 'Roxolania' (1584), een ant

kloostergewelf

kloostergewelf Gewelf op een vier- of meerzijdig grondvlak, waarvan de schilden of kappen worden gevormd door halve ton- of spitstongewelven, kloosterhof

kloosterhof Een aan drie of vier zijden door de kloostergang omgeven, rechthoekig hof, die ook tot begraafplaats van kloosterlingen diende. In de vroeg-Kloos, Willem Johannes Theodorus

Kloos, Willem Johannes Theodorus (1859-1938) Nederlands dichter, een der belangrijkste Tachtigers. Deed kandidaatsexamen klassieke letteren, Kloot Meyburg, Hermanus van der

Kloot Meyburg, Hermanus van der (geb. 1875) Nederlands architect, stedenbouwkundige en vaktheoreticus. Ontving zijn opleiding te Rotterdam. Klopstock, Friedrich Gottlieb

Klopstock, Friedrich Gottlieb (1724-1803) Duits dichter. De belangrijkste vertegenwoordiger van de 'empfindsame Dichtung', een literaire stroming Klossowski, Pierre

Klossowski, Pierre (geb. 1903) Frans schrijver. Hij schildert in zijn romans een demonische, fantastische wereld waarin alles zich herhaalt en verdubbelt Klotz, familie

Klotz, familie Duitse familie van vioolbouwers afkomstig uit het Beierse plaatsje Mittenwald. Stichter is Mathias Klotz (1653-1743), die in 1663 in Klotz, Hans

Klotz, Hans (geb. 1900) Duits organist. Klotz studeerde te Frankfurt, Leipzig en Parijs (Widor). In 1928 werd hij cantor-organist te Aken, waar hij klucht

klucht Veelal kort, koddig blijspel, dat in de eerste plaats de lachlust van het publiek wil opwekken. In tegenstelling tot de komedie kent de klucht meestal kluchtboeken

kluchtboeken Volksboeken in de 15e en vooral 16e eeuw met kluchtige verhalen, bijv. Tijl Uilenspiegel (1520).

Kluge, Alexander

Kluge, Alexander (geb. 1932) West-Duits schrijver en filmregisseur. Hanteert in zijn boeken een experimentele stijl, waarin hij verschillende tekstsoorten Knappertsbusch, Hans

Knappertsbusch, Hans (1888-1965) Duits dirigent. Knappertsbusch studeerde te Keulen en werd na benoemingen te Leipzig en Dessau leider van Knap, Henri Alexis Anne Reinier

Knap, Henri Alexis Anne Reinier (1911-1986) Nederlands journalist en schrijver. Was van 1930-43 redacteur van de Arnhemse Courant, actief in Knef, Hildegard

Knef, Hildegard (geb. 1925) Duits actrice, zangeres en schrijfster. Speelde een rol in de eerste Duitse film na WO II 'Die Mörder sind unter uns' (1946). knekelhuis

knekelhuis (Lat.: ossuarium) Bergplaats op kerkhoven voor de uit opgeruimde graven afkomstige beenderen; vroeger meestal een eenvoudig, tegen Kneller, Gottfried

Kneller, Gottfried (1646-1723) Duits schilder, leerling van o.a. Ferdinand Bol, werd in 1676 hofschilder in Engeland. Bekend om zijn vaak sierlijke Kneppelhout, Johannes

Kneppelhout, Johannes (1814-1885) Nederlands schrijver. Hij stond acht jaar ingeschreven als rechtenstudent aan de universiteit van Leiden, maar Knepper, James M. (Jimmy)

Knepper, James M. (Jimmy) (geb. 1927) Amerikaans jazztrombonist. Speelde in de big bands van Charlie Barnet, Woody Herman en Stan Kenton Kneulman, Carel

Kneulman, Carel (geb. 1915) Nederlands beeldhouwer, leerling aan de Rijksacademie en aan het conservatorium te Amsterdam; werkt in brons en Kniaseff, Boris

Kniaseff, Boris (geboren te Sint Petersburg 1-6-1905 - overleden te Parijs 7-10-1975) Frans danser, choreograaf en pedagoog van Russische origine. Knickerbocker School

Knickerbocker School Een groep Amerikaanse schrijvers uit de 19e eeuw die in of in de omgeving van New York woonden. Hun aaneensluiting berus

kniedicht

kniedicht Gedicht, op de knie, al improviserend gemaakt.

Knight-Johnson, Laura

Knight-Johnson, Laura (1877-1970) Engels schilderes, fantasierijk en veelzijdig, vooral in het weergeven van licht en schaduw in alle nuances van Knipper, Olga

Knipper, Olga (1868-1959) Russisch actrice bij het Moskouse Kunsttheater, trad op in alle stukken van Tsjechov, met wie zij in 1901 huwde. De uitvoeringen Knip, Josephus Augustus

Knip, Josephus Augustus (1777-1847) Nederlands landschapschilder en etser, aanvankelijk, evenals zijn vader, behangselschilder in Den Bosch. knittelvers

knittelvers Een met opzet stuntelig vers, waarbij het effect van dichterlijke onbekwaamheid vergroot wordt door een onbeholpen metrum. Hoewel deze Knittel, John

Knittel, John (eig. Hermann Knittel; 1891-1970) Zwitsers (Duits) schrijver. Hij leidde in zijn jeugd een afwisselend leven, doorkruiste Noord-Afrika, Knobelsdorff, Hans Georg Wenzeslaus von

Knobelsdorff, Hans Georg Wenzeslaus von (1699-1753) Pruisisch architect, vriend van Frederik II en beheerder van diens paleizen en tuinen. Voltooide Knoebel, Imi

Knoebel, Imi (eig. Wolf Knoebel; geb. 1940) Duits beeldend kunstenaar; leerling van Beuys. IMI was, voor in 1970 de samenwerking werd beëindigd, Knoebel, Wolf

Knoebel, Wolf (Imi; geb. 1940) Duits beeldend kunstenaar; maakt (materie) schilderijen, diaprojecties, video's, happenings en environments. Men rekent Knoet

Knoet (Knut) Koningen van Denemarken: Knoet II de Grote (ca. 994-1035), koning van Denemarken (1018-35) als opvolger van zijn broer Harald, Knoop, Guitou

Knoop, Guitou (geb. 1909) Frans beeldhouwster van Nederlandse afkomst, leerling van Bourdelle en Despiau in Parijs. Despiau stimuleerde haar zich knottekist

knottekist (ook knottedoos) Zilveren kistje, meestal met voorstellingen betreffende verloving of huwelijk versierd. Het was een geschenk voor de bruid Knuvelder, Gerard P.M.

Knuvelder, Gerard P.M. (1902-1982) Nederlands letterkundige, redacteur van de tijdschriften 'Roeping' (1927-1941) en 'De Nieuwe Eeuw' (1941-Kobayashi, Masaki

Kobayashi, Masaki (1916-1996) Japans filmregisseur. Kobayashi maakte naam met zijn grote trilogie over de Japanse bezetting van Mantsjoerije:

Kobell, familie

Kobell, familie Geslacht van schilders en etsers uit de 18e en 19e eeuw. Belangrijke leden: Ferdinand Kobell (1740-1799), Duits etser en schilder van Kobiljanska, Olga

Kobiljanska, Olga (1863-1942) Oekraïens schrijfster van modernistische novellen en korte verhalen, waarin zij tracht door te dringen in het innerlijk Kochno, Boris

Kochno, Boris (1904-1990) Russisch-Frans balletleider. Kochno ging in 1920 naar Parijs, waar hij van 1921 tot diens dood in 1929 secretaris en ass

Koch, Herman

Koch, Herman (geb. 1953) Nederlands schrijver en maker/speler van het absurdistische televisieprogramma 'Jiskefet'. Zijn prozadebuut was 'De voorbijganger' Koch, Joseph Anton

Koch, Joseph Anton (1768-1839) Oostenrijks landschapschilder, tekenaar en etser. Verbleef lange tijd te Rome, waar hij samenwerkte met de Nazareners, Koch, Martin

Koch, Martin (1882-1940) Zweeds schrijver en journalist, o.a. werkzaam te Parijs van 1921-28. Zijn eerste roman verscheen in 1911, 'Ellen. En liten Koch, Pieter Frans Christiaan (Pyke)

Koch, Pieter Frans Christiaan (Pyke) (1901-1991) Nederlands schilder. Koch was autodidact en behoorde met Hynckes en Willink tot de belangrijkste Kocic, Petar

Kocic, Petar (1877-1916) Servisch schrijver, afkomstig uit Bosnië. Politiek activist, wiens literaire werk niet los gezien kan worden van zijn politieke Kock, Charles Paul de

Kock, Charles Paul de (1793-1871) Frans roman- en toneelschrijver van Nederlandse afkomst. Zijn vader kwam als bankier naar Frankrijk en werd

Kodály, Zoltán

Kodály, Zoltán (1882-1967) Hongaars componist. Kodály studeerde te Boedapest en promoveerde met een proefschrift over het Hongaarse volkslied. Kodjiki

Kodjiki (Jap.: optekeningen van gebeurtenissen uit de Oudheid) Oudste Japanse geschrift (712 n.C.) met mythen en verhalen die teruggaan op de geschiedenis Kodolányi, János

Kodolányi, János (1899-1968) Hongaars schrijver van populistische romans, waarin hij op naturalistische wijze het dorpsleven beschrijft. In dit genre Koe K'ai-Tsje

Koe K'ai-Tsje (Gu Kaizhi; ca. 334-ca. 405) Vroegst bekende Chinese schilder; een der eersten van wie werk bewaard is gebleven. Bekend is zijn rol Koechlin, Charles

Koechlin, Charles (1867-1950) Frans componist en publicist. K. studeerde aan het Parijse conservatorium o.a. bij Massenet en Fauré. Samen met o.Koeck, Paul

Koeck, Paul (geb. 1940) Belgisch (Vlaams) schrijver. Schrijft romans en dramatische producties, waarin sociale wantoestanden op de korrel worden Koedo Tetsoemi

Koedo Tetsoemi (geb. 1935) Japans beeldend kunstenaar. Opgeleid aan de kunstacademie van Tokio (1954-58). Sedert 1962 in Parijs werkzaam. K. Koefisch

Koefisch Oud Arabisch schrift, genoemd naar de stad Koefa in Irak. Werd in het begin van de islam gebezigd voor koranhandschriften en inschriften Koekkoek, Barend Cornelis

Koekkoek, Barend Cornelis (1803-1862) Nederlands schilder en lithograaf, bekendste vertegenwoordiger van de schildersfamilie Koekkoek, opgeleid Koelewijn, Peter

Koelewijn, Peter (geb. 1941) Nederlands rock 'n' roll-zanger en platenproducer. Had in 1960 daverende hit met 'Kom van dat dak af'. Sindsdien beschouwd Koelisj, Mikola

Koelisj, Mikola (1892-1942) Oekraïens toneelschrijver. Aanvankelijk schreef K. realistische toneelstukken, waarin hij scènes uit het boerenleven overeenkomstig Koelisj, Pantelejmon

Koelisj, Pantelejmon (1819-97) Oekraïens dichter uit de Romantiek. Zijn historische roman 'De zwarte raad' (1857) vertoont invloed van West-Europese Koelman, Johan Philip

Koelman, Johan Philip (1818-1893) Nederlands schilder, beeldhouwer en architect, leerling van historieschilder Cornelis Kruseman. Hij werd voo

Koenen, Marie Hubertina Jacoba Isabella Rutten-

Koenen, Marie Hubertina Jacoba Isabella Rutten- (1879-1959) Nederlands romanschrijfster, dochter van de taalkundige M.J. Koenen en gehuwd Koenigswarter de Rothschild, barones Pannonica de

Koenigswarter de Rothschild, barones Pannonica de (1914-1988) Amerikaanse jazzmecenas. 'Nica' de Koenigswarter, dochter van een Brits bankier, Koenig, Fritz

Koenig, Fritz (geb. 1924) Duits expressionistisch beeldhouwer en tekenaar. Leerling van Anton Hiller (geb. 1893) aan de academie van München. Nam Koenig, Gottfried Michael

Koenig, Gottfried Michael (geb. 1926) Duits componist. Studeerde van 1947-50 bij Günther Bialas in Detmold. Was van 1954-64 werkzaam in de Koenraad (naam)

Koenraad (naam) Germaanse mannennaam afgeleid van 'koen' = koen, dapper en 'raad'.

koepel

koepel Gewelf met een regelmatige kromming op een cirkelvormige, vierkante of veelhoekige (soms ovale) basis. De zuiverste vorm van een koepel Koeppen, Wolfgang

Koeppen, Wolfgang (1906-1996) Duits schrijver. Koeppen debuteerde in 1934 met de roman Eine unglückliche Liebe, in 1935 gevolgd door Die Mauer Koetse, Sigrid

Koetse, Sigrid (geb. 1935) Nederlands actrice. Koetse begon haar carrière in 1955 bij de Nederlandse Comedie en sindsdien heeft ze vrijwel uitsluitend Koetsier, Hans

Koetsier, Hans (1930-1991) Nederlands beeldend kunstenaar. Hield zich bezig met conceptual art. Via teksten in advertenties in kranten en kunsttij

Koetsier, Jan

Koetsier, Jan (geb. 1911) Nederlands dirigent en componist. Koetsier studeerde te Berlijn en was daarna dirigent te Lübeck en Wenen. In 1941 werd Koetsoe, Honnami

Koetsoe, Honnami (1558-1637) Japans schilder en ambachtskunstenaar. Stichter van de Korin-school. Belangrijk kalligraaf en pottenbakker. Opvallend Koetsveld, Cornelis Eliza van

Koetsveld, Cornelis Eliza van (1807-1893) Nederlands schrijver en predikant, in zijn tijd zeer bekend door 'Schetsen uit de pastorij te Mastland. Erns

Koezmin, Michaïl Aleksejevits

Koezmin, Michaïl Aleksejevits (1875-1936) Russisch dichter en schrijver. Richtte zich in het essay 'Over de schone klaarte' (1910) tegen de symboliste

Koeznetsov, Anatoli Vasiljevitsj

Koeznetsov, Anatoli Vasiljevitsj (1929-1979) Russisch schrijver, lid van de Communistische Partij van 1955 tot 1969, maar week toen uit naar Engeland, kofschip (taalw.)

kofschip (taalw.) Bekend ezelsbruggetje voor het bepalen van de schrijfwijze van voltooid deelwoorden. Zwakke werkwoorden waarvan de stam eindigt Kogan, Leonid Borisovitsj

Kogan, Leonid Borisovitsj (1924-1982) Russisch violist. Studeerde te Moskou en werd in 1944 soloviolist bij het Moskous Filharmonisch Orkest. Köhler, Charlotte Theresia Catherina

Köhler, Charlotte Theresia Catherina (1892-1977) Nederlands toneelspeelster en voordrachtskunstenares, gehuwd met August Defresne (1920). Köhler, Piet

Köhler, Piet (eig. Pieter Hendrik K.; 1872-1951) Nederlands zanger en toneelspeler. Hij begon als liedjeszanger in een café (omstreeks 1895), reisde Kohn, Gabriel

Kohn, Gabriel (geb. 1910) Amerikaans beeldhouwer. Onderging invloed van zijn vader die graficus was, studeerde in New York en in Parijs onder Kohout, Pavel

Kohout, Pavel (geb. 1926) Tsjechisch toneelschrijver, dichter en prozaïst, in 1978 naar Oostenrijk uitgeweken. In de zgn. 'Praagse Lente' van 1968 koine

koine (Gr.: koinè dialektos = algemene omgangstaal) De algemene Griekse taal in de periode na Alexander de Grote.

Kokinsjoe

Kokinsjoe (Jap.) Een verzameling van meer dan 1100 gedichten, uit de 9e en 10e eeuw n.C.

Kokkonen, Joonas

Kokkonen, Joonas (1921-1996) Fins componist. Kokkonen, die werd opgeleid aan de Sibelius Academie in Helsinki, verwerkte in zijn muziek tal Kokoschka, Oskar

Kokoschka, Oskar (1886-1980) Oostenrijks-Brits schilder, graficus en schrijver, leerling van Klimt. Vertegenwoordiger van het expressionisme. Was Kok, Marja

Kok, Marja (geb. 1944) Nederlands toneelregisseuse en actrice. Marja Kok maakte haar debuut op het toneel bij Toneelgroep Centrum in 1965. Zij Kolár, Jirí

Kolár, Jirí (geb. 1914) Tsjechisch dichter en beeldend kunstenaar. K. was een prominent lid van de kunstenaarsvereniging 'Groep 42', die de moderne Kolar, Slavko

Kolar, Slavko (1891-1963) Kroatisch proza- en toneelschrijver. Zijn werk sluit in vorm en thematiek aan bij de romans van de 19e-eeuwse Kroatische Kolassi, Irma

Kolassi, Irma (geb. 1918) Grieks zangeres (mezzosopraan). Zij studeerde te Athene en besloot haar studie met een eerste prijs voor zowel piano als Kolbe, Georg

Kolbe, Georg (1877-1947) Duits beeldhouwer en tekenaar, wiens beelden invloeden van Rodin en de klassieke beeldhouwkunst tonen. In zijn vroege Kollár, Jan

Kollár, Jan (1793-1852) Slowaaks (Tsjechisch) dichter en predikant. Publiceerde in 1824 de 151 sonnetten omvattende bundel 'De dochter van Sláva', Kollo, René

Kollo, René (geb. 1937) Duits zanger (tenor). Kollo studeerde te Berlijn en debuteerde in 1965 te Braunschweig. Van 1967-71 zong hij bij de Deutsche Kollwitz, Käthe

Kollwitz, Käthe (geb. Schmidt; 1867-1945) Duits schilder, grafisch kunstenaar en beeldhouwer. Uit haar gehele oeuvre spreekt een sociaal gericht realisme. Kolmar, Gertrud

Kolmar, Gertrud (eig. Gertrud Chodziesner; 1894-1943) Duits dichteres van joodse afkomst. Zij was enige tijd te Dijon werkzaam als onderwijzeres kolometrie

kolometrie (Gr.: koolon = voet, deel) Bij de oude grammatici de indeling van de als proza overgeleverde gedichten van lyrische poëten. Door middel koloniale stijl

koloniale stijl In ruime zin elke bouwstijl die in een gekoloniseerd land door kolonisten is ontwikkeld. Zonder verdere aanduiding verstaat men onder kolos

kolos Beeld van zeer grote afmetingen, o.a. uit de Oud-egyptische, Griekse en Romeinse kunst. Bekend is de kolos van Ramses II voor de tempel van kolossale orde

kolossale orde Het toepassen van een reeks zuilen of pilasters, die meer dan één verdieping beslaan. Vooral toegepast door Palladio en zijn navolge

Koltès, Bernard-Marie

Koltès, Bernard-Marie (1949-1989) Frans toneelschrijver. Koltès studeerde enige jaren Franse letterkunde en van 1970 tot 1972 regie aan het Théâtre Koltsov, Aleksej Vasilevitsj

Koltsov, Aleksej Vasilevitsj (1809-1842) Russisch lyrisch dichter. Zoon van een veehandelaar die het niet nodig vond dat zijn kinderen veel leerden.

komedie

komedie of blijspel (Gr.: komoidia = optocht, gezang) Dramatisch genre dat zich van de tragedie onderscheidt door het geven van een lachwekkende Komische Oper Tanztheater Berlin

Komische Oper Tanztheater Berlin Ballet van het tweede operagezelschap van Berlijn, waar sinds 1994 twee Nederlanders de leiding hebben: Jan komos

komos (Gr.) Acrobatische dansen bij de gastmalen ter ere van Dionysus. Ze kwamen ook voor in de Griekse komedie.

Komrij, Gerrit Jan

Komrij, Gerrit Jan (geb. 1944) Nederlands dichter, vertaler en essayist. Komrij debuteerde in 1968 met 'Maagdenburgse bollen en andere gedichten', Kondrasjin, Kyrill Petrovitsj

Kondrasjin, Kyrill Petrovitsj (1914-1981) Russisch dirigent. Kondrashin studeerde in Moskou en debuteerde reeds in 1931. Hij studeerde orkestdirectie

Konijnenburg, Willem Adriaan van

Konijnenburg, Willem Adriaan van (1868-1943) Nederlands schilder, etser, lithograaf en schrijver. Aanvankelijk naturalistisch, maakte later onder Koninck, Jacob

Koninck, Jacob (1610/1615-ca. 1708) Hollands landschapschilder en graveur, broer van Philips K. en neef van Salomon K. In zijn werk is invloed Koninck, Louis Herman de

Koninck, Louis Herman de (1896-1984) Belgisch architect en industrieel vormgever, leerling van Victor Horta. Vertegenwoordiger van de internation

Koninck, Philips

Koninck, Philips (1619-1688) Nederlands schilder en etser, leerling van zijn broer Jacob Koninck. Beroemd om zijn monumentale panorama's van Koninck, Salomon

Koninck, Salomon (1609-1656) Nederlands schilder, neef van Jacob en Philips K., leerling van Nicolaes Moeyaert; werd ca. 1630 lid van het gilde Koningsbruggen, Rob van

Koningsbruggen, Rob van (geb. 1948) Nederlands tekenaar en schilder. Sinds 1973 in Amsterdam werkzaam. Opgeleid aan de Koninklijke Academie, koningsspel

koningsspel Middeleeuws gezelschapsspel in hoofse kringen, waarbij men een `koning' kiest die allerlei vragen mag stellen over de liefde. Als literair Koning, Hans

Koning, Hans (eig. Hans Koningsberger; geb. 1921) Nederlands schrijver. Tijdens zijn studies filosofie en psychologie week hij in WO II uit naar Engeland, Koninklijk Ballet van Vlaanderen

Koninklijk Ballet van Vlaanderen (oorspronkelijk: Ballet van Vlaanderen, sedert 1976 `Koninklijk'): Eerste Vlaamse - van overheidswege gesubsidieerde Koninklijk Jeugdtheater

Koninklijk Jeugdtheater Een in 1942 te Antwerpen door Joris Diels opgericht beroepsgezelschap, dat met volwassen acteurs een voor kinderen aange

Koninklijk Museum voor Schone Kunsten

Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Museum te Antwerpen, waarvan de verzameling teruggaat op de schilderskamer van het Sint Lucasgilde Koninklijke Academie van België

Koninklijke Academie van België Instelling op instigatie van keizerin Maria Theresia in 1772 gesticht. In 1845 werd zij door Leopold I gereorganiseerd;

Koninklijke Academie voor Oudheidkunde van België

Koninklijke Academie voor Oudheidkunde van België Instelling gesticht in 1842, met 18 landen in de raad van bestuur, die uit de 60 werkende Koninklijke Bibliotheek

Koninklijke Bibliotheek Nationale Nederlandse bibliotheek, in 1798 te 's-Gravenhage gesticht volgens besluit van de Wetgevende Vergadering. Zij

Koninklijke Bibliotheek Albert I

Koninklijke Bibliotheek Albert I Nationale Belgische bibliotheek, in 1837 te Brussel gesticht met als kern de privé-bibliotheek van Charles van Hulthem Koninklijke Muntschouwburg

Koninklijke Muntschouwburg In de 17e eeuw kreeg Brussel vier vaste toneelzalen: een Hoftheater in het Coudenbergpaleis en in de benedenstad de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België

Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België Museum te Brussel, in 1799 opgericht door Napoleon Bonaparte. Het bezit bestond voornamelijk Koninklijke Nederlandse Schouwburg (Antwerpen)

Koninklijke Nederlandse Schouwburg (Antwerpen) Naam van zowel de op het Comedieplein te Antwerpen staande schouwburg als van het gezelschap Koninklijke Nederlandse Schouwburg (Gent)

Koninklijke Nederlandse Schouwburg (Gent) Naam van zowel het in 1899 gebouwde theater op het Sint-Baafsplein te Gent als van het er tot 1945 Koninklijke Schouwburg ('s-Gravenhage)

Koninklijke Schouwburg ('s-Gravenhage) (oorspr. Koninklijke Fransche Schouwburg) Gevestigd in het voormalig paleis van de prins van Nassau-Koninklijke Vlaamse Schouwburg

Koninklijke Vlaamse Schouwburg Naam van zowel de in de Lakenstraat te Brussel staande schouwburg als van het gezelschap dat er gevestigd is.

Konitz, Lee

Konitz, Lee (geb. 1927) Amerikaans jazzsaxofonist. Naast Lennie Tristano de belangrijkste figuur uit de cool jazz. Speelde o.a. bij Claude Thornhill Konjetski, Viktor Viktorovitsj

Konjetski, Viktor Viktorovitsj (geb. 1929) Sovjetrussisch schrijver die als marineman voornamelijk in de poolzeeën werkzaam is geweest, waar ook Konrád, György

Konrád, György (geb. 1933) Hongaarse schrijver, socioloog en politiek dissident. Afkomstig uit een welgestelde, door de nazi's dedecimeerde joodse Konstantinovic, Radomir

Konstantinovic, Radomir (geb. 1928) Servisch dichter, romanschrijver en essayist. Debuteerde met de dichtbundel 'Huis zonder dak' (1951), public

Kontarsky, gebroeders

Kontarsky, gebroeders De uit West-Duitsland afkomstige gebroeders Aloys Kontarsky (geb. 1931) en Alfons Kontarsky (geb. 1932) hebben zich als

Kontsjalovski, Andrej

Kontsjalovski, Andrej (eig. Andron Sergejevitsj Michalkov-Kontsjalovski; geb. 1937) Russisch filmregisseur. Zoon van een vooraanstaand dichter Kooiman, Dirk Ayelt

Kooiman, Dirk Ayelt (geb. 1946) Nederlands schrijver, publiceerde o.a. in Soma, is redacteur van De Revisor. Kooiman schrijft zorgvuldig geconstrueerde Koolhaas, Anton

Koolhaas, Anton (1912-1992) Nederlands schrijver. Koolhaas werd vooral bekend door de volstrekt eigen wijze waarop hij het conventionele dierenverhaal Koolhaas, Rem

Koolhaas, Rem (geb. 1944) Nederlands architect. Publiceerde in 1978 (met Madelon Vriesendorp) 'Delirious New York', een geïllustreerde analyse koolon

koolon Kort zinsdeel, onderdeel van een periode.

Kool, Halbo Christiaan

Kool, Halbo Christiaan (1907-1968) Nederlands schrijver en journalist. Hij debuteerde als dichter in De Vrije Bladen en publiceerde in 1930 'De tooverformule', Kooning, Willem de

Kooning, Willem de (1904-1997) Nederlands-Amerikaans schilder. De Kooning, begonnen als huisschilder, vertrok in 1925 naar de VS, waar hij bevriend Koons, Jeff

Koons, Jeff (geb.1955), Amerikaans beeldend kunstenaar. Stelde vanaf 1979 nieuwe gebruiksvoorwerpen tentoon in hel verlichte vitrines. Vanaf midden Koontz, Dean R.

Koontz, Dean R. (geb. 1945) Zeer productieve Amerikaanse schrijver van bestseller griezelromans en thrillers. Opgegroeid in een armoedig milieu, Kooper, Al

Kooper, Al (geb. 1944) Amerikaans popzanger, gitarist en producer. Aanvankelijk sessiemuzikant voor o.a. Jimi Hendrix, the Rolling Stones en Bob Koopman, Ton

Koopman, Ton (geb. 1944) Nederlands organist, klavecinist en dirigent. Studeerde te Amsterdam orgel bij Simon C. Jansen (Prix d'Excellence 1972), koor (bouwk.)

koor (bouwk.) De van het schip in de kerk afgescheiden ruimte, waarin het altaar staat. Heeft zich ontwikkeld vanuit de oude absis, waar zich de zetels koor (muz.)

koor (muz.) (Gr.: choros) Rei. In de Oudheid oorspronkelijk een dansruimte voor ronde- en reidans. Het cyclisch koor was een koordans rond een altaar; koorlyriek

koorlyriek Griekse lyrische poëzie waarbij een koor optrad. Koorlyriek is Dorisch van oorsprong - alle fragmenten die bewaard zijn, zijn in het Dorische Koornstra, Metten Teunis

Koornstra, Metten Teunis (1912-1978) Nederlands schilder, graficus en lithograaf, bekend door zijn illustraties van boeken en ontwerpen voor omsl

koortoon

koortoon De tot in de 19e eeuw gebruikte stemming voor orgels, die tevens de voorgeschreven toonhoogte voor de kerkkoren was. Hoewel de orgelbouwers Kooten en de Bie, Van

Kooten en de Bie, Van Toneelnamen voor Cornelis Reinier (Kees) van Kooten (geb. 1941) en Willem Philippe (Wim) de Bie (geb. 1939), die in jare

Kooten, Cornelis Reinier (Kees) van

Kooten, Cornelis Reinier (Kees) van (geb. 1941) Nederlands acteur, wiens naam onafscheidelijk verbonden is met die van zijn vriend en collega Koot, Max

Koot, Max (1917-1991) Nederlands fotograaf. Koot werd vooral bekend door zijn foto's van de koninklijke familie. Vanaf 1959 was hij de officiële Kopelev, Lev Zinovjevitsj

Kopelev, Lev Zinovjevitsj (1912-1997) Russisch schrijver en dissident. Kopelev, die in 1941 promoveerde op een proefschrift over Schiller, werd Kopenhaags porselein

Kopenhaags porselein Het in Kopenhagen, sinds 1773 vervaardigde, oorspronkelijk blauwachtig-grijze porselein, in onderglazuur blauw, purper e

koper (kunst)

koper (kunst) Metaal, reeds toegepast in de prehistorische tijd. Kunstenaars werken zowel in zuiver koper (rood) en messing (een gele legering van kopergravure

kopergravure Afdruk op papier, zijde of perkament van een koperen plaat, waarin met een burijn een tekening is gesneden. De techniek ontstond om

Köpf, Gerhard

Köpf, Gerhard (geb. 1948) Duits schrijver, zoon van een postbode, die na het behalen van zijn graad in de Germanistiek doceerde aan diverse universiteiten kopie (kunst)

kopie (kunst) (Lat.: copia = grote hoeveelheid) Afschrift van een originele tekst. Onder een kopie van een kunstwerk verstaat men de nabootsing ervan, kopieën van kunstwerken

kopieën van kunstwerken (Getrouwe) nabootsingen van bestaande kunstwerken. Vroeger beschouwde men het kopiëren van beroemde kunstwerken kopiïst

kopiïst (afschrijver) Degene die in de (middeleeuwse) schrijfateliers (scriptoria) teksten vermenigvuldigde. Op gevouwen perkamenten of papieren vellen kopij

kopij Tekst, bestemd om gedrukt (vermenigvuldigd) te worden.

Kopit, Arthur Lee

Kopit, Arthur Lee (geb. 1937) Amerikaans toneelschrijver. Representant van het zgn. absurd toneel. Had veel succes met 'Oh dad, poor dad, mamma's Kopland, Rutger

Kopland, Rutger (eig. Rutger Hendrik van den Hoofdakker; geb. 1934) Nederlands psychiater en dichter. In zijn van grote technische vaardigheid getuigende koppelwerkwoord

koppelwerkwoord Werkwoord dat in combinatie met een zelfstandig of bijvoeglijk naamwoord het naamwoordelijk gezegde vormt. Er zijn negen koppelwerkwoorden: Koptische boekbanden

Koptische boekbanden Oudst bekende leren boekbanden, waarvan o.a. exemplaren zijn gevonden bij Thebe, Edfoe en in de Fajoem, daterende vanaf

Koptische kunst

Koptische kunst Beeldende kunst der Kopten, bloeitijd 4e-7e eeuw, waarin twee hoofdrichtingen zijn te onderscheiden: een stijl gekenmerkt door hellenistische Kop, David Johannes van de

Kop, David Johannes van de (1937-1994) Nederlands beeldhouwer. Van de Kop was gefascineerd door de ruimtelijke relatie tussen het landschap koraal (muz.)

koraal (muz.) Algemene naam voor het door Luther ingevoerde protestantse kerklied bestaande uit meerdere strofen en in een eenvoudige homofone Koran

Koran (Arabisch: qoer'aan, lett.: het gereciteerde) Koran is de naam van het in de Arabische taal geschreven heilige boek van de islam. Het geldt als Korda, Alexander

Korda, Alexander (eig. Sándor Kellner; 1893-1956) Hongaars-Brits filmregisseur en -producent. Verliet in 1919 Hongarije, begon in 1931 in Engeland kordon

kordon (gordellijst) In de bouwkunst een geprofileerd, enigszins naar buiten stekend lijstwerk langs een gevel, meestal van steen. Dient mede door de korè

korè Vrouwenfiguur uit de archaïsche Griekse beeldhouwkunst, vaak gekleed in een chiton.

