RK St. Jeroenskerk
Waterstaatskerk van 1834
Tijdens de Reformatie in de 16e eeuw was de Oude Jeroenskerk in protestantse handen overgegaan. De katholieke eredienst werd in de 17e en 18e eeuw gehouden in afgelegen boerderijen, later in een schuur in de Kerkstraat. Daar bevond zich ook de pastorie van de statie.
Na de Franse tijd (1795-1813) konden weer katholieke kerken worden gebouwd. Bouwplannen hiervoor stonden in de eerste helft van de 19e eeuw onder toezicht van ingenieurs van Waterstaat. Die hadden over het algemeen een voorkeur voor ontwerpen in neo-classicistische stijl. Architect C.K. de Geus speelde in zijn bouwplan op die smaak in. In 1834 legde pastoor G. Strengers de eerste steen voor de z.g. Waterstaatskerk. Deze steen is bewaard gebleven en heeft een plaats aan de wand in het middenportaal van het huidige kerkgebouw gekregen.
De Waterstaatskerk uit 1834 met rechts de pastorie, gezien vanaf het Lindenplein. Later werd een torentje in klassieke stijl met een spits op de voorgevel van de kerk gebouwd. Daarin kreeg het oude, houten Sint-Jeroensbeeld, dat in de schuilkerk zou hebben gestaan, een plaats.Onder het timpaan van de voorgevel staat:
CHRISTO.SALVATORI.IN.HON.B.IERONIS. NORVICENS.PATRONI.DIC.
('Christus de Verlosser ter ere van de Heilige Jeroen, patroon van Noordwijk')
De eerste steen van de Waterstaatskerk. De grote letters vormen een chronogram: het jaartal 1834.
DEO FAVENTE & GULIELMO
REGE JUVANTE PII HANC
NORVICENSES POSUERE
PASTORE G.J. STRENGERS
In vertaling luidt de tekst:
Onder Gods goede beschikking en de hulp van koning Willem hebben de parochianen van Noordwijk deze steen gesteld tijdens het pastoraat van G.J. Strengers.
Interieur van de Waterstaatskerk, geheel opgetrokken in neo-classicistische stijl.De foto is gemaakt vanaf de zangerstribune. Tegen de achterwand zijn drie altaren zichtbaar, rechts het St.-Jeroensaltaar.
Het Mariabeeld boven het Maria-altaar heeft later een plaats in het nieuwe koorgedeelte na 1894 gekregen.
Houten St. Jeroensbeeld. Vanaf 1860 stond dat in de toren van de Waterstaatskerk. Nu te zien aan de rechterwand naast het St. Jeroensaltaar in het huidige gebouw.
Het St. Jeroensaltaar in de Waterstaatskerk.Boven het tabernakel van het altaar staat het beeld van Sint-Jeroen, ontworpen door Jos Graven in 1870. Voor het tabernakel staat de door het atelier van Gerard Brom ontworpen reliekschrijn. De relieken van St.-Jeroen waren in 1892 op plechtige wijze aan de parochie overgedragen.
Op de wand staat boven het beeld de volgende tekst in vertaling:
‘Jeroen voltooide zijn succesvolle missie
met de martelaarskroon in 856.
Op aanwijzing van de heilige martelaar is zijn lichaam
op wonderbaarlijke wijze gevonden in 995.
Vooral bleek zijn hulp bij het terugvinden van verloren zaken.
Pastoor Jeroen, heilige en beschermer: bid voor ons.'
De twee laatste regels:
JERON PASTOR SANCTE PATRONE
ORA PRO NOBIS
Het beeld van Jeroen door Jos Graven en de reliekschrijn werden na de uitbreiding van het kerkgebouw (1894-1895) opgenomen in het neogotische St.-Jeroensaltaar.
Het Lindenplein in Noordwijk Binnen, tekening door Jan Lutgens (1878). Op de achtergrond de St. Jeroenskerk (en pastorie) met in de toren het houten beeld van St. Jeroen. Links: het Lindenhof, de woning van notaris Theodoor van der Schalk, vader van dichteres Henriëtte Roland Holst.
Lees verder onder Een nieuw kerkgebouw.