Voortgang
Wat maakt deze leersituaties volgens ons betekenisvol? Bij het beantwoorden van deze vraag hebben we een lijst van mogelijke kenmerken van betekenisvolle leersituaties opgesteld. Ook motivatie van leerlingen komt veel terug in de besproken voorbeelden. Dit zien we niet als een kenmerk van een betekenisvolle leersituatie, maar als een mogelijk gevolg van het werken met betekenisvolle leersituaties. Motivatie kan ook worden bereikt door variatie in werkvormen. “Leuk” vs. “betekenisvol”: Een leuke of motiverende leersituatie is niet per se betekenisvol; een betekenisvolle leersituatie is niet per se leuk of motiverend.
Ter voorbereiding op de derde sessie hebben we alle mogelijke kenmerken van betekenisvolle leeractiviteiten onder de loep genomen, op basis van literatuur (o.a. Van Slobbe & Van Ast, 2015) en onze eigen praktijkervaring. De twee leraren hebben voor alle mogelijke kenmerken argumenten verzameld waarom deze wel of niet een essentieel kenmerk zijn van betekenisvolle leeractiviteiten. Op basis hiervan zijn we uiteindelijk uitgekomen op drie essentiële kenmerken van betekenisvolle leeractiviteiten
- Context / authentiek / voorstelbaar / aansluitend op belevingswereld/praktijk
- Actief leren / creëren / iets maken
- Zelfregie, keuzevrijheid in manier van werken
Kenmerken die we niet essentieel vinden maar wel nice to have:
- Differentiatie op niveau (dit is gerelateerd aan zelfregie)
- Differentiatie in moeilijkheid van de activiteit
- Differentiatie in mate van begeleiding
- Voorkennis activeren (draagt bij aan het plaatsen van de activiteit in een context)
In een latere sessie vragen we ons af of het betekenisvolle altijd moet gaan over de leerinhoud, of dat het ook een betekenisvolle (motiverende) werkvorm kan zijn die niet perse inhoudelijk gerelateerd is aan de leerstof. We zijn voorstander van het eerste. We bespreken als voorbeeld een werkvorm waarbij leerlingen een Beebot moet laten lopen naar een breuk of decimaal getal dat overeenkomt met een bepaald percentage. Het is een leuke oefenvorm maar we vinden het niet echt betekenisvol (in onze betekenis), omdat het besturen van de Beebot (links, rechts, vooruit, etc) niet inhoudelijk iets met breuken of decimale getallen te maken heeft. Als het werken met de beebot leidt tot discussie over breuken etc dan kan dit wel weer betekenisvol zijn. Zelf een mat maken voor de Beebot zou het ook betekenisvoller maken, omdat het dan meer om de inhoud gaat. Motiverende oefenvormen zonder inhoudelijke betekenis kunnen ook heel nuttig zijn, maar in ons designteam richten we ons op inhoudelijk betekenisvolle leeractiviteiten.
Een ander werkvorm die we bespreken is leerlingen laten presenteren over een onderwerp (bijv. WOII) met een presentatievorm naar keuze. Bijv. met green screen, book creator, presenter, newstool, Imovie, etc. Ze worden zelf verantwoordelijk gemaakt, ze moeten het presenteren, toetsonderdelen moeten erin zitten. Een presentatie maken met ict zorgt voor meer motivatie en zelfsturing: leerlingen gaan zelf uitzoeken hoe het moet. Bij dergelijke motiverende werkvormen moet er een balans worden gezocht tussen motivatie voor het middel (bijv. leuke werkvorm met Green screen) en inhoudelijke leerdoelen behalen. Motivatie kan gezien worden als middel om het leerdoel beter te bereiken.