RK St. Jeroenskerk

Plattegrond

Zo ziet het interieur van de kerk eruit na de restauratie in 2012.

Foto: Gerard Persoon

Enkele van de hoogtepunten bij het bezoeken van deze kerk zijn de volgende.

De kerk kent drie altaren: het Maria-altaar (links), het hoofdaltaar (midden) en het Sint-Jeroensaltaar (rechts).

Maria-altaar

Hoofdaltaar

Sint-Jeroensaltaar

Het hoofdaltaar is een kunstwerk met prachtig houtsnijwerk dat het lijden van Jezus in beeld brengt. Onder de altaartafel bevinden zich oud-testamentische beelden van offers, die het offer van Jezus symboliseren. Boven het hoofdaltaar bevinden zich drie gebrandschilderde ramen van meer dan honderd jaar oud.

Het Maria-altaar (links) is uitgevoerd in dezelfde neogotische stijl als de twee andere altaren. Ook op dit altaar bevindt zich prachtig houtsnijwerk. De gebrandschilderde ramen laten de Heilige Familie zien, geflankeerd door enkele grote heiligen uit de kerkgeschiedenis.

Het Sint-Jeroensaltaar (rechts) is gewijd aan onze plaatselijke heilige. Twee beelden van hem hebben boven boven en naast dit altaar een ereplaats. Jeroen staat afgebeeld met een zwaard, een teken van zijn martelaarschap, en een valk, symbool van zijn adellijke afkomst. Achter de koperen deuren van dit altaar is een fraaie schrijn geborgen, waarin de relieken van Jeroen worden bewaard. Op het feest van Jeroen - de eerste zondag in september - wordt de reliekschrijn plechtig door de kerk gedragen.

Op het altaar staan twee taferelen in houtsnijwerk afgebeeld. Links: de marteldood van Jeroen; rechts: de wonderbaarlijke vondst van zijn lichaam. Op de drie gebrandschilderde ramen zijn weergegeven: Jeroen predikend tot de Noordwijkers, zijn marteldood en de processie vanuit het dorp na de vondst van zijn lichaam. Afbeeldingen staan op de pagina Het verhaal van Jeroen.

Opmerking: De drie altaren zijn in de zomer van 2013 door restaurator Rob Bremer onder handen genomen.

De kerk beschikt over een fraaie doopkapel met als middelpunt een marmeren doopvont met koperen deksel. Sinds de laatste restauratie in 2012 bevinden zich aan de wanden zeven schilderijen over St. Jeroen, een zgn. zevenluik vervaardigd door Daniël Tavenier.

Paus Leo XIII verhief in 1892 Noordwijk voor de tweede maal in zijn geschiedenis tot bedevaartplaats. In het hoofdportaal bevindt zich een aflaatsteen, een marmeren steen waarop de gunsten staan vermeld, die de paus aan bezoekers van deze kerk heeft verleend.

Van een geheel andere stijl zijn de wandschilderingen achter in de kerk, voorstellende 'De wederkomst van de Heer' met onder het zangkoor 'De aanbidding van het Lam'.

Twee belangrijke aanwinsten van de kerk zijn twee orgels, gebouwd door de bekende orgelbouwer Michaël Maarschalkerweerd: het Michaëlorgel (2012) en het Martinusorgel (2013).

Plattegrond St.-Jeroenskerk

Verklaring van de nummers:

  1. Mariabeeld, afkomstig van de gevel van de vroegere Mariaschool in de Bronckhorststraat

  2. Biechtstoel: de middelste en rechter deur als ingang voor de biechtelingen, de linker deur voor de biechtvader (priester)

  3. Kruiswegstaties (Jan en Kees Dunselman, 1931-1936): 14 wandschilderingen over het lijden en sterven van Jezus. Onder sommige staties bevindt zich een zgn. wijdingskruis.

  4. Vitrinekast: samenstelling wisselt.

  5. Laatste kruiswegstatie (zie 3). Daarvoor: het Michaëlorgel (M2), ontworpen door orgelbouwer Michaël Maarschalkerweerd (1891).