Koreaanse kunst

Koreaanse kunst De oudste Koreaanse kunst bestond hoofdzakelijk uit grof aardewerk met een eenvoudige, geometrische versiering. Vanaf de 4e Korinthische orde

Korinthische orde Laat-Griekse bouworde, waarbij de zuilen eindigen in een kelkvormig kapiteel met een of twee rijen acanthusbladeren. Corinthische Korjoesai Isoda

Korjoesai Isoda (gest. ca. 1788) Japans schilder en prentkunstenaar. Tijdgenoot en volgeling van Haroenoboe. Zijn hasjira-è (tekeningen) van o.a. vrouwen Körmendi, Ferenc

Körmendi, Ferenc (geb. 1900) Hongaars romanschrijver, wereldberoemd geworden door zijn spannende, realistische avonturenroman 'Budapesti kaland' Kornbluth, Cyril

Kornbluth, Cyril (1923-1958) Amerikaans schrijver van science fiction-romans, o.a. 'Takeoff' (1952) en 'The syndic' (1953) en korte verhalen, o.m. Korner, Alexis

Korner, Alexis (1928-1984) Frans-Brits popmusicus; speelde in The Chris Barber Jazz Band, maakte enkele platen met Cyril Davies en formeerde in Korngold, Erich Wolfgang

Korngold, Erich Wolfgang (1897-1957) Oostenrijks-Amerikaans componist. Korngold studeerde in Wenen en trok al jong de aandacht met enkele Kornilov, Boris Petrovitsj

Kornilov, Boris Petrovitsj (1907-1938) Sovjetrussisch lyrisch dichter. Was lid van de Leningradse afdeling van de RAPP. In zijn poëzie is de invloe

Kornitsjoek, Oleksandr

Kornitsjoek, Oleksandr (1910-1972) Oekraïens toneelschrijver. Zijn toneelstuk 'Het front' (1942), door Stalin of diens medewerker geïnspireerd, geeft kortegaerd

kortegaerd Afkomstig van het Franse 'corps de garde' (=wachtpost, -huis); benaming van afbeeldingen van wachtruimten, waar militairen zich kaartend, Korteweg, Anton

Korteweg, Anton (geb. 1944 te Zevenbergen) Nederlands dichter die in zijn oeuvre met een ironisch-melancholische blik alledaagse zaken beschouwt. Kortner, Fritz

Kortner, Fritz (eig. Fritz Nathan Kohn; 1892-1970) Oostenrijks toneelspeler en regisseur. In 1911 verbond hij zich aan het Deutsches Theater te Ber

Korty, Sonia

Korty, Sonia (1894-1955) Russisch danseres en choreografe, kreeg haar opleiding te Sint-Petersburg bij Eugenie Sokolova. Zij danste onder andere Kosice, Gyula

Kosice, Gyula (geb. 1924) Argentijns beeldhouwer van Tsjechische afkomst, befaamd om zijn bewegende met water gevulde plastieken ('sculptures Kosinka, Grigori

Kosinka, Grigori (1899-1934) Oekraïens schrijver van korte, lyrische verhalen, karakteristiek voor het impressionistische proza. De verhalen, zoals Kosinsky, Jerzy

Kosinsky, Jerzy (1933-1991) Pools-Amerikaans schrijver. Kosinski was van joodse afkomst en zat gedurende de Tweede Wereldoorlog ondergedoken Kosor, Josip

Kosor, Josip (1879-1961) Kroatisch romanschrijver en dramaturg. Zijn verhalen in de stijl van Maksim Gorki beschrijven het leven van zwervers en Kossmann, Alfred Karl

Kossmann, Alfred Karl (1922-1998) Nederlands schrijver. Kossmann was van 1943 tot 1945 gedwongen werkzaam in Duitsland, een periode die zijn Kostelanetz, André

Kostelanetz, André (1901-1980) Russisch/Amerikaans dirigent. Kostelanetz studeerde aan het conservatorium van zijn geboortestad en was daar enige Koster, Henry

Koster, Henry (1905-1988) (eig. Kosterlitz, Hermann) Duits-Amerikaans filmregisseur. Na een eerste film in de jaren dertig in Berlijn te hebben gemaakt, Koster, Ré

Koster, Ré (1900-1996) Nederlands zangeres en zangpedagoge. Ré Koster werd geboren in Haarlem en studeerde zang bij Marya Freund in Parijs e

kostuumgeschiedenis

kostuumgeschiedenis Hulpwetenschap voor de etnologie, cultuur- en kunstgeschiedenis. Bestudeert de ontwikkeling van de kleding van de versch

Kosuth, Joseph

Kosuth, Joseph (geb. 1945) Amerikaans kunstenaar, vertegenwoordiger van de analytische richting in de conceptual art. Maakte van 1969-76 deel Kotljarevski, Ivan

Kotljarevski, Ivan (1769-1838) Oekraïens dichter. Zijn 'Eneïda', een humoristisch-heroïsche satire in zes delen, gebaseerd op Vergilius' 'Aeneis', verscheen koto

koto Japanse cither met 13 snaren, die verkort of verlengd kunnen worden door beweegbare bruggen. Wordt met beide handen bespeeld, de linker voor Kotsjoebinski, Michajlo

Kotsjoebinski, Michajlo (1864-1913) Oekraïens schrijver. Introduceerde impressionistische stijlelementen in de Oekraïense literatuur. Zijn roman 'Kotzebue, August Friedrich Ferdinand

Kotzebue, August Friedrich Ferdinand (1761-1819) Duits schrijver. Hij studeerde rechten in Duisburg en Jena, vestigde zich in 1780 als advocaat Kounellis, Jannis

Kounellis, Jannis (geb. 1936) Grieks kunstenaar, begon rond 1958-59 met het maken van letterschilderijen, iets later gevolgd door cijferschilderijen. Koun, Karolus

Koun, Karolus (1908-1987) Grieks toneelregisseur. Koun studeerde letterkunde in Athene en Parijs en richtte in 1942 het Kunsttheater (Theatro Technisch) kouros

kouros Traditioneel beeld van een jongen uit de archaïsche periode in de Griekse kunst: frontaal, staand en naakt. Kouroi

Kousbroek, Herman Rudolf (Rudy)

Kousbroek, Herman Rudolf (Rudy) (geb. 1929) Nederlands essayist, gehuwd met de schrijfster Ethel Portnoy. Kousbroek studeerde wis- en natuurkunde Koussevitzky, Serge Alexandrovitsj

Koussevitzky, Serge Alexandrovitsj (1874-1951) Russisch-Amerikaans dirigent. Koussewitzky studeerde contrabas bij Rambousek aan het conservatorium Kouwenaar, Gerrit

Kouwenaar, Gerrit (geb. 1923) Nederlands dichter. Behoorde tot de Cobra-beweging en de Experimentelen en stelde in 1955 de bloemlezing 'Vijf Kovacic, Ante

Kovacic, Ante (1854-1889) Kroatisch schrijver van realistische romans, o.a. 'De liefde van de barones' (1878), 'De advocaat' (1882), 'Onder de Filistijnen' Kowalski, Pjotr

Kowalski, Pjotr (geb. 1927) Frans architect en beeldend kunstenaar, van Poolse afkomst. Werkte mee aan de bouw van het Unesco-gebouw te Parijs Kox, Hans

Kox, Hans (geb. 1930) Nederlands componist. Kox studeerde aan het conservatorium te Utrecht, later bij Henk Badings (compositie) en Jaap Spaanderman Kozarac, Josip

Kozarac, Josip (1858-1906) Kroatisch novellist en romanschrijver. Zijn voornaamste thema is de positie van het Joegoslavische dorp in de periode Kozaric, Ivan

Kozaric, Ivan (geb. 1921) Joegoslavisch beeldhouwer, leerling van de kunstacademie in Zagreb. Kozaric leerde in Parijs het werk van Brancusi, Zadkine, ko-an

ko-an (Jap.) Anekdote, verhaal of dialoog.

kraakporselein

kraakporselein Blauwwit Chinees porselein uit de Wan-li-periode. Genoemd naar het buitgemaakte schip, een kraak, waarmee het in 1602 voor het

Kraan, Axel van der

Kraan, Axel van der (geb. 1949) Nederlands beeldend kunstenaar; vervaardigde beweegbare houten poppen en objecten die in hun monotone handel

Kraaykamp jr., John

Kraaykamp jr., John (geb. 1959) Nederlands acteur. Kraaykamp was van jongs af betrokken bij het theater. Op driejarige leeftijd was hij al als clowntje Kraaykamp, Jan Hendrik (John)

Kraaykamp, Jan Hendrik (John) (geb. 1925) Nederlands komiek en acteur. De voormalige jongenssopraan Jan Hendrik Kraaykamp begon in het Kraayvanger, Everhardus Hubertus

Kraayvanger, Everhardus Hubertus (geb. 1899) Nederlands architect die na zijn studie aan de Technische Hogeschool te Delft samen met zijn broer Krabbé, Jeroen (Aart)

Krabbé, Jeroen (Aart) (geb. 1944) Nederlands toneel- en filmacteur die na een succesvolle carrière als toneelspeler acteerde in een reeks Nederlandse Krabbé, Tim

Krabbé, Tim (geb. 1943) Nederlands schrijver. Krabbé studeerde een paar jaar psychologie, maar koos toen voor het schrijverschap en debuteerde in Kraemer, Friedrich Wilhelm

Kraemer, Friedrich Wilhelm (geb. 1907) Duits architect en stedenbouwkundige die studeerde in Brunswijk en Wenen. Bouwde scholen, winkels, fabrieken

Kraft, Adam

Kraft, Adam (1460-ca. 1508) Duits beeldhouwer. Zijn ruige, krachtige werk in realistische stijl maakte hem tot een van de grondleggers van de Neurenbergse Kramár, Frantisek Vincenc

Kramár, Frantisek Vincenc (ook Franz Krommer; 1770-1831) Tsjechisch componist en violist. Na zijn opleiding was Kramár enige tijd werkzaam Kramer, Friso

Kramer, Friso (geb. 1922) Nederlands graficus en industrieel ontwerper, zoon van de architect Piet Lodewijk Kramer; bezocht de Amsterdamse Kunstnijverheidsschool; Kramer, Harry

Kramer, Harry (geb. 1925) Duits beeldend kunstenaar, opgeleid als balletdanser en choreograaf; maker van komisch-kinetische objecten. In 1953 begon Kramer, Pieter Lodewijk

Kramer, Pieter Lodewijk (1881-1961) Nederlands architect uit de Amsterdamse School, leerling van Eduard Cuypers. Bouwde (samen met Van der Kramer, Stanley

Kramer, Stanley (geb. 1913) Amerikaans filmproducent en -regisseur, die vaak politieke en morele thema's aansnijdt. Films o.a. 'The pride and the Kramer, Theodor

Kramer, Theodor (1897-1958) Oostenrijks dichter. Hij studeerde maatschappijleer, werd in WO I zwaar gewond, was werkzaam als ambtenaar en ging Kramp, Willy

Kramp, Willy (geb. 1909) Duits schrijver. Hij studeerde filologie in Bonn, Berlijn en Koningsbergen. In 1939 werd hij psycholoog in het leger, in 1942 Kranjcevic, Silvije Strahimir

Kranjcevic, Silvije Strahimir (1865-1908) Kroatisch dichter. Hij ging naar Rome om voor priester opgeleid te worden, maar keerde teleurgesteld terug Krantz, Judith

Krantz, Judith (geb. 1928) Amerikaanse schrijfster die na succes in de damesbladjournalistiek met de roman `Scruples' (1978) de erotische damesroman Krasker, Robert

Krasker, Robert (1913-1981) Australisch cameraman, die veel in Engeland gefilmd heeft, maar later ook elders werkte. Na de bekende SF-film 'Things Krasner, Lee

Krasner, Lee (geb. 1909) Amerikaans schilder, vertegenwoordiger van het abstract expressionisme. Zij werd bekend door haar kalligrafische, patroonmatige krater (kunst)

krater (kunst) (klemtoon op de laatste lettergreep) Antieke vaas voor het bewaren en mengen van wijn en water. Heeft een klokvormig, wijd bekken, kraton (Indon.)

kraton (Indon.) (keraton) Javaans woord voor koninkrijk, dynastie en residentie van de vorst. In Nederland is vooral de laatste betekenis bekend, uit Krauss, Clemens

Krauss, Clemens (1893-1954) Oostenrijks dirigent. K. werd in 1922 dirigent aan de Weense Staatsopera en kreeg daar in 1929 de artistieke leiding. Kraus, Karl

Kraus, Karl (1874-1936) Oostenrijks cultuurcriticus: satiricus, essayist en toneelschrijver van joodse afkomst. Op driejarige leeftijd kwam Kraus naar Kraus, Oscar

Kraus, Oscar (1872-1942) Tsjechisch wijsgerig schrijver, hoogleraar filosofie in Praag. Hij schreef biografieën van Albert Schweitzer en de filosoof Krauze, Zygmunt

Krauze, Zygmunt (geb. 1938) Pools componist en pianist, won in 1966 de Gaudeamusprijs voor vertolkers van hedendaagse muziek. Treedt regelmatig Kravitz, Lenny

Kravitz, Lenny (New York, 1965) Amerikaanse rockmuzikant. Neo-hippie, sterk beïnvloed door o.a. Led Zeppelin, Jimi Hendrix en The Beatles. Op Kravtsjenko, Viktor Andrejevitsj

Kravtsjenko, Viktor Andrejevitsj (1905-1966) Sovjetrussisch schrijver, die in 1944 naar de VS uitweek. Bekend door zijn autobiografische roman Krebbers, Herman Albertus

Krebbers, Herman Albertus (geb. 1923) Nederlands violist en muziekpedagoog. Krebbers studeerde bij Oskar Back, gaf te Ede in 1933 zijn eerste

Krebs, Konrad

Krebs, Konrad (1492-1540) Duits architect, aanvankelijk steenhouwer. Zijn meesterteken is o.a. aangetroffen in de slotkapel te Wittenberg en de Moritzkirche kreeftdicht

kreeftdicht (retrograde) Een bij de Rederijkers in zwang zijnde, zeer gekunstelde dichtvorm. Men kon de dichtregels niet alleen van links naar rechts, Kreeft, Bart

Kreeft, Bart (eig. Albertus Cornelis K.; 1854-1933) Nederlands toneelspeler en operettezanger. Hij debuteerde in 1876 bij Prot en Kistemaker in Frascati Kreisler, Fritz

Kreisler, Fritz (1875-1962) Oostenrijks-Amerikaans violist en componist. Studeerde aan het Weens Conservatorium en aan het Parijs Conservatorium Kreis, Wilhelm

Kreis, Wilhelm (1873-1955) Duits architect, wiens vroegere werken invloeden van het classicisme tonen. K. kreeg bekendheid met zijn bekroond ontwerp Kreitz, Willy

Kreitz, Willy (geb. 1903) Belgisch (Vlaams) beeldhouwer, kwam na kubistische en expressionistische periode tot sterk gestileerde, realistische beelden, Kremer, Gidon

Kremer, Gidon (geb. 1947) Sovjetrussisch violist, leerling van Oistrach, o.a. winnaar van de Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth (1967) Kremlin

Kremlin (Ru: vesting) Oudste bolwerk van Moskou, gebouwd in de 12e eeuw en van oudsher de residentie van de tsaren. Sinds de Russische Revolutie Krenek, Ernst

Krenek, Ernst (1900-1991) Oostenrijks-Amerikaans componist. Krenek studeerde in Wenen bij Franz Schreker en na 1920 in Berlijn, waar hij al spoedig Kresse, Hans Georg

Kresse, Hans Georg (1921-1992) Nederlands striptekenaar. Samen met Marten Toonder wordt Kresse gezien als de grondlegger van het Nederlands

Kretzschmar, August Ferdinand Hermann

Kretzschmar, August Ferdinand Hermann (1848-1924) Duits musicoloog. Na zijn studie combineerde Kretzschmar vele jaren de beroepen van leraar Kreuners, De

Kreuners, De (1978) Belgische rockband. Nederlandstalig gezelschap dat met potente rock een grote populariteit verwief in de Vlaamse cafés. De singles

kreupel (lit.)

kreupel (lit.) (Van verzen:) hortend, gebrekkig lopend. Een kreupeldicht is een slecht, armzalig gedicht. Kreupelrijm: half, niet zuiver rijm.

Kreutzberg, Harald

Kreutzberg, Harald (geboren te Reichenberg 11-12-1902 - overleden te Muri (Zwits.) 25-4-1968) Duits-Oostenrijks danser en choreograaf, studeerde Kreutzer, Conradin

Kreutzer, Conradin (1780-1849) Duits componist en dirigent. Studeerde rechten, wijdde zich na 1800 geheel aan muziek. Was dirigent te Stuttgart, Kreutzer, Rodolphe

Kreutzer, Rodolphe (1766-1831) Frans violist en componist. Kreutzer werd reeds op zestienjarige leeftijd concertmeester van de hofkapel (1783-92 Kricke, Norbert Gustav

Kricke, Norbert Gustav (1922-1984) Duits schilder en tekenaar. Volgde zijn opleiding aan de kunstacademie van Berlijn. Karakteristiek zijn Krickes Krieger, Adam

Krieger, Adam (1634-1666) Duits componist. Krieger studeerde bij Samuel Scheidt in Halle. In 1655 volgde hij J. Rosenmüller op als organist der Krieger, Johann Philipp

Krieger, Johann Philipp (1649-1725) Duits componist en organist. Krieger studeerde te Kopenhagen, waar hij in 1665 organist werd van de Petriker

Krijgelmans, Claude

Krijgelmans, Claude (geb. 1934) Belgisch (Vlaams) schrijver van proza dat men omschrijven kan als verhalende teksten en waarin in toenemende krijt (kunst)

krijt (kunst) Tekenmateriaal. De oudste soort krijt is een leisteenachtig natuurkrijt, dat een bruin-zwarte lijn geeft. In de loop van de 16e eeuw kwam Krimi

Krimi Duitse afkorting van Kriminalroman, -geschichte of -film (misdaadroman, -verhaal of film).

Krimpen, Jan van

Krimpen, Jan van (1892-1958) Nederlands letterontwerper en typograaf. Ontwierp o.m. de Lutetia (1925), Romanée (1928; cursief 1948), Romulus Krims, Les

Krims, Les (geb. 1943) Amerikaans beeldend kunstenaar. Hoewel opgeleid als schilder en graficus, bedient hij zich uitsluitend van de fotografie als Krips, Josef

Krips, Josef (1902-1974) Oostenrijks dirigent. Krips, die studeerde bij Mandyczewsky en Weingartner, was van 1921-1926 dirigent van de Wiener kris

kris Indonesische dolk, oorspronkelijk van Java afkomstig, met rituele betekenis. Aanvankelijk werden heft en lemmet (vaak kronkelend) uit één stuk Kristel, Sylvia

Kristel, Sylvia (geb. 1950) Nederlands actrice. Sylvia Kristel werkte als fotomodel toen zij werd geselecteerd voor de Miss-tv-Europe verkiezingen Kristofferson, Kris

Kristofferson, Kris (geb. 1936) Amerikaans songwriter, zanger en filmacteur. Schreef nummers als 'Help me make it through the night'. Maakte enk

kritiek

kritiek (Beredeneerde, toetsende) beoordeling.

Kriza, John

Kriza, John (1919-1975) Amerikaans balletdanser van Tsjechische origine, opgeleid in Chicago. Kriza werd in 1939 lid van het corps de ballet van Kroetz, Franz Xaver

Kroetz, Franz Xaver (geb. 1946) Duits toneelschrijver en acteur. Kroetz bezocht de toneelschool en werkte als acteur bij verschillende theatergroepen Krog, Helge

Krog, Helge (1889-1962) Noors toneelschrijver en essayist, begaf zich na zijn studie sociale economie in de journalistiek. Hij kreeg spoedig bekendheid Krog, Karin

Krog, Karin (geb. 1937) Noors jazz-zangeres. Trad op met het orkest van Don Ellis en het trio van Clare Fischer (jaren zestig). Lid van de European Krohg, Christian

Krohg, Christian (1852-1925) Noors schilder, opgeleid in Berlijn. Impressionistische schilderijen van het vissersleven in Skagen en arbeidersportretten, Kröjer, Maxim

Kröjer, Maxim (eig. Paul Collet; 1901-1979) Belgisch (Vlaams) toneelcriticus en -schrijver. Was werkzaam als onderwijzer, maar toneel was zijn grote Kröller-Müller Museum

Kröller-Müller Museum Museum te Otterlo, gelegen in Het Nationaal Park De Hoge Veluwe, gebouwd door Henri van de Velde (1938). Uitgebreid Kröller-Müller, Helene Emma Laura Juliane

Kröller-Müller, Helene Emma Laura Juliane (1869-1939) Nederlands kunstverzamelaarster van Duitse afkomst. Bijgestaan door H.P. Bremmer bracht Kroll, Lucien

Kroll, Lucien (geb. 1927) Belgisch architect, stedenbouwkundige en industrieel ontwerper. Was tot 1957 voornamelijk actief als industrieel vormgever. Krolow, Karl

Krolow, Karl (geb. 1915) Duits schrijver. Krolow studeerde letteren, filosofie en kunstgeschiedenis in Göttingen en Breslau en vestigde zich in 1942 Krol, Gerrit

Krol, Gerrit (geb. 1934) Nederlands schrijver en dichter. Na zijn wiskundestudie was hij werkzaam bij de Koninklijke Shell te Venezuela, daarna werd Kromhout, Willem

Kromhout, Willem (1864-1940) Nederlands architect. Een van de belangrijkste voorvechters van moderne architectuur. Ook bekwaam restaurateur Kronauer, Brigitte

Kronauer, Brigitte (pseudoniem voor Brigitte Schreiber; geb. 1940) Duits dichteres en prozaschrijfster, die voor haar publicaties lang bij tijdschriften Kronborg

Kronborg Kasteel bij Helsingör, Seeland, Denemarken; gebouwd in 1585 in renaissancestijl. Beschermde de noordingang van de Sont en moest betaling kroniekroman

kroniekroman Roman in kroniekvorm. Voorbeeld: Cien años de soledad (Honderd jaar eenzaamheid, 1967) van García Márquez over het ontstaan, kroonlijst

kroonlijst Lijst rondom klassieke bouwwerken, waardoor het hoofdgestel naar boven wordt begrensd. Springt meestal juist iets voor het fries naar voren.

Kropholler, Alexander Jacobus

Kropholler, Alexander Jacobus (1882-1973) Nederlands architect, leerling en volgeling van Berlage, voorstander van een constructief en ambachtelijk Krop, Hildebrand Lucien (Hildo)

Krop, Hildebrand Lucien (Hildo) (1884-1970) Nederlands beeldhouwer. Prix de Rome (1911). Bekend door zijn krachtig en geladen, enigszins gedrongen Kross, Jaan

Kross, Jaan (geb. 1920) Estlandse schrijver, die na zijn rechtenstudie en twee jaar in een Russisch strafkamp te hebben doorgebracht, in de jaren zestig Krüger, Gudrun

Krüger, Gudrun (geb. 1922) Duits beeldhouwster, leerlinge aan de staatsacademies voor beeldende kunsten in Stuttgart en Wenen. K. werd beïnvloed Kruijsen, René Bernard

Kruijsen, René Bernard (geb. 1933) Nederlands concertzanger (bariton). Kruijsen studeerde aan het Haags conservatorium en voltooide zijn studie

Kruiningen, Harry van

Kruiningen, Harry van (eig. Henri Adelbert Janssen; 1906-1996) Nederlands schilder en graficus. Van Kruiningen schilderde aanvankelijk abstracte kruis (herald.)

kruis (herald.) Een in de heraldiek veel voorkomende figuur en onderdeel van het herautstuk, veelal ontleend aan de christelijke symboliek. Komt ook kruis (muz.)

kruis (muz.) Teken dat aangeeft dat een muzieknoot halve toon verhoogd wordt. Zo'n noot krijgt dan achtervoegsel -is, dus f wordt fis, g wordt gis, kruisgewelf

kruisgewelf Gewelf bestaande uit twee elkaar onder een rechte hoek snijdende tongewelven, waardoor vier driehoekige kappen ontstaan. De last van kruising (bouwk.)

kruising (bouwk.) (viering) Rechthoekige ruimte op het kruispunt van lang- en dwarsschip in een kerk. Boven de kruising bevindt zich de kruisings- kruiskozijn

kruiskozijn Vensterkozijn, dat door een middenstijl en een tussendorpel in vieren verdeeld is. Sinds de 15e eeuw toegepast. Het heeft - met glas in lo

kruisribgewelf

kruisribgewelf Gewelf waarvan de kappen steunen op elkaar kruisende of in een middensluitsteen samenkomende ribben. Veel toegepast in de Romaanse kruisweg

kruisweg Verzameling schilderijen, beeldhouwwerken of houtsnijwerken over het lijden van Jezus Christus, meestal veertien, kruiswegstaties. Betreffen Krupa, Gene

Krupa, Gene (1909-1973) Amerikaans jazzdrummer. Bekendste drummer uit het swingtijdperk. Speelde bij Benny Goodman (1935-38) en begon daarna Kruseman, Cornelis

Kruseman, Cornelis (1797-1857) Nederlands schilder en graveur. Hij maakte reizen naar Italië (1821-24, 1841-47), waarover hij een reisverslag schreef Kruseman, Jan Adam

Kruseman, Jan Adam (1804-62) Nederlands schilder en lithograaf, neef en leerling van Cornelis Kruseman. Medeoprichter van 'Arti et Amicitiae'. Kruseman, Wilhelmina Jacoba

Kruseman, Wilhelmina Jacoba (1839-1922) Nederlands schrijfster en zangeres, overtuigd feministe. Hield samen met Betsy Perk voordrachtsavonden Krusenstjerna, Agnes Julie Fredrika

Krusenstjerna, Agnes Julie Fredrika (1894-1940) Zweeds schrijfster. Von Krusenstjärna was van adellijke afkomst en trouwde in 1921 de criticus Kruse, Käthe

Kruse, Käthe (eig. Käthe Simon; 1883-1968) Duits poppenmaakster; gehuwd met Max Kruse. Maakte speelpoppen in kindergestalte (Käthe-Kruse-Kruyder, Herman Justus

Kruyder, Herman Justus (1881-1935) Nederlands schilder, graficus, beeldhouwer en tekenaar. Na een opleiding tot huisschilder en werkzaamheden Kruyskamp, C.H.A.

Kruyskamp, C.H.A. (1911-1990) Nederlands lexicograaf. Kruyskamp werd in 1936 redacteur van het Woordenboek der Nederlandse Taal. Begin jar

Krylov, Ivan Andrejevitsj

Krylov, Ivan Andrejevitsj (1768/69-1844) Russisch fabeldichter en journalist. Krylov begon zijn literaire loopbaan als schrijver van komische opera's Krøyer, Peter Severin

Krøyer, Peter Severin (1851-1909) Deens schilder en beeldhouwer, opgeleid in Kopenhagen en in Parijs; leerling van Bonnat. Bevriend met Christ

Ksjessinska, Mathilde Maria Feliksovna

Ksjessinska, Mathilde Maria Feliksovna (geboren te Ligova 31-8-1872 - overleden te Parijs 6-12- 1971) Russisch ballerina, debuteerde in 1890 bij Kubelík, (Jeronym) Rafael

Kubelík, (Jeronym) Rafael (1914-1996) Tsjechisch-Zwitsers dirigent. Kubelik, zoon van vioolvirtuoos Jan Kubelik, kreeg zijn opleiding aan het cons

Kubin, Alfred

Kubin, Alfred (1877-1959) Oostenrijks tekenaar en schrijver, bevriend met Paul Klee en Franz Marc. Sloot zich aan bij 'Der Blaue Reiter' (1911). Zijn kubisme

kubisme Stijl in de schilderkunst (tussen 1907-1914) die een keerpunt betekende tussen de kunst die de geziene werkelijkheid representeert, en een kubo-futurisme

kubo-futurisme De stijl die kenmerken vertoont uit zowel het kubisme als futurisme. Te dateren van 1911 tot 1913.

Kubrick, Stanley

Kubrick, Stanley (geb. 1928) Amerikaans filmregisseur, oorspronkelijk fotograaf. Kubrick onderscheidt zich van de meeste hedendaagse filmregisseurs Kudrunlied

Kudrunlied (ook Gudrunlied) Een ca. 1240 gedateerd anoniem Germaans heldenepos, overgeleverd via het in de eerste helft op instigatie van Maximiliaan Kuhlau, Friedrich

Kuhlau, Friedrich (1786-1832) Deens componist van Duitse afkomst. Kuhlau studeerde en werkte in Hamburg, maar ging in 1810 naar Denemarken

Kuhnau, Johann

Kuhnau, Johann (1660-1722) Duits componist. Kuhnau studeerde zowel rechten als muziek en was werkzaam als advocaat en vertaler voor hij in 1684 Kühn, Dieter

Kühn, Dieter (geb. 1935) Duitse auteur die zijn loopbaan begon met hoorspelen. In 1970 verscheen `N', een biografie van Napoleon gecombineerd Kuhn, Walt

Kuhn, Walt (1877-1949) Amerikaans schilder en lithograaf. Zijn werk verraadt de invloed van een verblijf in Europa (o.a. Picasso, Derain). Aanvankelijk Kuijer, Guus

Kuijer, Guus (geb. 1942) Nederlands jeugdschrijver. Was onderwijzer te Didam, koos na succes van verhalenbundel 'Rose, met vrome wimpers' (1971) Kuijken gebroeders

Kuijken gebroeders Belgische interpreten van oude muziek. Wieland (geb. 1938) is violoncellist en viola da gamba-speler. Hij werd opgeleid aan de

Kuik, Hilbert

Kuik, Hilbert (geb. 1938) Nederlands schrijver en arts. In 1970 verscheen onder het pseudoniem Ndi We Wale 'Vreemde eend. Medicijnman in Afrika', Kuik, William Diederich

Kuik, William Diederich (geb. 1929) Nederlands schrijver en graficus, voormalig kunstcriticus van Het Parool, redacteur van Maatstaf, medeoprich

Kuilen, Wouter van de

Kuilen, Wouter van de (geb. 1923) Nederlands architect, die de moderne kerkbouw een nieuw elan heeft gegeven met scheppingen waarbij rekenin

Kullak, Theodor

Kullak, Theodor (1818-1882) Duits pianist. Kullak debuteerde al op elfjarige leeftijd, ging later medicijnen studeren, maar nam in 1842 weer les van Kulmbach, Hans (Suess) von

Kulmbach, Hans (Suess) von (eig. Hans Suess; ca. 1480-1552) Duits schilder en graficus, waarschijnlijk leerling van Dürer. Zijn gebruik van warme,

Kümel, Harry

Kümel, Harry (geb. 1940) Belgisch filmregisseur. Kümel debuteerde op veertienjarige leeftijd met de experimentele korte film 'Het Meisje Met de Zwavelstokken'. Kumicic, Evgeni

Kumicic, Evgeni (pseud. Jenio Sisolski; 1850-1904) Kroatisch romanschrijver, toneelschrijver en publicist. Een vurig aanhanger van Emile Zola, wiens Kundera, Milan

Kundera, Milan (geb. 1928) Tsjechisch schrijver, werd na zijn dichtbundel 'Mens, een wijde tuin' (1953) uit de communistische partij gezet. Schreef Kunert, Günter

Kunert, Günter (geb. 1929) Duits dichter en schrijver, die in 1979 de DDR verliet en zich in West-Duitsland vestigde. Een belangrijk thema in zijn Kung fu-films

Kung fu-films Filmgenre waarin de karatesport en verwante takken uitgangspunt zijn voor spectaculaire gevechtsscènes. Belangrijkste ster is Bruce Kunitz, Stanley Jasspon

Kunitz, Stanley Jasspon (geb. 1905) Amerikaans dichter. Na zijn debuut, 'Intellectual things' (1930), verschenen o.a. 'Passport to the war' (1944), kunst

kunst Specifiek menselijke activiteit, waarbij begaafdheid en vakmanschap van de kunstenaar resulteren in een kunstwerk, dat op zijn beurt een zekere kunst der Alamannen

kunst der Alamannen De Alamannen waren een Germaanse stam, die in Zuidwest-Duitsland en Zwitserland woonden. Hun kunst kennen we uit een Kunst van Heden

Kunst van Heden Antwerpse vereniging van kunstenaars en kunstliefhebbers, opgericht in 1905; zij was de voortzetting van de culturele vereniging kunstgeschiedenis

kunstgeschiedenis Wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de kunst in haar historische, psychologische en sociale ontwikkeling. Haar kunstnijverheid

kunstnijverheid Het ontwerpen en niet-machinaal vervaardigen van (gebruiks)voorwerpen met een artistieke waarde. De ontwikkeling van de kunstnijverheidsproducten kunststof (kunst)

kunststof (kunst) Materiaal waarvan het hoofdbestanddeel uit een polymeer bestaat. Eind 19e, begin 20e eeuw begonnen de kunstenaars af en toe kunststoffen kunsttaal

kunsttaal Taal die ontworpen is voor een speciaal doel. Men onderscheidt hulptalen, die als internationaal communicatiemiddel bedoeld zijn (bijv. Volapük, kunsttheorie

kunsttheorie Houdt zich bezig met de opvattingen die men heeft met betrekking tot de kunst in het algemeen en de eigentijdse kunst in het bijzonder.

