Thầy địa lý nổi danh nhất nước Nam, Tả Ao có phải thầy địa lý phong thủy giỏi nhất không

Nhắc đến địa lý phong thuỷ ở Việt Nam thì không thể không nhắc đến Tả Ao, một thầy địa lý của nước ta có nhiều giai thoại nhất về phong thủy trong dân gian, vì ông đã dùng tài năng địa lý để làm phong thủy mộ phần cho nhiều dòng họ, làm phong thuỷ âm trạch như đình đền cho nhiều làng xã, chỉ dẫn địa lý giúp thay đổi cuộc sống của người dân nhiều ông đi qua. Chính vì thế ông được người đời ca tụng là Thánh địa lý Tả Ao . Theo cuốn “Nam Hải dị nhân” của tác giả Phan Kế Bính, Tả Ao tên thật là Nguyễn Đức Huyền (cũng có tài liệu viết là Vũ Đức Huyền), là người làng Tả Ao, phủ Đức Quang, trấn Nghệ An, tức huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.

Thuở nhỏ mồ côi cha, vì mẹ mắc bệnh loà mắt, nhà lại nghèo, cậu bé Đức Huyền phải theo khách buôn sang Tàu lấy thuốc về chữa mắt cho mẹ. Thầy thuốc thấy cậu bé nghèo hiếu thảo nên hết lòng dạy nghề lang dược. Về sau, nhờ chữa khỏi mắt cho một ông thầy địa lý phong thủy phương Bắc, nên Đức Huyền lại được thầy địa lý truyền thuật phong thuỷ cho.

Một ngày, ông thầy địa lý muốn thử thách Đức Huyền bèn đổ cát thành hình núi sông rồi vùi 100 đồng tiền xuống các huyệt đạo, bảo cậu học trò hễ tìm thấy huyệt thì xuyên kim xuống. Đức Huyền đã cắm đúng lỗ (chính huyệt) 99 đồng tiền, chỉ duy có huyệt thứ 100 là cây kim cắm chệch ra ngoài. Thấy vậy thầy địa lý than rằng: “Thế là tinh hoa địa lý đã về phương Nam mất rồi!”.

Và quả đúng là sau này, Đức Huyền sau này đã trở thành thầy phong thuỷ nổi tiếng, được mọi người kính cẩn gọi là ‘Thánh địa lý Tả Ao’. Ông vân du khắp nơi, từ miền xuôi đến miền ngược, từ vùng núi đến nơi đồng bằng đất đai màu mỡ, một là dùng nghề thuốc chữa bệnh cứu người, hai là xem xét thế đất, phong thủy âm trạch và phong thủy dương trạch để giúp đời. Mỗi vùng đất ông đi qua đều viết nên huyền thoại, mà đến nay dân gian vẫn lưu truyền.

Một trong những câu chuyện ấy là huyền thoại giếng mắt cá làng Hành Thiện ở Xuân Trường, Nam Định. Người dân làng Hành Thiện kể rằng, một lần đi qua phủ Xuân Trường, Tả Ao phải đi đò sang sông, đến gần bến thì phải lội xuống bùn mới lên được bờ. Lúc ấy người khách đi cùng chuyến đò đã hào hiệp cõng ông qua quãng lầy lội, sau ông lại được người dân Hành Thiện khoản đãi nồng hậu. Cảm mến dân làng hào phóng, trượng nghĩa, lại mến khách, Tả Ao liền ngỏ ý xem xét phong thuỷ thế đất làng cho.

Thầy Tả Ao nói: “Kìa, các ngài xem, kiểu đất làng này rất đẹp, chẳng khác gì hình con cá đang quẫy đuôi tung mình ra biển. Cụm dân cư chỗ kia là đầu và mình cá, còn cánh đồng kia là khúc đuôi. Sau này kết phát, khúc đuôi đó sẽ nở to dần, do đất phù sa ở con sông kìa bồi vào. Lại nữa, những con lạch bao bọc quanh làng là mạch nước nuôi sống con cá, quanh năm chẳng bao giờ bị cạn, nhờ đó dân trong làng được thịnh vượng, làm ăn phát đạt, ít bệnh tật, ốm yếu. Chỉ hiềm một nỗi là con cá không có mắt, nên đến giờ làng vẫn không thể phát khoa danh”.

