expositie geopend op: 11-09-2021

Oss (NL) - 2021

door een relativerende ambro bril bekeken
viewed through relativizing ambro glasses

Oss heeft een lange en rijke historie. De industriële geschiedenis van Oss neemt hierbij een uitzonderlijke plaats in. Uit opgravingen blijkt dat Oss meer dan 2000 jaar voor Christus bewoond werd. Uit de IJzertijd dateren twee zogeheten "vorstengraven".

Op 26 april 1751 ontstond een brandje in een klompenmakerij die zich door de sterke wind uitbreidde tot een grote brand die twee derden van de huizen in de binnenstad zou verwoesten. De brand was drie dagen later pas volledig geblust, mede met behulp van twee brandspuiten die een dag nadat de brand uitbrak vanuit 's Hertogenbosch arriveerden.

Na de stadsbrand werd Oss herbouwd. Alleen het patroon en de namen van straten in het centrum herinneren sindsdien nog aan de oude versterkte stad. Een nieuwe Grote Kerk werd in 1751 gebouwd. Deze werd in 1800 aan de katholieken teruggegeven. Tussen 1857 en 1859 werd de nieuwe, huidige, Grote Kerk gebouwd in neogotische stijl en werd de 18e-eeuwse voorganger afgebroken.

Het Maasland, waar Oss de hoofdstad van was, bestond voor een deel uit grondgebied dat regelmatig door de Maas werd overstroomd en als zodanig slechts geschikt was als weiland. Ten gevolge van dezelfde overstromingen waren de weilanden ook vruchtbaar. Dit betekende dat vee en vlees, en ook melk en boter, belangrijke producten waren. Op deze basis is er een belangrijke industrie ontstaan en stond Oss mede aan de basis van twee wereldconcerns, te weten Unilever en AkzoNobel.

Een verdere zeer belangrijke bedrijfstak was de exportslachterij en in deze sector werd Zwanenberg (vanaf 1886) de sterkste speler, terwijl ook concurrent Hartogs Vleeschfabrieken, begonnen als een exportslachterij in 1876, een belangrijke rol vervulde. De laatste is nog altijd als Unileverfabriek in de stad aanwezig en produceert het merk Unox. Tussen Hartog en Zwanenberg is jarenlang een hevige concurrentiestrijd geweest.

Nu herinneren fraaie fabrikantenvilla's aan het rijke industrieel verleden van Oss. Oude fabriekscomplexen zijn op verschillende plekken veranderd in architectonisch aantrekkelijke woon- en kantoorgebieden met creatieve en herkenbare referenties naar de oude industriële voorgeschiedenis van de plek.

Als u langs de 38 foto's van deze tentoonstelling loopt weet ik zeker dat u geniet van het verrassende historische centrum van Oss.

The city of Oss has a long and rich history. The industrial history of Oss occupies an exceptional place in this. Excavations show that Oss was inhabited more than 2000 years before Christ. Two so-called "royal graves" date from the Iron Age.

On April 26, 1751, a small fire started in a clog factory, which, due to the strong winds, spread to a large fire that would destroy two-thirds of the houses in the inner city. The fire was not fully extinguished until three days later, partly with the help of two fire engines that arrived from 's Hertogenbosch a day after the fire broke out.

After the city fire Oss was rebuilt. Since then only the pattern and names of streets in the center recall the old fortified city. A new Great Church was built in 1751. This was returned to the Catholics in 1800. Between 1857 and 1859, the new, current, Great Church was built in neo-Gothic style and its 18th-century predecessor was demolished.

The Maasland, of which Oss was the capital, consisted in part of territory that was regularly flooded by the Maas and as such was only suitable as pasture. As a result of the same floods, the pastures were also fertile. This meant that cattle and meat, as well as milk and butter, were important products. On this basis an important industry developed and Oss was partly at the basis of two world corporations, namely Unilever and AkzoNobel.

A further very important industry was export slaughtering and in this sector Zwanenberg (from 1886) became the strongest player, while competitor Hartogs Vleeschfabrieken, started as an export slaughterhouse in 1876, also played an important role. The latter is still present in the city as a Unilever factory, producing the Unox brand. Between Hartog and Zwanenberg there was fierce competition for many years.

Now beautiful manufacturers' villas remind us of Oss' rich industrial past. Old factory complexes have been transformed in various places into architecturally attractive residential and office areas with creative and recognizable references to the old industrial history of the place.

As you walk past the 38 photos of this exhibition, I'm sure you will enjoy the surprising historical center of Oss.