Kunst, Jaap

Kunst, Jaap (1891-1960) Nederlands musicoloog. Kunst studeerde rechten en muziek in Groningen (promotie 1917). Hij werkte van 1919 tot 1936 Kunst, Jos

Kunst, Jos (1936-1996) Nederlands componist. Kunst studeerde compositie bij Joep Straesser en Ton de Leeuw. In 1967 kreeg hij voor Insecten (voor Kunze, Reiner

Kunze, Reiner (geb. 1933) Duitse schrijver. Kunze, telg uit een mijnwerkersgezin, studeerde perswetenschappen en kreeg een leeropdracht. Hij gaf Kunz, Erich

Kunz, Erich (1909-1995) De bas-bariton Kunz begon zijn opera-carrière in 1933 en kreeg in 1941 een verbintenis aan de Weense Staatsopera. Hij maakte Kupferberg, Sabine

Kupferberg, Sabine (geboren te Wiesbaden 20-4-1951): Duitse danseres die haar eerste sporen verdiende bij het ballet van Stuttgart. Zij kwam samen Kupka, Frantisek

Kupka, Frantisek (1871-1957) Tsjechisch schilder en graficus, pionier van de abstracte kunst. Verdiende aanvankelijk zijn inkomen als illustrator. Kureishi, Hanif

Kureishi, Hanif (geb. 1954) Brits toneel-, film- en romanschrijver voor wie hedendaagse maatschappelijke problemen als ras- en standsvooroordelen Kürenberg, Joachim von

Kürenberg, Joachim von (eig. Eduard Joachim von Reichel; 1892-1954) Duits schrijver. K., zoon van een officier, was gardeofficier, daarna diplo

kurkmodellen

kurkmodellen Modellen van antieke bouwwerken, in de tweede helft van de 18e en het begin van de 19e eeuw vervaardigd uit geperste kurkschors. Kurosawa, Akira

Kurosawa, Akira (geb. 1910) Japans filmregisseur, een der grootste hedendaagse cineasten. Na films als 'Sugata sanshiro' (1943) en 'The drunken angel' Kurtág, György

Kurtág, György (geb. 1926) Roemeens-Hongaars componist en pianist, Hongaars staatsburger sinds 1948. Studeerde van 1946-55 aan de Muziekacademie kussenkapiteel

kussenkapiteel Kapiteel waarbij de overgang van het bovenvlak de abacus of dekplaat naar de ronde zuilhals wordt verkregen met behoud van de b

kussenkast

kussenkast Kast met twee deuren voorzien van panelen met afgeknotte, enigszins bewerkte piramiden en poten als opbollende kussens. Kenmerkend Kusters, Frans

Kusters, Frans (geb. 1949 te Nijmegen) Nederlands schrijver wiens proza geen traditionele vertellingen met een lineair verloop en een intrige kent, Kusters, Wiel

Kusters, Wiel (geb. 1947 te Kerkrade) Nederlands dichter en poëziecriticus, promoveerde op de poëzie en poëtica van Gerrit Kouwenaar en is sedert Kusturica, Emir

Kusturica, Emir (geb. 1955) Joegoslavisch filmregisseur. Kusturica studeerde aan de Praagse filmacademie en werkte daarna bij de televisie. Zijn debuut Kuti, Fela

Kuti, Fela (1938-1997) Nigeriaans popmusicus. Kuti was de eerste Afrikaanse muzikant die erin slaagde het westerse poppubliek te bereiken. In de Kutscher, Artur

Kutscher, Artur (1878-1960) Duits literatuur- en theaterhistoricus. Hij was sedert 1915 hoogleraar te München en werd bekend door een aantal gezaghebbende Kutter, Joseph

Kutter, Joseph (1894-1941) Luxemburgs schilder, studeerde aan de academie te München. Daar kwam hij in contact met het expressionisme, dat - Kuttner, Henry

Kuttner, Henry (1914-1958) Zeer productief Amerikaans science fiction-schrijver, vooral als auteur van korte verhalen. Om deze geplaatst te krijgen, Kuyck, Hugo van

Kuyck, Hugo van (geb. 1902) Belgisch architect en stedenbouwkundige. Studeerde te Antwerpen, Gent en in de VS. Zijn werk is zowel in België, West-Kuypers, Julien Jozef

Kuypers, Julien Jozef (1892-1967) Belgisch (Vlaams) schrijver. Hij studeerde Germaanse filologie en was achtereenvolgens leraar, inspecteur bij Kuyper, Eric de

Kuyper, Eric de (geb. 1942 te Brussel) Belgisch (Vlaams) schrijver, cineast en filmtheoreticus. Eind jaren zeventig promoveerde hij bij A.J. Greimas Kuytenbrouwer jr., Martinus Antonius

Kuytenbrouwer jr., Martinus Antonius (1821-1897) Nederlands schilder, etser en lithograaf, leerling van zijn gelijknamige vader; studeerde enige Kuytenbrouwer sr., Martinus Antonius

Kuytenbrouwer sr., Martinus Antonius (1777-1850) Nederlands schilder, die zich afzette tegen de mode van de Romantiek en met zijn realistische Kuyten, Harrie

Kuyten, Harrie (Henricus Johannes; 1883-1952) Nederlands schilder, tekenaar, etser, lithograaf en houtsnijder. Beïnvloed door het expressionisme kwaart

kwaart (coperta) Met de kwast opgebracht doorschijnend loodglazuur. Bekend in verband met het Delftse aardewerk waar het in was gebakken.

kwabornament

kwabornament Siermotief verkregen door min of meer op en neer gaande vormen, die in zilver en andere edele metalen werden gesmeed. Vanwege kwart

kwart In de harmonieleer de vierde toon van een diatonische toonladder, gerekend vanaf de tonica. Wordt ook onder- of subdominant genoemd. Ook kwartet

kwartet Een compositie voor vier instrumenten of zangstemmen of een groep van vier instrumentalisten of zangsolisten. De instrumentale samenstelling kwartijn

kwartijn Boek in kwartoformaat (in vieren, 8 bladzijden, gevouwen vellen).

kwint

kwint In de harmonieleer de vijfde toon van een diatonische toonladder, gerekend vanaf de tonica. Wordt ook dominant genoemd. Ook de afstand tussen kwintencirkel

kwintencirkel Muzikale voorstelling in de vorm van een gesloten cirkel, waarin de tonen (resp. de toonsoorten) van het getempereerde systeem elkaar kwintet (lit.)

kwintet (lit.) Strofe van vijf regels.

kwintet (muz.)

kwintet (muz.) Een compositie voor vijf instrumenten of zangstemmen of een groep van vijf instrumentalisten of vijf zangsolisten. Evenals bij het kwartet Kwo-ju

Kwo-ju De 'Kwo-ju' (Guoyu; de Gesprekken van de staten) is een historisch-anekdotisch werk uit de Chinese Han-dynastie (206 v.C.-220 n.C.), met Kyd, Thomas

Kyd, Thomas (1558-1594) Engels toneelschrijver, introduceerde met 'The Spanish tragedy' (1592) de wraaktragedie, een genre dat in het Jacobean Kyle, William Osborne (Billy)

Kyle, William Osborne (Billy) (1914-1966) Amerikaans jazzpianist. Naast Teddy Wilson een van de weinige pianisten die aan het eind van de jaren Kylian, Jiri

Kylian, Jiri (geboren te Praag 11-3-1947) Tsjechisch danser en choreograaf. Sinds 1975 artistiek directeur van het Nederlands Danstheater in Den Haag. kymation

kymation (Grieks 'golfje') Sierlijst met geprofileerde bladornamenten, toegepast in de antieke tempelbouw. Er worden drie soorten k.'s onderscheide

Kyrie

Kyrie Eerste van de vijf vaste zangen van de mis. De woorden luiden 'Kyrie eleison, Christe eleison' (Grieks: Heer, ontferm U over ons, Christus, ontferm 

La Chaussée, Nivelle de (1692-1754) Frans toneelschrijver, afkomstig uit een welgestelde familie, zodat hij zich geheel aan het schrijven kon wijden. La Cour, Paul Arvid Dornoville de

La Cour, Paul Arvid Dornoville de (1902-1956) Deens dichter. Hij verbleef een aantal jaren te Parijs hetgeen zijn werk zeer beïnvloedde. Aanvankelijk La Fontaine, Jean de

La Fontaine, Jean de (1621-1695) Frans dichter. Toonde zich in zijn oeuvre groot aanhanger van classicisme, werd wereldberoemd met zijn 'Fabl

La Fosse, Charles de

La Fosse, Charles de (ook: Lafosse; 1636-1716) Frans schilder, leerling van Lebrun die met zijn decoratief werk beschouwd wordt als wegbereider La Fresnaye, Roger Noël François André

La Fresnaye, Roger Noël François André (1885-1925) Frans schilder; beïnvloed door De Nabis, maar begon in 1910 met kubistische experimenten. La Grange, Charles Varlet de

La Grange, Charles Varlet de (1639-1692) Frans toneelspeler maakte aanvankelijk deel uit van toneelgezelschappen in de provincie, maar trad in La Hyre, Laurent de

La Hyre, Laurent de (ook: La Hire: 1606-1656) Frans schilder, behorend tot de generatie, die zich aangetrokken voelde tot het maniërisme van Fontainebleau La Rochefoucauld, François VI, duc de

La Rochefoucauld, François VI, duc de (1613-1680) Frans schrijver, ontwikkelde zich na beëindiging van zijn politiek-militaire loopbaan in 1652 La Roche, Sophie von

La Roche, Sophie von (eig. Sophie Gutermann von Gutershofen; 1731-1807) Duits schrijfster, gehuwd met Georg Michael Frank von Lichtenfels, La Tailhède, Raymond Pierre Joseph Gagnabé de

La Tailhède, Raymond Pierre Joseph Gagnabé de (1867-1938) Frans dichter. Hij behoorde met Jean Moréas en Charles Maurras tot de école romane, La Taille, Jean de

La Taille, Jean de (1540-na 1607) Frans dichter, toneelschrijver en pamflettist. Hij studeerde rechten en nam deel aan de godsdienstoorlogen, waarbij La Tour du Pin, Patrice de

La Tour du Pin, Patrice de (geb. 1911) Frans dichter, wiens werk in het teken staat van de metafysische onzekerheid van de christen, die het myster

La Tour, Georges Dumesnil de

La Tour, Georges Dumesnil de (1593-1652) Frans schilder, verbleef waarschijnlijk in Italië. Werd een der belangrijkste caravaggisten. Beroemd La Tour, Maurice Quentin de

La Tour, Maurice Quentin de (1704-1788) Frans schilder. Bekend door zijn in pasteltechniek uitgevoerde portretten, van o.a. Lodewijk XV, Madame La Vallée, Jean de

La Vallée, Jean de (1620-1696) Frans architect, die in 1637 met zijn vader Simon de L. naar Stockholm vertrok. Maakte van 1646-49 studiereizen La Vallée, Simon Jacques de

La Vallée, Simon Jacques de (1590-1642) Frans architect, vader van Jean de L.; bekend door zijn werken in Nederland en Zweden. In 1634 trad La Varende, Jean-Balthazar-Marie-Mallard, vicomte de

La Varende, Jean-Balthazar-Marie-Mallard, vicomte de (1887-1959) Frans schrijver, debuteerde in 1934 met de novellebundel 'Pays d'Ouche'. Labanotation

Labanotation (Duits: Kinetografie Laban): Een dansschrift, ontworpen door Rudolf von Laban en voor het eerst in 1928 door hem beschreven in zijn Laban, Rudolf von

Laban, Rudolf von (eig. Rudolf Laban de Varaljas; geboren te Pozsony (nu Bratislava) 15-12-1879 - overleden te Weybridge 1-7-1958) Hongaars Labberton, Mien

Labberton, Mien (eig. Wilhelmine Gezina Albertina L.; 1883-1966) Nederlands dichteres en schrijfster over en voor kinderen. Haar werk heeft een Labèque, Katia en Marielle

Labèque, Katia en Marielle Frans pianoduo. De gezusters Labèque ontvingen hun eerste pianolessen van hun moeder, zelf een goed pianiste en uitsteke

Laberius, Decimus

Laberius, Decimus (ca. 115 v.C.-43 v.C.) Romeins ridder, dichter van ongeveer veertig Latijnse mimen, waarvan evenwel slechts ruim honderdvijftig Labiche, Eugène Marin

Labiche, Eugène Marin (1815-1888) Frans toneelschrijver, ging na zijn rechtenstudie in de journalistiek, waarna hij zich toelegde op het schrijven Labisse, Félix

Labisse, Félix (1905-1982) Frans schilder en illustrator. Kwam in 1927 in contact met Ensor. In zijn surrealistische schilderijen vormt de erotiek een labium (muz.)

labium (muz.) (Latijn = lip) Onderdeel zowel van het mondstuk van de blokfluit als van de labiaalpijpen van een orgel (boven- en onderlabium). Doordat Laboureur, Jean-Émile

Laboureur, Jean-Émile (1877-1943) Frans schilder en graficus, die in 1896 zijn eerste houtgravure en ets vervaardigde, leerling van Toulouse-Lautrec, Labrouste, Henri Pierre François

Labrouste, Henri Pierre François (1801-1875) Frans architect, een der eersten die ijzerconstructies zichtbaar toepasten in de architectuur. Ontwie

Labro, Philippe

Labro, Philippe (Christian; geb. 1936) Frans romanschrijver, journalist, filmregisseur en tv-persoonlijkheid. Zijn romans zijn duidelijk autobiografisch. labrum (kunst)

labrum (kunst) (Latijn: lip) Antieke Romeinse vaas, met een lipvormige, naar buiten geronde rand. Werd o.a. in thermen gebruikt als warmwaterreservoir.

Lacasse, Joseph

Lacasse, Joseph (1894-1975) Belgisch schilder, die reeds op 11-jarige leeftijd in de steengroeven rond Doornik werkte; van 1908-1911 volgde hij Lachaise, Gaston

Lachaise, Gaston (1882-1935) Frans beeldhouwer die in 1906 naar de VS emigreerde. Lachaise werkte eerst in Boston en na 1912 in New York waar Lachenmann, Helmut Friedrich

Lachenmann, Helmut Friedrich (geb. 1935) Duits componist. Studeerde van 1955-58 aan de Staatliche Hochschule für Musik in Stuttgart en van Lachner, Franz Paul

Lachner, Franz Paul (1803-1890) Duits componist. Lachner studeerde bij zijn vader, later o.a. bij Sechter te Wenen, waar hij tot Schuberts vriendenkring Laclos, Pierre Ambroise François Choderlos de

Laclos, Pierre Ambroise François Choderlos de (1741-1803) Frans romanschrijver. Koos voor een militaire loopbaan, leidde weinig opwindend Lacombe, Georges

Lacombe, Georges (1868-1916) Frans schilder, autodidact; werkte aanvankelijk te Camaret, een kleine kunstenaarskolonie. In 1892 ontmoette hij Laconische keramiek

Laconische keramiek Benaming voor in Sparta vervaardigd aardewerk. De bekendste voorbeelden stammen uit de 6e eeuw v.C. Zeer karakteristiek

Lacoste, Henry

Lacoste, Henry (1885-1968) Belgisch architect; heeft door zijn docentschap aan de Brusselse academie grote invloed gehad op de bouwkunst in België. Lacretelle, Jacques de

Lacretelle, Jacques de (1888-1985) Frans schrijver van analytische romans, studeerde o.a. te Cambridge. Hij debuteerde met 'La vie inquiète de Jean Lacy, Steve

Lacy, Steve (eig. Steven Lackritz; geb. 1934) Amerikaans jazzsaxofonist. Speelde in de jaren vijftig met dixielandorkesten, Cecil Taylor en Gil Evans. Ladd, Alan

Ladd, Alan (1913-1964) Amerikaans filmacteur. Moest vanaf zijn filmdebuut in 1932 lange tijd genoegen nemen met minieme bijrolletjes, vooral wegens Ladislaus

Ladislaus Slavische mannennaam met de betekenis 'door heersen vol roem'.

Ladnier, Thomas (Tommy)

Ladnier, Thomas (Tommy) (1900-1939) Amerikaans jazztrompettist. Werkte tot het eind van WO I op riverboats. Daarna werkzaam bij Roy Palmer, Laenen, Jean-Paul

Laenen, Jean-Paul (geb. 1931) Belgisch beeldhouwer, opgeleid aan het Hoger Instituut Sint-Lucas te Brussel en de Slade School te Londen. Zijn Laermans, baron Eugène Jules Joseph

Laermans, baron Eugène Jules Joseph (1864-1940) Belgisch schilder en etser; vervaardigde realistische schilderijen met een sociaal-symbolische Laer, Pieter Jacobsz. van

Laer, Pieter Jacobsz. van (ook Boddink; 1599?-1642) Noord-Nederlands schilder en etser; een der italiannisanten; verbleef van 1625-38 in Rome, Laet, Jan Jacob de

Laet, Jan Jacob de (schrijversnaam Johan Alfried de Laet; 1815-1891) Belgisch (Vlaams) schrijver en politicus. Hij publiceerde eerst in het Frans, Laey, Omer Karel de

Laey, Omer Karel de (1876-1909) Belgisch (Vlaams) dichter en schrijver. Hij promoveerde in 1901 in de rechten, maar werd door een zwakke gez

Lafont, Bernadette

Lafont, Bernadette (geb. 1938) Frans actrice. Als fotomodel door enkele nouvelle-vague-regisseurs ontdekt en ontwikkeld tot actrice, die in de jaren Laforet Díaz, Carmen

Laforet Díaz, Carmen (geb. 1921) Spaans romanschrijfster. Op 22-jarige leeftijd kreeg ze bekendheid door haar roman 'Nada' (1944), waarvoor ze Laforgue, Jules

Laforgue, Jules (1860-1887) Frans dichter, ging op jonge leeftijd van Uruguay naar Frankrijk, waar hij een armoedige jeugd had. Na zich aanvankelijk Lafréry, Antoine

Lafréry, Antoine (ook Antonio Lafreri, Lafrerius; 1512-1577) Frans graveur, drukker en uitgever. Vestigde zich in 1543 in Rome. Hij vervaardigde Lagae, Jules

Lagae, Jules (1862-1931) Belgisch beeldhouwer, bekend door zijn realistische borstbeelden en monumenten, o.a. 'De filosoof' (1890; Museum voor Lagerkvist, Pär Fabian

Lagerkvist, Pär Fabian (1891-1974) Zweeds schrijver en dichter. Brak met luthers-piëtistische traditie waarin hij was opgevoed, schreef eigen literair Lagerlöf, Selma

Lagerlöf, Selma (1858-1940) Zweeds schrijfster. Van 1885-95 lerares aan een meisjesschool, debuteerde in deze periode met 'Gösta Berlings saga' Lagneau

Lagneau (Lanneau; begin 17e eeuw) Frans tekenaar, die verschillende navolgers heeft gehad, die hun werk met deze naam signeerden. Zijn koppen

Lagoya, Alexandre

Lagoya, Alexandre (geb. 1929) Egyptisch-Frans gitarist. Lagoya is als gitarist autodidact. Hij debuteerde als (klassiek) gitarist op 13-jarige leeftijd Laguerre, Louis

Laguerre, Louis (1663-1721) Frans schilder en decorateur uit de barok, leerling van Lebrun in Parijs. In 1683 ging hij naar Engeland, waar hij een Laguna, Andrés

Laguna, Andrés (1499-1560) Spaans schrijver, humanist en medicus. Woonde geruime tijd in Metz en Keulen, waar hij als een geleerd man bekend Lahaut, Pierre

Lahaut, Pierre (geb. 1931) Vlaams beeldend kunstenaar, leerling van de Academie te Brussel en het Atelier 17 te Parijs. Na aanvankelijk figuratief lai

lai (Keltisch: llaid = lied) Een in Frankrijk ontwikkelde verhalende volksliedvorm uit de Middeleeuwen. De lai der Franse troubadours werd overgenomen Laine, Cleo

Laine, Cleo (eig. Clementina Dinah Campbell; geb. 1927) Brits jazz-zangeres. Trad op met de band van haar latere echtgenoot Johnny Dankworth (Laine, George Vitelle (Papa Jack)

Laine, George Vitelle (Papa Jack) (1873-1966) Amerikaans jazzdrummer en bandleider. Formeerde de eerste blanke ragtimeband (1888). Later te Laine, Jarkko

Laine, Jarkko (geb. 1947) Fins dichter, schrijver en vertaler van Engelse en Amerikaanse literatuur. L. is een der karakteristieke vertegenwoordigers Lainé, Pascal

Lainé, Pascal (geb. 1942) Frans schrijver. Belangrijk thema in zijn romans vormen communicatiemoeilijkheden. Werk o.a. 'B. comme Barrabas' (1967), Laing, Gerald

Laing, Gerald (geb. 1936) Brits kunstenaar, bekend van pop art (schilderijen) en primary structures (sculptuur).

Lairesse, Gerard de

Lairesse, Gerard de (1641-1711) Vlaams schilder, die zich in 1664 in Amsterdam vestigde. Hij werd de belangrijkste vertegenwoordiger van het academisch laisse

laisse Strofe van een Chanson de Geste.

Lake Poets

Lake Poets Verzamelnaam voor de Britse dichters William Wordsworth (1770-1850), Samuel Taylor Coleridge (1772-1834) en Robert Southey (1774-lakwerk

lakwerk Werd reeds in het eerste millennium v.C. in China vervaardigd. Voor l. werd het sap van de lakboom gebruikt, dat in dunne laagjes over elkaar Lalala Human Steps

Lalala Human Steps Canadees dansensemble uit Montreal onder leiding van de cineast en choreograaf Eduard Lock, die een grote voorkeur heeft Lalo, Édouard Victor Antoine

Lalo, Édouard Victor Antoine (1823-1892) Frans componist van Spaanse afkomst. Lalo studeerde te Parijs en was aanvankelijk werkzaam als altist. Lamarr, Hedy

Lamarr, Hedy (eig. Hedwig Kiesler; geb. 1913) Oostenrijks filmactrice, die in 1933 opschudding verwekte door een naaktrol in de Tsjechische film Lamartine, Alphonse Marie Louis de

Lamartine, Alphonse Marie Louis de (1790-1869) Frans dichter, schrijver en politicus. Kreeg in 1820 bekendheid door dichtbundel 'Méditations Lambeaux, Joseph Marie Thomas (Jef)

Lambeaux, Joseph Marie Thomas (Jef) (eig. Joseph Marie Thomas; 1852-1908) Belgisch beeldhouwer, in Italië beïnvloed door het werk van o.Lamberechts, Frans

Lamberechts, Frans (geb. 1909) Belgisch beeldhouwer, evolueerde van decoratief werk naar een autonome, volledig geabstraheerde vorm, waarbi

Lambert

Lambert Tweestammige Germaanse mannennaam, afgeleid van 'land' en 'bert'= stralend. O.a. Lambert I met de Baard (Lambrecht; ca. 950-1015), graaf Lambrechts, Jan Baptist

Lambrechts, Jan Baptist (1680-1750) Vlaams schilder, werkzaam in de trant van Horemans; werd in 1709 meester in het gilde te Antwerpen. Werkte lambrequin

lambrequin (Fr.: lambrekijn) Horizontaal hangende, van onderen getande reep stof, soms voorzien van franje of kwasten. Dient vaak als afscherming Lamers, Jan-Joris

Lamers, Jan-Joris (geb. 1942) Nederlands regisseur, vormgever, acteur en toneelleider. Lamers volgde een jaar de Toneelschool en doorliep vervolgens Lami, Eugène-Louis

Lami, Eugène-Louis (1800-1890) Frans schilder, aquarellist en tekenaar; leerling van Vernet en Gros. Aanvankelijk schilderde Lami veldslagen, waarbij Lamme, Ary Johannes

Lamme, Ary Johannes (1812-1900) Nederlands schilder, etser en lithograaf, leerling van zijn vader Arnoldus Lamme en zijn neven Ary en Henry

Lamond, Frederic

Lamond, Frederic (1868-1948) Schots pianist. Lamond studeerde o.a. bij H. von Bülow en Liszt en debuteerde in 1885 te Berlijn, waar hij tot 1938 Lamoureux, Charles

Lamoureux, Charles (1834-1899) Frans violist en dirigent. Lamoureux was lange tijd als violist werkzaam, maar kreeg na de oprichting van de Soc

Lampedusa, Giuseppe Tomasi di

Lampedusa, Giuseppe Tomasi di (1896-1957) Italiaans schrijver, telg uit een Siciliaans adellijk geslacht. Na zijn jeugd op Sicilië te hebben doorgebra

Lampe, Friedo

Lampe, Friedo (1899-2945) Duits schrijver. L. studeerde literatuur- en kunstgeschiedenis, promoveerde in 1928 te Freiburg en werkte daarna als bibliothecaris Lampe, George

Lampe, George (geb. 1921) Nederlands schilder en graficus, echtgenoot van Bibeb; bezocht de academie te Den Haag. Vervaardigt in overwegend Lampo, Hubert Léon

Lampo, Hubert Léon (geb. 1920) Belgisch (Vlaams) romanschrijver en essayist. Hij was enige tijd onderwijzer, daarna van 1945-65 journalist. In 1948 Lam, Wilfredo

Lam, Wilfredo (1902-1982) Cubaans schilder; verbleef lange tijd in Europa, waar hij invloed onderging van Picasso en de surrealisten. Bekend zijn Lancaster, Burton Stephen (Burt)

Lancaster, Burton Stephen (Burt) (1913-1994) Amerikaans filmacteur. Na een loopbaan als circusacrobaat, debuteerde Lancaster in 1946 in 'The Lancelot du lac

Lancelot du lac (Fr.) Een van de helden van de Ridders van de Tafelronde. Hij werd opgevoed door de fee Viviane, die in een meer (Fr.: lac) leefde. Lanchester, Elsa

Lanchester, Elsa (1902-1986) (eig.: Sullivan, Elizabeth) Engelse filmspeelster. Speelde haar eerste filmrol in 'One of the best' (1927), maar raakte Lancret, Nicolas

Lancret, Nicolas (1690-1743) Frans schilder, beïnvloed door Watteau. Evenals deze legde hij zich toe op het schilderen van fêtes galantes met vaak land art

land art Vorm van kunst waarbij het landschap en de in de natuur voor handen zijnde materialen het uitgangspunt vormen. Een land art-project kan Landell, Olaf J. de

Landell, Olaf J. de (eig. Wemmerslager van Sparwoude, Jan Bernard; 1911-1989) Nederlands schrijve van populaire, licht humoristische, romantische Lander, Harald

Lander, Harald (eig. Alfred Bernhardt Stevnsborg; geboren te Kopenhagen 25-2-1905 - overleden te Kopenhagen 14-9-1971) Deens-Frans danser Lander, Toni

Lander, Toni (Petersen) (geboren te Kopenhagen 19-6-1931 - overleden te Salt Lake City mei 1985): Deense danseres en lerares van wereldformaat Landini, Francesco

Landini, Francesco (ca. 1335-1397) Italiaans organist en componist, al jong blind geworden. Was een der grootste organisten van zijn tijd, daarnaast Landis, John

Landis, John (geb. 1950). Amerikaans filmregisseur. Vooral bekend geworden door zijn komedies, veelal met een cinefiele inslag en een keur aan beroemdheden landjuweel

landjuweel (Oudfr.: joiel = spel) Door de Brabantse Rederijkerskamers van de schuttersgilden overgenomen wedstrijd, waarbij prijzen werden uitgeloofd Ländler

Ländler Een uit Opper-Oostenrijk stammende dans in 3/8 of 3/4 maat en met een rustig tempo. Doorgaans bestaat de Ländler uit twee perioden van Landolfi, Tommaso

Landolfi, Tommaso (1908-1979) Italiaans schrijver, debuteerde in 1937 met 'Dialogo dei massimi sistemi'. Thema hiervan is het conflict tussen gevoel Landor, Walter Savage

Landor, Walter Savage (1775-1864) Engels dichter en prozaschrijver. Zijn werk werd destijds bewonderd, maar wordt nu alom als onleesbaar gekwa

Landowska, Wanda

Landowska, Wanda (1879-1959) Pools-Franse pianiste, klaveciniste. Landowska studeerde te Warschau, was van 1900-13 docente op de Parijse Schola Landowski, Paul

Landowski, Paul (1875-1961) Frans beeldhouwer, die na een verblijf in Algerië studeerde aan de École des Beaux-Arts te Parijs onder Barrias. L. was Landré, Lou

Landré, Lou (Guillaume Louis Frédéric Landré; (geb. 1939) Nederlands toneelregisseur en acteur. Lou Landré debuteerde bij Studio (1966) en speelde landschapsarchitectuur

landschapsarchitectuur Zich bezighouden met het op esthetische wijze inrichten van de landschappelijke ruimte. De schaal waarop men werkt, vers

landschapschilderkunst

landschapschilderkunst Genre in de schilderkunst waarbij het landschap hoofdmotief is. Het kan gaan om een heroïsch of arcadisch landschap, maa

landschapstijl

landschapstijl Engelse tuinarchitectuur, ontwikkeld door Lancelot Brown en later door Humphry Repton, die in de 18e eeuw ontstond als reactie op Landseer, Sir Edwin Henry

Landseer, Sir Edwin Henry (1802-1873) Engels schilder en etser, vooral bekend door het schilderen van dieren, vnl. honden, paarden en herten, met

Landshoff, Fritz Helmut

Landshoff, Fritz Helmut (1901-1988) Duits-Nederlands uitgever. Landshoff werkte na zijn studie germanistiek bij verschillende Duitse uitgeverije

Landuyt, Octave

Landuyt, Octave (geb. 1922) Belgisch schilder, keramist, decorateur en industrieel ontwerper; studeerde aan de academie te Kortrijk. Werd in 1958

Landvreugd, Hermine

Landvreugd, Hermine (geb. 1967 te Texel) Nederlands schrijfster die op betrekkelijk jonge leeftijd debuteerde met 'Het zilveren thee-ei' (1993), niets Land, Harold DeVance

Land, Harold DeVance (geb. 1928) Amerikaans jazzsaxofonist. Maakte deel uit van het Clifford Brown-Max Roach Quintet (1954-55), speelde met Lanfranco, Giovanni

Lanfranco, Giovanni (1582-1647) Italiaans schilder, leerling van Agostino en Annibale Carracci. Desondanks ontwikkelde zijn stijl zich, onder invloed Langaskens, Maurice

Langaskens, Maurice (1884-1946) Vlaams schilder en graficus, die voornamelijk decoratieve muurschilderingen maakte, o.a. voor het raadhuis van Langdon, Harry

Langdon, Harry (1884-1944) Komisch Amerikaans filmacteur, een der sterren van de zwijgende film, waarin hij een kinderlijk naïef type speelt dat lange lijzen

lange lijzen Benaming die Hollandse verzamelaars en handelaren gaven aan de ranke vrouwen, die afgebeeld werden op Chinees porselein uit de 18e Langendijk, Pieter

Langendijk, Pieter (1683-1756) Nederlands dichter en toneelschrijver. Hij leidde aanvankelijk als wever en patroontekenaar een welgesteld bestaan, Langendonck, Prosper van

Langendonck, Prosper van (1862-1920) Belgisch (Vlaams) schrijver en dichter. Van 1881-88 was hij werkzaam als kantoorbediende, daarna werd Lange, Anny de

Lange, Anny de (1917-1987) Nederlands actrice. Na de toneelschool stond Anny de Lange ruim 40 jaar op de planken bij het Rotterdams Toneel, de Lange, Daniël de

Lange, Daniël de (1841-1918) Nederlands cellist, organist, dirigent en componist, zoon van componist Samuel de Lange sr. (1811-1884). Hij studeerde Lange, Gijs de

Lange, Gijs de (geb. 1956) Nederlands acteur en regisseur. De Lange volgde de Toneelacademie in Maastricht. Gerardjan Rijnders leidde zijn eindexamenproject Lange, Hartmut

Lange, Hartmut (geb. 1937) Duits schrijver. Lange studeerde van 1957-60 aan de filmacademie in Babelsberg en werd dramaturg aan het Deutsches Lange, Jacob Bernard (Bob) de

Lange, Jacob Bernard (Bob) de (1916-1978) Nederlands acteur. Hij debuteerde in 1934 bij de Amsterdamse Toneel Vereniging en speelde daarna Lange, Jessica

Lange, Jessica (geb. 1949) Amerikaans actrice. Vestigde de aandacht op zich door haar rol in de film 'The postman always rings twice' (1981), gevolgd Langgässer, Elisabeth

Langgässer, Elisabeth (1899-1950) Duits schrijfster. Zij studeerde pedagogie en was vijf jaar lerares in Nessen. In 1929 ging zij naar Berlijn, waar Langhans, Carl Gotthard

Langhans, Carl Gotthard (1732-1808) Duits architect, vertegenwoordiger van het neoclassicisme. Bouwde de Brandenburger Tor te Berlijn (voltooid

Langlais, Jean

Langlais, Jean (1907-1991) Frans organist en componist. Ondanks het feit dat hij blind was, werd Langlais een van de belangrijkste organisten van Langlois, Henri

Langlois, Henri (1914-1977) Frans filmverzamelaar, in 1936 medeoprichter en directeur van de Cinémathèque Française. Tijdens WO II verborg hij Langton, Stephen

Langton, Stephen (gest. 1228) Aartsbisschop van Canterbury. Deelde de Bijbel in hoofdstukken in.

language acquisition device

language acquisition device Ook LAD. In de taalpsychologie van Noam Chomsky wordt hiermee het aangeboren vermogen om taal te leren aangeduid. Lang, Andrew

Lang, Andrew (1844-1912) Schots dichter en schrijver. Hij studeerde o.m. te Edinburgh en Oxford, vestigde zich in 1875 te Londen als schrijver en Lang, Fritz

Lang, Fritz (1890-1976) Oostenrijks-Amerikaans filmregisseur. Lang heeft zowel in de periode van de stomme film als na de komst van de geluidsfilm Lang, Pearl

Lang, Pearl (geboren te Chicago 29-5-1922) Amerikaans danseres en choreografe. Van 1942-1952 als soliste verbonden aan het gezelschap van Martha Lanier, Sidney

Lanier, Sidney (1842-1881) Amerikaans dichter, criticus, romanschrijver en musicus. Vroeg werk bestaat uit vertalingen van Heine en Herder en de Lanner, Joseph Franz Karl

Lanner, Joseph Franz Karl (1801-1843) Oostenrijks componist. Lanner begon zijn loopbaan als eerste violist in een kwartet waarin Johann Strauss Lanoye, Tom

Lanoye, Tom (geb. 1958 te Sint-Niklaas) Belgisch (Vlaams) schrijver die aanvankelijk enkel optrad als 'angry young' performer en op cabarateske wijze Lanseloet

Lanseloet Een der abele spelen uit het Hulthems Handschrift, volledig geheten 'Een abel spel van Lanseloet van Denemerken, hoe hi wert minnende Lanson, Gustave

Lanson, Gustave (1857-1934) Invloedrijk Frans literair historicus. Eiste van een criticus een grondig bronnenonderzoek. Zette zijn ideeën (lansoni

Lanting, Johannes Frederik (John)

Lanting, Johannes Frederik (John) (geb. 1930) Nederlands acteur. Lanting behaalde in 1956 het diploma van de Toneelschool in Amsterdam. Hij Lantins, Arnoldus de

Lantins, Arnoldus de Zuid-Nederlands componist uit de 15e eeuw, misschien afkomstig uit het in de buurt van Luik liggende plaatsje Lantin. Over Lantins, Hugo de

Lantins, Hugo de Zuidnederlands componist uit de 15e eeuw, evenals Arnoldus de Lantins waarschijnlijk afkomstig uit Lantin, maar vermoedelijk Lantz, Walter

Lantz, Walter (1900-1994) Amerikaans animator. Lantz was een van de pioniers op het gebied van de tekenfilm. In 1928 werd hij hoofd van de tekenfilmafdeling Lanyon, Peter

Lanyon, Peter (1918-1964) Brits schilder, behoorde tot de St. Ives School; schilderde veel landschappen, vooral in Cornwall, in een aanvankelijk traditionele, Lanza, Mario

Lanza, Mario (1921-1959) eig. Alfred Cocozza. Amerikaans zanger van Italiaanse afkomst (tenor). Lanza ontwikkelde zijn zangtalent aanvankelijk Lanzmann, Claude

Lanzmann, Claude (geb. 1925) Frans regisseur van joodse afkomst. Lanzmann was na de Tweede Wereldoorlog als journalist werkzaam in Parijs. Laparra, Raoul

Laparra, Raoul (1876-1943) Frans componist. Laparra studeerde te Parijs o.a. bij Massenet en Fauré en verwierf in 1903 de Prix de Rome. Hij kreeg lapidaire stijl

lapidaire stijl (Lat.: lapis = steen) Een stijl met korte zinnen en kernachtige, vaak afgebroken uitdrukkingen. Lapidair schrift: kantige letters op bijv. lapidarium

lapidarium (lapidarijs) Een tot de didactische literatuur behorend middeleeuws gespecialiseerd boek over de kracht van edelstenen. Belangrijke schrijvers Lapique, Charles

Lapique, Charles (1898-1988) Frans schilder. Lapique was opgeleid tot bouwkundig ingenieur en promoveerde in 1938 op een proefschrift over kleurwaarneming. lapis niger

lapis niger (Latijn: zwarte steen) Oudste monument van het Forum Romanum te Rome, volgens de traditie het graf van Romulus, de stichter van de Lapoujade, Robert

Lapoujade, Robert (1921-1993) Frans schilder, die na een serie van 50 schrijversportretten in 1949 overging tot abstract werk. Zijn politiek engagement Laprade, Albert

Laprade, Albert (geb. 1883) Frans ingenieur en stedenbouwkundige, belast met de reconstructie van Rijssel na WO I. Bouwde o.a. de Franse ambassade Laprade, Pierre

Laprade, Pierre (1875-1931) Frans schilder, graficus en illustrator, die zijn reputatie vestigde als fauvist, maar niet lang lid bleef van deze groep. In Larbaud, Valéry

Larbaud, Valéry (1881-1957) Frans dichter, essayist en romancier. Hij maakte vanaf zijn vijftiende jaar lange reizen door Europa en Zuid-Amerika, Lardera, Berto

Lardera, Berto (geb. 1911) Italiaans, tot Fransman genaturaliseerd beeldhouwer. Studeerde aan de universiteit en de vrije tekenacademie van Florence Lardner, Ring W.

Lardner, Ring W. (eig. Ringgold Wilmer L.; 1885-1933) Amerikaans sportjournalist en prozaschrijver. Hij onderscheidde zich door humoristische Larense School

Larense School Groepering kunstenaars die onder leiding van en/of geïnspireerd door het werk van Anton Mauve en Albert Neuhuys in de jaren tachtig Largillière, Nicolas de

Largillière, Nicolas de (ook: Largillierre; 1656-1746) Frans schilder, die lange tijd in Antwerpen verbleef, waar hij beïnvloed werd door Rubens. Van largo

largo Muziekterm: breed, gedragen. Een larghetto is een kort, gedragen te spelen muziekstuk.