Dân làng nghe vậy, bèn hậu đãi trà rượu và khẩn khoản xin ngài Tả Ao đặt lại hướng cho làng. Tả Ao đứng ngắm hướng, rồi tới chỗ mỏm đất trước cửa đền Thần Hoàng, nói rằng vì con cá còn thiếu mắt, nên cần đào giếng làm mắt cá. Giếng nước này rất thiêng, cần phải giữ sạch sẽ, được vậy thì trong làng ắt có người làm thầy, làm quan, giàu có nhất vùng.

Quả nhiên từ ngày đào giếng ‘mắt cá’, làng Hành Thiện ngày càng thịnh phát, nổi tiếng là ngôi làng Nho gia, nam thì học hành thi cử đỗ đạt, nữ thì dệt lụa ươm tơ khéo léo. Người dân quanh vùng vẫn dùng câu “Trai học hành, gái canh cửi”, hay “Đậu phụ Thuỷ Nhai, tú tài Hành Thiện” để nói rằng ở Hành Thiện có nhiều khoa bảng, gia đình nào cũng có người đỗ tú tài.

Cuốn “Nam Hải dị nhân” kể rằng, khi ngài Tả Ao học địa lý phong thủy thành tài, trước khi chia tay thầy để trở về cố hương, ông đã được thầy căn dặn: Về đến nước Nam, nhớ đừng lên núi Hồng Lĩnh. Nhưng một lần qua Hồng Lĩnh, ông tò mò bèn trèo lên xem thử, thì ra đó là huyệt “Cửu long tranh châu” (chín rồng tranh ngọc), chính là huyệt đế vương vô cùng quý hiếm. Ông bèn đưa mộ cha về an táng trên núi.

Ít lâu sau, vợ ông sinh được một con trai. Cùng lúc ấy các thầy thiên văn phương Bắc phát hiện thấy có nhiều vì tinh tú cùng chầu về nước Nam. Nhà Minh thấy vậy, vội truyền lệnh cho các thầy địa lý Trung Hoa phải sang tìm mà phá đi, nếu không sẽ tru di tam tộc. Thầy dạy của Tả Ao biết rằng chỉ có học trò mình mới làm được điều này, bèn sai con trai sang “đoái công chuộc tội”.

Con trai ông thầy địa lý Tàu sau khi điều tra kỹ lưỡng đã yểm phá huyệt đạo, rồi bắt con trai cả của thầy Tả Ao mang về Bắc quốc, khi ông nhận ra thì đã quá muộn màng.

Đến lúc thân mẫu qua đời, thầy Tả Ao đã lặn lội tìm thế đất Hàm Rồng ở mãi ngoài hải đảo để an táng mẹ. Đến ngày giờ đã định thì bỗng nhiên sóng to gió lớn nổi lên, đến khi trời yên bể lặng ở đó nổi lên một bãi bồi. Tả Ao biết ý Trời không thuận, bèn than rằng: “500 năm rồng mới há miệng trong một lần một khắc, Trời đã không cho thì đúng là số rồi”.

Lại có giai thoại kể rằng, một lần đi qua làng Thiên Mỗ, thầy Tả Ao thấy có ngôi đất to, biết là huyệt quý, nên định chọn đất táng hộ cho nhà họ Trần. Nhưng không hiểu sao tróc long của ông không đặt được xuống đất, hễ đặt là đổ, ông bèn gọi Thổ thần lên hỏi. Thổ thần trả lời rằng: “Đất này phát ba đời quốc sư đại vương, con cháu công hầu không bao giờ hết. Thiên đã để dành cho nhà họ Nguyễn, còn nhà họ Trần kia ít phúc, không xứng để được đất này, nếu ông cưỡng mệnh Trời thì tất có tai vạ. Vả lại ông đi khắp thiên hạ, làm phúc cho người ta đã nhiều, mà không được ngôi nào để táng cho cha mẹ, ông nên nghĩ thế thì biết”.

Tả Ao lĩnh chỉ ý Thần, hiểu rằng phúc là từ đức mà ra, tài lộc nhiều hay ít cũng là do đức dày hay mỏng. Những năm cuối đời thầy Tả Ao chu du khắp thiên hạ, không màng danh lợi, không ham phú quý công danh, mà mượn phong thuỷ để giúp người thiện đức. Người đời vẫn thắc mắc vì sao thầy Tả Ao tài giỏi phong thủy như vậy mà không truyền nghề cho con cháu, để con cháu phát tài phát lộc, nở mặt nở mày với bàn dân thiên hạ? Có người giải thích rằng là do ông thầy phương Bắc yểm bùa, nên gia đình của Tả Ao mới gặp nhiều biến cố như vậy. Nhưng chắc chỉ có thầy Tả Ao hiểu rằng gia cảnh mình bần hàn, con cháu của mình cơ cực ấy nguyên do từ đâu?

