Giỏi địa lý ắt giỏi dụng binh. Tướng Tam Quốc Đặng Ngải xưa tài năng đã chứng minh

Vào thời kỳ Tam Quốc quần hùng tranh bá, Tư Mã Ý được biết tới là một mưu sĩ tiếng tăm lừng lẫy, trí dũng song toàn, tài năng không thua Gia Cát Khổng Minh. Kẻ tài sẽ nhìn thấy người tài, ông không ngừng biết nhìn người tài cất nhắc người có năng lực.

Vào những năm 24- 249, khi vẫn chỉ là một bề tôi dưới trướng Tào Phi, Tư Mã Ý từng phá lệ đề bạt một binh lính tầm thường vì qua quá trình gặp gỡ tình cờ thấy được tài năng của con người này. Con người binh sĩ vô danh tiểu tốt năm ấy sau này đã làm được một điều mà cả đời Tư Mã Ý cũng chưa thể thực hiện. Đó là Tiêu diệt nước Thục quá nhanh chóng.

Đặng Ngải (197 – 264), tự Sĩ Tái, là một đại tướng trứ danh của tập đoàn chính trị Tào Ngụy thời Tam quốc. Ông lớn lên trong gia cảnh bần hàn, năm xưa từng cùng người nhà lưu lạc tới đất Thượng Thái thuộc Hà Nam, Trung Quốc ngày nay. Vào thời kỳ phong kiến lúc bấy giờ, quan niệm về thứ bậc rất được coi trọng. Một người xuất thân thấp kém muốn công thành danh toại là việc hết sức khó khăn.

Đây cũng là lý do vì sao một Đặng Ngải dù tuổi trẻ tài cao lại chỉ làm tới giữ chức Đô úy điền nông - chức quan nhỏ có nhiệm vụ trợ giúp quan trên quản lý đất đai trồng trọt. Vị Đô úy họ Đặng ấy từ nhỏ đã thích nghe những câu chuyện về hành quân đánh giặc và có một thói quen quan sát địa lý mỗi vùng ông đã đi qua. Mỗi khi đi qua núi cao hay sông sâu, Đặng Ngải thường có thói quen quan sát đặc điểm địa hình nơi ấy, sau đó đưa ra cách bày binh bố trận. Mặc cho sự cười chê của nhiều người, Đặng Ngải vẫn luôn có thói quen như vậy.

Một lần nọ, Đặng Ngải theo chỉ thị của quan trên đi Lạc Dương báo cáo, trùng hợp gặp được Tư Mã Ý. Bấy giờ, Tư Mã Ý cảm thấy vô cùng hài lòng với một số kiến nghị của ông về nông nghiệp. Cảm mến tài năng của Đặng Ngải, ông đã phá lệ đề cử nhân tài này lên làm Thái úy. Không lâu sau đó, Đặng Ngải lại được bổ nhiệm lên chức Thượng thư lang.

Năm 241, Ngụy quốc mở mang khai hoang ở vùng Hoài Nam – Hoài Bắc. Nhờ có nhiều ý kiến do Đặng Ngải đề ra, nông nghiệp nhanh chóng phát triển, trăm họ an cư lạc nghiệp, xã hội phồn vinh, thực lực của vương triều cũng được củng cố.

Có thể nói, chủ trương chính trị - kinh tế của Đặng Ngải với kiến thức địa lý phong phú có những cải tiến đề xuất hiệu quả đến sản xuất nông nghiệp là một trong những nguyên nhân chủ yếu giúp chính quyền Tào Ngụy giữ được thực lực mạnh nhất trong Tam Quốc vào giai đoạn hậu kỳ.

Sau khi Tư Mã Ý qua đời, con trưởng Tư Mã Sư lên nối chức, Đặng Ngải tiếp tục được trọng dụng và phong làm Thái thú Nhữ Nam, sau lên chức Thứ sử Duyện châu, Chấn Uy tướng quân.

Sau này, Đặng Ngải trở thành tướng quân của nước Ngụy.Nhờ giỏi địa lý Năng lực bày binh bố trận xuất chúng có đất dụng võ, ông nhanh chóng trở thành một trong những danh tướng nức tiếng lúc bấy giờ.

Dương lịch năm 263, Đặng Ngải cùng Chung Hội chia nhau dẫn quân tấn công Thục Hán, thay mặt Ngụy quốc chinh phạt Thục quốc. Vào thời điểm chiến trận rơi vào thế giằng co, vị tướng họ Đặng đã quyết định tự mình dẫn theo một nhóm binh lính đột kích đại bản doanh của quân địch ở Thành Đô.

Bấy giờ, nhánh quân của Đặng Ngải ngày đêm trèo đèo lội suối, xuyên qua hoang mạc không người, băng qua núi cao trùng điệp, vượt muôn vàn trắc trở mới đến được Thành Đô. Nhờ bước đột phá này, thế trận của cuộc chiến Ngụy – Thục năm ấy nhanh chóng thay đổi tình thế.

Bấy giờ, Hoàng đế Thục Hán là Lưu Thiện khi nghe thủ hạ báo rằng binh lính nước Ngụy đã đánh tới Thành Đô thì vô cùng khiếp sợ. Vị quân chủ tham sống sợ chết này đã lập tức hạ lệnh cho binh lính mở cửa thành nghênh đón Ngụy quân. Thục quốc cũng coi như diệt vong từ đó.

Nhờ nhanh nhạy nắm bắt tình thế, Đặng Ngải đã nghĩ ra kế sách xuất binh đánh bất ngờ vào đại bản doanh của địch. Diệu kế của ông càng xuất chúng ở chỗ chỉ lựa chọn đi đường mòn thưa người, cố ý che giấu hành tung để khiến quân địch bất ngờ mà không kịp trở tay. Sự sáng tạo này là do tài năng quan sát địa lý đại hình địa vật của ông nhiều năm nên mới có được cách hành quân khác người như vậy. Đó là tại sao người xưa vẫn bảo " làm tướng là thông thiên văn tường địa lý hiểu nhân vật" là vậy, chiến dịch không chiến tự thắng của vị tướng họ Đặng đã lập nên kỳ tích mà ngay tới Tư Mã Ý khi còn sống dù khao khát cũng chưa thể đạt được. Đó chính là đánh đổ Thục Hán.

Sau khi giành chiến thắng trong cuộc chiến Ngụy – Thục, Đặng Ngải cậy mình công to nên tự mình hành động, sau bị Chung Hội ghen tức tìm cách hãm hại. Năm Cảnh Nguyên thứ 5 (năm 264), ông bị Tư Mã Chiêu bỏ ngục. Sau cùng, cả Đặng Ngải và con trai Đặng Trung đều bị Vệ Quán sai người giết hại.