Larionov, Michael

Larionov, Michael (oorspr. Mikhail Fiodorovitsj; 1881-1964) Russisch, sinds 1938 Frans schilder, gehuwd met de schilderes Nathalie Gontcharova. Larivey, Pierre de

Larivey, Pierre de (1540-ca. 1619) Frans toneelschrijver, bekend geworden door een aantal op Italiaanse stukken gebaseerde komedies. In 1579 publiceerde Larkin, Philip Arthur

Larkin, Philip Arthur (1922-1985) Engels dichter; bevriend met Kingsley Amis en John Wain. Wordt met Thom Gunn en Ted Hughes beschouwd als larmoyant

larmoyant (Fr.) Huilerig, melodramatisch.

Laroche, Guy

Laroche, Guy (onbekend geboortejaar-1989) Frans couturier. Laroche was de zoon van een hotelhouder uit La Rochelle en bouwde zijn mode- en parfumimperium Laroche, Hubert Joannes Maria

Laroche, Hubert Joannes Maria (1864-1928) Belgisch (Vlaams) toneelspeler. Na zijn opleiding aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium te Antwerpen Laroche, Pierre

Laroche, Pierre (geb. 1931) Belgisch (Frans) acteur en regisseur. Hij studeerde aan het conservatorium te Brussel en deed verdere ervaring op te Pa

Laroon, Marcellus (1653-1702)

Laroon, Marcellus (1653-1702) (ook Marcellus Lauron) Nederlands schilder en graveur, zoon van een Franse kunstenaar, Marcel Lauron, die zich Laroon, Marcellus (1679-1774)

Laroon, Marcellus (1679-1774) Engels schilder, tekenaar en graveur, leerling van Kneller; markante verschijning in het Londense uitgaansleven. Larra y Sánchez de Castro, Mariano José de

Larra y Sánchez de Castro, Mariano José de (1809-1837) Spaans schrijver van vnl. genrestukjes, criticus en journalist. Wezenlijke vertegenwoordiger Larramendi, Manuel de

Larramendi, Manuel de (1690-1766) Baskisch schrijver van een aantal encyclopedische werken. Hij was jezuïet en doceerde theologie en filosofie

Larrocha, Alicia de

Larrocha, Alicia de (eig. Alicia de Larrocha y de la Calle; geb 1923) Spaans pianiste. Larrocha trad reeds op vijfjarige leeftijd in het openbaar op, maakte Larsen, Thøger

Larsen, Thøger (1875-1928) Deens dichter. Zijn ouders waren kleine, arme boeren en zelf was hij enige tijd herdersjongen. Hij werkte zich op door Larsson, Carl Olof

Larsson, Carl Olof (1853-1919) Zweeds schilder van monumentale doeken, o.a. 'De intocht van Gustaaf Wasa in Stockholm in 1523' (Nationalmus

Larsson, Lars-Erik Vilner

Larsson, Lars-Erik Vilner (geb. 1908) Zweeds componist en dirigent. Larsson studeerde eerst orgel, daarna harmonie en directie te Stockholm. Hij Lartigue, Jacques Henry Charles Auguste

Lartigue, Jacques Henry Charles Auguste (1894-1986) Frans schilder en fotograaf. Exposeerde zijn schilderijen in de galerieën Bernheim Jeune LaSalle Quartet

LaSalle Quartet Een in 1946 te New York opgericht strijkkwartet dat zijn naam ontleent aan de LaSalle Street te New York, waar het kwartet zijn eerste Lasalle, Philippe de

Lasalle, Philippe de (ook: La Salle; 1723-1804) Frans schilder, decorateur en zijdefabrikant, in Parijs leerling van Boucher. Bekend door zijn naturalistische Lascaux, grot van

Lascaux, grot van Prehistorische grot in Frankrijk bij Montignac in het kalkmassief van de Vezère, Dordogne, ontdekt in 1940. Bevat zeer goed bewaard Lasch, Christopher

Lasch, Christopher (1932-1994) Amerikaans historicus en schrijver. Lasch studeerde geschiedenis aan Harvard en Columbia University en werd in Laseur, Cornelis Jan (Cees)

Laseur, Cornelis Jan (Cees) (eig. Cornelis Jan Laseur; 1899-1960) Nederlands toneelspeler en toneelleider, was gehuwd met Mary Dresselhuijs, Lasker-Schüler, Else

Lasker-Schüler, Else (1869-1945) Duits schrijfster van joodse afkomst. Zij kreeg in 1933 een publicatieverbod en vluchtte via Zürich en Egypte naar Laskine, Lily

Laskine, Lily (1893-1986) Frans harpiste. Laskine studeerde op het Parijse conservatorium, dat haar met een eerste prijs onderscheidde. Zij was o.a. Lassaw, Ibram

Lassaw, Ibram (geb. 1913) Amerikaans schilder en beeldhouwer van Russische afkomst, woont sinds 1921 in de VS; bezocht de Ozenfant School Lasso, Orlando di

Lasso, Orlando di (ook: Orlandus Lassus; 1532-1594) Zuid-Nederlands componist. Werd 1553 kapelmeester van de St.-Jan van Lateranen te Rome

Lassurance, Jean Cailleteau de

Lassurance, Jean Cailleteau de (1695-1755) Frans architect, zoon van Pierre de L., in 1749 opvolger van Robert de Cotte als architect du roi. Gunstelin

Lassurance, Pierre Cailleteau de

Lassurance, Pierre Cailleteau de (1655-1724) Frans architect, vader van Jean C. de L., leerling van Mansart; werd in 1699 benoemd tot architect Lastman, Pieter Pietersz.

Lastman, Pieter Pietersz. (1583/84-1633) Noord-Nederlands schilder, bekend als leermeester van Rembrandt (1624-25). In Rome (1603-07) beïnvloed Last, Josephus Carel Franciscus (Jef)

Last, Josephus Carel Franciscus (Jef) (1898-1972) Nederlands dichter en schrijver. Studeerde Chinese letteren, onderbrak studie voor afwisselend Lataster, Gerard (Ger)

Lataster, Gerard (Ger) (geb. 1920) Nederlands schilder, tekenaar en graficus. Zocht naar nieuwe mogelijkheden voor de landschapschilderkunst do

Lateef, Yusef

Lateef, Yusef (eig. William Evans; geb. 1921) Amerikaans jazzsaxofonist. Speelde in de jaren veertig in de bands van Lucky Millinder, Hot Lips Page, Latemse School

Latemse School (ook School van Sint-Martens-Latem) Belgische kunstenaarskolonie, gevestigd aan de Leie, zuidwestelijk van Gent, in en rond Sint-Lateraan

Lateraan Paleis te Rome van de familie Laterani; geconfisqueerd door Nero en door Constantijn de Grote geschonken aan de Kerk. Residentie der pausen Latham, John

Latham, John (geb. 1921) In Engeland werkend, uit Zuid-Afrika afkomstig beeldend kunstenaar en kunsttheoreticus. Heeft zich diepgaand beziggehouden Lathen, Emma

Lathen, Emma De schrijversnaam van de advocate Mary J. Latis en de beursanaliste Martha Hennisart, twee Amerikaanse schrijfsters van detective

Latijn

Latijn Tot de Indo-Europese taalfamilie behorende taal, voortgekomen uit het in Latium (Midden-Italië) gesproken dialect, dat zich als enige tot een Latijns-Amerikaanse cultuur

Latijns-Amerikaanse cultuur Cultuuruitingen van het westelijk halfrond ten zuiden van de VS. Hiertoe kunnen zowel de vormen van kunst van de latinisme

latinisme Barbarisme uit het Latijn; woord of uitdrukking naar het voorbeeld van het Latijn en in strijd met het (Nederlandse) taaleigen; in de Renaissancetijd Latorre, Jacinto

Latorre, Jacinto (geb. 1903) Spaans beeldhouwer; vluchtte na de Spaanse Burgeroorlog naar Parijs waar hij een opleiding kreeg aan de Academie Grande Laube, Heinrich Rudolf Constanz

Laube, Heinrich Rudolf Constanz (1806-1884) Duits schrijver. Studeerde letteren, sloot zich in jaren dertig aan bij de beweging 'Junges Deutschland'. Lauesen, Marcus

Lauesen, Marcus (geb. 1907) Deens romanschrijver. Hij werd geboren in het tot Duitsland behorende deel van Jutland en groeide op in een diep religieus Laughton, Charles

Laughton, Charles (1899-1962) Brits-Amerikaans acteur, zowel op toneel (Londen; Broadway) als in film. Vooral door vitaliteit en retorische gaven Laumer, John Keith

Laumer, John Keith (geb. 1925) Amerikaans SF-schrijver. Maakte in jaren zestig naam met de romanserie 'Worlds of the imperium' (1962), 'The other Laura

Laura Geliefde vrouw in de gedichten van Petrarca (1304-1374). Zij leefde van 1307 tot 1348. In figuurlijke zin is Laura de ongenaakbare geliefde.

Laurana, Francesco

Laurana, Francesco (ca. 1430-ca. 1502) Italiaans beeldhouwer, werkzaam op verschillende plaatsen in Frankrijk, Italië en Sicilië. Zijn decoratieve Laurana, Luciano

Laurana, Luciano (ca. 1422-1479) Italiaans architect. Bouwde o.a. het Palazzo Ducale (hertogelijk paleis) te Urbino (1467-79), een hoogtepunt van Laurel en Hardy

Laurel en Hardy Komisch filmduo, gevormd door de Engelsman Stan Laurel (1890-1965) en de Amerikaan Oliver Hardy (1892-1957). Ze staan be

Laurencin, Marie

Laurencin, Marie (1888-1956) Frans schilderes en dichteres, bevriend met Apollinaire. Stilering en vereenvoudiging kenmerken haar in zachte kleuren Laurens, Henri

Laurens, Henri (1885-1954) Frans beeldhouwer, schilder, graficus en illustrator. Leerde in 1911 Braque kennen, die hem met de kubisten in contact Laurentiis, Dino De

Laurentiis, Dino De (geb. 1919) Italiaans producent, woonachtig in de VS. De Laurentiis werkte vanaf zijn zeventiende jaar in Rome bij het Centro Laurents, Arthur

Laurents, Arthur (geb. 1918) Amerikaans toneelschrijver. Werd bekend met 'Home of the brave' (1946), een indringend oorlogsstuk. Belangrijk thema Laurent, Jacques

Laurent, Jacques (geb. 1919) Frans schrijver van romans en essays. Onder zijn echte naam publiceerde L. psychologische romans als 'Les corps tranquilles' Lauri-Volpi, Giacomo

Lauri-Volpi, Giacomo (1892-1979) Italiaans operazanger (tenor). Hij trad reeds op in 1919, maar debuteerde officieel in 1920 als Des Grieux in Massenets Lauters, Paul

Lauters, Paul (1806-1875) Belgisch schilder en lithograaf, die met Madou beschouwd wordt als de meest begaafde lithograaf van de 19e eeuw. Hij Lautréamont, Comte de

Lautréamont, Comte de (eig. Isidore Lucien Ducasse; 1846-1870) Frans schrijver. Verliet ca. 1865 de kostschool te Pau, waarna hij terugkeerde naar Laval, Charles

Laval, Charles (1862-1894) Frans schilder, vriend en bewonderaar van Gauguin, die hij vergezelde op zijn reizen naar Martinique en Panamá in 1887. Lavant, Christine

Lavant, Christine (eig. Christine Habernig-Thonhauser; 1915-1973) Oostenrijks dichteres. Zij was de dochter van een mijnwerker uit Karinthië en Lavater, Johann Kaspar

Lavater, Johann Kaspar (1741-1801) Zwitsers (Duits) dichter. Lavater werd in 1762 tot priester gewijd en werd pastoor te Zürich. Hij wekte opzien Lavend'homme, Renold

Lavend'homme, Renold (geb. 1914) Belgisch architect, stedenbouwkundige en beeldend kunstenaar. Studeerde aan de academie te Bergen en aan Lavrenjov, Boris Andrejevitsj

Lavrenjov, Boris Andrejevitsj (1891-1959) Sovjetrussisch schrijver en dramaturg; debuteerde in 1911 met akmeïstische gedichten. Zijn eerste verhalen,

Lawrence, David Herbert (D.H.)

Lawrence, David Herbert (D.H.) (1885-1930) Een van de belangrijkste Engelse romanschrijvers uit het begin van de 20e eeuw. Behalve romans als Lawrence, Sir Thomas

Lawrence, Sir Thomas (1769-1830) Brits schilder, beïnvloed door Reynolds. Werd in 1792 hofschilder. Beroemd portretschilder o.a. van koningin

Lawrence, Thomas Edward

Lawrence, Thomas Edward (1888-1935) Brits archeoloog, auteur en militair, bekend als Lawrence of Arabia. Officier bij de Britse inlichtingendie

Lawson, John Howard

Lawson, John Howard (1894-1977) Amerikaans toneelschrijver. Hij diende in WO I en werd daarna bekend door zowel zijn radicale toneelstukken

Law, Clara

Law, Clara (Law Chuck-Yu, geb. 1957) Hongkongs filmregisseur. Leidende figuur in de jonge Hongkong-cinema, studeerde engelse literatuur en aan Laxness, Halldór Kiljan

Laxness, Halldór Kiljan (eig. Halldór Gudjónsson; 1902-1998) IJslands schrijver. Studeerde theologie en letteren, zou priester worden, maar trad in Layens, Matthijs de

Layens, Matthijs de (?-1483) Vlaams architect, een der meesters van de Brabantse gotiek. Stadsarchitect van Leuven (1445). Leidde de bouw van het Laye, Camara

Laye, Camara (1928-1980) Guinees auteur, schrijvend in het Frans. Vluchtte in 1964 vanwege de in zijn land tegen hem gevoerde hetze naar Senegal. Lazarillo de Tormes

Lazarillo de Tormes 'Vida de Lazarillo de Tormes y de sus fortunatas y aduersidades' is een ca. 1554 geschreven anonieme Spaanse roman, die algemeen lazzi

lazzi (It.) Komische spelvondsten, lachwekkende stunts (commedia dell'arte).

Le Blond, Alexandre-Jean-Baptiste

Le Blond, Alexandre-Jean-Baptiste (1679-1719) Frans tuinarchitect. L. ontving zijn opleiding in het kader van de grote Franse tuinarchitectuurtraditie. Le Breton, Auguste

Le Breton, Auguste (geb. 1913) Frans schrijver, beroemd geworden door de misdaadroman 'Du Rififi chez les hommes' (1953), in 1955 verfilmd door Le Breton, Gilles

Le Breton, Gilles (gest. 1552) Frans bouwmeester die in 1527 door Frans I werd benoemd tot hofbouwmeester, in welke hoedanigheid hij werkte aan Le Brun, Charles

Le Brun, Charles (1619-1690) Frans schilder en ontwerper. In Rome (1642-45) met Poussin beïnvloed door de antieke en klassieke cultuur. Beroemd Le Clézio, Jean-Marie Gustave

Le Clézio, Jean-Marie Gustave (geb. 1940) Frans schrijver. Zijn oeuvre wordt beheerst door een mystieke gelukservaring (extase matérielle) en door Le Corbusier

Le Corbusier (Charles Edouard Jeanneret; 1887-1965) Uit Zwitserland afkomstig Frans architect; wordt beschouwd als een van de belangrijkste bouwmeesters Le Fauconnier, Henri Victor Gabriël

Le Fauconnier, Henri Victor Gabriël (1881-1946) Frans schilder; werkte tot 1913 in een kubistische stijl. Verbleef tijdens WO I in Nederland, waar Le Franc, Martin

Le Franc, Martin (1410-1461) Frans dichter, was o.a. secretaris van paus Felix V. Hij schreef twee grote gedichten, die hij opdroeg aan Filips de Goede. Le Gallienne, Richard

Le Gallienne, Richard (1866-1947) Engels dichter en prozaschrijver. Debuteerde met 'My lady's sonnets' (1887). Bewoog zich in Londense literaire Le Guin, Ursula Kroeber

Le Guin, Ursula Kroeber (geb. 1929) Amerikaans schrijfster van science fiction-romans. Zij debuteerde in dit genre met 'Rocannon's world' (1966)

Le Moyne, François

Le Moyne, François (ook: Le Moine; 1688-1737) Frans schilder, talentvol rococodecorateur. Na een reis door Italië decoreerde hij de plafonds van Le Muet, Pierre

Le Muet, Pierre (1591-1669) Frans architect die in laat-maniëristische stijl werkte. Was in dienst van Maria de Médicis en Richelieu. Bouwde te Parijs Le Nain, familie

Le Nain, familie Naam van drie Franse broers, allen schilder, uit de 17e eeuw. Het is moeilijk hun werk en hun aandeel in gemeenschappelijk werk Le Nôtre, André

Le Nôtre, André (1613-1700) Frans tuinarchitect, hoofdtuinman van de Tuilerieën (1637) en van het Luxembourg (1638). Ontwierp de tuinen van Vaux-Le Parc, Julio

Le Parc, Julio (geb. 1928) Argentijns beeldend kunstenaar, wiens werk wordt gerekend tot de kinetische kunst en lichtkunst. Vervaardigt mobiles met Le Queu, Jean-Jacques

Le Queu, Jean-Jacques (1757-1805) Frans architect, neoclassicistisch kunstenaar, behoorde tot de belangrijkste architecten uit de periode van de Le Vau, Louis

Le Vau, Louis (ook: Levau of Leveau; 1612-1670) Frans barokarchitect. Bouwde o.a. kasteel Vaux-le-Vicomte bij Fontainebleau (1655-61); was werkzaam Leachman, Cloris

Leachman, Cloris (geb. 1930) Amerikaans actrice, veelal op televisie (o.m. 'Lassie'), in jaren zeventig meer in film. Onder meer 'The Chapman report' Leacock, Stephen Butler

Leacock, Stephen Butler (1869-1944) Canadees schrijver. Hij studeerde politieke wetenschappen te Toronto en Chicago, promoveerde in 1903 en Leadbelly

Leadbelly (eig. Huddie Ledbetter; 1888-1949) Amerikaans blueszanger uit de beginperiode van deze muziekvorm. Beïnvloedde vele bekende artiesten Leal, Antónia Duarte Gomes

Leal, Antónia Duarte Gomes (1848-1921) Portugees dichter. Hij was een onevenwichtige figuur, impulsief, non-conformistisch en anti-klerikaal.

Leal, José da Silva Mendes

Leal, José da Silva Mendes (1818-1886) Portugees toneelschrijver. Hij debuteerde met het melodramatische 'Dois renegados' (1839), dat geheel aangep

Leander, Zarah

Leander, Zarah (Sara Stina Heberg; 1900-1981) Zweeds actrice en zangeres. Had al enkele films in Zweden gemaakt, onder de naam van haar eerste Lean, David

Lean, David (1908-1991) Brits filmregisseur. Lean, die in zijn jeugd vanwege de streng godsdienstige opvattingen van zijn ouders nooit naar een film Lear, Edward

Lear, Edward (1812-1888) Engels dichter en schilder van Deense afkomst. Zijn grote landschappen zijn van uiteenlopende kwaliteit, maar gewaardeerde Lear, Evelyn

Lear, Evelyn (geb. 1928) Amerikaans zangeres (sopraan). Lear studeerde te New York (Juilliard School of Music) en Berlijn (Musikhochschule) en Léaud, Jean-Pierre

Léaud, Jean-Pierre (geb. 1944) Frans filmacteur. Debuteerde op 14- jarige leeftijd in 'Les quatre cents coups' (1959) van Truffaut, met wie hij nog Léautaud, Paul Firmin Valentin

Léautaud, Paul Firmin Valentin (1872-1956) Frans schrijver, wiens moeilijke jeugd, zowel moreel als materieel, op zijn leven en werken een grote Leavis, Frank Raymond

Leavis, Frank Raymond (1895-1978) Engels literair essayist, een der meest invloedrijke en tevens controversiële literaire critici van de 20e eeuw. Leavitt, David

Leavitt, David (geb. 1961) Amerikaans schrijver. Leavitt geldt als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de hedendaagse homoseksuele literatuur Lebeau, Joris Johannes Christiaan (Chris)

Lebeau, Joris Johannes Christiaan (Chris) (1878-1945) Nederlands beeldend kunstenaar. Hoofdleraar ornament- en ontwerptekenen te Haarlem Lebeau, Paulus Petrus Victor (Paul)

Lebeau, Paulus Petrus Victor (Paul) (1908-1982) Belgisch (Vlaams) schrijver. Hij promoveerde in 1930 te Leuven in de Germaanse filologie, was Lebègue, Nicolas Antoine

Lebègue, Nicolas Antoine (1631-1702) Frans organist en componist. Lebègue werd in 1664 organist van de St.-Merry te Parijs, in 1678 werd hij een

Lebensohn, Micah Joseph

Lebensohn, Micah Joseph (1828-1852) Russisch (Hebreeuws) dichter, zoon van Abraham Dov L. Hij toonde al zeer jong een grote literaire belangstel

Leblanc, Maurice

Leblanc, Maurice (1864-1941) Frans auteur, beroemd geworden door de verhalen over de gentleman-inbreker Arsène Raoul Lupin, die zijn ontstaan Leblanc, Walter

Leblanc, Walter (1921-1986) Belgisch beeldend kunstenaar. Was in 1958 een van de stichters van G-58 Hessenhuis te Antwerpen. Leblanc schilderde Leblond, Alexandre Jean Baptiste

Leblond, Alexandre Jean Baptiste (1679-1719) Frans architect, leerling van André Le Nôtre. In 1717 benoemd tot hofarchitect van tsaar Peter de Leblon, Jakob Christoph

Leblon, Jakob Christoph (1667-1741) Duits graveur, schilder van portretten en genretaferelen, miniatuurschilder. Hij verbleef in Rome, tot ca. 1720 Lebrun, Pierre Antoine

Lebrun, Pierre Antoine (1785-1873) Frans dichter en toneelschrijver. Hij was een bewonderaar van Napoleon, die hij in classicistische oden verheerlijkte: Lebrun, Rico

Lebrun, Rico (1900-1964) Amerikaans schilder van Italiaanse afkomst, in 1924 naar de VS gekomen. Zijn werk kan in vele opzichten beschouwd worden Lechner, Karin

Lechner, Karin (geb. 1965) Argentijns-Venezolaans pianiste. Lechner genoot vanaf haar derde jaar muziekles van haar moeder Lyl Tiempo, een plaatselijk Lechner, Leonhard

Lechner, Leonhard (1553-1606) Oostenrijks componist. Lechner was tot 1570 koorknaap van de Beierse hofkapel onder Lassus en werd na een reis Leckwyck, Edith van

Leckwyck, Edith van (geb. 1899) Vlaams schilderes, leerling van Julius Schmalzigaug te Den Haag en Willem Paerels en Floris Jespers te Antwerpen. Leck, Bart van der

Leck, Bart van der (1876-1958) Nederlands (glas)schilder, ceramist, textielontwerper, lithograaf, etser en sierkunstenaar. Toonde zich in zijn onderwerpkeuze Leclair, Jean-Marie

Leclair, Jean-Marie (1697-1764) Frans violist en componist, aanvankelijk balletdanser. Was in 1728-34 lid van de Concerts Spirituels te Parijs, bekwaamde Leclercq, Émile

Leclercq, Émile (1827-1907) Belgisch (Frans) schrijver en schilder. Hij beoefende beide kunstrichtingen volgens de grondslagen van het realisme, Leclerc, Sébastien

Leclerc, Sébastien (1637-1714) Frans graveur, die in Lotharingen invloeden van Callot en Abraham Bosse onderging. In 1666 trad hij in Parijs in Lecocq, Alexandre Charles

Lecocq, Alexandre Charles (1832-1918) Frans componist. Studeerde aan Parijs conservatorium (1849-54) en ontwikkelde zich tot een der succesvolste

Leconte de Lisle, Charles Marie René

Leconte de Lisle, Charles Marie René (1818-1894) Frans dichter. Studeerde rechten, had aanvankelijk socialistische idealen, maar trok zich na R

lectuur

lectuur 1 Het lezen. 2 Boeken en/of tijdschriften. Ook aanduiding voor werk dat de lezer uitsluitend wil onderhouden, `boeien' massaliteratuur.

Led Zeppelin

Led Zeppelin Britse hardrockgroep, opgericht in 1968. Met hun eerste gelijknamige lp maakten ze direct naam. Ontwikkelden zich vervolgens tot de Ledeganck, Karel Lodewijk

Ledeganck, Karel Lodewijk (1805-1847) Belgisch (Vlaams) dichter, klom van fabrieksarbeider op tot buitengewoon hoogleraar. Schreef romantische, Ledoux, Claude Nicolas

Ledoux, Claude Nicolas (1736-1806) Frans architect; bouwde in Parijs vele hôtels in classicistische stijl. Ontwierp een complete stad voor de zoutindustrie Ledoux, Jacques

Ledoux, Jacques (1921-1988) Belgisch filmconservator. Ledoux groeide op in Brussel en werd opgeleid tot ingenieur. Tijdens de Tweede Wereldoorlog Leduc, Violette

Leduc, Violette (1913-1972) Frans schrijfster van psychologische romans en novellen; werd tot het schrijven gestimuleerd door Simone de Beauvoir. Leeder, Sigurd

Leeder, Sigurd (geboren te Hamburg 14-8-1903 - overleden te Herisau (Zwitserland) 20-6-1981): Duitse, moderne danser en pedagoog. Hij werkte Leeflang, Ed

Leeflang, Ed (geb. 1929) Nederlands dichter. Leeflang, die zijn leven lang als leraar Nederlands werkzaam is geweest, debuteerde pas op 50-jarige Leeman, Cor Ria

Leeman, Cor Ria (1919-1991) (eig. Corneel Alfons van Kuyck) Vlaams schrijver. Leeman was onderwijzer in Lier en schreef talrijke kinder- en jeugdboeken, Leemputten, Frans van

Leemputten, Frans van (1850-1914) Belgisch schilder, bekend door zijn naturalistische taferelen van landschap en bevolking van de Antwerpse Ke

leenspreuk

leenspreuk Figuurlijk gezegde; metafoor, allegorie

leenwoorden

leenwoorden Elke taal ontleent als het ware van nature woorden aan de woordenschat van een andere taal. Men noemt deze woorden leenwoorden. leerdicht

leerdicht (didactisch gedicht) Breed opgezet betoog in verzen dat graag uitweidt bij elke stap en dat daardoor een verhalend, episch karakter heeft. Het Leersum, Emmy van

Leersum, Emmy van (1930-1984) Nederlands vormgeefster van sieraden. Opleiding 1958-62 Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs, Amsterdam

leesblindheid

leesblindheid (dyslexie, woordblindheid) Het onvermogen te lezen, doordat het kind niet het vermogen heeft letters samen te voegen tot een juist woordbeeld. leesdrama

leesdrama Toneelstuk dat in eerste aanleg niet geschreven is om te worden opgevoerd, maar om te worden gelezen of voorgedragen. Ook stukken die Leeser, Titus

Leeser, Titus (geb. 1903) Nederlands beeldhouwer van Duitse afkomst; studeerde aan de academies van München en Den Haag. Leeser werkte aanvankelijk leesteken

leesteken Schriftteken, niet-letter, voor het juist lezen van zinnen.

leesvoer

leesvoer Populaire lectuur.

Leeuwen Boomkamp, Jan Carel van

Leeuwen Boomkamp, Jan Carel van (geb. 1906) Nederlands violoncellist en viola da gamba-speler. Leeuwen Boomkamp studeerde o.a. bij Gerard Leeuwen, Jan van

Leeuwen, Jan van (geb. 1943) Nederlands keramist. Opleiding: Academie Middeloo en Academie Sint-Joost. Werkte enige tijd in de VS. Woont en Leeuwen, Willem Cornelis Jacobus (Boeli) van

Leeuwen, Willem Cornelis Jacobus (Boeli) van (geb. 1922) Curaçaos (Nederlands) schrijver. Studeerde rechten te Leiden, vervulde daarna hoge Leeuwe, Enny de

Leeuwe, Enny de (eig. Engelina de Leeuwe; geb. 1898) Nederlands toneelspeelster en voordrachtskunstenares, gehuwd geweest met de acteur Pierre Leeuw, Aart van der

Leeuw, Aart van der (1876-1931) Nederlands neoromantisch schrijver van fijnzinnige romans en natuurlyriek. Verlangen naar een onbereikbaar geluk Leeuw, Bert de

Leeuw, Bert de (geb. 1926) Vlaams beeldend kunstenaar, schilderde in abstract-expressionistische stijl, o.a. 'Sombre dimanche' (1958, Museum voor Leeuw, Boris de

Leeuw, Boris de (geb. 1972): Nederlandse danser. Kwam in 1990 bij Het Nationale Ballet en ontwikkelde zich zo snel, dat hij al in 1995 tot eerste Leeuw, Paul de

Leeuw, Paul de (geb. 1962) Nederlands cabaretier en programmapresentator. Begon met het radioprogramma `Lieve Paul` en werd bekend met verschillende Leeuw, Reinbert de

Leeuw, Reinbert de (geb. 1938) Nederlands pianist, dirigent en componist. Hij studeerde te Amsterdam aan het Muzieklyceum theorie en piano bij

Leeuw, Ton de

Leeuw, Ton de (eig. Antonius Wilhelmus Adrianus de Leeuw; 1926-1996) Nederlands componist. De Leeuw studeerde o.a. bij Louis Toebosch, Henk Lee, Ang

Lee, Ang Taiwanees-Amerikaans filmregisseur. Maakte in zijn woonplaats New York in 1992 een coproductie tussen Taiwan en de Verenigde Staten, Lee, Bruce

Lee, Bruce (eig. Bruce Lee Hsaio Loong; 1940-1973) Amerikaans filmacteur die vooral beroemd werd door zijn grote behendigheid in de vechtsport Lee, Christopher

Lee, Christopher (geb. 1922) Brits filmacteur, bekend geworden door rollen in griezelfilms als 'Dracula' (1958) 'The mummy' (1959) en 'Theatre of Lee, Doris Emrick

Lee, Doris Emrick (geb. 1905) Amerikaans schilderes en lithografe. Ze schilderde figuren, landschappen en portretten, haar werk ontwikkelde zich Lee, Laurie

Lee, Laurie (geb. 1914) Engels dichter en prozaschrijver. Was vele jaren tekstschrijver van documentaire films. Schreef als lyrisch natuurdichter 'The Lee, Nelle Harper

Lee, Nelle Harper (geb. 1926) Amerikaans schrijfster, bekend geworden door haar roman 'To kill a mockingbird' (1960), die handelt over de rechtszaak Lee, Peggy

Lee, Peggy (eig. Norma Jean Egström; geb. 1920) Amerikaans zangeres. Vocaliste bij o.a. Bennie Goodman's band; grote platensuccessen in de jaren Lee, Spike

Lee, Spike (Shelton Jackson Lee; geb. 1957) Amerikaans filmregisseur, -scenarioschrijver, -producer en acteur. Lee volgde de New Yorkse filmacademie LEF

LEF (Russ.) Levy Front Iskoesstr (Links Front van de Kunsten), een groep Russische futuristen en schrijvers (Majakovski, Asejev, Chlebnikov), die Lefebvre, Jacques

Lefebvre, Jacques (1744-1810) Zuid-Nederlands edelsmid, beeldhouwer en bronsgieter, telg uit een geslacht van edelsmeden te Doornik. In zijn atelier, Lefranc, Jean Jacques Nicolas, marquis de Pompignan

Lefranc, Jean Jacques Nicolas, marquis de Pompignan (1709-1784) Frans toneelschrijver en dichter. Hij schreef diverse toneelstukken (o.a. 'Didon', Lefuel, Hector M.

