Καλά, ΑμεΑ είσαι;

Είναι μία φράση που ακούγεται -δυστυχώς- συχνά. Χειρονομίες και σχόλια για τα Άτομα με Αναπηρία χρησιμοποιούνται πολλές φορές, κυρίως ανάμεσα σε παρέες ή ακόμα και σε τσακωμούς. Ναι, λοιπόν, και τα ΑμεΑ άνθρωποι είναι, και μάλιστα το 15% του πληθυσμού μας. Και τα ΑμεΑ ήρωες είναι, καθώς μέρος από το υπόλοιπο 85% δυσκολεύει την κάθε του μέρα. 

Πόσοι παρακολουθήσαμε Ολυμπιακούς Αγώνες και πόσοι Παραολυμπιακούς; Πόσοι γνωστοί μας έχουν παρκάρει σε ράμπες για αμαξίδια, πόσα πεζοδρόμια δεν έχουν καν μια ράμπα; Πόσα φανάρια υπάρχουν με σύστημα για τυφλούς; Κάντε μία παύση και απλά σκεφτείτε το. Είναι για κάποιους «λεπτομέρειες», αλλά, από την πλευρά των ΑμεΑ; Ευτυχώς, λοιπόν, τρία άτομα, ένας παγκόσμιος πρωταθλητής (και συμμετέχων σε δύο Παραολυμπιακούς αγώνες) με κινητική Αναπηρία και δύο γονείς κοριτσιού με αναπηρία θα μας μιλήσουν για τις εμπειρίες τους και για προβλήματα που αντιμετωπίζουν μέσα από τη δική τους οπτική γωνία.

Κα Σέβη Σαλπέα και κος Δημήτρης Κακλαμάνος, γονείς Ελευθερίας:

-Υπήρξε ποτέ αλλαγή στην αντιμετώπιση απέναντί σας από το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον;

-Κατά τη γνώμη μας, το πώς θα αντιδράσει το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον μιας οικογένειας παιδιού με Αναπηρία, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πώς θα αντιδράσουμε και εμείς οι γονείς. Αν για παράδειγμα σκεφτούμε εμείς πρώτοι να περιθωριοποιήσουμε το παιδί, να «κρύψουμε» δηλαδή την αναπηρία, αυτό αυτομάτως οδηγεί και τους άλλους στην περιθωριοποίηση του παιδιού. Στη δική μας περίπτωση, δεν κρύψαμε ποτέ το γεγονός ότι το παιδί μας έχει αναπηρία. Οικογένεια και φίλοι απλώς ρωτούσαν πολλά πράγματα γιατί δεν ήξεραν, δεν είχαν κάποιο άλλο άτομο με αναπηρία οι περισσότεροι στον περίγυρό τους.  Ωστόσο, μπορούμε να αναφέρουμε ότι κάποια παιδάκια τείνουν να αφήνουν εκτός παιχνιδιού την κόρη μας γιατί δεν έχουν βρει τρόπο να παίξουν μαζί της και να την συμπεριλάβουν στο παιχνίδι τους. Βέβαια, υπάρχουν και παιδιά που τρελαίνονται να παίζουν με την κόρη μας (πχ. Να την πηγαίνουν βόλτα, να της μιλάνε κ.α.)

-Συχνά, τα τελευταία χρόνια, μιλάμε για την αποδοχή της διαφορετικότητας. Υπάρχει όντως, τελικά, σεβασμός και ίση μεταχείριση προς τα ΑμεΑ;

