Boleibola
OINARRIZKO ARAUTEGIA
Jokoaren azalpena
6 jokalariko 2 taldek jokatzen dute elkarren aurka 18x9 m-ko zelai batean. Zelai erdiko sareak bi taldeak banatzen ditu. Sake batez ematen zaio hasiera jokoari. Baloia, sake eremutik jaurti eta sare gainetik pasa ondoren beste taldearen zelaira sartu behar dugu. Bi taldeek 3 ukitu izango dituzte baloia beste aldera pasatzeko. Jokalari batek ezin du bi bider jarraian ukitu baloia, baina 3 ukituen barruan 2 egin ditzake (1. eta 3. ukituak adibidez). Bi taldeen estrategia baloia beste taldearen zelaian lurra jotzea eta norberarenean hori ekiditean datza.
Jokoaren berezitasunak
Boleibolak, beste kiroletatik bereizten duten ezaugarri propioak ditu:
- Zelai erdiko sareak bi taldeak banatzen ditu. Beraz, ez dago kontaktu fisikorik.
- Jokalariek errotazioa egin behar dute, zelaian duten posizioa aldatuz, sakea berreskuratzen duten bakoitzean. Beraz, posizio guztietan jokatzen jakin behar dute.
- Taldeak 3 ukitu ditu baloia sarearen beste aldera botatzeko. Beraz, baloia ezin da eskuekin hartu.
- Ukituak oso zehatzak izango dira baloia lurrera erortzea nahi ez badugu. Beraz, baloia airean mantendu behar dugu.
Zelaia eta materialaren ezaugarriak
Zelaia
Zelaiak 18 m-ko luzera eta 9 m-ko zabalera ditu. Sarearekin bananduta 9x9 m-ko bi zelai lortzen ditugu.
Zelai hauek mugatzen dituzten marren artean alboko marrak, atzeko marrak, erdiko marra eta sakerako marratxoak daude.
Joko akzioen arabera zelaiaren 3 eremu bereiziko ditugu:
- sake eremua
- defentsa eremua
- eraso eremua.
Sarea
Sareak 9,5 m-ko luzera eta 1m-ko zabalera ditu. Sarearen altuera, berriz, jokalarien adin mailari eta sexuari egokitua da (Nagusiak, mutilak 2,43 m eta neskak 2,24 m)
Zelaiko alboko marrak eta sareak bat egiten duten lekuan, alboko bi banda zuri ipintzen zaizkio sareari.
Banda horietan jokoaren zabalera mugatuko duten bi antenak jarriko ditugu (Ikusi irudia).
Jokalariak
Taldearen osaketa
Talde bat, gehienez, 12 jokalariz osatua dago. Horietatik 6 hasiko dira jokatzen, 3 aurrelari gisa eta beste 3rak atzelari.
Beste 6ak ordezko jokalariak dira eta ordezkoen aulkian itxoin behar dute.
Talde bakoitzak 6 jokalari izan beharko ditu beti jokoan. Horrela ez denean, partida edo seta galdutzat ematen zaio talde osatugabeari.
Aldaketak
Talde bakoitzak 6 aldaketa egin ditzake set bakoitzean. Aldaketa hauek egiteko, epaimahai aurrean dagoen aldaketa eremua erabili behar da. Aldatua izan den jokalari bat berriro zelairatzeko, bi baldintza bete behar dira:
- Set bakoitzean behin egitea (jokalaria kaleratu edo lesionatzen denean bakarrik egin daiteke beste aldaketa bat).
- Ordezkatu duen jokalariaren partez zelairatzea.
Liberoa
Defentsa lanerako dohain bereziak dituen jokalaria da eta, batez ere, defentsa eremuan jokatuko duena.
Arautegi berezia jarraitu behar du:
- Kamiseta ezberdina eramango du.
- Ezin du sakerik egin.
- Ezin du blokeora joan.
- Ezin du eraso ukiturik egin (pilota beste zelaira bota) pilota sarea baino gorago dagoenean.
- Nahi beste aldaketa aukera ditu.
Puntuazioa (Puntua, Seta, Partida)
Puntua nola irabazi
Boleibolean puntu zuzenera jokatzen da. Jokaldi guztietan egin daiteke punturen bat. Puntua egiteko era ezberdinak daude, ia guztiak arautegiari lotuak:
- Baloia zelai eremutik kanpora bota, sarera bota, sareko barailatxoa ukitu eta lurra ukitzen duenean (baloia eta esparrua).
- Baloia ukitzerakoan araua betetzen ez denean (jokalaria eta baloia).
- Jokalariak sarea ukitu, beste taldearen zelaira sartzen denean edo errotazioan bere posiziotik kanpo dagoenean (esparrua eta jokalaria).
Set bat eta partida nola irabazi
Boleibolean 25 puntu lortzen dituen taldeak set bat irabazten du. Horrez gain, 2 puntuko aldearekin irabazi behar da (25- 23 adibidez). 24-24 puntuko berdinketa gertatuko balitz, partidak aurrera jarraituko luke 2 tantoko aldea talde batek lortu arte (30-28 adibidez).
Partida batek 5 set ditu gehienez. Partida bat irabazteko, talde batek hiru set irabazi behar ditu (3-1 adibidez).
Bina seteko berdinketa (2-2) dagoenean, azken seta (bosgarrena) 15 puntutara jokatuko da eta, beste setetan bezala, 2 puntuko aldearekin irabazi behar da.