Lefuel, Hector M. (1810-1881) Frans architect, won in 1839 de Prix de Rome. Hij werd benoemd tot architect van het Château Meudon, vervolgens legato

legato Manier van spelen of zingen waarbij tussen de te spelen of te zingen noten geen rusten bestaan en deze als het ware (bij het zingen letterlijk) legende

legende (Lat.: legenda = dat wat gelezen moet worden) Een religieus, volks verhaal van stichtelijke aard. Het steunt op historische gegevens, die evenwel Léger, Jules Fernand Henri (Fernand)

Léger, Jules Fernand Henri (Fernand) (1881-1955) Frans schilder. Werkte aanvankelijk impressionistisch, werd later, onder invloed van Delaunay, Legley, Victor

Legley, Victor (1915-1994) Belgisch (Vlaams) componist en altviolist. Aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel studeerde Legley o.m. altviool; Legnani, Pierina

Legnani, Pierina (1863-1923) Italiaans balletdanseres, studeerde in Milaan, debuteerde bij de Scala en trad met veel succes op in Parijs, Madrid en Legrand, Michel

Legrand, Michel (geb. 1932) Frans componist, bekend om zijn muziek bij films 'Lola' (1961), 'Les parapluies de Cherbourg' (1964), 'Bande à part' (Legrenzi, Giovanni

Legrenzi, Giovanni (1626-1690) Italiaans componist en organist. Legrenzi was organist van de S. Maria Maggiore te Bergamo, daarna van 1657-65 Legros de Jonge, Pierre

Legros de Jonge, Pierre (1666-1719) Frans beeldhouwer, werkzaam in Rome, zoon van zijn gelijknamige vader. L., die werkte in de trant van de Legros de Oude, Pierre

Legros de Oude, Pierre (1629-1714) Frans beeldhouwer, leerling van Sarrazin. Zijn bekendste werken zijn te vinden in Versailles, o.a. decoraties Legros, Alphonse

Legros, Alphonse (1837-1911) Frans etser, lithograaf en schilder, werkte in de classicistische stijl van Ingres. Op verzoek van Whistler ging hij in Lehár, Franz

Lehár, Franz (1870-1948) Hongaars componist, vernieuwer en grootste vertegenwoordiger der Weense operette. Bezat een onuitputtelijk talent voor Lehmann, Caspar

Lehmann, Caspar (ca. 1560-1622) Duits edelsteen- en glassnijder, sinds 1588 werkzaam aan hof van Rudolf II in Praag. Maakte allegorische voorstellingen Lehmann, Else

Lehmann, Else (1866-1940) Duits toneelspeelster, die vanaf 1891 te Berlijn onder de regie van Otto Brahm aan het Deutsches Theater en later aan Lehmann, Kurt

Lehmann, Kurt (geb. 1905) Duits beeldhouwer, studeerde aan de academies van Kassel en Berlijn en werd in 1948 hoogleraar aan de Technische Hochschule Lehmann, Lilli

Lehmann, Lilli (Elisabeth Maria Loew; 1848-1929) Duitse zangeres (sopraan). Lehmann debuteerde in 1865 te Praag en was van 1870-86 verbonde

Lehmann, Lotte

Lehmann, Lotte (1888-1976) Duits-Amerikaans zangeres (lyrisch-dramatische sopraan). Lehmann studeerde in Berlijn, zong vanaf 1910 in Hamburg Lehmann, Louis Theodorus

Lehmann, Louis Theodorus (geb. 1920) Nederlands dichter en romancier. Hij studeerde rechten (Leiden) en prehistorische archeologie (Amsterdam) Lehmann, Rosamond Nina

Lehmann, Rosamond Nina (1903-1990) Engels romanschrijfster. Debuteerde met 'Dusty answer' (1927) en vestigde haar reputatie als waarneemster Lehmann, Wilhelm

Lehmann, Wilhelm (1882-1968) Duits schrijver. Hij werd in Venezuela geboren, maar zijn ouders keerden terug toen hij drie jaar was en hij groeide Lehmbruck, Wilhelm

Lehmbruck, Wilhelm (1881-1919) Duits beeldhouwer, schilder en graficus. Werkte aanvankelijk expressionistisch, kwam later tot een meer gestileerde Leiber, Fritz Reuter

Leiber, Fritz Reuter (geb. 1910) Amerikaans SF-schrijver, belangrijk vertegenwoordiger van 'sword and sorcery', een kleurrijk, avontuurlijk genre Leibl, Wilhelm Maria Hubertus

Leibl, Wilhelm Maria Hubertus (1844-1900) Duits schilder. In Parijs (1869-70) beïnvloed door Gustave Courbet. Bekend door zijn realistische portretten

Leibowitz, Annie

Leibowitz, Annie (geb. 1949) Amerikaans fotografe, bekend van haar portretten van pop- en filmsterren. Werkte voor de geïllustreerde tijdschriften Leibowitz, René

Leibowitz, René (1913-1972) Frans dirigent, componist en publicist. Leibowitz studeerde eerst viool, daarna compositie bij Webern en Ravel, waarna Leickert, Charles Henri Joseph

Leickert, Charles Henri Joseph (1818-1907) Belgisch schilder, etser en lithograaf, leerling van Bart van Hove en Andreas Schelfhout. Werkte tot Leider, Frieda

Leider, Frieda (1888-1975) Duitse operazangeres (dramatische sopraan). Leider debuteerde in 1915 te Halle, daarna zong zij te Rostock, Koningsbergen leidmotief

leidmotief (Du.: Leitmotiv) Een regelmatig terugkerend thema, gedachte.

leidtoon

leidtoon De toon die harmonisch de dwang in zich heeft naar een andere toon, doorgaans een halve toon hoger, geleid te worden en daarin op te lossen. Leighton, Frederic

Leighton, Frederic (1830-1896) Brits classicistisch schilder en beeldhouwer, studeerde in Florence, Frankfurt en Rome. Debuteerde op een tentoonstelling Leighton, Margaret

Leighton, Margaret (1922-1976) Engels actrice. Zij debuteerde te Birmingham in 1938 en werd na WO II beroemd door haar vertolkingen van o.m

Leigh, Jennifer Jason

Leigh, Jennifer Jason (Jennifer Leigh Morrow; geb. 1958) Amerikaans actrice. Dochter van acteur Vic Morrow en scenaroschrijfster Barbara Turne

Leigh, Mike

Leigh, Mike (geb.1943) Engels regisseur. Sinds zijn regiedebuut 'Bleak moments' (1972) volgt Leigh een consequente en excentrieke aanpak bij het Leigh, Vivian

Leigh, Vivian (eig. Vivien Mary Hartley; 1913-1967) Brits actrice, speelde o.a. bij The Old Vic. Als filmster werd ze beroemd door haar rollen van Leijs, Henrij Jean Augustin

Leijs, Henrij Jean Augustin (1815-1869) Vlaams portret-, genre- en historieschilder. Schilderde in de trant van het 19e- eeuwse realisme taferelen Leiker, Sjoerd Pieters

Leiker, Sjoerd Pieters (1914-1988) Nederlands schrijver. Leiker, die een omvangrijk oeuvre van romans, verhalen en gedichten op zijn naam heeft

Leinberger, Hans

Leinberger, Hans (1480-1535) Duits beeldhouwer en beeldsnijder, belangrijk vertegenwoordiger van de late gotiek in Beieren. Opvallend is de ontroerende Leinfellner, Heinz

Leinfellner, Heinz (geb. 1911) Oostenrijks beeldhouwer. Studeerde aan de academie van Wenen onder Hanak. Was van 1947-51 assistent van Wotr

Leinsdorf, Erich

Leinsdorf, Erich (1912-1993) Oostenrijks-Amerikaans dirigent. Leinsdorf studeerde in Wenen en was in de jaren 1934-37 assistent van Bruno Walter Leinster, Murray

Leinster, Murray (eig. William Fitzgerald Jenkins; 1896-1975) Amerikaans schrijver van science fiction-romans. Leinster begon al zeer jong met het Leiris, Michel

Leiris, Michel (1901-1990) Frans schrijver en etnoloog. Leiris debuteerde in 1925 met de surrealistische dichtbundel 'Simulacre'. In 1934 publiceerde leis

leis Middeleeuws (geestelijk) volkslied met refrein.

Leisewitz, Johann Anton

Leisewitz, Johann Anton (1752-1806) Duits schrijver. Hij studeerde van 1770-74 rechten te Jena en werd in 1775 advocaat te Braunschweig. L. was

Leitner, Ferdinand

Leitner, Ferdinand (1912-1996) Duits dirigent. Leitner studeerde in Berlijn en begon zijn carrière als pianobegeleider. Van 1943 tot 1947 was hij o

Leivick, H.

Leivick, H. (eig. Leivick Halpern; 1886-1962) Witrussisch (Jiddisch) schrijver. In 1906 werd hij gearresteerd wegens politieke activiteiten, zat twee lekenspel

lekenspel (Godsdienstig of wereldbeschouwelijk) toneelspel dat door amateurs wordt opgevoerd. Het is te zien als een vervolg op het liturgisch drama, Lekeu, Jean Joseph Nicolas Guillaume

Lekeu, Jean Joseph Nicolas Guillaume (1870-1894) Belgisch componist. In 1889 werd Lekeu leerling van Franck, daarna bij d'Indy. In 1891 won lekythos

lekythos Langwerpige Griekse vaas voor olie of parfum. Ook benaming van een grafvaas. Kwam veel voor in de 5e eeuw v.C., vaak beschilderd met Lek, Paul Antoine van der

Lek, Paul Antoine van der (geb. 1957) Nederlands toneelspeler en hoorspelacteur. Hij begon zijn carrière bij START, speelde daarna bij het Amsterd

Lelie, Adriaan de

Lelie, Adriaan de (1755-1820) Hollands schilder en tekenaar, leerling van De Quertenmont te Antwerpen. Werkte in Düsseldorf, waar hij kopieerde Lelouch, Claude

Lelouch, Claude (geb. 1937) Frans filmregisseur. Oogstte veel succes met 'Un homme et une femme' (1966; Gouden Palm). Daarna volgden o.a. 'Vivre Lely, Peter

Lely, Peter (eig. Pieter van der Faes; 1618-1680) Engels schilder van Nederlandse afkomst, hofschilder van Karel II. Beïnvloed door Anthonie van Lemaire, Cornelis Johannes (Cor)

Lemaire, Cornelis Johannes (Cor) (1908-1981) Nederlands pianist en componist. Werkte van 1939-1952 mee aan het ABC-cabaret van Wim Kan. Lemaire, Jo

Lemaire, Jo Belgische zangeres. Brak in '82 internationaal door met Je Venue Te Dire Que Je M'en Vais, een synthipop-bewerking van een nummer

Lemaire, Johannes Joseph Petrus (Jan)

Lemaire, Johannes Joseph Petrus (Jan) (1884-1982) Nederlands toneelspeler, vader van Jan Lemaire jr. (1906-60). Hij begon zijn loopbaan omstreeks Lemaître, Frédérick

Lemaître, Frédérick (eig. Antoine Louis Prosper L.; 1800-1876) Frans toneelspeler. Zijn optreden als vijftienjarige in een volkstheater maakte zo'n Lemaitre, Gérard

Lemaitre, Gérard (geb. 1936): Franse danser, trad o.a. op in het Ballet de Marquis de Cuevas en werd in 1960 door Hans van Manen - om zijn humoristische Lemercier, Jacques

Lemercier, Jacques (1585-1654) Frans architect, ontwerper en graveur, een van de eerste classicistische bouwmeesters in Frankrijk. Lemercier was Lemmens, Jaak-Nikolaas

Lemmens, Jaak-Nikolaas (1823-1881) Belgisch organist, componist en pedagoog. Lemmens studeerde op het Koninklijk Conservatorium te Brussel Lemmen, Georges

Lemmen, Georges (1865-1916) Belgisch schilder, ontwerper en graficus, studeerde aan de academie te Sint-Joost-ten-Node. Lemmen was o.a. lid Lemmon, John Uhler (Jack)

Lemmon, John Uhler (Jack) (geb. 1925) Amerikaans acteur, eerst op Broadway, vanaf 1954 in vooral komische films als 'Some like it hot' (1959), Lemonnier, Antoine Louis Camille

Lemonnier, Antoine Louis Camille (1844-1913) Belgisch (Frans) schrijver. Hij was de inspirator van vele dichters van La Jeune Belgique, hoewel Lemoyne, Jean-Baptiste

Lemoyne, Jean-Baptiste (1704-1778) Frans rococobeeldhouwer. Vervaardigde o.a. de beeldengroep 'Okeanos' in de tuin van Versailles. Vooral beken

Lem, Stanislaw

Lem, Stanislaw (geb. 1921) Pools SF-schrijver. Studeerde medicijnen, publiceerde in 1951 zijn eerste SF-roman: 'De astronauten', kreeg internationale Lenau, Nikolaus

Lenau, Nikolaus (eig. Nikolaus Franz Niembsch von Strehlenau; 1802-1850) Duits dichter, wiens werk beheerst wordt door een intense Weltschmerz. Leñero, Vicente

Leñero, Vicente (geb. 1933) Mexicaans schrijver, journalist en ingenieur, van wie in 1959 de eerste verhalenbundel 'La polvareda y otros cuentos' Lenica, Jan

Lenica, Jan (geb. 1928) Pools tekenaar en illustrator, maakte tekenfilms als 'Le langage des fleurs' (1959), 'Monsieur Tête' (1959), 'Labyrint' (1962), Lenin-stadion

Lenin-stadion Stadion te Moskou, gelegen aan de rivier de Moskva. Naast atletiek kunnen er andere sporten beoefend worden, waaronder voetbal. Lenk, Kaspar Thomas

Lenk, Kaspar Thomas (geb. 1933) Duits beeldend kunstenaar (objecten en grafiek).Onder meer composities van identieke geometrische houten of

Lennart, Clare

Lennart, Clare (eig. Clara Helena van den Boogaard-Klaver; 1899-1972) Nederlands schrijfster. Zij was eerst enige tijd onderwijzeres, maar besloot Lennep, Jacob van

Lennep, Jacob van (1802-1868) Nederlands schrijver, rijksadvocaat te Amsterdam. Kreeg grote naam door zijn historische romans in navolging van Lenné, Peter Josef

Lenné, Peter Josef (1789-1866) Duits tuinarchitect. Na zijn opleiding in Frankrijk werkte hij aan het hof te Wenen. In tuin- en parkaanleg is L. do

Lennon, John

Lennon, John (eig. John Winston Lennon; 1940-1980) Brits popmusicus en medeoprichter van The Beatles. Schreef met Paul McCartney talrijke popsongs. Lensink, Ton

Lensink, Ton (1922-1997) Nederlands acteur. Lensink debuteerde bij het Nederlands Volkstoneel en speelde daarna o.a. bij het Vrije Toneel, het Rotterdams Lensvelt-Bronger, Nel

Lensvelt-Bronger, Nel (1879-1935) Nederlands tekenares en toneeldecoratrice. Samen met haar man Frits L. zorgde zij o.m. voor een fijnzinnige decoratie Lensvelt, Frits

Lensvelt, Frits (1886-1945) Nederlands schilder en decorontwerper. Samen met zijn vrouw Nel L.-Bronger, ontwierp hij voor Willem Royaards toneeldecors Lentini, Giacomo da

Lentini, Giacomo da (eerste helft 13e eeuw) Italiaans dichter, notaris aan het hof van Frederik II. Hij liet een vrij omvangrijk oeuvre na, waaruit hij lento

lento Muziekterm: zeer langzaam.

Lenya, Lotte

Lenya, Lotte (eig. Karoline Wilhelmine Blamauer; 1898-1981) Oostenrijks actrice en zangeres. Ging kort na WO I naar Berlijn, waar zij wereldberoemd Lenz, Jakob Michael Reinhold

Lenz, Jakob Michael Reinhold (1751-1792) Duits toneelschrijver. Hij studeerde theologie in Dorpat en Koningsbergen, maar voelde zich meer tot Lenz, Siegfried

Lenz, Siegfried (geb. 1926) West-Duits, socialistisch geëngageerd schrijver, behorend tot Gruppe 47. De vereenzaming van de hedendaagse mens is Leonardo da Vinci

Leonardo da Vinci (1452-1519) Italiaans kunstenaar, vooral bekend door zijn schilderijen en tekeningen, maar ook als wetenschapper van zeer groot Léonard, Nicolas Germain

Léonard, Nicolas Germain (1744-1793) Frans dichter. Hij kreeg zijn opvoeding in Frankrijk, vervulde van 1773-83 een diplomatieke functie te Luik

Leoncavallo, Ruggiero

Leoncavallo, Ruggiero (1858-1919) Italiaans operacomponist, een der vertegenwoordigers van het 19e-eeuwse verisme. Hoewel zijn opera's tijdens

Leone, Sergio

Leone, Sergio (1929-1989) Italiaans filmregisseur. Leone begon als assistent van Italiaanse en in Italië werkende Amerikaanse filmregisseurs. Hij debuteerde Leonhardt, Gustav Maria

Leonhardt, Gustav Maria (geb. 1928) Nederlands klavecimbelspeler, organist en musicoloog. Leonhardt studeerde in Bazel bij Eduard Müller en doce

Leonidas van Tarente

Leonidas van Tarente Grieks dichter uit de 3e eeuw v.C. Hij is een der vruchtbaarste en meest veelzijdige der hellenistische dichters, die zijn onderwerpen Leoninisch vers

Leoninisch vers Middeleeuwse variant van de hexameter, waarbij de twee vóór de cesuur staande lettergrepen rijmen op de twee slotlettergrepen.

Leoninus

Leoninus Middeleeuws Frans componist, was in de tweede helft der 12e eeuw kapelmeester van de Notre-Dame te Parijs. Is een der eerste met name Leoni, Giacomo

Leoni, Giacomo (1686-1746) Italiaans architect, die na een verblijf in Duitsland zich in 1715 in Londen vestigde. Daar werd hij een vurig voorvechter Leoni, Leone

Leoni, Leone (1509-1590) Italiaans beeldhouwer, bouwmeester, goudsmid en medailleur, representant van de maniëristische beeldhouwkunst in Lombardije. Leontjev, Konstantin Nikolajevitsj

Leontjev, Konstantin Nikolajevitsj (1831-1891) Russisch schrijver, publicist en literatuurcriticus. Hij studeerde medicijnen, was chirurg in de Krimoorlog

Léon, Fray Luis de

Léon, Fray Luis de (1528-1591) Spaans schrijver en mysticus, augustijnermonnik, die leefde in de overgangsfase van de Middeleeuwen naar de Renaissance. Leopardi, Giacomo

Leopardi, Giacomo (1798-1837) Italiaans romantisch dichter, die algemeen beschouwd wordt als een van de grootste lyrische talenten die Italië ooit Leopold

Leopold Tweestammige Germaanse mannennaam, afgeleid van 'hlud' = beroemd of van het Latijnse 'leo' = leeuw en 'bald' = stoutmoedig.

Leopold, Jan Hendrik

Leopold, Jan Hendrik (1865-1925) Nederlands dichter. Leopold schreef individualistische poëzie van grote klankrijkdom, waarin het thema van het Leo, Leonardo

Leo, Leonardo (eig. Lionardo Oronzo Salvatore de Leo; 1694-1744) Italiaans componist. Leonardo studeerde aan het Conservatorio S. Maria della Lepautre, Antoine

Lepautre, Antoine (1621-1691) Frans architect, broer van Jean L., die behoorde tot de grondleggers van het classicisme, hofarchitect van Lodewijk Lepère, Louis-Auguste

Lepère, Louis-Auguste (1849-1918) Frans graficus en schilder, vooral bekend vanwege zijn fraaie houtgravures en houtsneden, o.a. 'La cathédrale Lépicié, Bernard

Lépicié, Bernard (1698-1755) Frans graveur en kunsthistoricus. Na een verblijf in Engeland vestigde hij zich in 1729 in Parijs en maakte gravures

Lépicié, Nicolas Bernard

Lépicié, Nicolas Bernard (1735-1784) Frans schilder, leerling van zijn vader Bernard L. en van Carle van Loo. In 1769 werd hij benoemd tot hofsch

Lépine, Stanislas

Lépine, Stanislas (1835-1892) Frans schilder, leerling van Corot. Schilder van impressionistische landschappen, riviergezichten en portretten, die Leplae, Charles

Leplae, Charles (1903-1961) Belgisch beeldhouwer, medailleur, jurist en auteur. Studeerde aan de kunstacademie te Leuven en rechten te Oxford. leporello

leporello Harmonikagewijs, uit één lange strook gevouwen drukwerk. Genoemd naar het boek waarin Leporello de veroveringen van Don Giovanni Leppard, Raymond

Leppard, Raymond (geb. 1927) Engels dirigent en klavecimbelspeler. Na zijn studie in Cambridge was Leppard van 1958-1968 muzieklector aldaar Lerberghe, Charles van

Lerberghe, Charles van (1861-1907) Belgisch (Franstalig) schrijver, jeugdvriend van Maeterlinck. Hij debuteerde in 1889 met een klein symbolist

Lermontov, Michaïl Joerevitsj

Lermontov, Michaïl Joerevitsj (1814-1841) Dichter en prozaschrijver, een van de voornaamste vertegenwoordigers van de Russische romantiek. Tot Leroux, Gaston

Leroux, Gaston (1868-1927) Frans schrijver van mysterieuze misdaadromans, waarvan vooral 'Le phantôme de l'Opéra' (1911; Het spook van de opera) Leroux, Xavier Henry Napoléon

Leroux, Xavier Henry Napoléon (1863-1919) Frans componist. Leroux studeerde op het Parijse conservatorium o.a. bij Massenet en verwierf in 1885 LeRoy, Mervyn

LeRoy, Mervyn (1900-1987) Amerikaans filmregisseur. Mervyn LeRoy kwam in 1919 in Hollywood terecht, waar hij in stomme films speelde en zich Lersch, Heinrich

Lersch, Heinrich (1889-1936) Duits schrijver. Hij ging bij zijn vader in de leer als koperslager, bereisde als gezel Midden-Europa, werd zwaar gewond Lesbische lyriek

Lesbische lyriek In het Aeolisch dialect geschreven lyriek, vooral verbonden met twee dichters die leefden en werkten op het eiland Lesbos: Alcaeus Lescaze, William

Lescaze, William (1896-1969) Zwitsers architect. Leerling aan de technische hogeschool in Zürich en van Karl Moser; vanaf 1920 woonachtig in de Lesche

Lesche Openbare hal die men kon aantreffen in verschillende steden - o.a. te Athene - in het oude Griekenland. Men kwam er samen voor conversatie Lescot, Pierre

Lescot, Pierre (ca. 1510-1578) Frans bouwmeester, grondlegger van het Frans classicisme, samen met de beeldhouwer Goujon. De twee werkten o.Lesins, Knut

Lesins, Knut (geb. 1909) Lets schrijver en musicoloog, thans woonachtig te Minneapolis. Karakteristiek voor zijn werk is de ironische wijze waarop Leskovar, Janko

Leskovar, Janko (1861-1949) Kroatisch schrijver van twee novellen: 'Verwoeste paleizen' (1896) en 'Schaduwen van de liefde' (1898), en een tiental Leslie, Alfred

Leslie, Alfred (geb. 1927) Amerikaans schilder, werkte aanvankelijk onder invloed van De Kooning abstract-expressionistisch. In de jaren zestig ging Lessing, Carl Friedrich

Lessing, Carl Friedrich (1808-1880) Duits schilder. Met Alfred Rethel (1816-1859) en Moritz von Schwind (1804-1871) behoorde hij tot de leidende

Lessing, Doris May

Lessing, Doris May (geb. 1919) Brits schrijfster. Woonde tot 1949 in Rhodesië, het huidige Zimbabwe, ging toen naar Engeland, waar ze in 1950 debuteerde Lessing, Gotthold Ephraim

Lessing, Gotthold Ephraim (1729-1781) Toneelschrijver en literair criticus. De belangrijkste vertegenwoordiger van de Verlichting in Duitsland. Le

Lester, Richard

Lester, Richard (geb. 1932) Amerikaans tv- en filmregisseur, werkt veel in Engeland en heeft een zeer eigen gevoel voor humor. Films o.a. 'A hard Lesueur, Jean François

Lesueur, Jean François (1760-1837) Frans componist. Lesueur was dirigent van de kathedralen van Dijon, Le Mans en Tours en in 1786 van de Notre

Lesur, Daniel Jean Yves

Lesur, Daniel Jean Yves (geb. 1908) Frans componist. Hij studeerde op het Franse conservatorium o.a. bij Charles Tournemire (orgel) en was van Leszetycki, Theodor

Leszetycki, Theodor (ook Leschetizky; 1830-1915) Pools pianist en pedagoog. Leszetycki studeerde te Wenen bij Czerny en Sechter en ging in 1852 Lethaby, William Richard

Lethaby, William Richard (1857-1931) Engels architect, navolger van de ideeën van William Morris. Behalve een kantoorgebouw voor de Eagle Insuran

Lettau, Reinhard

Lettau, Reinhard (geb. 1929) Duits schrijver. L. studeerde letteren, filosofie en Amerikaanse literatuur in Heidelberg en Harvard, werd docent - eerst letter

letter Teken voor een (deel van een) taalklank.

lettergreep

lettergreep (syllabe; Gr.: sullabè = het samengevatte) Elk van de klankgroepen waarin woorden kunnen worden verdeeld (bijv. va-der-moor-de-naar). lettergreepvers

lettergreepvers (silbetellend vers) Een dichtvorm waarbij de versregels niet bepaald worden door een vast metrum, maar door een vast aantal lettergrepen. Letterkundig Museum

Letterkundig Museum Museum waar documentatiemateriaal bewaard wordt over schrijvers en literatuur. De eerste musea waren meer dependances lettrisme

lettrisme Een richting in de Franse poëzie waarvan Isidore Isou (geb. 1925) de grondlegger en theoreticus is. Het lettrisme gaat ervan uit dat er niets leugendicht

leugendicht Een al in de Oudheid bekend genre, later vooral populair bij de Rederijkers en vaak te vinden in de kinderversjes ('k Zag twee beren).

Leur, Joop de

Leur, Joop de (1900-1973) Nederlands pianist/begeleider en componist van lichte muziek. In de jaren twintig was hij pianist in de orkesten van Marek Leur, Pa de

Leur, Pa de (eig. Willem Petrus de L.; 1844-1924) Nederlands toneelspeler en regisseur, gehuwd met de actrice Anna Bakels (1869-1935). Hij debuteerde Leur, Sylvia de

Leur, Sylvia de (geb. 1933) Nederlands kleinkunstenares, die haar loopbaan begon als danseres, maar daarna via een aantal cabaretgroepen naam maakte Leusden, Willem van

Leusden, Willem van (1886-1974) Nederlands schilder en graficus; studeerde aan de academies van Den Haag en Amsterdam. Leusden was een van Leutze, Emanuel Gottlieb

Leutze, Emanuel Gottlieb (1816-1868) Duits-Amerikaans schilder van taferelen uit de Amerikaanse geschiedenis. Vervaardige o.a. de muurschildering

Levant, Oscar

Levant, Oscar (1906-1972) Amerikaans pianist en componist. Levant studeerde o.a. bij Schönberg en kreeg als pianist bekendheid als Gershwin-vertolker. Levecq, Jacob

Levecq, Jacob (1634-1675) Noord-Nederlands schilder, leerling van Rembrandt. Bleef ook later in diens trant werken. Maakte voornamelijk portretten.

Level 42

Level 42 Britse popgroep, waarvan de leden in 1972 begonnen samen te musiceren. De groepsnaam ontstond in 1980. Braken door met de debuut-lp levenslied

levenslied Weemoedig lied over gewone voorvallen tussen mensen. Oorspronkelijk een volkslied van sentimentele strekking dat door zijn balladeachtige Levertin, Oscar

Levertin, Oscar (1862-1906) Zweeds dichter en schrijver. Hij stamde uit een joodse familie die tot 1710 in Leeuwarden woonde, naar welke stad zij Leverton, Thomas

Leverton, Thomas (1743-1824) Engels binnenhuisarchitect. In Londen ontwierp hij enkele zeer geslaagde elegante interieurs (Bedford Square nrs. Lever, Charles James

Lever, Charles James (1806-1872) Engels/Iers romanschrijver, oorspronkelijk praktiserend arts. Na zijn succesvolle debuut met 'The confessions Levine, Jack

Levine, Jack (geb. 1915) Amerikaans expressionistisch schilder; hanteert een enigszins naïef aandoende, kleurige stijl. Zijn werk uit de jaren dertig, Levine, James

Levine, James (geb. 1943) Amerikaans dirigent en pianist. Levine was een als wonderkind en gaf op 10-jarige leeftijd eerste concert te Cincinnati. Levine, Joseph Edward

Levine, Joseph Edward (1905-1987) Amerikaans filmproducer, bracht de Italiaanse film naar de VS en stichtte Embassy Pictures Corporation (1959

Levinson, Barry

Levinson, Barry (geb. 1942) Amerikaans regisseur en scenarist. Na een periode als 'stand up comedian' leverde hij scenariobijdragen aan komedies Levin, Ira

Levin, Ira (geb. 1929) Amerikaans toneel- en romanschrijver. Hij maakte naam met de suspense thriller 'A kiss before dying' (1953; verfilmd 1956) Levitan, Isaäk Iljitsj

Levitan, Isaäk Iljitsj (1860-1900) Russisch schilder, geboren in Litauen. Na een sombere jeugd studeerde L. van 1873-84 aan de Academie van bee

Levi, Carlo

Levi, Carlo (1902-1975) Italiaans schilder en schrijver. Hij studeerde medicijnen, maar legde zich al spoedig toe op schilderen. Zijn anti-fascistische Levi, Hermann

Levi, Hermann (1839-1900) Duits dirigent. Levi studeerde te Mannheim bij Vincenz Lachner (1811-1893), daarna aan het conservatorium van Leipzig. Levi, Primo

Levi, Primo (1919-1987) Italiaans prozaïst, essayist en dichter. Primo Levi werd geboren in een joods middenklasse gezin. In 1943 sloot hij zich aan Levi, Rino

Levi, Rino (1901) Braziliaans architect, opgeleid te Rome. In Brazilië heeft hij vele grote opdrachten uitgevoerd, o.a. voor het Kankerinstituut te São Lévy-Dhurmer, Lucien

Lévy-Dhurmer, Lucien (1865-1953) Frans symbolistisch schilder. Vervaardigde veel pastels van vrouwenfiguren in een mysterieuze, dromerige sfe

Lévy, Bernard-Henri

Lévy, Bernard-Henri (Georges; geb. 1948) Franse romanschrijver, filosoof, politiek commentator en uitgeverslector. `La barbarie à visage humain' Levy, Rudolf

Levy, Rudolf (1875-1944) Duits schilder. Opgeleid als kunstschrijnwerker te Berlijn en Karlsruhe. In 1903 vertrekt Levy naar Parijs. Hier kwam hij Lewisohn, Ludwig

Lewisohn, Ludwig (1883-1955) Amerikaans romanschrijver en criticus van Duitse afkomst. Doceerde literatuur aan verscheidene Amerikaanse universiteiten. Lewis, Clive Staples

Lewis, Clive Staples (Clive Hamilton; 1898-1963) Engels romanschrijver, essayist en criticus; hoogleraar Oud-Engels te Cambridge. Hij publiceerde Lewis, George

Lewis, George (1900-1968) Amerikaans jazzklarinettist en bandleider. Speelde te New Orleans o.a. in de Black Eagle Band, bij Leonard Parker, Chris Lewis, Harry Sinclair

Lewis, Harry Sinclair (1885-1951) Amerikaans schrijver. Beschreef op realistische en satirische wijze vele facetten van de karakteristieke samenleving Lewis, Huey

Lewis, Huey (eig. Huey Lewis Clegg; geb. 1950) Amerikaans popzanger, begon zijn carrière in 1968 bij de country-rock band Clover, die hij in 1979 Lewis, Jerry

Lewis, Jerry (Joseph Levitch; geb. 1926) Amerikaans komiek, acteur en regisseur. Trad op jeugdige leeftijd met zijn eveneens in de showbusiness opererende Lewis, Jerry Lee

Lewis, Jerry Lee (geb. 1935) Amerikaans rock 'n' roll-zanger, pianist en songwriter. Kreeg aan het eind van de jaren vijftig internationale bekendheid Lewis, John Aaron

Lewis, John Aaron (geb. 1920) Amerikaans jazzpianist. Speelde met Dizzy Gillespie (1946-48), Illinois Jacquet (1948-49) en Lester Young (1950- Lewis, Meade Lux

Lewis, Meade Lux (1905-1964) Amerikaans jazzpianist. Geïnspireerd door Jimmy Yancey. Werd beroemd door de opname van 'Honky tonk train bl

Lewis, Melvin Sokoloff (Mel)

Lewis, Melvin Sokoloff (Mel) (1929-1990) Amerikaans jazzdrummer. Lewis speelde in de jaren vijftig o.a. met Ray Anthony, Stan Kenton, Frank Rosolino

Lewis, Percy Wyndham

Lewis, Percy Wyndham (1884-1957) Engels schilder en prozaschrijver. Was leidend kunstenaar in de beweging van het vorticism, gebaseerd op fut

Lewis, Ramsey

Lewis, Ramsey (geb. 1935) Amerikaans jazzpianist. Formeerde een eigen trio (1956) en maakte daarmee hits als 'Something you got' (1964), 'The Lewis, Richard

Lewis, Richard (geb. 1914) Engels zanger (tenor). Lewis studeerde te Manchester en Londen (Royal Academy of Music) en maakte snel naam als vertolker LeWitt, Sol

LeWitt, Sol (geb. 1928) Amerikaans beeldend kunstenaar, vertegenwoordiger van de minimal art. Kenmerkend voor zijn sculpturen zijn eenvoudige, lexicografie

lexicografie Wetenschap die zich bezighoudt met het samenstellen en indelen van woordenboeken.

lexicologie

lexicologie Onderdeel van de taalwetenschap dat de opbouw en de woordenschat van een taal onderzoekt. Aangezien deze beide elementen door de lexicon

lexicon Woordenboek, woordenschat.

Lex, Ivonne

Lex, Ivonne (eig. Yvonne Douliez; 1927-1996) Vlaams actrice. Na haar theateropleiding in Antwerpen kwam Ivonne Lex in de jaren vijftig in het variété Leyden, Lucas van

Leyden, Lucas van (ca. 1491-1533) Nederlands graveur en schilder. Van Leyden wordt beschouwd als een van de grootste 16e-eeuwse kunstenaar

Leygue, Louis

Leygue, Louis (geb. 1905) Frans beeldhouwer en tekenaar, leerling van Robert Wlérick en Paul Landowski aan de École Nationale Supérieure des Leyster, Judith

Leyster, Judith (genaamd Jansdr.; 1609-ca. 1660) Nederlands schilder, gehuwd met de schilder Jan Miense Molenaar. Er is nauwe samenhang tussen Leys, Henri

Leys, Henri (1815-1869) Belgisch schilder en tekenaar; verwierf faam als historie-, genre- en portretschilder. Aanvankelijk beïnvloed door de kunst Leys, Simon

Leys, Simon (eig. Pierre Ryckmans; geb. 1935) Belgisch kunsthistoricus en sinoloog (Leuven). Leys was hoogleraar kunstgeschiedenis in Hongkong Lezama Lima, José

Lezama Lima, José (1912-1976) Cubaans dichter en romanschrijver, medeoprichter van het tijdschrift 'Orígenes'. José Lezama Lima is buiten zijn lezen

lezen Een tekst e.d. zien en de inhoud in zich opnemen. Sinds het begin van de jaren zestig benadrukt de literaire kritiek het productieve en creatieve Lhote, André

Lhote, André (1885-1962) Frans schilder, illustrator, beeldhouwer en kunstheoreticus; grotendeels autodidact. Invloed van Afrikaanse en Egyptisch

Li T'ai-poh

Li T'ai-poh (ook Li Pai of Li Po; 699-762) Chinees dichter. Leidde bohémienachtig leven, genoot van de vrijheid en de wijn. Schreef prachtige, grote Liang K'ai

Liang K'ai Chinees schilder uit het begin van de 13e eeuw. Hij werd omstreeks 1201-04 hofschilder in Hang-tsjow en verwierf de hoogste onderscheiding liber amicorum

liber amicorum (Lat.: liber = boek) Door vrienden aangeboden bundel met (wetenschappelijke) bijdragen; in het Duits: Festschrift.

Liber Studiorum

Liber Studiorum Naam van een beroemde reeks prenten naar composities van Turner, waarvan er tussen 1807-19 onder zijn leiding 71 stuks zijn vervaardigd Liber Veritatis

Liber Veritatis Een verzameling tekeningen, die Claude Lorrain naliet en die zich sedert 1957 in het British Museum te Londen bevindt. Volgens Baldinucci liberaal protestantisme

liberaal protestantisme (Ook: vrijzinnig protestantisme) Protestantse moderniseringsbeweging ontstaan in de 19e eeuw. Onder invloed van bijbelkr

Liberace

Liberace (eig. Wladziu 'Walter' Valentino; 1919-1987) Amerikaans showpianist. Zoon van een Italiaanse moeder en een Poolse vader, werd Liberace Liberale da Verona

Liberale da Verona (Liberale di Jacopo dalla Biava; 1445-1529) Italiaans schilder en miniaturist. Zijn bekendste werken zijn de in felle kleuren en Liberman, Alexander

Liberman, Alexander (geb. 1912) Russisch-Amerikaans schilder en beeldhouwer, na studie o.m. te Parijs, sinds 1941 woonachtig in New York. Li

liberty style

liberty style Engelse aanduiding voor Art Nouveau of Jugendstil, genoemd naar Liberty & Co, een van de bekendste modehuizen in Europa en fabrikant libretto

libretto (It.: boekje) Operatekst; boekje dat de tekst van een opera, operette of musical bevat.

