Dominerend lesgeven
Wat is een dominerende aanpak?
Een dominerende aanpak wordt gekenmerkt door:
- Het gebruik van macht om studenten te laten gehoorzamen
- Het onderdrukken van studenten door hen schuld- en schaamtegevoelens te bezorgen
- Het gebruik van strategieën die 'op de man' zijn gericht (bv. persoonlijke aanval) in plaats van op het gedrag (= een eisende houding)
Studenten kunnen zich door een dominerende benadering persoonlijk aangevallen voelen, waardoor ze in het beste geval uit angst zich slaafs schikken en in het slechte geval passief of bot verzet vertonen. Daar komt bij dat studenten weinig plezier beleven aan het lesgebeuren en ze faalangstig kunnen worden.
Tijdens de les ethiek bespraken we het hoofddoekendebat. Onze lesgever was duidelijk een tegenstander voor een verbod al waren sommige studenten in de aula hier niet mee akkoord. De lesgever trok de argumentatie van een van die studenten in het belachelijke voor de hele groep en vond de kwestie zodanig evident dat hij zijn eigen redenering niet met de studenten wou delen. Ik had nochtans graag eens gehoord welke ethische argumenten hieraan ten grond slag lagen. We moeten in dit vak net leren om kritisch te zijn en een standpunt in te nemen.
Samen met een eisende benadering, maakt een dominerende benadering deel uit van een controlerende lesgeefstijl. In beide gevallen oefenen lesgevers druk uit op studenten om op een specifieke manier te reageren, te denken of te voelen. De meeste lesgevers scoren lager op de dominerende zone dan op de eisende zone (zoals in het voorbeeld hiernaast). Kenmerkend is dat lesgevers hun machtspositie als docent of assistent gebruiken om studenten op korte termijn te laten gehoorzamen met bepaalde verzoeken, wat uiteindelijk meer ongewenste gedragingen bij studenten kan ontlokken.
Bij deze benadering zal de motivatie van studenten niet alleen heel sterk de kop worden ingedrukt, het is ook weinig bevorderlijk voor de lesgeefmotivatie van de lesgever zelf. Een dominerende houding gaat gepaard met behoeftefrustratie (i.e. basisbehoeftes autonomie, competentie en verbondenheid bij de lesgever worden actief gefrustreerd) en lesgevers voelen zich emotioneel uitgeput. Een dominerende aanpak heeft een sterke negatieve impact op evaluaties van de lesgever. Daarnaast vertonen studenten een hogere amotivatie en ongewenst gedrag.