Posizioak
Zelaiko posizioak
Zelaia sei posiziotan banatzen da: II-III-IV posizioak aurrelarienak dira, I-VI-V posizioak, berriz, atzelarienak.
Sakea egingo duen jokalariaren posizioari I posizioa deituko diogu, bere aurrekoari II eta horrela laukia zarratu arte (III-IV-V-VI).
Jokalarien posizioa zelaian
Sake bat dagoenean, bi taldeetako jokalariak sake posizioan jarriko dira, errotazio ordena egokia aldatu barik. Bestela, puntu bat galduko dute (ikusi sake posizioko faltak).
Sakea egin eta gero, jokalariek beraien posizioak alda ditzakete, beraien joko posizioak hartuz, baina aurrelari edo atzelari izaten jarraituko dute.
Errotazioak
Jokalariak, sakea berreskuratzen duten bakoitzean, zelaian duten posizio bat aldatu behar dute erlojuaren orratzen norabidean eta errotazio ordena apurtu barik. Posizio aldaketa honi errotazioa deituko diogu.
Errotazioa falta, jokalarien posizio aldaketa txarto eginda edo egin gabe duen taldeari seinalatuko diote epaileek. Sakea egiten duen momentuan hain zuzen ere.
Joko ekintzak eta falta egoerak
Sakea
Jokoari hasiera ematen dion ekintza da sakea.
Zelaiko I posizioan dagoen jokalariak egiten du sakea (eskumako atzelariak). Jokalari hau sake eremuan jarriko da eta baloiari esku batekin eta airean dagoela emango dio.
Sakea ona izateko, baloiak sarea gainditu behar du, nahiz eta sarea ukitu, eta beste zelai barrura sartu.
Baloia kanpora edo barrura joatea
Baloia barruan:
- Zelai barruan edo marretan jotzen duenean
Baloia kanpoan:
- Zelai eremutik kanpora doanean.
- Zelai eremutik kanpo dagoen materiala edo norbait ukitzen duenean.
- Sarearen posteak, tentsoreak edo antenak ukitzen dituenean.
- Sarearen antenetatik kanpora pasatzen denean
Baloi-ukituak
Baloia gorputzeko edozein atalez uki dezakegu. Hona hemen aholku batzuk:
- Baloiari ezin zaio ez heldu ez lagundu eskuekin
- Taldeak hiru ukitu ditu baloia sarearen beste aldera botatzeko
Baloi-ukituen faltak:
- Ezin da baloia bi bider jarraian ukitu, ez bada blokeoan eta 1. ukituan
- Taldeak ezin ditu lau ukitu egin
Baloia eta sarea
Baloia sare gainetik eta antenen barrutik pasa behar da.
Sakea ontzat emango da baloia sarea ukituta beste aldera pasatzen denean.
Baloiak sarea jotzen badu, jokaldia jarraitu dezakegu; beti ere hiru ukituen barruan
Jokalaria eta sarea
Egin daiteke:
- Erdiko marra, oinarekin edo eskuarekin zapaldu dezakegu, marra osorik gainditzen ez bada.
- Sare azpitik gorputzeko atalen bat sartzea posible da; beste taldekoei oztopo egin barik
Falta da:
- Oina edo eskua osorik sartzea
- Beste taldearen zelaia, eskua edo oina ez den beste gorputzeko atal batez ukitzea
- Sarea ukitzea pilota jotzen edo jotzeko saiakera egiten duzunean
Blokeoa
Blokeoa, beste taldekoen erasoa sare ertzaren gainetik oztopatzeko defentsa keinua da.
Egin daiteke:
- Beste zelaian dagoen baloia blokeatu ahal da, baina beste taldeko jokalariak erasoa egin eta gero.
- Blokeoa egiten duen jokalariak beste ukitu bat egin dezake jarraian.
- Blokeoa ez da defentsan dagoen taldearen lehenengo ukitu lez hartzen. Beraz, hiru ukitu gehiago izango ditu baloia bueltatzeko.
Falta da:
- Esku-ukitu bat blokeatzea
- Beste taldearen sakea blokeatzea
Eraso-ukituak
Beste zelaira, sare gainetik, botatzeko helburuarekin egiten diren jaurtiketa guztiak eraso-ukituak dira, blokeoa eta sakea izan ezik.
Zalantza handiak sortzen dituzten hiru egoera azalduko ditugu era laburrean:
- Erasoko eskua eta besoa sarearen beste aldera pasa daitezke erremate ostean
- Atzelari batek eraso eremutik egin dezake erasoa, baloia sarearen goiko zatia baino beherago dagoenean
- Atzelari batek baloia sare gainetik dagoenean erasotzea nahi badu, defentsa eremutik egin beharko du salto
Erasoko faltak:
- Beste zelaian dagoen baloia erasotzea.
- Baloiari laguntzea eraso-ukituan.
- Baloia zelaiaren eremutik kanpora bidaltzea.
- Atzeko jokalari batek, eraso eremutik eta baloia sarea baino gorago dagoenean errematatzea.
- Beste taldearen sakea erasotzea baloia sarea baino gorago dagoenean.
Bideoak
Arauak
Posizioak
Hutsegite nabarienak
Oinarrizko alderdi teknikoa
Sakea
Beso ukitua
Esku ukitua
Errematea
