Noordwijk opnieuw bedevaartplaats
Paus Leo XIII verhief Noordwijk in 1892 voor de tweede maal in zijn geschiedenis tot bedevaartplaats van Sint-Jeroen. De relieken, afkomstig van de abdij van Egmond, werden vanuit Haarlem naar de parochiekerk in Noordwijk overgebracht. Daar worden ze sindsdien in een schrijn in het Sint-Jeroensaltaar bewaard. In de schrijn bevindt zich ook een zilveren armreliek. Pelgrims kregen voortaan bij het bezoeken van deze kerk bijzondere gunsten in de vorm van aflaten. Een marmeren plaat aan de wand van het middenportaal herinnert hier nog aan.
De aflaatsteen in het middenportaal van de kerk. De tekst luidt:
Z.H. de Paus heeft aan deze bedevaartskerk de volgende geestelyke gunsten verleend:
I Een volle aflaat aan iederen pelgrim, die nagebiecht en gecommuniceerd te hebben, deze Kerk bezoekt en bidt voor de verbreiding van het K. Geloof en tot intentie van Z.H. den Paus.
II Een volle aflaat aan allen, die na gebiecht en gecommuniceerd te hebben deze Kerkbezoeken tusschen 12 uur voormiddags van den 16den Augustus en Zonsondergang van den17den Augustus, Feestdag van den H. Jeroen,indien zy bidden voor de verbreiding des Geloofs en tot intentie van Z.H. den Paus.
III Een aflaat van 7 jaren en 7 quadragenen,op alle dagen des jaars, aan allen die hier komen bidden voor de verbreiding des Geloofs en tot intentie van Z.H. den Paus . Al deze aflaten zyn toepasselyk op de zielen des Vagevuurs.
Aflaatsteen in het middenportaal van de St. Jeroenskerk
Reliekschrijn in het Sint-Jeroensaltaar, ontwerp van het atelier Gerard Brom, 1892.
Meer wetenswaardigheden, zie: De relieken van St. Jeroen.
In de jaren na 1892 beleefden de bedevaarten naar Sint-Jeroen een geweldige opbloei. Vanuit verschillende plaatsen uit de omgeving, maar ook uit steden als Amsterdam en Leiden namen velen deel aan de processies vanuit de kerk naar het Martelveld.
Vanaf de jaren zestig van de 20e eeuw zijn er geen massale bedevaarten naar Noordwijk meer. Dat had alleszins met de veranderde tijdsomstandigheden te maken. De herdenking van 100 jaar bedevaartplaats in 1992 zorgde voor een keerpunt. In de jaren daarna verschenen er nieuwe afbeeldingen van St. Jeroen en vonden activiteiten als bijv. de Jeroen-musical (2001) plaats.
Ook werd een oude traditie vanaf 1997 hersteld: ieder jaar op de derde zondag in augustus een stille ommegang van Sint-Jeroen langs de vijf 'heilige' bruggen door de dorpskern. Het patroonsfeest van Sint-Jeroen wordt door de parochiegemeenschap op de eerste zondag in september gevierd. Het vormt de start van een nieuw seizoen vol activiteiten.