Middeleeuws

Gebruikelijke benaming voor de periode van de West-Europese geschiedenis tussen 500 en 1500. Term werd voor het eerst gebruikt door de humanisten van de Italiaanse Renaissance. Zij beschouwden de Middeleeuwen als een tijdperk van oorlog en cultureel verval, dat inzette met de val van het Romeinse Rijk en eindigde met de herwaardering van de klassieke beschaving tijdens de Renaissance. Over het algemeen worden de Middeleeuwen ingedeeld in drie perioden: Vroege Middeleeuwen van 500- 1100, Hoge Middeleeuwen van 1100-1300 en Late Middeleeuwen van 1300-1500. De Vroege Middeleeuwen worden ook wel Duistere Middeleeuwen genoemd, daar men van mening is dat de Europese beschaving in deze tijd een dieptepunt doormaakte. Na het Romeinse Rijk werd de klassieke beschaving niet overgenomen, zodat deze in het Westen voor het grootste deel verloren ging. Tijdens de Hoge Middeleeuwen kwam de West-Europese cultuur voor de eerste maal tot grote bloei. Aan de oorsprong hiervan lag een sterke groei van de bevolking, die zich kon voortzetten doordat aan de vraag naar meer voedsel kon worden voldaan. De hoeveelheid landbouwgrond werd door ontginning en inpoldering aanzienlijk uitgebreid en ook door verbeterde verbouwingsmethoden steeg de opbrengst. In de Vroege Middeleeuwen werd het geproduceerde ter plaatse geconsumeerd, maar nu werd het overschot van de oogst aangeboden op regionale markten. Het wegenstelsel werd verbeterd en rondom de marktplaatsen ontwikkelden zich nieuwe steden, waarbinnen ook de nijverheid werd geconcentreerd. In het verlengde van de regionale handel leefde ook de internationale handel op. Deze economische bloei had zijn weerslag op cultureel terrein: oprichting universiteiten, herleving Romeins recht, bouw van kathedralen, literatuur. Aan het begin van de Late Middeleeuwen kon de landbouwproductie geen gelijke tred houden met de bevolkingstoename. Ondervoeding, in combinatie met enkele misoogsten maakte de bevolking kwetsbaar voor epidemieën. De pestepidemie van 1348-1350 (Zwarte Dood) kostte bijna de helft van de Europese bevolking het leven. Na de Middeleeuwen kent men de Nieuwe Tijd.

© 2016 F.N. Heinsius