Lời bàn: Mặc dù trong suốt cuộc đời mình, thầy địa lý Tả Ao đã giúp nhiều vùng đất được hưng thịnh, nhiều gia đình phát lộc, nhiều hiền nhân phát tài, nhưng đối với cá nhân ông dẫu có dày công tầm cứu long mạch đến đâu thì cuối cùng ông cũng chưa làm gì giúp gia đình nhỏ của mình, dòng họ chi phái của ông được phát đạt. Người đời biện minh là chỉ có hành thiện tích đức, tu tâm dưỡng tính mới là phong thủy tốt nhất của đời người. Chẳng qua sự hiểu biết chỉ có vậy thôi.

Cao Biền dẫu thầy giỏi địa lý phong thủy cũng khó có thể đặt mộ phần cho tổ tiên mình vì chế độ phong kiến xưa bậc vua chúa luôn quản lý mộ phần của các công thần, mồ mả cha ông không thể lấy đem đi chôn theo ý được mà có sự quản lý chặt chẽ nếu không sẽ khép vào tội phản nghịch. Cho nên họ Cao phúc số chỉ có thể bó gối theo sự an bài cuả mộ phần tổ tiên đã được khống chế mà thôi.

Còn thầy Tả Ao các câu chuyện ta thấy nhiều sự huyễn hoặc dân gian thêu dệt. Núi Hồng Lĩnh tuy có huyệt mộ cũng không phải Đế vương gì mà tinh tú chầu về đến phương Bắc phải cử người sang phá. Mấy cái bùa chú chẳng nổi hiệu lực lớn xoay chuyển càn khôn mà phá được long mạch. Nước Nam ta vô số huyệt Đế Vương, đâu đâu cũng có, nên câu chuyện Tả Ao chôn cha ở núi Hồng Lĩnh là thêu dệt thôi, người ta chôn mộ bố mẹ mình mà kết phát chẳng ai đi khoe vị trí mộ cả, nhất là với người đã hiểu thuật địa lý. Lại chuyện Tả Ao đưa mẹ ra táng huyệt Hàm Rồng ngoài Hải Đảo hoàn toàn thêu dệt dân gian, nó không có thật và người thầy địa lý không ai táng mộ vào thế đất miệng rồng bởi đó là huyệt sinh họa.

Nếu nói về tài năng của Tả Ao chưa phải thầy địa lý đến bậc Thánh bởi các ghi chép lại cũng chỉ huyệt bình thường khá dễ với người am hiểu môn học này, bản thân ông lại không làm được huyệt để đời cho cha mẹ, ông bà để chi phái mình nổi danh thì chưa phải bậc thầy địa lý giỏi, cũng là lỗi với tổ tiên của ông. Con cháu lại không được truyền thụ sở học, cũng chẳng có học trò nối nghiệp làm khoa địa lý nước Việt phát triển. Chẳng qua do xuất hiện dân gian và tầng lớp dân gian ta còn hiểu biết kém về thuật địa lý này nên thần thánh hóa ông quá thôi. Đóng góp lớn của ông với khoa địa lý phong thủy nước nhà là viết sách địa lý để lại lưu truyền cho đời sau. Cuốn sách địa lý âm trạch của ông là cuốn sách viết về phong thủy âm trạch đầu tiên của nước ta ngắn gọn súc tích, bao quát, tưởng rất dễ hiểu mà ẩn chứa thâm sâu sở học địa lý nên người có được đọc cũng khó mà hiểu rành rẽ được. So với Lý Quốc Sư Nguyễn Minh Không thì sau hơn 600 năm nước ta mới thấy được thầy địa lý được dạy nghề từ tông phái phong thuỷ Trung Hoa, nhưng thầy Tả Ao thua xa nhận thức địa lý, chưa giải mã được hết bí thuật địa lý mà mới chỉ nửa ngưỡng cửa chân chưa bước qua, nên thành quả chỉ được vậy. Cũng đúng thôi các thầy địa lý bắc quốc trình độ cũng chỉ được vậy, người bước qua được hẳn cánh cửa của tạo hoá phải tu tập dài lâu để mở cái tuệ nhãn mới thấu suốt được phần còn lại tinh tuý nhất khoa địa lý.