Libro de Alexandre

Libro de Alexandre Spaans anoniem gedicht uit ca. 1240, bestaande uit 2675 strofen en qua stijl behorend tot het genre van de Mester de clerecía. Er Libro de Apolonio

Libro de Apolonio (geschreven tussen 1235-1240) Spaans anoniem gedicht dat bestaat uit 2624 strofen en qua stijl behoort tot het genre van de Mester libro de buen amor, El

libro de buen amor, El (Het boek der goede liefde) Spaans moralistisch, didactisch dichtwerk van Juan Ruiz, met het 'Poema de mio Cid' het belangrijkste Lichine, David

Lichine, David (eig. David Lichtenstein; geboren te Rostov aan de Don 25-10-1910 - overleden te Los Angeles 26-6-1972) Amerikaans danser en choreograaf Lichtenberg, Georg Christoph

Lichtenberg, Georg Christoph (1742-1799) Duits natuurkundige en filosoof, hoogleraar te Göttingen. Typische vertegenwoordiger van de Verlichting, Lichtenstein, Alfred

Lichtenstein, Alfred (1889-1914) Duits schrijver. Hij studeerde van 1902-12 rechten te Berlijn en promoveerde in 1913. Zijn eerste schetsen en gedichten Lichtenstein, Roy

Lichtenstein, Roy (1923-1997) Amerikaans beeldend kunstenaar. Lichtenstein was een belangrijk vertegenwoordiger van de pop art en ontwikkelde lichtkunst

lichtkunst Uitingen van kunst, waarin kunstmatig licht bewust als beeldend middel wordt gehanteerd. Ca. 1950 kreeg de lichtkunst voornamelijk door lichtwaarde

lichtwaarde Combinatie van sluitertijd en diafragmawaarde bij een fotocamera. Wordt op het objectief aangegeven (meestal met de getallen 0-20). Deze Lidholm, Ingvar Natanael

Lidholm, Ingvar Natanael (geb. 1921) Zweeds componist en dirigent. Lidholm studeerde op de Muziekhogeschool te Stockholm viool en compositie lidwoord

lidwoord (articulus) Woord dat uitsluitend met een zelfstandig naamwoord verbonden kan worden. In het Nederlands zijn er drie lidwoorden: twee bepaalde Liebermann, Max

Liebermann, Max (1847-1935) Duits schilder. Jozef Israëls, met wie hij bevriend was, en het werk van de 17e-eeuwse Nederlandse meesters zijn van Liebermann, Rolf

Liebermann, Rolf (geb. 1910) Zwitsers componist. Liebermann studeerde bij Vl. Vogel (compositie) en H. Scherchen (directie). Van 1950-57 was Liebrecht, Henri

Liebrecht, Henri (1884-1955) Belgisch (Frans) schrijver en literair historicus. Hij debuteerde met de gedichtenbundel 'Les fleurs de soie' (1905), maar lied

lied Zelfstandige muzikale vorm, uitgaande van metrische, veelal strofische tekst (gedicht). Na gelijkwaardigheid tussen tekst en muziek in de Oudheid Lied van Heer Halewijn

Lied van Heer Halewijn Een der oudste Nederlandse volksballaden, vertellend over Heer Halewijn, een met Blauwbaard te vergelijken figuur, die m

Liedel, Frank

Liedel, Frank (eig. Leo van Assche; geb. 1924) Belgisch (Vlaams) schrijver. Hij debuteerde met het toneeldrama 'De dubbele snede' (1950), maar le

Liedertafel

Liedertafel De naam van de in 1809 door Karl Fr. Zelter te Berlijn opgerichte mannenzangvereniging, die in besloten kring de koorzang beoefende. Liédet, Loyset

Liédet, Loyset (gest. 1479) Zuid-Nederlands miniaturist, werkte voor de hertogen van Bourgondië. Bekend zijn zijn miniaturen voor 'Les histoires romaines' lier (muz.)

lier (muz.) In klassieke Oudheid en Middeleeuwen gebruikt muziekinstrument, bestaande uit houten klankkast, waaruit twee armen steken, verbonden lierdicht

lierdicht Lyrisch dichtwerk.

Lier, Abraham Israël van

Lier, Abraham Israël van (1812-1887) Nederlands toneelspeler en theaterdirecteur, gehuwd met actrice Helena de Jong (1822-82). Hij begon als muzi

Lier, Lambertus (Bertus) van

Lier, Lambertus (Bertus) van (1906-1972) Nederlands componist. Van Lier studeerde op het Amsterdams conservatorium (o.a. cello bij Or. de Castro), Lieske, Tomas

Lieske, Tomas (geb. 1943) Nederlands dichter en romanschrijver. Lieske debuteerde in 1987 met de dichtbundel `De ijsgeneraals', gevolgd door de Lievens, Jan

Lievens, Jan (1607-1674) Nederlands schilder en etser, o.a. leerling van Pieter Lastman. Werkte in Leiden enige jaren samen met Rembrandt en is lieverdje

lieverdje Ironische naam die 'dagboekanier' H.A.A.R. Knap van Het Parool gaf aan de Amsterdamse straatjongen. Het bronzen beeldje op het Spui in Lie, Jonas Lauritz Idemil

Lie, Jonas Lauritz Idemil (1833-1908) Noors schrijver, studeerde rechten, waarna hij zich vestigde als advocaat. Lie schreef tijdens zijn advocatuur Lifar, Sergej Mihajlovitsj

Lifar, Sergej Mihajlovitsj (geboren te Kiev 2-4-1905 - overleden te Lausanne 16-12- 1986) Frans danser en choreograaf van Russische origine. Debute

lift (ballet)

lift (ballet) Het optillen (en eventueel ronddragen) van een danseres door haar partner. Spierkracht en een juiste timing zijn hierbij van belang. Spectaculaire ligatuur

ligatuur In de gebruikelijke muzieknotatie het tot één noot verbinden van twee gelijkwaardige noten vlak voor en vlak na de maatstreep, waardoor een Ligeti, György Sándor

Ligeti, György Sándor (geb. 1923) Oostenrijks componist van Hongaarse afkomst. In het avant-gardistisch componeren van de jaren zestig neemt L

light verse

light verse (Eng.) Lichte, niet serieuze poëzie. Het tijdschrift 'De Tweede Ronde' heeft een aparte rubriek voor dit luchtige genre.

Ligorio, Pirro

Ligorio, Pirro (ca. 1500-1583) Italiaans architect, schilder en archeoloog. Bouwde voor kardinaal Ippolito d'Este de Villa d'Este te Tivoli (1549), voor Ligozzi, Jacopo

Ligozzi, Jacopo (1547-1626) Italiaans schilder en miniaturist, leerling van Veronese; overgangsfiguur van maniërisme naar barok. Ligozzi werd in lijdend voorwerp

lijdend voorwerp In de grammatica het voorwerp dat ( of de persoon die) de handeling ondergaat, bijv. het boek in `Ik lees een boek'. In West-Europese lijkdicht

lijkdicht Gedicht ter ere van een overledene. Voorbeeld: Constantijntje, saligh kijntje van Vondel.

lijstgevel

lijstgevel Gevel met horizontaal uitspringende rand, meestal geprofileerd.

lijsttoneel

lijsttoneel Het lijst- of kijkkasttoneel heeft zich ontwikkeld uit het Italiaanse renaissancetheater (prototype was het Teatro Farnese, 1618) en komt tegenwoordig Lilar, Suzanne

Lilar, Suzanne (eig. Suzanne Lilar-Verbist; 1901-1992) Belgisch (Frans) schrijfster. Zij studeerde rechten, maar richtte zich later geheel op de literatuur. Lilienblum, Moses Leib

Lilienblum, Moses Leib (1843-1910) Litouws (Hebreeuws) schrijver en politiek journalist. Hij kreeg een orthodox-joodse opvoeding en maakte een

Liliencron, Friedrich Adolf Axel (Detlev) von

Liliencron, Friedrich Adolf Axel (Detlev) von (1844-1909) Duits dichter en schrijver. Was tot 1875 legerofficier, daarna tot 1885 ambtenaar. Belangrijk Lillie, Beatrice (Lady Peel)

Lillie, Beatrice (Lady Peel) (1898-1989) (eig. Munston, Constance Sylvia) Canadees actrice. Omdat haar talent om anderen aan het lachen te krijgen lilliputter

lilliputter Zeer klein mens; dwerg. Genoemd naar het land Lilliput in Gulliver's travels (1726) van Jonathan Swift (16671745).

Lima Barreto, Afonso Henriques de

Lima Barreto, Afonso Henriques de (1881-1922) Braziliaans auteur van korte verhalen, zgn. crônicas, en romans. Hij is bij uitstek de romancier Lima, Jorge de

Lima, Jorge de (1893-1953) Braziliaans dichter. Hij studeerde medicijnen te Bahía en Rio de Janeiro en was zijn hele leven praktiserend arts. Hij d

Limburg Brouwer, Petrus Abraham Samuel van

Limburg Brouwer, Petrus Abraham Samuel van (1829-1873) Nederlands geleerde en schrijver, zoon van Petrus van L.B. Hij studeerde rechten Limburg Brouwer, Petrus van

Limburg Brouwer, Petrus van (1795-1847) Nederlands arts, classicus en schrijver. Na in de medicijnen gepromoveerd te zijn, studeerde hij klassieke Limburgse School

Limburgse School Groep Limburgse schilders die bekendheid kreeg tussen beide wereldoorlogen. Belangrijkste leden: Charles Eyck, Henri Jonas Limburg, gebroeders Van

Limburg, gebroeders Van Drie Nederlandse miniaturisten: Pol of Paul (ca. 1375-1416), Herman of Herment (ca. 1380-ca. 1416) en Jan, ook Jehan limerick

limerick (Eng.) Een vijfregelig versje met een humoristische, soms nonsensicale inhoud. De vorm is a a b b a, waarbij de derde en vierde regel korter Limpt, Adriaan van

Limpt, Adriaan van (1935-1997) Nederlands operazanger. De tenor Van Limpt, aanvankelijk werkzaam als autospuiter, studeerde op 35-jarige leeftijd Lincke, Paul

Lincke, Paul (1866-1946) Duits componist, belangrijkste vertegenwoordiger der Berlijnse operette, een kluchtiger en naar de revue neigende pendant Linck, Walter

Linck, Walter (1903-1975) Zwitsers beeldhouwer, studeerde in Bern, Zürich en Parijs. Linck was van 1956-58 docent aan de Werkacademie te Kassel. Lindberg, Christian

Lindberg, Christian (geb. 1955) Zweeds trombonist. Lindberg studeerde aan de conservatoria te Stockholm en Londen (Royal College of Music), won Lindberg, Magnus

Lindberg, Magnus (geb. 1958) Fins componist en pianist. Studeerde in Helsinki en vervolgens in Parijs bij o.a. Gérard Grisey en Vinko Globokar. Lindegren, Erik

Lindegren, Erik (1910-1968) Zweeds dichter, samen met Karl Vennberg de voorman van de Zweedse Veertigers, in het bijzonder door zijn dichtbundel Linden, Dolf David Gijsbert van der

Linden, Dolf David Gijsbert van der (geb. 1915) Nederlands dirigent en componist. Linden trad in 1939 in dienst van de AVRO als arrangeur en werd Linden, Peter van der

Linden, Peter van der (geb. 1923) Nederlands acteur en toneelschrijver. Was o.m. verbonden aan De Sprookjesspelers, De Gong, Het Zuid-Nederlan

Linder, Max

Linder, Max (eig. Gabriel Leuvielle; 1883-1925) Frans komisch filmacteur, creëerde de verstrooide dandy Max, waarmee hij rond 1910 de eerste grote Linde, Raf van de

Linde, Raf van de (eig. Raphaël Hecke; geb. 1924) Belgisch (Vlaams) schrijver. Hij trad toe tot de orde der franciscanen en werd in 1949 tot priester Lindgren, Astrid Anna Emilia

Lindgren, Astrid Anna Emilia (geb. 1907) Zweeds schrijfster van zeer fantasievolle jeugdboeken. Ondanks de vaak sprookjesachtige gebeurtenissen Lindhout, William

Lindhout, William (geb. 1941) Nederlands beeldend kunstenaar. Bekend van het maken van afdrukken van stukken Amsterdam, in samenwerking me

Lindner, Richard

Lindner, Richard (1901-1978) Duits-Amerikaans schilder, vestigde zich in 1941 in de VS. Werkte als illustrator voor 'Vogue' en 'Harper's Bazaar', Lindsay, Nicholas Vachel

Lindsay, Nicholas Vachel (1879-1931) Amerikaans dichter. Hij werd beheerst door het verlangen de mens in contact te brengen met artistieke schoon

Lindsay, Philip

Lindsay, Philip (1906-1958) Australisch prozaschrijver van vele historische romans, waaronder 'London Bridge is falling' (1934), 'Pudding Lane' (1940), Lind, Jakov

Lind, Jakov (eig. Jakov Landwirt; geb. 1927) Oostenrijks schrijver van joodse afkomst. L. emigreerde in 1938 met zijn ouders naar Nederland, dook Lind, Jenny

Lind, Jenny (1820-1877) Zweeds zangeres (sopraan). Studeerde te Stockholm, debuteerde aldaar in 1838. Ging in 1844 naar Berlijn en verwierf weldra lineair A en B

lineair A en B Minoïsch schrift, ingedeeld in lineair A, gebruikt op Kreta tussen ca. 2000 v.C. en ca. 1550 v.C. en lineair B, dat tussen ca. 1550 v.C. Lingelbach, Johannes

Lingelbach, Johannes (1622-1679) Nederlands schilder van Duitse afkomst, een der italianisanten; werkte vanaf 1637 in Amsterdam, van 1642-44

Lingen, Theo

Lingen, Theo (1903-1978) Duits-Oostenrijks toneel- en filmspeler. Hij debuteerde in 1921 in zijn geboortestad Hannover en speelde o.a. van 1929-Lingua franca

Lingua franca (Lat.) Gemeenschappelijke (meng)taal.

linguïstiek

linguïstiek Ook algemene taalwetenschap. Tak van wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de natuurlijke taal. Onderdelen zijn de beschrijving Linkens, Jan

Linkens, Jan (geboren te Amby 11-11-58): Nederlandse danser en choreograaf sinds 1977 bij Het Nationale Ballet. Hij maakte in 1979 zijn eerste b

Linklater, Eric Robert Bruce

Linklater, Eric Robert Bruce (1899-1974) Schots prozaschrijver van briljant-vrolijke boeken in vele genres. Het bekendst is de schelmenroman 'Juan Linna, Väinö Valtteri

Linna, Väinö Valtteri (1920-1992) Fins schrijver. Linna had groot succes met zijn roman 'De onbekende soldaat' (1954), waarin hij een realistisch en lino

lino (linosnede, linoleumsnede) Hoogdrukprocédé met gebruik van linoleumplaten, waarop met mesjes de tekening is ingesneden. Leent zich niet voor Lins do Rego Cavalcanti, José

Lins do Rego Cavalcanti, José (1901-1957). Braziliaans schrijver. Behoorde in de jaren twintig tot de modernistische groep in Maceió, Alagoas. Lins, Osman

Lins, Osman (1924-1978) Braziliaans schrijver, vertegenwoordiger van de moderne introspectieve roman. Sloeg later de weg in van het esthetisch experiment, lint

lint 1. Ornament, geschilderd of in reliëf, soms golvend of opgerold afgebeeld. In de decoratie van meubels en interieurs komt het l. afzonderlijk of in Lint, Louis van

Lint, Louis van (1909-1986) Belgisch schilder; werkte aanvankelijk expressionistisch. Lid van de in 1945 opgerichte Jeune peinture belge. Omstreeks Lint, Pieter van

Lint, Pieter van (1609-1690) Vlaams schilder, o.a. leerling van Artus Wolfordt, meester van het St.-Lucasgilde sinds 1632. Lint verbleef van 1633-Lion Cachet, Carel Adolph

Lion Cachet, Carel Adolph (1864-1945) Nederlands sierkunstenaar, ontwerper, lithograaf en houtsnijder. Behoort tot de Nieuwe Kunst, de Nederlandse

Liotard, Jean Étienne

Liotard, Jean Étienne (1702-1789) Zwitsers schilder; verbleef o.m. in Rome, Florence, Napels, Constantinopel, Parijs en Wenen. Beroemd door zi

Lipatti, Dinu

Lipatti, Dinu (eig. Constatin Lipatti; 1917-1950) Roemeens pianist en componist. Lipatti studeerde te Boekarest en van 1934-39 te Parijs (bij Nadia Lipchitz, Chaim Jacques

Lipchitz, Chaim Jacques (1891-1973) Frans beeldhouwer van Litouwse afkomst, ging in 1909 naar Parijs om te studeren aan de École des Beaux-Lipchitz, Chaim Jakob (Jacques)

Lipchitz, Chaim Jakob (Jacques) (1457/58-1504) Italiaans schilder, zoon van Fra Filippo Lippi en leerling van Botticelli. Kenmerkend voor zijn lipogram

lipogram (Gr.) Geschrift waarin een bepaalde letter niet voorkomt. In de Opperlandse taal- en letterkunde van Battus(pseudoniem van Hugo Brandt Lippi, Filippino

Lippi, Filippino (1457/58-1504) Italiaans schilder, vertegenwoordiger van de Florentijnse renaissance. Zoon van fra Filippo Lippi en leerling van Botticelli. Lippi, Fra Filippo (di Tommaso)

Lippi, Fra Filippo (di Tommaso) (ca. 1406-69) Italiaans schilder, karmeliet (1421-32). Behoorde tot de eerste generatie renaissancekunstenaars. Ontwikke

Lippold, Richard

Lippold, Richard (geb. 1915) Amerikaans beeldhouwer, studeerde aan de universiteit van Chicago. Werkte aanvankelijk op constructivistische wijze Lipsius, Justus

Lipsius, Justus (1547-1606) Zuid-Nederlands filoloog, secretaris van Granvelle (1576), hoogleraar o.a. te Leiden (1579-91). Tijdens zijn verblijf in Lipsi, Morice

Lipsi, Morice (geb. 1898) Frans beeldhouwer van Poolse afkomst; leerling van zijn broer Samuel; studie aan de École des Beaux-Arts in Parijs, waar Lipton, Seymour Arthur

Lipton, Seymour Arthur (1903-1986) Amerikaans beeldhouwer; werkte aanvankelijk met hout, sinds 1947 met plaatstaal, dat hij knipt en samenlast

lira (lit.)

lira (lit.) (Sp.: lier) Dichtvorm voor het eerst toegepast door de Spaanse renaissancedichter Garcilaso de la Vega (ca. 1503-1536): 11- en 7-lettergrepige Lisbôa, Antônio Francisco

Lisbôa, Antônio Francisco (1730/38-1814) Braziliaans architect en beeldhouwer, bijgenaamd Aleijadinho (kleine kreupele). Bouwde o.a. de Sao Franci

liseen

liseen Siermotief in de architectuur, een licht vooruitspringende verticale band, vooral voorkomend in de Romaanse architectuur, overeenkomend met Lisi, Nicola

Lisi, Nicola (1893-1975) Italiaans schrijver, een der markantste vertegenwoordigers van de rooms-katholieke Italiaanse richting. Van het deze stroming Lismonde, Jules

Lismonde, Jules (geb. 1908) Belgisch tekenaar en lithograaf, lid van Jeune Peinture Belge. Zijn stijl heeft zich bewogen tussen gestileerd impressionistisch Lispector, Clarice

Lispector, Clarice (1925-1978) Braziliaans schrijfster van moeilijk toegankelijke, introspectieve romans en verhalen, in de intellectualistische trant Lissitzki, El

Lissitzki, El (eig. Eliezer; 1890-1941) Russisch schilder en graficus, een der grondleggers van het constructivisme. De verhouding van constructie en Liss, Johann (of Jan)

Liss, Johann (of Jan) (ook Lys; 1597-1629/30) Duits schilder; verbleef te Haarlem, Amsterdam, Antwerpen, Venetië en Rome. Behoorde daar tot

Lista y Aragón, Alberto

Lista y Aragón, Alberto (1775-1848) Spaans dichter. Hij doceerde wiskunde en geschiedenis aan de universiteit van Sevilla, waar hij tot de vroeg-romantische List, Liesbeth

List, Liesbeth (eig. Elisabeth Dorathea Driessen; geb. 1941) Nederlands zangeres. Debuteerde bij het cabaret Shaffy Chantant (1964). Maakte daarna Liszt, Ferenc (Franz)

Liszt, Ferenc (Franz) (1811-1886) Hongaars componist, pianist en leraar. Was pianistisch wonderkind en verwierf legendarische roem als pianovirtuoos. Litaize, Gaston Gilbert

Litaize, Gaston Gilbert (geb. 1909) Frans organist en componist. De blinde Litaize studeerde op het Nationale Blindeninstituut te Parijs en daarna Litera scripta manet

Litera scripta manet (Lat.) Lett.: De geschreven letter blijft bestaan. Ongeveer: wie schrijft, die blijft.

literair engagement

literair engagement Betrokkenheid bij eigentijdse problemen. Literair engagement treft men aan in literaire teksten waarin een schrijver stelling neemt, literaire clubs

literaire clubs Literaire clubs kwamen in de 18e eeuw in Engeland in zwang. Tot de oudste behoort de `Scriblerus Club' (ca. 1713), waartoe Pope, Swift, literaire kritiek

literaire kritiek De journalistieke of essayistische bespreking in kranten, tijdschriften en boeken van de kenmerken en kwaliteiten van literaire werken. literaire tijdschriften

literaire tijdschriften Het literaire tijdschrift speelt in de Engelse en Amerikaanse letterkunde sinds de 18e eeuw een belangrijke rol. Naast specifiek literatuur

literatuur (letterkunde; Lat.: [bonae] litterae = de letteren) Een algemeen geldende definitie van literatuur is niet te geven. Alle literatuuropvattingen literatuurgeschiedenis

literatuurgeschiedenis Literatuurgeschiedenis in de huidige betekenis van het woord ontstond in de loop van de 18e eeuw en kwam vooral tot ontw

literatuurprijzen

literatuurprijzen Nederland en België kennen tal van prijzen. De belangrijkste: de P.C. Hooftprijs, de Prijs der Nederlandse Letteren, de Staatsprijs literatuursociologie

literatuursociologie Literatuursociologen houden zich bezig met het verband tussen literatuur en de samenleving waarbinnen die wordt geproduceerd. literatuurwetenschappen

literatuurwetenschappen Algemene literatuurwetenschap is de wetenschappelijke bestudering van het verschijnsel literatuur in al zijn aspecten. Er litho

litho Prent, verkregen door steendruk. Wallensteins leger bij Frankfurt an der Oder. 19e-eeuwse kleurenlitho van C. Mittag, naar een schilderij van Litolff, Henry Charles

Litolff, Henry Charles (1818-1891) Frans pianist en componist. Litolff studeerde bij Moscheles en begon in 1840 een zeer succesvolle loopbaan als litotes

litotes (Gr.: geringheid) Stijlfiguur: sterke bevestiging door middel van ontkenning van het tegenovergestelde: `Dat is niet niks' (dat is heel wat), `Ze Little Feat

Little Feat (Los Angeles, 1969) Amerikaanse groep. Band rond de uit Frank Zappa's Mothers Of Invention afkomstige zanger en slide-gitarist Lowell Little jr., Booker

Little jr., Booker (1938-1961) Amerikaans jazztrompettist. Werkzaam bij Max Roach (1958) en John Coltrane (1960). Formeerde met saxofonist Eric Little Richard

Little Richard (eig. Richard Penniman; geb. 1935) Amerikaans rock 'n' roll zanger. Maakte naam met extravagant uiterlijk, dito show en wereldhits Littlefield, Catherine

Littlefield, Catherine (1905-1951) Amerikaans balletdanseres, choreografe en pedagoge; studeerde in New York, later in Parijs (onder andere bij Leo Littlewood, Joan Maud

Littlewood, Joan Maud (geb. 1914) Engels dramaturge. Zij studeerde aan de Royal Academy of Dramatic Art, waarna ze de Theatre Union oprichtte,

Little, (Weston) Wilbur

Little, (Weston) Wilbur (1928-1987) Amerikaans jazzmusicus. Little groeide op in Washington DC, maar begon zijn loopbaan als pianist in een Amer

Littmann, Max

Littmann, Max (1862-1931) Duits architect, theaterspecialist. Hij behoorde tot degenen die - in tegenstelling tot de heersende mode van loges - voorstander liturgisch drama

liturgisch drama (Gr.: lèitos = openbaar, ergon = werk, daad) Ontstond uit de katholieke liturgie (10e eeuw). De eerste liturgische drama's waren paasspelen, Litvak, (Michael) Anatole

Litvak, (Michael) Anatole (1902-1974) Russisch-Amerikaans filmregisseur, werkte in Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië en vanaf 1937 in de Lively, Penelope Margaret

Lively, Penelope Margaret (geb. 1933) Brits schrijfster. Penelope Lively, geboren als Penelope Low, bracht haar jeugd in Egypte door en studeerde

Living Colour

Living Colour (New York, 1985-1994) Amerikaanse rockband. Zwarte band rond gitarist Vernon Reid die aanvankelijk wordt verguisd omdat ze typ

Living Theatre, The

Living Theatre, The Amerikaanse theatergroep, voortgekomen uit de begin jaren zestig in New York ontstane off-off-Broadwaytheaters. Het Living Livius Andronicus, Lucius

Livius Andronicus, Lucius (284-204 v.C.) Grieks (Latijns) dichter. Werd jong als slaaf naar Rome gevoerd, maar later vrijgelaten. Behoort tot de o

Lizardi, Xabier de

Lizardi, Xabier de (1896-1933) Baskisch dichter en schrijver. Hij schreef de bundel 'Biotz-begietan' (1956), die algemeen wordt beschouwd als een Li-juan

Li-juan Chinees voor 'perentuin'. School voor musici en dansers in de hoofdstad Tsj'ang-an onder de T'ang-dynastie (618-907).

Ljadov, Anatoli Konstantinovitsj

Ljadov, Anatoli Konstantinovitsj (1855-1914) Russisch componist. Ljadov studeerde aan het conservatorium te Sint-Petersburg (Rimski-Korsakov), Ljapoenov, Sergej Michailovitsj

Ljapoenov, Sergej Michailovitsj (1859-1924) Russisch componist. Ljapoenov studeerde aan het Moskouse conservatorium, daarna woonde hij tot Ljeskov, Nikolaj Semjonovitsj

Ljeskov, Nikolaj Semjonovitsj (1831-1895) Russisch schrijver. Zijn politieke roman 'Geen uitweg' (1864) en het pamflet in romanvorm 'Op het mes' Ljubisa, Stjepan Mitrov

Ljubisa, Stjepan Mitrov (1824-1878) Servisch novellist, vooral bekend door zijn verhalen, waarin het leven in Dalmatië en Montenegro wordt besch

Llewellyn, Richard

Llewellyn, Richard (eig. Richard Dafydd Vivian Llewellyn Lloyd; 1907-1983) Welsh prozaschrijver, beroemd geworden door de realistische roman Lloyd Webber, Andrew

Lloyd Webber, Andrew (geb. 1948) Brits componist, kreeg voor het eerst bekendheid met zijn muziek voor de musical 'Jesus Christ Superstar' (1970), Lloyd, Harold

Lloyd, Harold (1893-1971) Amerikaans filmkomiek, een der sterren van de komische film, bekend om zijn halsbrekende toeren, zijn strohoed, grote Lo Savio, Francesco

Lo Savio, Francesco (1935-1963) Italiaans beeldend kunstenaar. Vervaardigde monochrome schilderijen, die hij vaak 'Spazio luce' (ruimte-licht) noemde, Loach, Ken

Loach, Ken (geb. 1936) Brits filmregisseur. Loach studeerde rechten aan Oxford University toen hij het toneel ontdekte. Hij werkte als acteur en regisseur Lobo, Balthazar

Lobo, Balthazar (geb. 1911) Spaans beeldhouwer, autodidact, die na de Spaanse Burgeroorlog uitweek naar Parijs, waar hij door bemiddeling van Lobo, Eugenio Gerardo

Lobo, Eugenio Gerardo (1679-1750) Spaans dichter, die aan de zijde van Filips V deelnam aan de Spaanse Successieoorlog en het beleg van Lérida

Locatelli, Pietro Antonio

Locatelli, Pietro Antonio (1695-1764) Italiaans violist en componist. Locatelli was een leerling van Corelli. In 1721 vestigde hij zich Amsterdam, vanwaaruit Lochner, Stephan

Lochner, Stephan (1405/15-1451) Duits schilder, belangrijk meester van de Keulse school. Zijn devote kunst is harmonisch van compositie en vol locked hands

locked hands Manier van pianospelen in de jazz waarbij beide handen parallelle akkoordenschema's spelen.

Locke, Matthew

Locke, Matthew (1630-1677) Engels componist. Locke begon als koorzanger in de kathedraal te Exeter en werd na verdere studie in 1661 door Karel Lockhart, John Gibson

Lockhart, John Gibson (1794-1854) Schots journalist, biograaf en romanschrijver; schoonzoon van Walter Scott. Was redacteur van de invloedrijk

Lockwood, Margaret

Lockwood, Margaret (1916-1990) (eig. Margaret Day) Margaret Lockwood was de grootste ster van de Britse filmindustrie in de jaren veertig. Ze Lockwood, Normand

Lockwood, Normand (geb. 1906) Amerikaans componist. Lockwood studeerde eerst te Michigan, daarna te Rome (Respighi) en Parijs (N. Boulange

Lodeizen, Frank

Lodeizen, Frank (geb. 1931) Nederlands schilder, graficus en tekenaar. Aanvankelijk figuratief, soms semi-abstract werk met een barok en fragmentarisch Lodeizen, Johannes August Frederik (Hans)

Lodeizen, Johannes August Frederik (Hans) (1924-1950) Nederlands dichter. Studeerde biologie, had zwakke gezondheid en overleed in Zwitsers Lodewijk

Lodewijk Mannennaam, afgeleid van het Oudhoogduitse hlut = bekend en wig = gevecht. De naam komt in verschillende talen voor: Louis (Frans), Lodewijk van Velthem

Lodewijk van Velthem Middel-Nederlands dichter uit de 13e-begin 14e eeuw, werd 1312 pastoor te Velthem. Zette de 'Spieghel Historiael' van Jacob Lodewijkstijlen

Lodewijkstijlen Stijluitingen die globaal overeenkomen met de regeringsperioden van de Franse koningen Lodewijk XIV (1643-1715), Lodewijk XV Lods, Marcel

Lods, Marcel (geb. 1891) Frans architect en stedenbouwkundige, die in verscheidene regeringsfuncties betrokken was bij de uitbreiding van Parijs.

Loe Wen-tsj'au

Loe Wen-tsj'au (Lu Wenchao; 1717-1796) Chinees geleerde, afkomstig uit een Zuid-Chinese literatenfamilie, die als een van de belangrijkste filologen Loegovskoj, Vladimir Aleksandrovitsj

Loegovskoj, Vladimir Aleksandrovitsj (1901-1957) Sovjetrussisch dichter. In zijn eerste dichtbundels 'Het weerlichten' (1926) en 'De spier' (1929) Loeillet, Jean-Baptiste

Loeillet, Jean-Baptiste (1680-1730) Belgisch componist en fluitist. Was van 1705-11 hoboïst van Queen's Theatre te Londen, waar hij sindsdien wo

Loerke, Oskar

Loerke, Oskar (1884-1941) Duits dichter en uitgever. L. studeerde van 1903-07 letteren, geschiedenis, filosofie en muziek te Berlijn. Als bemiddelaar, Loest, Erich

Loest, Erich (geb. 1926) Duits schrijver. Werd aan het einde van de Tweede Wereldoorlog nog enthousiast soldaat. Teruggekeerd in de burgermaatschappij Loevendie, Theo

Loevendie, Theo (geb. 1930) Nederlands componist en jazzsaxofonist. Sinds 1950 leider van eigen groepen, o.a. het Rainbow Quintet, het Theo Loevendie-Loevensohn, Marix

Loevensohn, Marix (1880-1943) Belgisch cellist. Loevensohns studeerde op het conservatorium te Brussel en maakte nadien snel naam. Van 1906-Loevestein, slot

Loevestein, slot 14e-eeuws kasteel omringd door wallen (uit 1576) op de landtong tussen de samenvloeiing van Maas en Waal in de gemeente Brakel Loewe, Frederic

Loewe, Frederic (1904-1988) (eig. Löwe, Fritz) Oostenrijks-Amerikaans componist. Loewe trad reeds op 13-jarige leeftijd als pianist op met het Berliner Loewe, Johann Carl Gottfried

Loewe, Johann Carl Gottfried (1769-1869) Duits componist. Loewe begon als koorknaap en studeerde nadien bij D.G. Türk en J.Fr. Reichardt. Hij Loewy, Raymond

Loewy, Raymond (1893-1986) Frans-Amerikaans industrieel ontwerper. Maakte zeer uiteenlopende ontwerpen, w.o. Coca-Colafles, etiketten van Heinz-lofdicht

lofdicht Gedicht dat de lof van iemand of iets bezingt (bijv. de Lof vanden heilighen sacramente van Rederijker Edewaerd de Dene, 1505-1576).

loft jazz

loft jazz Mengvorm tussen de avant-garde-jazz uit de jaren zestig en de traditionele jazz. Ontstaan in de jaren zeventig. Kwam tot bloei in New York. Lofting, Hugh

Lofting, Hugh (1886-1947) Engels schrijver, wereldberoemd geworden door zijn kinderboeken over Dr. John Dolittle. Lofting was eigenlijk bouwkundig lofwerk

lofwerk Ornamentmotief, geschilderd of in reliëf vervaardigd. Bestaat uit een patroon van gestileerde twijgen en takken met bloemen en vruchten. Werd Logan, Joshua

Logan, Joshua (1908-1988) Amerikaans film-en theatermaker. Logan begon met o.a. James Stewart en Henry Honda een toneelgroepje toen hij aan Loggem, Emanuel (Manuel) van

Loggem, Emanuel (Manuel) van (1916-1998) Nederlands schrijver voor en over het toneel. Hij studeerde psychologie aan de Universiteit van Amsterdam loggia

loggia Overdekte hal, arcade of galerij, gewoonlijk uitgevoerd in steen; aan, in of bij een gebouw, soms op een verdieping. Bekend is de loggia dei Lanzi Loghem, Johannes Bernardus van

Loghem, Johannes Bernardus van (1881-1940) Nederlands architect, vooral bekend door publicaties over de Nieuwe Zakelijkheid. Bouwde o.m. logopedie

logopedie Paramedische behandeling van spraak- en stemstoornissen. Naast spraak- en stemverbetering behoren ook gehoorrevalidatie (akoepedie) logopoeia

logopoeia Een ander woord voor dichtkunst, gelanceerd door de Nederlandse schrijver H.C. ten Berge (1939).

