Participatief lesgeven
Wat is een participatieve aanpak?
Een participatieve aanpak wordt gekenmerkt door:
- Het aangaan van een dialoog met studenten waarbij ze uitgenodigd worden tot inspraak en het geven van suggesties
- Het betrekken van studenten in fundamentele beslissingen die hun leerproces beïnvloeden
- Het aanbieden van betekenisvolle keuzes
Deze participatieve benadering zorgt ervoor dat de autonomie van studenten wordt versterkt en zet er hen toe aan om zich actiever in te zetten en meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces.
Een participatieve aanpak in de praktijk
Kritische reflectie: Slaat een participatieve aanpak niet om in chaos?
Een participatieve houding betekent niet dat u studenten alle vrijheid geeft en er geen regels en afspraken worden gemaakt. Dan zouden we eerder spreken van een afwachtende of opgevende houding waarbij studenten vooral op zichzelf zijn aangewezen. Een participatieve houding gaat dus hand in hand met het bieden van structuur en omkadering. Alleen dan zullen studenten dit als motiverend ervaren.
Studenten moeten bovendien ook voldoende matuur zijn om te kunnen omgaan met die geboden autonomie. Dit impliceert dat de meeste studenten in het begin van hun studietraject meer nood zullen hebben aan structuur dan op het einde van hun opleiding.
Uit de lespraktijk gegrepen
“De komende les behandelen we de constitutieve elementen en rechtvaardigingsgronden van een misdrijf. Omdat jullie daar in een vorig vak al iets over gezien hebben, wil ik jullie volgende twee vragen stellen:
- Is er een specifieke voorbeeldcasus die jullie graag willen bespreken met betrekking tot deze lesinhoud?
- Op welke vraag krijgen jullie graag een antwoord op het einde van de volgende les?”
Jullie mogen kiezen of jullie deze vragen nu mondeling in de groep delen of later via mail aan mij bezorgen.
Help! Wat als participatie niet aanslaat?
In sommige gevallen zult u bij het implementeren van bovenstaande aanbevelingen merken dat uw studenten weinig enthousiast reageren. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat sommige studenten nog niet echt vertrouwd zijn met dergelijke actieve en uitnodigende lesgeefstijl. Volgende strategieën kunnen in dat geval helpend zijn:
- Leg uit waarom u dergelijke motiverende praktijken wenst toe te passen (bv. door aan te geven dat u geïnteresseerd bent in hun mening, hun voorkennis wil activeren, wil toetsen in hoeverre ze de stof begrijpen,...).
- Begin met kleine initiatieven en maak het participeren van de studenten zo laagdrempelig mogelijk (bv. door ook non-verbale methodieken te introduceren, studenten tijd te geven om na te denken,...).
- Zorg voor duidelijkheid en voorspelbaarheid bij de studenten (bv. door steeds op dezelfde manier een participatieve methodiek toe te passen en aan te kondigen).
- Zorg voor een positieve perceptie bij de studenten (bv. door studenten te waarderen voor hun inbreng, duidelijk te maken dat fouten maken mag en door een open en enthousiaste houding aan te meten).
- Geef niet op en blijf deze strategieën uitproberen. Waar in het begin misschien slechts een klein deel van de studenten deelneemt, zal dit stap voor stap toenemen.
Wenst u het participatief lesgeven in de praktijk toe te passen en zoekt u meer tips en concrete voorbeelden? Klik dan hier voor onze inspiratiegids.