เรื่องที่ 3  ลูกเสือกับการพัฒนาความเป็นพลเมืองดี

3.1 ความหมายของพลเมืองดี

พลเมืองดี หมายถึง ผู้ปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมาย ขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรมของชาติ คำสั่งสอนของพ่อแม่ ครู อาจารย์ มีความสามัคคี เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ซึ่งกันและกัน รู้จักรับผิดชอบชั่วดีตามหลักจริยธรรม และหลักธรรมของศาสนา มีความรอบรู้ มีสติปัญญา ขยันขันแข็ง สร้างความเจริญก้าวหน้าให้แก่ตนเอง ครอบครัว สังคม และประเทศชาติได้ครบถ้วนทั้งภารกิจที่ต้องทำและภารกิจที่ควรทำ

ภารกิจที่ต้องทำ หมายถึง สิ่งที่คนส่วนใหญ่เห็นว่าเป็นหน้าที่ที่ต้องกระทำหรือห้ามกระทำ

ถ้าทำก็จะก่อให้เกิดผลดี เกิดประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว หรือสังคมส่วนรวมแล้วแต่กรณี

        ถ้าไม่ทำหรือละเว้นการกระทำตามที่กำหนดจะได้รับผลเสียโดยตรง คือ ได้รับโทษ หรือถูกบังคับ เช่น ปรับ จำคุก หรือประหารชีวิต เป็นต้น โดยทั่วไปสิ่งที่ระบุภารกิจที่ต้องทำ ได้แก่ กฎหมาย ข้อบังคับ ระเบียบต่าง ๆ เป็นต้น

ภารกิจที่ควรทำ หมายถึง สิ่งที่คนส่วนใหญ่เห็นว่าเป็นหน้าที่ที่ควรทำ หรือควรละเว้นการกระทำ

ถ้าไม่ทำหรือละเว้นการกระทำ จะได้รับผลเสียโดยทางอ้อม เช่น ได้รับการดูหมิ่นเหยียดหยาม หรือไม่คบค้าสมาคมด้วย

ถ้าทำจะได้รับการยกย่อง สรรเสริญจากคนในสังคม โดยทั่วไปสิ่งที่ระบุภารกิจที่ควรทำ ได้แก่ วัฒนธรรม ประเพณี เป็นต้น

3.2 ความเป็นพลเมืองดีในทัศนะของการลูกเสือ

       กิจกรรมลูกเสือ เป็นการจัดมวลประสบการณ์ที่มีประโยชน์และท้าทายความสามารถ เพื่อเปิดโอกาสให้บุคคลพัฒนาศักยภาพของตนเอง และสร้างลักษณะนิสัยไม่เห็นแก่ตัว และพร้อมที่จะเสียสละประโยชน์ส่วนตัว เพื่อให้มีอาชีพและให้ “บริการ” แก่บุคคลและสังคม สามารถดำเนินชีวิตของตนเอง เป็นผู้มีความรับผิดชอบตามหน้าที่ของตน และดำรงชีวิตในสังคมได้อย่างมีความสุข

กิจกรรมลูกเสือ เป็นกิจกรรมที่มุ่งพัฒนาบุคคล ทั้งทางกาย สติปัญญา ศีลธรรม จิตใจ เพื่อให้เป็นพลเมืองดี รู้จักหน้าที่รับผิดชอบ และบำเพ็ญประโยชน์ต่อชุมชน สังคม และประเทศชาติ

ในทัศนะของการลูกเสือ คำว่า “พลเมืองดี” คือ บุคคลที่มีเกียรติ เชื่อถือได้มีระเบียบวินัย สามารถบังคับใจตนเอง สามารถพึ่งตนเองและสามารถที่จะช่วยเหลือชุมชน และบำเพ็ญประโยชน์ต่อผู้อื่น ทั้งนี้ ต้องคำนึงถึงสภาวะแวดล้อม สถานภาพของตนเอง และขีดความสามารถของตนเอง เพื่อป้องกันหรือไม่ก่อให้เกิดความเดือดร้อนแก่ตนเองและครอบครัว

การพัฒนาตนเองให้เป็นพลเมืองดีในทัศนะของการลูกเสือ มีดังนี้

1. มีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์

2. มีเกียรติเชื่อถือได้

3. มีระเบียบวินัย สามารถบังคับใจตนเองได้

4. สามารถพึ่งตนเองได้

5. เต็มใจและสามารถช่วยเหลือชุมชน และบำเพ็ญประโยชน์ต่อผู้อื่นได้ทุกเมื่อ

       ในเรื่องของความเป็นพลเมืองดีอาจกล่าวได้ว่า พลเมืองมีความสำคัญต่อสังคม และประเทศชาติเป็นอย่างมาก เพราะพลเมืองเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้สังคมและประเทศชาติเจริญก้าวหน้า ฉะนั้น ถ้าพลเมืองส่วนใหญ่ของสังคมเป็นพลเมืองดี ย่อมทำให้ประเทศชาติเจริญก้าวหน้า และพัฒนาได้อย่างยั่งยืนต่อไป