Lohengrin

Lohengrin Omstreeks 1285 ontstane Middel-Hoog-Duitse hoofse roman, behorend tot de graalcyclus, waarschijnlijk gebaseerd op de in Wolfram von Lohse, Richard Paul

Lohse, Richard Paul (1902-1988) Zwitsers beeldend kunstenaar, vertegenwoordiger van de systematische kunst. In zijn schilderijen hield Lohse zich Lohuizen, Suzanne van

Lohuizen, Suzanne van (Suzanne Marjolijn van Lohuizen; geb. 1953) Nederlands toneelschrijfster, regisseuse en actrice. Van Lohuizen volgde de

Loïs Lane

Loïs Lane (Amsterdam, 1985) Nederlandse popgroep. Genoemd naar het onuitstaanbare vriendinnetje van Superman. De rond de zingende zusjes Monique Lokhorst, Emma Paulina (Emmy) van

Lokhorst, Emma Paulina (Emmy) van (1891-1970) Nederlands schrijfster. Zij studeerde aan de Sorbonne te Parijs en debuteerde in 1917 met de Lollobrigida, Gina

Lollobrigida, Gina (geb. 1927) Italiaans filmactrice, fotomodel, glamour- en sexsymbool in de jaren vijftig en zestig. Films o.m. 'Fanfan la Tulipe' (Lombardische kunst

Lombardische kunst Bouw- en decoratiestijl uit Lombardije en Emilia, tot ontwikkeling gekomen in de 11e en 12e eeuw. Voorbeelden vormen de

Lombardo, Pietro

Lombardo, Pietro (1435-1515) Italiaans architect en beeldhouwer, die zich in 1467 in Venetië vestigde. L. vervaardigde vele altaren en grafmonumenten, Lombard, Carole

Lombard, Carole (eig. Jane Alice Peters; 1908-1942) Amerikaans filmactrice. Ze debuteerde op dertienjarige leeftijd, maar werd ontslagen toen men Lombard, Lambert

Lombard, Lambert (1505-1566) Luiks schilder en architect, die leerling is geweest van Jan Gossaert in Middelburg. In 1537 ging hij naar Rome, waar Lomonosov, Michail Vasilevitsj

Lomonosov, Michail Vasilevitsj (1711-1765) Russisch universeel geleerde en dichter. Was volleerd schei-, natuur- en wiskundige, bezat grote kennis London Group

London Group Groep van Britse kunstenaars, gevormd in 1913, grotendeels voortgekomen uit de New English Art Club. Zij hielden in 1914 hun eerste London, John Griffith (Jack)

London, John Griffith (Jack) (1876-1916) Amerikaans schrijver. Leidde afwisselend, avontuurlijk leven (voer, zocht goud in Klondike, was reizend Longfellow, Henry Wadsworth

Longfellow, Henry Wadsworth (1807-1882) Amerikaans dichter, een der Boston Brahmins. Doceerde moderne taal- en letterkunde aan Bowdoin College Longhena, Baldassare

Longhena, Baldassare (geb. 1920) Duits beeldhouwer, kwam tot deze kunstvorm op aandringen van Käthe Kollwitz. Nam deel aan vele tentoonstelli

Longhi, Martino

Longhi, Martino (ook Lunghi Martino; ca. 1530-1591) Italiaans architect, wiens werken, o.a. enige kerken, in Rome te vinden zijn. Vooral bekend door Longhi, Pietro

Longhi, Pietro (eig. Pietro Falca; 1702-1785) Venetiaans schilder, bekend om zijn levendige, humoristische taferelen uit het Venetiaanse familieleven, Longobardische kunst

Longobardische kunst De kunst in Italië ten tijde van Merovingers en Karolingers. Teruggegrepen werd vooral op voorbeelden uit de klassieke Oudheid. Longo, Alessandro

Longo, Alessandro (1864-1945) Italiaans pianist. Longo studeerde aan het conservatorium van Napels, waar hij vanaf 1887 leraar was. Hij was de longshot

longshot Ook bekend als 'totaal'. Een camera-instelling waarbij er een grote afstand is tussen de camera en het op te nemen object. Wordt gebruikt bij Longuelune, Zacharias

Longuelune, Zacharias (1669-1748) Frans architect die in Parijs bij Jean de Bodt studeerde en zich in 1713 in Dresden vestigde, waar hij het Franse Longuet, Karl-Jean

Longuet, Karl-Jean (geb. 1904) Frans beeldhouwer, kleinzoon van Karl Marx, leerling van Jean Boucher te Parijs. Aanvankelijk werkte L. figuratief Long, Marguérite Marie Charlotte

Long, Marguérite Marie Charlotte (1878-1966) Franse pianiste en muziekpedagoge. Long studeerde eerst te Nîmes, daarna aan het conservatorium Long, Richard

Long, Richard (geb. 1945) Brits beeldend kunstenaar, vertegenwoordiger van de land art. Maakt wandel- en fietstochten door voor hem interessante Lönnrot, Elias

Lönnrot, Elias (1802-1884) Fins schrijver. Studeerde af in filologie en medicijnen, reisde veel door Finse provincies, met name Karelië, en verzamelde Loon, Theodoor van

Loon, Theodoor van (ca. 1581-1670) Vlaams schilder. In Rome (1602-09 en 1628-29) beïnvloed door het werk van de Carracci's en Caravaggio. Z

Loos, Adolf

Loos, Adolf (1870-1933) Oostenrijks architect. Contacten met de school van Chicago tijdens een verblijf in de VS (1893-96) zijn van grote betekenis Loos, Anita

Loos, Anita (1893-1981) Amerikaans prozaschrijfster. Schreef als jong meisje filmscenario's voor David Griffith. Ze werd beroemd door de roman Loots, Cornelis

Loots, Cornelis (1765-1834) Nederlands dichter. Hij was eerst werkzaam als boekhouder, in 1796 vestigde hij zich als makelaar. Loots was een aanhanger Looy, Jacobus van

Looy, Jacobus van (1855-1925) Nederlands schilder en schrijver. Bezocht te Amsterdam Academie van Beeldende Kunsten, verwierf 1884 Prix de

Loo, Jacob van

Loo, Jacob van (1614-1670) Vlaams schilder en etser, grootvader van Carle Vanloo. L. was van 1642-61 werkzaam te Amsterdam, daarna te Parijs. Loo, Tessa de

Loo, Tessa de (geb. 1946 te Bussum; eig.: J.M. Duyvené de Wit) Nederlands schrijfster, die veel lof en succes oogstte met haar in 1983 gepubliceerde Lopes, Fernão

Lopes, Fernão (1380-1460) Portugees kroniekschrijver, van 1419-33 secretaris van João I. In opdracht van het hof begon L. aan het schrijven van López de Ayala y Herrera, Adelardo

López de Ayala y Herrera, Adelardo (1828-1879) Spaans toneelschrijver en politicus. In 1851 werd zijn toneelstuk 'Un hombre de estado' opgevoerd López de Ayala, Pedro

López de Ayala, Pedro (1332-1407) Spaans dichter en kroniekschrijver. Hij was kanselier van Castilië en wordt deswege ook wel 'El Canciller Ló

López y Portana, Vicente

López y Portana, Vicente (1772-1850) Spaans schilder, volgde in 1815 Goya op als hofschilder van Ferdinand VII, directeur van het Prado (1823). Lopez, Esteban

Lopez, Esteban (1931-1996) Staatloos, Nederlandstalig schrijver, die bekend werd door de schelmenromans 'Tamars maan' (1963), 'God als vrouw' Lopez, Raymond

Lopez, Raymond (1904-1966) Frans architect die in zijn belangstelling voor de toepassing van ijzer en staal in de architectuur verwant was aan Jean Lörcher, Alfred

Lörcher, Alfred (1875-1962) Duits beeldhouwer en pottenbakker, leerling aan de kunstacademie te Müchen, tot 1945 hoofd van de keramische afdeling Lord, Jane

Lord, Jane (geboren te Carmel (Californië) 25-4-1961): Amerikaanse danseres die haar opleiding in Canada genoot en al op 18-jarige leeftijd (in 1979) Lorenzetti, Ambrogio

Lorenzetti, Ambrogio (vermeld tussen 1319 en 1347) Siënees schilder, broer van Pietro. Beroemd om zijn monumentale fresco's Het goede bewind

Lorenzetti, Pietro

Lorenzetti, Pietro (gest. 1348?) Italiaans schilder uit Siena, broer van Ambrogio Lorenzetti. Zijn werk, beïnvloed o.a. door Simone Martini, wordt gekenmerkt Lorenzo Monaco

Lorenzo Monaco (eig. Piero di Giovanni; ca. 1370-ca. 1425) Italiaans schilder en miniaturist, vertegenwoordiger van de internationale gotiek, leermeester Lorenz, Max

Lorenz, Max (1901-1975) Duits operazanger (heldentenor). Lorenz debuteerde in 1926 in de opera te Dresden, zong vervolgens van 1931-34 in de Loren, Sophia

Loren, Sophia (eig. Sophia Scicoloni; geb. 1934) Italiaans filmactrice, getrouwd met Carlo Ponti, onder wiens leiding zij van sexsymbool tot een gewaardeerde Loriod, Yvonne

Loriod, Yvonne (geb. 1924) Frans pianiste. Sloot haar studie aan het Parijse Conservatoire (bij o.a. Lévy, Ciampi, Milhaud en Messiaen) af met 7 premiers Lorrain, Claude (le)

Lorrain, Claude (le) (eig. Claude Gellée of Gelée; 1600-1682) Frans schilder, afkomstig uit Lotharingen. Behoort tot de belangrijkste landschapschilders Lorre, Peter

Lorre, Peter (eig. László Löwenstein; 1904-1964) Hongaars- Amerikaans filmacteur, speelde hoofdrol in Fritz Langs 'M' (1931) en vluchtte in 1933 Lortzing, Gustav Albert

Lortzing, Gustav Albert (1801-1851) Duits operacomponist. Lortzing was de zoon van een toneelspeler en zou oorspronkelijk zanger-toneelspeler los hoes

los hoes (ook: lös hoes = open huis) Een van de oudst bekende Saksische boerderijtypen, waar woning en stal nog in één ruimte zijn ondergebracht. Losey, Joseph (Walton)

Losey, Joseph (Walton) (1909-1984) Amerikaans filmregisseur, wiens maatschappelijk geëngageerd werk vaak de arrogantie en zwakheid van de Lost Generation

Lost Generation Naam voor een groep Amerikaanse schrijvers die zich na WO I te Parijs vestigde uit ontgoocheling over wat ze tijdens de oorlog hadden Lotharius

Lotharius Gelatiniseerde vorm van het Germaanse Chlodochar, dat ongeveer 'beroemd in het leger' betekent.

Loth, Wilhelm

Loth, Wilhelm (geb. 1920) Duits beeldhouwer, kwam tot deze kunstvorm op aandringen van Käthe Kollwitz. Nam deel aan vele tentoonstellingen in Loti, Pierre

Loti, Pierre (eig. Louis Marie Julien Viaud; 1850-1923) Frans schrijver van romans en reisverhalen en marineofficier. De vele reizen die Loti maakte, Lotti, Antonio

Lotti, Antonio (1666-1740) Italiaans organist en componist. Lotti was een leerling van Giov. Legrenzi en werd in 1687 zanger in het koor van San Marco. Lotto, Lorenzo

Lotto, Lorenzo (ca.1480-ca. 1556) Italiaans schilder, leerling van Vivarini; belangrijk vertegenwoordiger van de Venetiaanse School die, hoewel hij Louël, Jean Hippoliet Oscar

Louël, Jean Hippoliet Oscar (geb. 1914) Belgisch pianist, componist en dirigent. Louël studeerde op de conservatoria te Oostende, Brugge en Gent Louis d'Or

Louis d'Or Naar de Nederlandse acteur Louis Bouwmeester genoemde gouden legpenning. De Louis d'Or is een toneelonderscheiding die sedert 1954 Louise

Louise Vrouwelijke vorm van Lodewijk. Naam van een aantal vorstinnen. Duits: Luise, Spaans: Luisa, Italiaans: Luisa, Luigia.

Louisiana

Louisiana (Pelican State) Staat in VS, begrensd door Mississippi, Arkansas, Texas en de Golf van Mexico; 125.675 km2, 4.295.000 inw. (1993). Hoofdstad: Louis, Morris

Louis, Morris (eig. Louis Morris Bernstein; 1912-1962) Amerikaans schilder, vertegenwoordiger van de colorfield painting en de postpainterly abstraction. loure

loure Een doedelzakachtig muziekinstrument uit de Late Middeleeuwen, dat vooral in Normandië zeer in zwang was. Het is tevens de naam van een

Lourié, Arthur Vincent

Lourié, Arthur Vincent (1892-1966) Russisch-Amerikaans componist. Brak zijn studie aan het conservatorium in St. Petersburg voortijdig af. Schreef Loutherbourg, Philip James de

Loutherbourg, Philip James de (ook Lauterbourg, Lutherbourg; 1740-1812) Brits schilder, afkomstig uit de Elzas, vertegenwoordiger van de Preromantiek,

Louvre, (Musée du)

Louvre, (Musée du) Museum te Parijs (sinds 1793). Oorspronkelijk een van de 12e eeuw daterend paleis (Palais du Louvre), dat onder Frans I werd Louw, Nicolaas Petrus van Wyk

Louw, Nicolaas Petrus van Wyk (1906-1970) Zuid-Afrikaans dichter. Studeerde te Kaapstad, doceerde er pedagogie, was van 1950-58 hoogleraar Lovecraft, Howard Phillips

Lovecraft, Howard Phillips (1890-1937) Amerikaans schrijver van griezelverhalen, die een mengeling zijn van horror and fantasy en science fiction.

Loveling, Virginie

Loveling, Virginie (1836-1923) Belgisch (Vlaams) dichteres en schrijfster. Publiceerde samen met haar zuster Rosalie Loveling (1834-1875) 'Gedichten' Lowell, Amy Lawrence

Lowell, Amy Lawrence (1874-1925) Amerikaans dichteres. Wijdde zich pas laat aan de literatuur, werd een der belangrijkste vertegenwoordigers van Lowell, James Russell

Lowell, James Russell (1819-1891) Amerikaans dichter, criticus en diplomaat, een der Boston Brahmins. Hoogleraar aan Harvard University (1855-

Lowell, Robert Traill Spence

Lowell, Robert Traill Spence (1917-1977) Amerikaans dichter; studiegenoot van enkele Connecticut Wits en met hen beïnvloed door de Metaphysical Lowry, Clarence Malcolm

Lowry, Clarence Malcolm (1909-1957) Brits schrijver. Ging korte tijd naar zee, studeerde daarna klassieke talen, debuteerde met 'Ultramarine' (1933), Loy, Myrna

Loy, Myrna (1905-1993) Amerikaans filmactrice. Myrna Loy debuteerde in 1925 in de zwijgende film 'Pretty ladies,' en trad aanvankelijk vooral op Lo-Johansson, Karl Ivar

Lo-Johansson, Karl Ivar (1901-1981) Zweeds schrijver van boerenafkomst. Hij trok van 1925-29 door Europa en publiceerde hierover een aantal Lubitsch, Ernst

Lubitsch, Ernst (1892-1947) Duits-Amerikaans filmregisseur. Was acteur bij Max Reinhardt, regisseerde succesvolle stomme films in Berlijn, zoals Lubrano, Giacomo

Lubrano, Giacomo (1619-1693) Italiaans dichter, vooral bekend als prediker (hij was jezuïet) en als vurig aanhanger van Giambattista Marino. Veel Lucas y Padilla, Eugenio

Lucas y Padilla, Eugenio (1824-1870) Spaans schilder, laat-romantisch kunstenaar, navolger van Goya. Zijn werk is geïnspireerd op indrukken van Lucassen, Reinier

Lucassen, Reinier (geb. 1939) Nederlands beeldend kunstenaar, bezocht de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten te Amsterdam. Lucassen kwam

Lucas, George

Lucas, George (geb. 1945) Amerikaans filmregisseur en -producent die na de SF-fantasie 'THX 1138' (1972) groot succes had met 'American graffiti' Luca, Giuseppe da

Luca, Giuseppe da (1876-1950) Italiaans operazanger (bariton). Luca studeerde in Rome en debuteerde in 1897 te Piacenza. Hij werd spoedig een Luca, Loes

Luca, Loes (Louise Diana Wilhelmina Catharina; geb. 1953) Nederlands actrice. Luca kreeg haar opleiding aan de Akademie voor Expressie door Woord Luccioni, Maartje

Luccioni, Maartje (eig. Maartje van der Made; geb.1935) Nederlands schrijfster. Zij debuteerde in 1966 met een aantal gedichten in het tijdschrift Tirade Lucebert

Lucebert (eig. Lubertus Jacobus Swaanswijk; 1924-1994) Nederlands dichter en beeldend kunstenaar. Lucebert kreeg aanvankelijk vooral als dichter luchtboog

luchtboog Stenen schoor, meestal in de vorm van een halve boog, die de zijdelingse druk van de gewelven boven het middenschip van een gotische Lucic, Hanibal

Lucic, Hanibal (1485-1553) Kroatisch dichter. Zijn liefdesgedichten in de stijl van Petrarca, zijn poëtische brieven en de vertaling van een fragment Lucieer, Rudolf

Lucieer, Rudolf (Rudolf Michiel Lucieer; geb. 1942) Nederlands toneelregisseur en acteur. In 1965 studeerde Lucieer af aan de Toneelschool Amsterdam, Lucifer

Lucifer Koning van de hel; opperduivel, satan. De afvallige engel die zich van God afkeert, is het thema van John Miltons Paradise lost (1667) en van

Luckhardt, Hans

Luckhardt, Hans (1890-1954) Duits architect, die samen met zijn broer Wassili Luckhardt (1888-1972) in Berlijn een architectenbureau oprichtte (Lucretia

Lucretia Volgens een Romeinse legende de echtgenote van Lucius Tarquinius Collatinus. Zij werd overweldigd en verkracht door Sextius Tarquinius ludi

ludi (Lat.) Openbare feestspelen in het oude Rome. Op de zgn. ludi scaenici werden toneelstukken opgevoerd.

Ludwigslied

Ludwigslied Oudhoogduits verhalend gedicht, dat vanuit een religieuze overtuiging de overwinning van de Franse koning Lodewijk III op de Noormannen Ludwig, Christa

Ludwig, Christa (geb. 1928) Oostenrijkse zangeres (mezzosopraan). Ludwig werd opgeleid door haar moeder en werd na engagementen te Frankfurt Ludwig, Eduard

Ludwig, Eduard (1906-1960) Duits architect, leerling van het Bauhaus, medewerker van Mies van der Rohe. Vestigde zich in 1940 in Berlijn, waar Ludwig, Emil

Ludwig, Emil (eig. Emil Cohn; 1881-1948) Duits-Zwitsers schrijver. Studeerde rechten, maakte daarna vele grote reizen, vestigde zich in 1922 als schrijver Ludwig, Peter

Ludwig, Peter (1925-1996) Duits kunstverzamelaar. Ludwig studeerde kunstgeschiedenis in Mainz, schreef in 1950 een dissertatie over Picasso en Lügendichtung

Lügendichtung Een sinds de Middeleeuwen in Duitsland geliefd genre. Het meesterwerk daarin is 'Baron Münchhausen's narrative' (1785) van Rudolf Luginbühl, Bernhard

Luginbühl, Bernhard (geb. 1929) Zwitsers beeldhouwer en graficus, bekend door zijn abstracte metaalplastieken, geïnspireerd op de moderne techniek; Lugné-Poe, Aurélien François Marie

Lugné-Poe, Aurélien François Marie (1869-1940) Frans toneelspeler en theaterleider. Hij speelde bij het Théâtre-Libre onder André Antoine, wiens Lugosi, Béla

Lugosi, Béla (1888-1956) Hongaars-Amerikaans filmacteur, week in 1919 uit naar Duitsland en vandaar naar de VS, waar hij macabere rollen speelde Lugt Melsert, Cornelis Dirk (Cor) van der

Lugt Melsert, Cornelis Dirk (Cor) van der (1882-1969) Nederlands toneelspeler en theaterleider, gehuwd met actrice Annie van Ees (1919), broer Lugt Melsert, Wilhelmina Jacoba Elisabeth van der

Lugt Melsert, Wilhelmina Jacoba Elisabeth van der (1871-1928) Nederlands toneelspeelster, gehuwd met acteur Adriaan van der Horst (1894), Lugt, Frederik Johannes (Frits)

Lugt, Frederik Johannes (Frits) (1884-1970) Nederlands kunsthistoricus en verzamelaar, werkte bij Frederik Muller & Co. te Amsterdam (1901-15). luilekkerland

luilekkerland (Du.: Schlaraffenland; Fr.: Pays de Cocagne). Denkbeeldig land waar men komt na zich door een rijstebrijberg heen te hebben gegeten; Luis de Granada

Luis de Granada (eig. Luis de Sarriá; 1504-1588) Spaans schrijver. Trad in 1525 toe tot de orde der dominicanen; welbespraakt en vaardig stilist. Nadat luisterlied

luisterlied Lied met doorwrochte tekst.

luit

luit Tokkelinstrument van Arabische herkomst, dat via Spanje (Moren) West- en Midden-Europa bereikte. Bestaat uit amandelvormig bovenblad en Lukomska, Halina

Lukomska, Halina (geb. 1929) Poolse zangeres (sopraan). Studeerde van 1951-54 aan de Opera Akademie te Poznan, daarna aan de Muziek Akade

Luks, George Benjamin

Luks, George Benjamin (1867-1933) Amerikaans schilder, die o.a. in Düsseldorf en Parijs studeerde. Werkte aanvankelijk als illustrator en cartoonist Lully, Jean-Baptiste

Lully, Jean-Baptiste (oorspr. Giovanni Battista Lulli; 1632-1687) Italiaans-Frans componist. Kwam 1646 naar Parijs, verwierf de gunst van Lodewijk Lumet, Sidney

Lumet, Sidney (geb. 1924) Amerikaans filmregisseur. Maakt technisch perfecte, vaak maatschappij-kritische films. Films o.a. 'Twelve angry men' (Lumière, Auguste Marie Louis Nicolas

Lumière, Auguste Marie Louis Nicolas (1862-1954) Frans chemicus en filmpionier, richtte samen met zijn vader Antoine Lumière (1840-1911) en luminisme

luminisme Term uit de schilderkunst, echter ook toegepast in de muziek en de literatuur. In de schilderkunst betekent luminisme, dat het accent in het luministisch-kinetische kunst

luministisch-kinetische kunst Mengvorm van lichtkunst en kinetische kunst. Beoefend door o.a. P. Kowalski en O. Piene.

Lummis, Fiona

Lummis, Fiona (geboren te Guilford (Engeland) 22-2-1963): Engelse danseres, sinds 1984 bij het Nederlands Danstheater waar ze vanaf haar eerste Lunceford, James Melvin (Jimmy)

Lunceford, James Melvin (Jimmy) (1902-1947) Amerikaans bandleider (jazz). Richtte in 1927 de Chickasaw Syncopators op. Bereikte daarmee in Lundi, Victor A.

Lundi, Victor A. (geb. 1921) Amerikaans architect, studeerde bij Walter Gropius in Harvard. In zijn beginperiode hield L. zich vooral bezig met de Lundkvist, Artur Nils

Lundkvist, Artur Nils (1906-1991) Zweeds dichter en schrijver. Lundkvist was een gedreven wegbereider van modernistische invloeden in de Zweed

Lundström, John

Lundström, John (1919-1990) Vlaams volkszanger. Lundström werd geboren in het Antwerpse Schipperskwartier, als kleinzoon van een Zweedse

Lüpertz, Markus

Lüpertz, Markus (geb. 1941) Duits schilder, voorloper van het nieuw expressionisme. Na de serie Dythyrambe waarin hetzelfde motief herhaald wordt, Lupus van Ferrières

Lupus van Ferrières (ook Lupus Servatus; ca. 805-ca. 862) Frans (Latijns) tekstcriticus en theoloog. Hij werd opgeleid in het benedictijnerklooster Lupu, Radu

Lupu, Radu (geb. 1945) Roemeens pianist. Lupu studeerde van 1962 tot 1969 aan het Conservatorium van Moskou (bij Heinrich en Stanislav Neuhaus). Lurçat, Jean

Lurçat, Jean (1892-1966) Frans schilder en als ontwerper belangrijk vernieuwer van de tapijtweefkunst in Frankrijk. Opleiding te Nancy en Parijs Lurelei

Lurelei Nederlands cabaret, in 1958 opgericht door o.a. Erik Herfst. Kreeg een grote impuls door komst van Jasperina de Jong en groeide uit tot een Lurie, Alison

Lurie, Alison (geb. 1936) Amerikaans romanschrijfster, geeft vanuit de ervaringswereld van opgroeiende kinderen een kritisch beeld van de Amerikaanse lustreglazuur

lustreglazuur Laagje glazuur van metaaloxiden en zwavel dat op een reeds geglazuurd en gebakken voorwerp wordt aangebracht en bij een lage temperatuur Luther, Adolf

Luther, Adolf (geb. 1912) Duits beeldend kunstenaar; onderzocht de werking van licht. Experimenteerde met aluminium, glassplinters, holle en bolle Lutma, Johannes

Lutma, Johannes (1587/88-1669) Nederlands zilversmid en medailleur. Stond onder invloed van Adam van Vianen, wiens kwabornament hij vaak

Lutoslawski, Witold

Lutoslawski, Witold (1913-1994) Pools componist. Lutoslawski was een van de belangrijkste hedendaagse Poolse componisten. Zijn vroege werk s

Lutyens, Agnes Elisabeth

Lutyens, Agnes Elisabeth (1906-1983) Engels componiste. Lutyens studeerde in Londen en Parijs en schreef reeds voor WO II twaalftoonsmuziek. Lutyens, Edwin Landseer

Lutyens, Edwin Landseer (1869-1944) Brits architect, bouwde in diverse neostijlen, vooral beïnvloed door het palladianisme. Ontwierp o.a. de Bri

Lützelburger, Hans

Lützelburger, Hans (gest. 1526) Duits bloksnijder, was werkzaam in Augsburg en vanaf 1522 in Bazel voor Hans Holbein de Jongere. Met een volmaakte Lutz, Antonius Cornelis (Ton)

Lutz, Antonius Cornelis (Ton) (geb. 1919) Nederlands acteur en toneelleider. Speelde o.a. bij de Nederlandse Comedie (1950-55 en 1962-66) en het Lutz, Luc

Lutz, Luc (eig. Lucas Jacobus L.; geb. 1924) Nederlands toneelspeler en regisseur, broer van de acteurs Ton en Pieter L. Hij debuteerde bij de cabarets Lutz, Pieter

Lutz, Pieter (eig. Petrus Gerardus L.; geb. 1927) Nederlands toneelspeler, broer van Luc en Ton L. Hij behaalde zijn toneeldiploma in 1954 en speelde Luv'

Luv' (Hilversum 1977-1981) Nederlands damestrio. Bijeengebracht door producer Hans van Hemert. Marga Scheide, José Wijdeveen en Patty Brard Luxor

Luxor Stad in Egypte, aan de Nijl op de plaats van de vroegere koningsstad Thebe. Ca. 150.000 inw. (1992). Aardewerkindustrie en verbouw van rietsuiker, Luyken, Jan

Luyken, Jan (ook: Joan of Johannes Luiken; 1649-1712) Nederlands dichter en etser. Zijn eerste werk 'De Duytse lier' (1671) is een bundel minnepoëzie. Luzán Cláramunt de Suelvas y Guerra, Ignacio

Luzán Cláramunt de Suelvas y Guerra, Ignacio (1702-1754) Spaans schrijver die in 1715 naar Italië reisde, waar hij Italiaans, Latijn en rechten Luzzatto, Samuel David

Luzzatto, Samuel David (1800-1865) Italiaans (Hebreeuws) schrijver en bijbelkenner, een van de belangrijkste figuren uit de Hebreeuwse literatuur Lycurgus (retor)

Lycurgus (retor) (ca. 390-324 v.C.) Atheens staatsman en een der 10 Attische oratoren. Leerling van Plato. Beheerde van 338-327 de Atheense financiën Lyly, John

Lyly, John (1554?-1606) Engels schrijver. John Lyly maakte naam met `Euphues', een werk dat van grote betekenis is geweest voor de ontwikkeling Lympany, Dame Moura

Lympany, Dame Moura (geb. 1916) Engels pianiste. Lympany studeerde in Luik, Wenen en Londen en begon daarna een zeer succesvolle carrière Lynch, David

Lynch, David (geb. 1946) Amerikaans filmregisseur. Lynch studeerde aan het American Film Institute en maakte vanaf 1966 korte experimentele films. Lynn, Dame Vera

Lynn, Dame Vera (eig. Vera Margaret Lewis-Welch; geb. 1917) Brits zangeres van populaire muziek, zong bij de orkesten van Joe Loss en Bert Ambrose. lyra (muz.)

lyra (muz.) Volgens de Griekse mythologie door Hermes uitgevonden tokkelinstrument met een schildpadschild als klankkast en daarop twee antilopehoorns lyriek

lyriek (Gr.: lurikos = van de lier) Dicht- (muziek)werk waarin de dichter zijn gemoedsstemming uit. Een der hoofdgenres waarin men de literatuur do

Lysippos

Lysippos (Tweede helft 4e eeuw v.C.) Grieks beeldhouwer. Wijzigde de canon voor het mannelijk lichaam van Polykleitos. Maakte zijn figuren slanker, l'art pour l'art

l'art pour l'art Het principe dat het scheppen van louter schoonheid het enige is waarnaar een kunstenaar moet streven. Het gaat om de vorm, niet om l'Eguerre

l'Eguerre Naam van het in 1928 geopende Belgische bureau voor bouwkunst en stedenbouw; werkzaam zijn de architecten Paul Fitschy, Edgar Klutz, 

Maalouf, Amin (geb. 1949) Franstalig romanschrijver uit Libanon, die in eigen land actief is als journalist en bekend is geworden door enige exotische Maanen, Willem Gustaaf van

Maanen, Willem Gustaaf van (geb. 1920) Nederlands schrijver. Van Maanen was werkzaam als journalist en werkte o.a. bij de Wereldomroep. Oorlog Maartens, Maarten

Maartens, Maarten (1858-1915) Nederlands (Engels) schrijver. Van 1864-70 verbleef hij met zijn ouders in Engeland, daarna keerde hij terug naar Maasgotiek

Maasgotiek Bouwstijl uit de 13e en 14e eeuw voorkomend in het Maasvallei in België (Dinant) en Nederland (Maastricht). Typerend is m.n. de kalkstenen Maaskant, Huig Aart

Maaskant, Huig Aart (1907-1977) Nederlands architect, vertegenwoordiger van het functionalisme. Associeerde zich met Van Tijen (1937). Betrokken Maaskant, Jan

Maaskant, Jan (geb. 1939) Nederlands beeldhouwer, maker van geometrisch-abstracte beelden en reliëfs die dicht bij het constructivisme liggen.