-Όντως μιλάμε για την αποδοχή της διαφορετικότητας πιο έντονα τελευταία. Αυτό μας δίνει μια ελπίδα για το μέλλον. Σεβασμός και ίση μεταχείριση…όχι δε νομίζουμε ότι υπάρχει ακόμα στην ελληνική κοινωνία. Ο κόσμος δε σέβεται τις θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ. Δε σέβεται καν ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν προτεραιότητα σε κάποιες υπηρεσίες. Αυτό είναι θέμα παιδείας. Όταν κανείς δε σου έχει μιλήσει από μικρή ηλικία για την αναπηρία δεν ξέρεις τι είναι, δεν ξέρεις ότι είναι μέσα στη ζωή, και απολύτως φυσιολογική. Σίγουρα επίσης δεν ξέρεις τις δυσκολίες που υπάρχουν. Ίση μεταχείριση; Δεν υπάρχει καν στο σύνολο της κοινωνίας. Για παράδειγμα, πόσες δραστηριότητες μπορεί να κάνει ένα παιδί τυπικής ανάπτυξης και πόσες ένα παιδί με αναπηρία; Θα μπορούσαμε να πούμε τις ίδιες. Όμως η κοινωνία είναι δομημένη με τρόπο που εξυπηρετεί κυρίως – αν όχι αποκλειστικά- τυπικής ανάπτυξης παιδιά. Ένα προσωπικό παράδειγμα που αντιμετωπίσαμε με την κόρη μας είναι η ένταξη στον παιδικό σταθμό. Δεν την δέχθηκαν «λόγω της αναπηρίας» της μας είπαν, διότι δεν μπορούσαν να της παρέχουν ένα ασφαλές περιβάλλον. Δεν είχαν καν ένα κατάλληλο κάθισμα για εκείνη. Μάλιστα, έπειτα από επικοινωνία με τον δήμο μας, μάθαμε ότι μετά τα 4 έτη μπορεί να πάει σε σχολείο το παιδί. Πριν τα 4 δεν υπάρχει παιδικός σταθμός να στηρίξει την οικογένεια που εργάζονται και οι δύο γονείς. Πολλοί επίσης δεν κατανοούν ότι δεν μπορεί ο οποιοσδήποτε να μείνει με το παιδί απλά για να μείνει. Η φροντίδα ενός παιδιού με κινητική στην περίπτωσή μας αναπηρία απαιτεί σωματική και ψυχική δύναμη και αντοχή.

-Θεωρείτε πως είναι εύκολη η ένταξη ενός παιδιού με αναπηρία στο σχολείο, σε παρέες και αθλητικούς συλλόγους;

-Η ένταξη σε τυπικό σχολείο σίγουρα δεν είναι εύκολη. Όπως αναφέραμε ήδη, πριν τα 4 έτη δεν υπάρχουν παιδικοί σταθμοί για τα παιδιά με αναπηρία. Πώς θα μπορέσουν να συμπεριληφθούν σε παρέες όταν η ίδια η κοινωνία τα αφήνει στο περιθώριο; Οι περισσότερες παρέες ξεκινάνε από το σχολείο. Όταν τα παιδιά με αναπηρία μεγαλώνουν μαζί στην ίδια τάξη με τα τυπικής ανάπτυξης παιδιά, τότε είναι για όλους φυσιολογική η παρουσία ενός αμαξιδίου, ενός ατόμου με την οποιαδήποτε αναπηρία. Όταν δεν βλέπεις πουθενά γύρω σου, καθώς μεγαλώνεις και γνωρίζεις τον κόσμο, είναι λογικό να σου φαίνεται παράξενο όταν δεις πρώτη φορά κάποιον με αναπηρία. Όχι, δεν είναι εύκολη η ένταξη του παιδιού σε παρέες. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι τα παρατάμε…οι γονείς παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό. Θεωρούμε σημαντικό να πηγαίνει το παιδί στην παιδική χαρά και να έρχεται σε επαφή με άλλα παιδιά είτε τυπικής ανάπτυξης είτε μη. Σε αθλητικούς συλλόγους πιστεύουμε ότι είναι λίγο πιο εύκολη η ένταξη, καθώς πλέον υπάρχουν και πολλοί σύλλογοι που ασχολούνται με αθλητές που έχουν αναπηρία. Ο αθλητισμός είναι λίγο μονόδρομος πολλές φορές, καθώς αποτελεί φοβερή πηγή θετικής ενέργειας και αυτοεκτίμησης για το άτομο, αλλά και κοινωνικοποίησης.