  6. Sint-Jeroensaltaar (1898): dit gedeelte van de kerk is vol herinnering aan de heilige Jeroen, de eerste pastoor van Noordwijk, in 856 door de Vikingen vermoord. In het tabernakel bevinden zich de relieken van de H. Jeroen. In het midden: beeld van de H. Jeroen uit 1870 (ontworpen door Jos Graven).

  7. Gebrandschilderd raam (ca. 1903): Jeroen verkondigt het geloof

  8. idem: Jeroen wordt door de Vikingen terechtgesteld.

  9. idem: De overbrenging van de stoffelijke resten van de H. Jeroen naar de abdij van Egmond. Daaronder: Geschilderd houten beeld van de H. Jeroen (ca. 1830)

  10. Gebrandschilderd raam met religieuze symbolen. Daaronder: lijst met pastoors van Noordwijk

  11. Beeld: H. Jozef met het Kind

  12. Hoofdaltaar in neogotische stijl (ca. 1902): bestaat van onder naar boven uit een marmeren tombe, een houten opbouw, een tabernakel, een expositietroon en een retabel.

  13. Gebrandschilderd raam (zie 10)

  14. Gebrandschilderd raam (ca. 1903, atelier Ed Löhrer, Utrecht): Jezus predikt aan het meer van Galilea. De vijf ramen bij het priesterkoor vormen een geschenk van de parochie aan pastoor Honig bij zijn gouden priesterfeest in 1903.

  15. idem: Jezus als herder met herdersstaf en schapen. Petrus als priester met een sleutel. Op de achtergrond de Sint-Pieter in Rome.

  16. idem: De wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging.

  17. Gebrandschilderd raam (zie 10)

  18. Heilig-Hartbeeld (ca. 1901). Hieronder: de eerste steen van de uitbreiding van het kerkgebouw in 1894.

  19. Liturgisch centrum: altaartafel en meubilair (2012), ontwerp Maria Vonk.

  20. Maria-altaar in neogotische stijl (1898): in het midden, beeld van Maria met het Kind, aan weerszijden: De boodschap aan Maria (links), De geboorte van Jezus (rechts).

  21. Gebrandschilderd raam (zie 10)

  22. Gebrandschilderd raam (1903): twee staande heiligen: H. Adrianus en H. Aloysius. Daaronder: ‘Naamloos’, schilderij door Zavilarin (1992): Maria beweent de gestorven Christus.

  23. idem: Maria en Jozef met Jezus

  24. idem: twee staande vrouwelijke heiligen: H. Catharina en H. Elisabeth

  25. Eerste kruiswegstatie (zie 3). Daaronder: bord met kruisjes van overleden parochianen sinds Allerzielen (2 november)

  26. Minibibliotheek (in vroegere biechtstoel)

  27. Wandschildering: Het Laatste Oordeel (Cor van Geleuken, 1950-52). Een van de afgebeelde heiligen links is Jeroen.

  28. idem op koor- en orgelbalkon: De aanbidding van het Lam Gods. Het grote Martinusorgel is een Maarschalkerweerdorgel (M1), dat ingrijpend is gerestaureerd in 2013. Het front bestaat uit pijpen van het vorige Pelsorgel. Achter het orgel: groot gebrandschilderd roosvenster met voorstelling van de H. Jeroen.

  29. Doopkapel met marmeren doopvont en drie gebrandschilderde ramen (ontwerp: Fa. Mengelberg, 1927). Hierin: het zevenluik van Sint-Jeroen, zeven schilderijen ontworpen door Daniël Tavenier (2012).

  30. Beeld: H. Franciscus van Assisi

  31. Beeld: H. Theresia van Lisieux

  32. Hoofdportaal: Eerste steen van de Waterstaatskerk met jaartal 1834 in hoofdletters. Aflaatsteen: Paus Leo XIII verhief in 1892 Noordwijk opnieuw tot bedevaartplaats: gelovigen kunnen ‘aflaten’ verdienen bij een bezoek aan de kerk op 17 augustus, de feestdag van de H. Jeroen.

Een groot gebrandschilderd roosvenster met een voorstelling van de H. Jeroen bevindt zich aan de oostzijde van het kerkgebouw.