Maaslandse kunst

Maaslandse kunst Middeleeuwse kunst uit het gebied van de Maasvallei. Bloeiperiode eind 10e-tweede helft 12e eeuw. Te beschouwen als voortzetting Maasromaans

Maasromaans Rondom Luik voorkomende vroeg-Romaanse bouwstijl. Wordt gekenmerkt door de gesloten, zware toren met ronde traptorens en een Maas, Dick

Maas, Dick (geb. 1951) Nederlands filmregisseur. Had na een aantal korte films en de zwarte komedie 'Rigor mortis' (1981) groot succes met de spannende Maas, Walter Alfred Friedrich

Maas, Walter Alfred Friedrich (1909-1992) Duits-Nederlands muziekpromotor. Maas richtte in 1950 de Stichting Gaudeamus op, die hij noemde maat (muz.)

maat (muz.) De metrische eenheid die ontstaat door de samenvoeging en vaak karakteristieke groepering van een aantal teleenheden. Zij wordt aangegeven Maatschappij der Nederlandse Letterkunde

Maatschappij der Nederlandse Letterkunde Een in 1766 te Leiden opgerichte organisatie van taal- en letterkundigen en historici. Primaire doelen Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst

Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst Een Nederlandse instelling, die zich bij de oprichting te Amsterdam in 1829 primair ten doel stelde maatschappijkritische literatuur

maatschappijkritische literatuur Literatuur die kritiek levert op (misstanden in) de maatschappij. Deze kritiek kan allerlei vormen en gradaties aannemen

Maazel, Lorin

Maazel, Lorin (geb. 1930) Amerikaans dirigent. Maazel dirigeerde reeds op 9-jarige leeftijd een orkest van studenten ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling Mably, Gabriel Bonnot de

Mably, Gabriel Bonnot de (1709-1785) Frans schrijver. Stiefbroer van Condillac. Zijn 'De la législation ou principes des lois' (1776) had door de daarin macaronische poëzie

macaronische poëzie Poëzie waarbij de opzettelijke vermenging van enige talen gebruikt wordt voor een komisch of zelfs nonsensicaal effect. Genoemd Macaulay, Emilie Rose

Macaulay, Emilie Rose (1881-1958) Engels romanschrijfster; in de jaren dertig lid van de Bloomsbury Group. Haar werk kenmerkt zich door een Macaulay, Thomas Babington

Macaulay, Thomas Babington (1800-1859) Brits jurist, historicus, dichter, essayist en staatsman. Publiceerde vanaf 1825 briljante essays in 'The Ed

Macchiaioli

Macchiaioli (It.: vlekkenmakers) Naam van een aantal Italiaanse schilders uit de tweede helft van de 19e eeuw. Hun werk (scènes uit het boerenleven, MacDiarmid, Hugh

MacDiarmid, Hugh (eig. Christopher Murray Grieve; 1892-1978) Schots dichter en nationalist; initiator van de Schotse Renaissance en medeoprichter MacDonald, Ross

MacDonald, Ross (eig. Kenneth Millar; 1915-1983) Amerikaans schrijver, vooral bekend door zijn detectiveromans over de privédetective Lew Archer, MacDowell, Edward Alexander

MacDowell, Edward Alexander (1861-1908) Amerikaans componist. MacDowell studeerde te New York en Parijs, daarna nog bij Raff. In 1888 ging Macedonische cultuur

Macedonische cultuur Cultuur van een streek op de Balkan die Noord-Griekenland, de republiek Macedonië en een deel van Bulgarije omvat. Maced

MacGraw, Ali

MacGraw, Ali (geb. 1938) Amerikaans actrice, voorheen mannequin. Films o.m. 'Goodbye, Columbus' (1969), 'Love story' (1970) en 'The Getaway'

Machado de Assis, Joaquim Maria

Machado de Assis, Joaquim Maria (1839-1908) Braziliaans schrijver. Werkte vanaf 1873 op verschillende regeringsdepartementen, was vanaf 1897 Machado y Ruiz, Antonio

Machado y Ruiz, Antonio (1875-1939) Spaans dichter en toneelschrijver, maakte deel uit van de Generatie van 1898. Ging in 1899 naar Parijs, kwam

Machaut, Guillaume de

Machaut, Guillaume de (ca. 1300-1377) Frans dichter en componist, belangrijk vertegenwoordiger der Franse ars nova. Dichtte hoofse en didactis

Machen, Arthur

Machen, Arthur (eig. Arthur Llewellyn Jones; 1863-1947) Welsh schrijver van romans en verhalen, waarin veelal bovennatuurlijke en fantastische Mâche, François-Bernard

Mâche, François-Bernard (geb. 1935) Frans componist, tussen 1958-63 actief lid van de Groupe de Recherches Musicales. Mâche heeft veel elektro-Machula, Tibor de

Machula, Tibor de (eig. Josef Tibor Machula de Abrahámfalva; geb. 1912) Hongaars-Nederlands cellist. Machula studeerde te Boedapest en Philadelphia Maciunas, George

Maciunas, George (geb. 1931) Van oorsprong Russisch kunstenaar, werkend in de VS. Bekend door het organiseren van Fluxus-activiteiten. Maker Mackeben, Theo

Mackeben, Theo (1897-1953) Duits componist. Mackeben studeerde te Koblenz en Warschau en was werkzaam als pianist en dirigent. Hij werd bekend MacKendrick, Alexander

MacKendrick, Alexander (1912-1993) Brits-Amerikaans filmregisseur. MacKendrick debuteerde in 1949 met 'Whisky galore', gevolgd door 'The man Mackenzie, Edward Montague Compton

Mackenzie, Edward Montague Compton (1883-1972) Schots prozaschrijver; medeoprichter van de Scottish National Party (1928). Vroege romans, Macken, Mark

Macken, Mark (1913-1977) Belgisch beeldhouwer, studeerde aan de academies van Leuven en Antwerpen. Ontving in 1938 de Prix de Rome en maakte Macke, August

Macke, August (1887-1914) Duits schilder en aquarellist; nam deel aan de eerste tentoonstelling van Der blaue Reiter (1911). Maakte tijdens een reis Mackintosh, Charles Rennie

Mackintosh, Charles Rennie (1869-1928) Brits architect, aquarelschilder en ontwerper. Bekend door zijn interieurontwerpen en decoraties in Glasgow

Mackmurdo, Arthur Heygate

Mackmurdo, Arthur Heygate (1851-1892) Brits architect en ontwerper, een der voormannen van de Arts and Crafts Movement. Ontwierp gebouwen, Mack, Heinz

Mack, Heinz (geb. 1931) Duits beeldend kunstenaar, medeoprichter van Zero (1958). Werkt met transparante of reflecterende materialen, waarmee MacLaine, Shirley

MacLaine, Shirley (eig. Shirley MacLean Beaty; geb. 1934) Amerikaans actrice, zuster van Warren Beatty. Speelde in musicals op Broadway en begon MacLean, Alistair Stuart

MacLean, Alistair Stuart (1922-1987) Schots schrijver. MacLean nam in 1941 dienst bij de Britse marine en diende 5 jaar lang op konvooischepen. MacLeish, Archibald

MacLeish, Archibald (1892-1982) Amerikaans dichter en toneelschrijver. Hij bracht de jaren twintig grotendeels in Parijs door, waar hij tot de zgn. Maclise, Daniel

Maclise, Daniel (1806-1870) Iers schilder en karikaturist, die na zijn opleiding in Cork in 1827 naar Londen ging. Schilder van historische en literaire MacMillan, Kenneth

MacMillan, Kenneth (1929-1992) Brits balletdanser en choreograaf. MacMillan was meer dan veertig jaar verbonden aan The Royal Ballet, eerst als MacMonnies, Frederick William

MacMonnies, Frederick William (1863-1937) Amerikaans beeldhouwer, studeerde o.a. bij Falguière in Parijs, waar hij ook zelf een atelier begon. MacMurray, Frederick Martin (Fred)

MacMurray, Frederick Martin (Fred) (1908-1991) Amerikaans filmacteur. MacMurray werd beroemd door zijn rol in de film 'The gilded lily' (1935), MacNeice, Louis

MacNeice, Louis (1907-1963) Anglo-Iers dichter, toneel- en prozaschrijver. MacNeice was bevriend met Stephen Spender en W.H. Auden, maar was Macondo

Macondo Het fictieve oord waar bijna alle romans en verhalen van de Colombiaan Gabriel García Márquez (geb. 1928) zich afspelen.

macramé

macramé Handwerktechniek die, volgens afbeeldingen op reliëfs, reeds door de Assyriërs werd toegepast bij het afwerken van kettingdraden aan het Madariaga, Salvador de

Madariaga, Salvador de (1886-1978) Spaans diplomaat en publicist, van 1921-27 vertegenwoordiger van Spanje in de Volkenbond te Genève. Na Maddersteeg, Michael

Maddersteeg, Michael (1659-1709) Nederlands schilder en scheepsbouwmeester. Leerling van Ludolf Backhuijsen. Werd in 1698 hofschilder van Maderna, Bruno

Maderna, Bruno (1920-1973) Italiaans componist en dirigent, dominerende figuur in muziekleven van tweede helft der 20e eeuw. Was groot kenne

Maderno, Carlo

Maderno, Carlo (1556-1629) Italiaans architect, leerling van zijn oom Domenico Fontana. Ontwierp o.a. de S. Susanna (voltooid 1603), die wordt Maderno, Stefano

Maderno, Stefano (1576-1636) Italiaans beeldhouwer en restaurateur van antieke beelden. Hij werd bekend door zijn marmeren figuur van de H. Cecilia Madge, Geoffrey Douglas

Madge, Geoffrey Douglas (geb. 1941) Australisch-Nederlands pianist en componist. Madge studeerde aan het conservatorium in zijn geboorteplaats Madison Square Garden

Madison Square Garden Evenementenhal te New York, de vierde van die naam. De originele Madison Square Garden (een verbouwd station en vooral Madness

Madness Britse ska/popgroep, opgericht in 1978 onder de naam The (North London) Invaders. Debuteerde met de lp 'One step beyond...' (1979) en madonna

madonna (It.: mia donna = mevrouw, mejuffrouw) Maria, speciaal het Mariabeeld of -schilderij.

Madonna

Madonna (eig. Madonna Louise Veronica Ciccone; geb. 1958) Amerikaans zangeres, debuteerde in 1983 met de lp 'Madonna'. Verschillende nummers Madou, Jean-Baptiste

Madou, Jean-Baptiste (1796-1877) Belgisch schilder en lithograaf, tekenleraar aan de Krijgsschool. Schilder van o.a. genrestukjes. Romantisch, maar madrigaal (lit.)

madrigaal (lit.) Kort gedicht met lyrisch-idyllische inhoud. Kreeg ca. 1500 vaste vorm, bestaande uit twee elflettergrepige terzinen, gevolgd door één madrigaal (muz.)

madrigaal (muz.) In de 16e eeuw, vooral in Italië bloeiende, meerstemmige liedvorm in a cappella-stijl, gebaseerd op wereldlijke teksten. Deze werden Madsen, Olga

Madsen, Olga (geb. 1943) Nederlands filmproducente en -regisseuse. Madsen studeerde in 1974 af aan de Nederlandse Filmacademie en produceerde Maekawa, Koenio

Maekawa, Koenio (1905-1986) Japans architect, van grote invloed op de hedendaagse Japanse bouwkunst. Introduceerde een expressieve betonarchitectuur. Maele, Marcel van

Maele, Marcel van (geb. 1931) Belgisch (Vlaams) dichter en schrijver. Hij behoort tot de experimentele dichters der Vlaamse Zestigers. Hij vocht Maelwael, Jan

Maelwael, Jan (ook: Jehan of Johan Maelweel, Malouel of Manuel, vóór 1370-1415) Nederlands schilder, oom en leermeester van de gebroeders Van Maerlant, Jacob van

Maerlant, Jacob van (ca. 1230-ca. 1295) Middeleeuws Zuid-Nederlands dichter, grondlegger van de Nederlandse didactische literatuur. Schreef zijn maestà

maestà (It.: majesteit) Voorstelling van een tronende Madonna met Kind, omgeven door engelen en heiligen, vooral voorkomend in de Italiaanse schilderkunst maestoso

maestoso Muziekterm: verheven, plechtig.

Maes, Dirck

Maes, Dirck (1659-1717) Nederlands schilder; leerling van Nicolaes Berchem. In 1678 werd hij opgenomen in het St-Lucasgilde te Haarlem. Zijn belangrijkste Maes, Gust

Maes, Gust (eig. August M.; 1893-1979) Belgisch (Vlaams) toneelspeler. Hij deed zijn eerste ervaringen op bij het amateurtoneel, speelde daarna bij Maes, Jacques

Maes, Jacques (1905-1968) Belgisch schilder, studeerde aan de academie te Brussel. Schilderde aanvankelijk expressionistisch, maar werd omsteeks Maes, Joseph (Jef)

Maes, Joseph (Jef) (1905-1996) Vlaams componist. Aan het Muziekconservatorium van Antwerpen studeerde Maes o.m. altviool. Als componist Maes, Nicolaes

Maes, Nicolaes (1632-1693) Nederlands schilder, kwam ca. 1650 naar Amsterdam en was o.a. leerling van Rembrandt, zoals bijv. blijkt uit het clair-Maes, Robert

Maes, Robert (1903-1971) Belgisch (Vlaams) toneelspeler en regisseur. Hij deed zijn ervaring op bij het vrijetijdstheater en kreeg door bemiddeling Maeterlinck, Maurice Polydore Maria Bernard

Maeterlinck, Maurice Polydore Maria Bernard (1862-1949) Belgisch (Frans) dichter en toneelschrijver. Ging na rechtenstudie uit literaire oogmerken Maeyer, Marcel

Maeyer, Marcel (eig. de Maeijer; geb. 1920) Belgisch beeldend kunstenaar, bekend van hyperrealistische schilderijen van alledaagse voorwerpen, die Maffei, Scipione

Maffei, Scipione (1675-1755) Italiaans schrijver en historicus; veelzijdig wetenschapsman o.a. op het gebied van kunst, archeologie, economie, politiek, Magaloff, Nikita

Magaloff, Nikita (1912-1992)) Russisch-Zwitsers pianist. Magaloff studeerde in Parijs en werd in 1949 benoemd tot docent aan het conservatorium magazine

magazine (Eng.) Tijdschrift met oorspronkelijk toonaangevende artikelen op het gebied van de kunst en de wetenschap. Sinds circa 1930 is de inho

magisch realisme

magisch realisme Een aan het surrealisme verwante stroming in de beeldende kunst van de jaren twintig en dertig. Bloeide voornamelijk in Nederland Magnani, Anna

Magnani, Anna (1909-1973) Italiaans actrice. Zij trad op bij verschillende theatergroepen, onder meer met de komiek Toto. In de jaren dertig speelde Magnard, Lucien Denis Gabriel Albéric

Magnard, Lucien Denis Gabriel Albéric (1865-1914) Frans componist. Magnard studeerde aan het Parijse conservatorium o.a. bij Massenet, later Magnelli, Alberto

Magnelli, Alberto (1888-1971) Italiaans schilder, die veel in Frankrijk verbleef. Aanvankelijk non-figuratieve, later realistische werken. Zijn uiteindelijke Magnificat

Magnificat Eerste woord van de Latijnse vertaling van de lofzang van Maria (Luc. 1 46:55). In de liturgie der RKK is het Magnificat het hoogtepunt magnum opus

magnum opus (Lat.) Iemands belangrijkste werkstuk.

Magnus

Magnus Mannennaam afgeleid van het Latijnse magnus = groot. Naam van een aantal koningen van Noorwegen en Zweden o.a. Magnus I Gódhi (= Magritte, René

Magritte, René (1898-1967) Belgisch schilder, tekenaar en illustrator. Experimenteerde onder invloed van futurisme en kubisme. Kennismaking met Mahabharata

Mahabharata (Sanskriet: het grote epos) Het Mahabharata is een van de twee grote mythologische werken van het Hindoeïsme. Het is een epos over Mahavishnu Orchestra

Mahavishnu Orchestra Jazzrock-formatie, in 1971 opgericht door de Britse gitarist John McLaughlin, met o.a. Jan Hammer, Billy Cobham en Jerry

Mahfoez, Nagib

Mahfoez, Nagib (geb. 1911) Egyptisch schrijver. Liet zich aanvankelijk inspireren door de Egyptische geschiedenis, zoals in de historische romans Mahler, Anna

Mahler, Anna (1904-1988) Oostenrijks-Amerikaans beeldend kunstenares. Anna Mahler was de dochter van de componist Gustav Mahler. Via haar Mahler, Gustav

Mahler, Gustav (1860-1911) Oostenrijks componist en dirigent. Was van 1880-86 dirigent in aantal provinciale theaters. Werd via Leipzig, Boedapest Mai Tai

Mai Tai Nederlandse soul/disco-formatie, waarvan de drie leden aanvankelijk achtergrondzangeres waren. Braken door met de soulballade 'Am I losing Maibaum, Richard

Maibaum, Richard (1909-1991) Amerikaans scenarioschrijver. Maibaum begon zijn carrière als toneelspeler in New York, waar hij verbonden was Mailer, Norman

Mailer, Norman (geb. 1923) Amerikaans schrijver. Vocht in WO II tegen Japan, baseerde op die ervaringen zijn beroemde oorlogsroman 'The naked Maillart, Louis (Aimé)

Maillart, Louis (Aimé) (1817-1871) Frans componist. Maillart studeerde aan het Parijse conservatorium o.a. bij Halévy en verwierf in 1841 de Prix Maillol, Aristide

Maillol, Aristide (1861-1944) Frans beeldhouwer en graficus. Beoefende aanvankelijk de schilderkunst in een op Courbet en Renoir geënte stijl. Begon Mainardi, Enrico

Mainardi, Enrico (1897-1976) Italiaans cellist en componist. Mainardi studeerde aan het conservatorium te Milaan en de Musikhochschule te Berlijn. maisonnette

maisonnette Wooneenheid in een complex, bestaande uit een woon- en een slaapetage.

Maitani, Lorenzo

Maitani, Lorenzo (1275-1330) Italiaans architect, was de belangrijkste bouwmeester en beeldhouwer bij de bouw van de dom van Orvieto. M. was Majakovski, Vladimir Vladimirovitsj

Majakovski, Vladimir Vladimirovitsj (1893-1930) Russisch dichter en toneelschrijver. Ging in 1910 naar Moskouse academie voor beeldende kunsten, majeur (muz.)

majeur (muz.) Naast mineur een der twee diatonische toongeslachten die sedert ca. 1600 de westerse muziek beheersen. Typerend voor majeur is de Majkov, Apollon Nikolajevitsj

Majkov, Apollon Nikolajevitsj (1821-1897) Russisch dichter. Hij studeerde rechten, en was van 1844-52 bibliothecaris te Moskou en daarna ruim veertig

Majofski, Theodorus Johannes Ravens

Majofski, Theodorus Johannes Ravens (1771-1836) Nederlands toneelspeler en -directeur en zanger (bariton), in 1791 gehuwd met actrice Marianne majolica

majolica Aardewerk afkomstig uit het Spaans-Moorse gebied. In de 16e eeuw ook vervaardigd in Italië. Werd met een witbakkend, ondoorzichtig glazuur majuskel

majuskel (Lat.: majusculus = een weinig groter) Benaming voor hoofdletter of kapitaal. Stamt uit het Oud-Griekse alfabet; werd ca. 200 v.C. in het Makarova, Natalja Romanovna

Makarova, Natalja Romanovna (geboren te Leningrad 21-10-1940): Russische danseres. Kreeg haar opleiding in Leningrad en danste met veel su

Makart, Hans

Makart, Hans (1840-1884) Oostenrijks schilder. Bekend door historische en allegorische voorstellingen in een op de Venetiaanse school geïnspireerde maki-è

maki-è Japanse laktechniek, ontwikkeld tijdens de Heian-periode (794-1192), waarbij men schilderingen in goud op een ondergrond van lak aanbracht.

Maki, Foemihiko

Maki, Foemihiko (geb. 1928) Japans architect, ontving zijn opleiding in Japan en de VS (Harvard) en doceert momenteel in beide landen. M. kreeg Makowski, Zbigniew

Makowski, Zbigniew (geb. 1930) Pools kunstenaar, opgeleid aan de kunstacademie te Warschau bij Kazimir Tomorowicz. In zijn werk verlaat M. het Maksimov, Vladimir

Maksimov, Vladimir (eig. Lev Aleksejevitsj Samsonov; 1930-1995) Russisch schrijver. Maksimov was een van de leidende Sovjetdissidenten. Zijn maksoera

maksoera (Arabisch: afgezonderde plaats) In een moskee gebouwde, door maas- of traliewerk afgescheiden, veelal met een koepel bekroonde verhoging, Maks, Cornelis Johannes (Kees)

Maks, Cornelis Johannes (Kees) (1876-1967) Nederlands schilder, leerling van Breitner. Schilderde -vaak op groot formaat - in overwegend rode mal du siècle

mal du siècle (Du.: Weltschmerz; Eng.: spleen) Het gevoel van onbehagen en machteloosheid van de eind 18e-eeuwse/begin 19e-eeuwse mens, die Malamud, Bernard

Malamud, Bernard (1914-1986) Amerikaans schrijver. Zoon van Russisch-joodse emigranten. Beschrijft in zijn romans en korte verhalen met wrange Malando

Malando (eig. Arie Maasland; 1908-1980) Nederlands accordeonist en componist. Kreeg opleiding tot bouwkundig tekenaar, werd 1932 lid van orkest Malaparte, Curzio

Malaparte, Curzio (eig. Curt Suckert; 1898-1957) Italiaans schrijver en journalist van Duitse afkomst, wiens carrière zich kenmerkte door steeds wisselende, Malcuzynski, Witold

Malcuzynski, Witold (1914-1977) Pools pianist. Malcuzynski studeerde op het conservatorium van Warschau en daarna nog bij Paderewski. Gedure

Maldeghem, Robert Julien van

Maldeghem, Robert Julien van (1806-1893) Belgisch organist en componist, leerling van Fétis. Maldeghem is vooral belangrijk als uitgever van Maldere, Pieter van

Maldere, Pieter van (1729-1768) Zuid-Nederlands violist en componist. Werd 1746 lid van de hofkapel van Karel van Lotharingen te Brussel, was Malevitsj, Kasimir Severinovitsj

Malevitsj, Kasimir Severinovitsj (1878-1935) Russisch schilder en kunsttheoreticus. Werkte aanvankelijk neo-impressionistisch, kwam via futurisme Mâle, Émile

Mâle, Émile (1862-1954) Frans kunsthistoricus en iconograaf. Directeur van de Académie de France te Rome (1925). Bekend door zijn hoofdwerk Malfait, Hubert Maria Prosper

Malfait, Hubert Maria Prosper (1898-1971) Belgisch schilder, sloot zich aan bij de tweede generatie van de Latemse school. In de jaren dertig gaf Malfray, Charles

Malfray, Charles (1887-1940) Frans beeldhouwer; beïnvloed door Rodin en Maillol. Karakteristiek voor zijn figuratieve werk is de veelheid van compacte, Mali Theater

Mali Theater Een in 1824 te Moskou gebouwde schouwburg, waarin veel toneelstukken van Gogol, Toergenjev en Tolstoj voor het eerst opgevoerd Malibran, Maria Felicità

Malibran, Maria Felicità (1808-1836) Spaans zangeres (mezzosopraan), dochter van Manuel del Popolo V. García. Zij debuteerde in 1825 in het Londe

Malina, Frank

Malina, Frank (geb. 1912) Amerikaans beeldend kunstenaar, geofysicus, lucht-en ruimtevaartkundig ingenieur. Betrokken bij de lancering van de eerste Malipiero, Gian Francesco

Malipiero, Gian Francesco (1882-1973) Italiaans componist. Malipiero studeerde te Wenen en Venetië, daarna te Bologna bij Marco Bossi. Malipiero Malkovich, John

Malkovich, John (geb. 1953) Amerikaans acteur. Verwierf zich een grote reputatie in Chicago als lid van het toneelgezelschap Steppenwolf Ensemble. Mallarmé, Stéphane

Mallarmé, Stéphane (1842-1898) Frans symbolistisch dichter. Debuteerde met tiental gedichten in 'Le Parnasse contemporain' (1866), zag poëzie Mallary, Robert

Mallary, Robert (geb. 1917) Amerikaans schilder en beeldhouwer, die verschillende nieuwe technieken toepaste. Zo gebruikte hij voor zijn beeldhouwwerk Mallea, Eduardo

Mallea, Eduardo (1903-1982) Argentijns schrijver en essayist. Uit zijn werk spreekt de opvatting dat te grote materialistische neigingen het verval Mallet-Joris, Françoise

Mallet-Joris, Françoise (eig. Françoise Lilar; geb. 1930) Belgisch (Frans) schrijfster. Haar eerste roman: 'Le rempart des béguines' (1951) was een Malle, Louis

Malle, Louis (1932-1995) Frans filmregisseur. Hoewel zijn debuut, de thriller Ascenseur pour l'échafaud (1958), samenviel met de opkomst van de

Malmberg, Bertil Frans Harald

Malmberg, Bertil Frans Harald (1889-1958) Zweeds dichter. Hij studeerde in Zweden en Duitsland, waar hij van 1917-26 te München verbleef. De Malot, Hector

Malot, Hector (1830-1907) Frans schrijver van groot aantal romantisch-realistische romans, waarvan 'Sans famille' (Alleen op de wereld, 1878) hem Malouf, David

Malouf, David (geb. 1934) Australisch schrijver van Libanees-Engelse afkomst. Na zijn studie Engels in zijn geboorteplaats verbleef hij meermaals Malraux, André

Malraux, André (1901-1976) Frans schrijver. Maakte reis door Azië (1923-27), dat in veel van zijn vroege werk achtergrond vormt. Sympathiseerde Mälzel, Johann Nepomuk

Mälzel, Johann Nepomuk (1772-1838) Duits instrumentbouwer. Vestigde zich 1792 in Wenen als muziekleraar en construeerde een aantal mechanische

Mamas & The Papas, The

Mamas & The Papas, The Amerikaanse folkrockgroep, geformeerd in 1965. Maakte groot aantal hits, o.a. 'Monday Monday', 'California dreamin' Mamet, David

Mamet, David (geb. 1947) Amerikaans toneelschrijver en filmregisseur van Joodse afkomst, die in zijn werk zijn eigen bittere ervaringen en de corruptie Mammeri, Mouloud

Mammeri, Mouloud (1917-1989) Algerijns (Frans) schrijver. De opstand tegen het Franse kolonialisme en het conflict tussen de oude tradities en waarden Mamoulian, Rouben

Mamoulian, Rouben (1897-1987) Armeens-Amerikaans regisseur. Na een theateropleiding in Moskou en successen als toneelregisseur in Londen Mancini, Henry

Mancini, Henry (1924-1994) Amerikaans filmcomponist. Mancini kreeg grote bekendheid door de filmmuziek die hij schreef, met name voor de films Mandelsjtam, Osip Emiljevitsj

Mandelsjtam, Osip Emiljevitsj (1891-1938?) Sovjetrussisch dichter. Raakte bevriend met Nikolaj Goemiljov, sloot zich aan bij de Akmeïsten en schreef Manders, Jos

Manders, Jos (1936-1978) Nederlands beeldend kunstenaar; opgeleid aan de School voor Industriële Vormgeving te Eindhoven. Maakt schilderijen Manders, Tom

Manders, Tom (1921-1972) Nederlands kleinkunstenaar, vooral bekend geworden door zijn creatie Dorus, een haveloos gekleed mannetje met een Mander, Karel van

Mander, Karel van (ook: Carel van Mander; 1548-1606) Nederlands schilder, dichter en schrijver. Van Mander werd in de Zuidelijke Nederlanden Mande, Hendrik

Mande, Hendrik (ca. 1360-1431) Middeleeuws Nederlands schrijver. Hij sloot zich aan bij de Broeders van het Gemene Leven en werd in 1395 lekenbroeder mandoline

mandoline Italiaans, 17e-eeuws tokkelinstrument, wordt bespeeld met een plectrum. Heeft bolvormig achterblad, vier dubbele, metalen snaren (gestemd mandorla

mandorla Ovaal of amandelvormig aureool, voorkomend in de christelijke iconografie als omhulling van de figuur van Christus of van Maria.

Mándy, Iván

Mándy, Iván (geb. 1918) Hongaars schrijver, wiens werk een pessimistische visie op het wereldgebeuren toont. In de romans 'Csöszház' (1943), 'A huszonegyedik Manen, Hans van

Manen, Hans van (geb. 1932): Nederlands choreograaf, grimeur, fotograaf en sinds 1987 hoogleraar kunst en cultuur aan de Universiteit van Nijmegen. Manen, Willem van

Manen, Willem van (geb. 1940) Nederlands jazztrombonist. Speelde aanvankelijk dixieland, swing en bop. Ging over tot de actuele geïmproviseerde Manessier, Alfred

Manessier, Alfred (1911-1993) Frans schilder. Manessier, een leerling van Roger Bissière, werd aanvankelijk beïnvloed door het kubisme. Vanaf 1943 Manessische Handschrift

Manessische Handschrift (ook: Manesse-codex) Verzameling Middel-Hoog-Duitse hoofse lyriek, met werk van 140 dichters. Genoemd naar Rüdiger Manet, Edouard

Manet, Edouard (1832-1883) Frans schilder. Manet wordt gewoonlijk als impressionist gezien, maar zijn oeuvre onderscheidt zich op verschillende Manfredini, Francesco Maria

Manfredini, Francesco Maria (ca. 1680-1748) Italiaans violist en componist. Manfredini was werkzaam als violist te Ferrara en vanaf 1704 aan de Manfredi, Nino

Manfredi, Nino (geb. 1921) Italiaans acteur, o.m. bij Picolo Teatro Milano. Als filmacteur sinds 1949 in o.a. 'Monastro di Santa Chiara' (1949), 'Lo Manganelli, Giorgio

Manganelli, Giorgio (1922-1990) Italiaans prozaschrijver en essayist. Manganelli maakte deel uit van de Gruppo 63, een neo-avantgardistische stroming Mangano, Silvana

Mangano, Silvana (1930-1989) Italiaanse filmactrice. Silvana Mangano had na een korte dansloopbaan en de uitverkiezing tot Miss Rome al twee Manger, Itzig

Manger, Itzig (1901-1969) Roemeens (Jiddisch) dichter en romanschrijver. Zijn eerste gedicht werd in het Roemeense Jiddische dagblad Kultur gep

Mangold, Robert

Mangold, Robert (geb. 1937) Amerikaans schilder, wiens werk verwant is aan minimal art. Mangold exposeerde in 1964 in New York met 'Walls', mangwa

mangwa (d.w.z. losse schetsen) Vijftiendelig werk van de Japanse prentkunstenaar Hokoesai, waarin het Japanse leven wordt uitgebeeld. De eerste maniërisme

maniërisme (It.: maniera = manier) 16e-eeuwse stijlperiode in beeldende kunst en literatuur, de overgang van Renaissance naar barok. Komt het duidelijkst maniëristen, Antwerpse

maniëristen, Antwerpse Groep in Antwerpen werkende schilders uit de eerste helft van de 16e eeuw. Kenmerken van hun werk zijn m.n. een accent Manilius, Marcus

Manilius, Marcus Romeins (Latijns) dichter uit de 1e eeuw n.C. Hij is de auteur van een didactisch astrologisch epos in vijf boeken, 'Astronomica', Mankes, Jan

Mankes, Jan (1889-1920) Nederlands schilder en graficus; werd opgeleid aan de glasschilderfabriek Schouten te Delft en volgde avondlessen aan de Mankiewicz, Joseph Leo

Mankiewicz, Joseph Leo (1909-1993) Amerikaans filmregisseur, scenarioschrijver en producent. Aanvankelijk journalist, begon Mankiewicz in 1931

mannekensbladen

mannekensbladen Uit de Vlaamse volksprentkunst voortgekomen populaire kinderprenten uit het eind van de 18e en de 19e eeuw. D.m.v. een serie mannelijk en vrouwelijk rijm

mannelijk en vrouwelijk rijm (ook staand en slepend rijm) Begrippen uit de poëzie waarmee men aangeeft dat de laatste lettergreep van een eindrijm Manne, Mordecai Zevi

Manne, Mordecai Zevi (1859-1886) Pools (Hebreeuws) schilder en dichter. Hij bezocht de kunstacademie te Vilna, waar hij zichzelf ook Russisch

Mannheimer School

Mannheimer School De omstreeks het midden van de 18e eeuw te Mannheim werkzame groep componisten die van grote betekenis geweest is voor Mannoni, Gérard

Mannoni, Gérard (geb. 1928) Frans beeldhouwer, leerling in het atelier van Zadkine. Werkt sinds 1953 volledig abstract in beton, steen en hout, waaruit Mannucci, Edgardo

Mannucci, Edgardo (geb. 1904) Italiaans beeldhouwer, in de jaren dertig sterk beïnvloed door Arturo Martini. Na WO II maakt hij zich los van de Mann-Bouwmeesterring, Theo

Mann-Bouwmeesterring, Theo Ring die de actrice Theo Mann-Bouwmeester in 1911 ontving ter gelegenheid van haar 40-jarige toneelcarrière. In Mann-Bouwmeester, Theo

Mann-Bouwmeester, Theo (eig. Theodora Antonia Louise Cornelia Bouwmeester; 1850-1939) Nederlands toneelspeelster, zuster van Louis Bouwmeester,

Mann, Anthony

Mann, Anthony (Emil Anton Bundmann; 1906-1967) Amerikaans regisseur. Begon als kinderacteur en later assistent van Preston Sturges. Regisseerde Mann, Daniel

Mann, Daniel (1912-1991) (eig. Daniel Chugermann) Amerikaans regisseur. Mann begon zijn carrière als toneelregisseur. Hij werkte o.a. bij de Actors' Mann, Erika

Mann, Erika (1905-1969) Duits-Brits schrijfster, dochter van Thomas Mann. Bereisde Europa met het door haar in 1933 opgerichte politieke, antinazistische Mann, Heinrich

Mann, Heinrich (1871-1950) Duits schrijver en essayist. Heinrich Mann heeft geprobeerd met zijn kritische geschriften en romans zijn landgenoten Mann, Herbert Jay Solomon (Herbie)

Mann, Herbert Jay Solomon (Herbie) (geb. 1930) Amerikaans jazzfluitist, saxofonist en bandleider. Lid van het Mat Mathews Quintet (1953- 54). Mann, Thomas

Mann, Thomas (1875-1955) Duits schrijver en essayist. Thomas Mann was met Franz Kafka de belangrijkste prozaschrijver van de Duitse literatuur Manolo

Manolo (Manuel Hugue y Martinez; 1872-1945) Spaans beeldhouwer, leidde tot 1904 een avontuurlijk bestaan. Verbleef van 1904 tot 1910 te Parijs Manrique, Jorge

Manrique, Jorge (ca. 1440-1479) Spaans dichter en soldaat. Zijn bekendste werk, het rouwdicht 'Coplas por la muerte de su padre', is karakteristiek mansarde

mansarde Zolderkamer onder een mansardedak (dak met naar buiten geknikte vlakken). Genoemd naar François Mansart, door Pierre Lescot in 1551 Mansart, François (Nicolas)

Mansart, François (Nicolas) (ook Mansard; 1598-1666) Frans architect, protagonist van het rationalistisch classicisme in Frankrijk. Bouwde o.m. Mansart, Jules Hardouin

Mansart, Jules Hardouin (1646-1708) Frans architect, achterneef en leerling van François. Gunsteling van Lodewijk XIV: werd in 1675 architecte Mansfield, Jayne

Mansfield, Jayne (eig. Vera Jane Palmer; 1934-1967) Amerikaans filmactrice, vooral beroemd om haar fysieke kwaliteiten. Films o.a. 'The girl can't Mansfield, Katherine

Mansfield, Katherine (1888-1923) Nieuw-Zeelands schrijfster. Mansfield heeft grote invloed uitgeoefend op de ontwikkeling van het korte verhaal

mansiones

mansiones (Middelned.: husekens) Een verhoging waarop o.a. mysteriespelen werden gehouden. De mansiones konden worden opgesteld in een rij Mantegna, Andrea

Mantegna, Andrea (1431-1506) Italiaans schilder uit de Vroege Renaissance. Zijn strenge, monumentale werk heeft een sterk lineair karakter en verraadt manuelstijl

manuelstijl (ook: emanuelstijl of manuelische stijl) Laat-gotische bouwstijl in Portugal, tijdens en na de regering (1495-1521) van Emanuel I de Grote. Manuel, Juan

Manuel, Juan (1282-1348) Spaans schrijver, neef van Alfons X de Geleerde. Hij liet in de omgeving van Pénafiel een dominicanerklooster bouwen, Manzini, Gianna

Manzini, Gianna (1896-1974) Italiaans schrijfster. In M.'s werk, dat soms een zekere verwantschap vertoont met dat van de Franse surrealisten, zijn Manzoni, Alessandro

Manzoni, Alessandro (1785-1873) Italiaans dichter en schrijver, groot vertegenwoordiger van het Risorgimento, de beweging die onafhankelijkheid Manzoni, Piero

Manzoni, Piero (1933-1963) Italiaans beeldend kunstenaar, pionier van de conceptual art. Bekend door zijn achromes (1957-59): geheel witte schilderijen Manzù, Giacomo

Manzù, Giacomo (1908-1991) Italiaans beeldhouwer. Manzù was een figuratief beeldhouwer, die beïnvloed werd door het werk van Donatello en Man, Herman de

Man, Herman de (oorspr. Salomon Herman Hamburger, sinds 1943 officieel Salomon Herman de Man; 1898-1946) Eerst werkzaam als koopman, Man, Salomon Herman de

Man, Salomon Herman de (oorspr. Salomon Herman Hamburger; 1898-1946) Nederlands schrijver van joodse afkomst, trad in 1927 toe tot rooms- Mapplethorpe, Robert

Mapplethorpe, Robert (1946-1989) Amerikaans fotograaf. Mapplethorpe fotografeerde, afgezien van glamourportretten van beroemde personen, voor

Mapu, Abraham

Mapu, Abraham (1808-1867) Litouws (Hebreews) schrijver, algemeen beschouwd als de grondlegger van de moderne Hebreeuwse roman. Hij was

Marable, Fate

Marable, Fate (1890-1947) Amerikaans jazzpianist en bandleider. Speelde te St. Louis in dansgelegenheden en op riverboats (vanaf 1907). Formeerde Marain, Elisabeth

Marain, Elisabeth (geb. 1943 te Brugge) Belgisch (Vlaams) schrijfster die in haar psychologische, sociaal bewogen romans de eenzaamheid tekent Marais, Jean

Marais, Jean (eig. Jean Alfred Villain-Marais; geb. 1913) Frans acteur, ontdekt door Jean Cocteau. Ook schrijver en schilder. Films o.a. 'l'Éternel retour' Marais, Marin

Marais, Marin (1656-1728) Frans componist en gambaspeler. Marais kreeg gambaonderricht van o.a. Sieur de Sainte-Colombe en studeerde compositie Márai, Sándor

Márai, Sándor (geb. 1900) Hongaars schrijver. Hij was verbonden aan een dagblad, waarin hij maatschappijkritische korte verhalen publiceerde. Zijn Mara, Paul (Pol)

Mara, Paul (Pol) (geb. 1920) Belgisch schilder en tekenaar. Na een abstracte periode in de jaren vijftig maakte hij o.i.v. de Amerikaanse pop art harde Marceau, Félicien