Από την θέση ενός αθλητή υψηλού επιπέδου στην ξιφασκία με αμαξίδιο, ο Βασίλης Ντούνης μοιράζεται μαζί μας:

-Οι ψυχολόγοι λένε πως τα παιδιά είναι πολύ σκληρά μεταξύ τους. Είχες αντίστοιχες δυσκολίες κατά την παιδική σου ηλικία, όσον αφορά το σχολείο, τις παρέες, τον αθλητισμό;

-Πάντα υπήρχαν στο σχολείο παιδιά που θα μίλαγαν ή θα φέρονταν άσχημα σε άλλα παιδιά. Η αλήθεια είναι πως δε δέχθηκα κάποια άσχημη συμπεριφορά. Αντιθέτως, έκανα εύκολα παρέες και γινόμουν αποδεκτός. Ούτε στο σχολείο, ούτε στον αθλητισμό αντίστοιχα δέχθηκα κάποια άλλη δυσκολία, καθώς με δέχονταν με χαρά και εγώ έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα.

-Ποια είναι η αγαπημένη σου στιγμή σε όλη σου την αθλητική καριέρα? 

-Η καλύτερη μου στιγμή ήταν το 2019, όπου πήρα το χρυσό μετάλλιο και ανέβηκα στην κορυφή του βάθρου στο Παγκόσμιο Κύπελλο, στο Ντουμπάι. Το αίσθημα του να πατάς στο ψηλότερο σκαλί και να ακούς τον εθνικό μας ύμνο, είναι το όνειρο κάθε αθλητή στην καριέρα του.

-Μπορείς να βαθμολογήσεις από το 1-10 την Ελλάδα γενικότερα ως προς την προσβασιμότητα σε ΑμεΑ? 

-Δυστυχώς, δεν μπορώ να τη βαθμολογήσω, διότι έχω ταξιδέψει σε πάρα πολλές χώρες που είναι προσβάσιμες στα ΑμεΑ, που εκεί θα μπορούσα να έχω ένα μέτρο σύγκρισης. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει προσβασιμότητα και όπου υπάρχει, δεν υπάρχει η κατάλληλη παιδεία για να λειτουργήσει. Ωστόσο, έχουν αρχίσει και γίνονται μικρά βήματα για μια πιο φιλόξενη προς τα ΑμεΑ χώρα. Περιμένουμε να δούμε την εξέλιξή της.

-Υπάρχει κάποια άλλη σκέψη που θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας? 

-Θα ήθελα να πω πως το σημαντικό είναι να βάζετε στόχους και να μην απογοητεύεστε ποτέ, όπως έκανα και εγώ έτσι να κάνετε κι εσείς. Εξάλλου μόνο εμείς γνωρίζουμε την πραγματική δύναμή μας. Επίσης, κάτι τελευταίο που θα ήθελα να τονίσω, όπως ρωτήθηκα παραπάνω και για τα παιδιά που είναι «σκληρά», να μάθετε να δέχεστε τους άλλους όπως είναι. Είναι ωραίες οι ανομοιόμορφες παρέες, γιατί έχουν πολλά περισσότερα να σου δώσουν. Μην ξεχωρίζετε τα «Άτομα» και  τα «Άτομα με ειδικές ανάγκες», όλοι ανεξαιρέτως είναι ξεχωριστοί.

Τι είναι σημαντικό, λοιπόν; Να σεβόμαστε όλους τους ανθρώπους, να αγαπάμε και να στηρίζουμε με όποιον τρόπο μπορούμε τα Άτομα με Αναπηρία. Όχι από λύπηση ή τύψεις, αλλά επειδή πραγματικά το αξίζουν. Γιατί, είναι ακριβώς σαν εμάς, απλά ποτέ δεν ξεχνούν να χαίρονται, να αγαπούν πραγματικά, να μην το βάζουν κάτω και να σέβονται τους γύρω τους. Μακάρι να είχαμε έστω τη μισή δύναμη και καλοσύνη τους, ο κόσμος θα άλλαζε τελείως.