การปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมของชุมชน

ปัจจุบันสภาพแวดล้อมของแต่ละชุมชนมีความแตกต่างๆ อันเป็นผลมาจากสภาพของสังคมของชุมชนในแต่ละพื้นที่ ด้านเศรษฐกิจ ด้านวิสัยทัศน์ของผู้บริหาร ผู้นำชุมชนรวมถึงคนในชุมชนเอง บางชุมชนให้ความสำคัญต่อการจัดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม เอื้อประโยชน์และเน้นถึงความปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุ เป็นสำคัญ

ซึ่งการจัดสภาพแวดล้อมพื้นฐานที่แต่ละชุมชนควรมี อาทิ
-ควรมีพื้นที่หรือสถานที่ทํากิจกรรม(ทั้งในแบบในร่มหรือลานกลางแจ้ง)
-ควรจัดกลุ่มกิจกรรม หรือกิจกรรมที่สอดคล้องตามความถนัดของผู้สูงอายุในแต่ละช่วงวัยหรือตามความสนใจ เช่น กลุ่มดนตรีไทย กลุ่มจักสาน กลุ่มช่างไม้ กลุ่มร้องเพลง เป็นต้น
-ควรมีการออกแบบจุดเชื่อมทางต่างๆให้เหมาะสมกับการใช้งานของผู้สูงอายุ เช่น มีทางลาดในบริเวณต่างระดับ มีอัตราส่วนไม่เกิน 1:12 (อัตราส่วนระหว่างความสูงต่อความยาวของทางลาด) พื้นผิวใช้วัสดุที่ไม่ลื่นมีราวกันตก มีราวจับเป็นระยะเมื่อเดินระหว่างอาคาร และติดตั้งหลังคาคลุมทางเดินป้องกันแสงแดดหรือฝน
-มีพื้นที่สีเขียว หรือสวนสาธารณะ เพิ่มความสดชื่น รองรับการใช้งานระดับชุมชน เช่น สวนสาธารณะขนาดเล็กกระจายอยู่ตามจุดต่างๆ รองรับการทำกิจกรรม การใช้งานของผู้สูงอายุในชุมชนที่อยู่ใกล้
-มีที่จอดรถสำหรับผู้สูงอายุโดยเป็นพื้นที่สี่เหลี่ยมผืนผ้ามีความกว้างไม่น้อยกว่า 2.4 เมตร และยาวไม่น้อยกว่า 6 เมตรต้องจัดให้มีที่ว่างข้างที่จอดรถไม่น้อยกว่า 1 เมตร ตลอดความยาวของที่จอดรถโดยที่ว่างดังกล่าวต้องมีลักษณะพื้นผิวเรียบและมีระดับเสมอกับที่จอดรถเพื่อให้เพียงพอสำหรับการเคลื่อนย้ายของผู้สูงอายุที่นั่งรถเข็นระหว่างเก้าอี้รถเข็นและตัวรถและเพียงพอในการเปิดประตูรถได้อย่างเต็มที่
-มีป้ายสัญลักษณ์ต่างๆ เพื่ออํานวยความสะดวก มองเห็นได้ชัดเจน

แต่ในสภาพความเป็นจริงแล้ว ยังมีชุมชนอีกมาก โดยเฉพาะชุมชนชนบท ที่ไม่สามารถดำเนินการหรือปรับสภาพพื้นที่ของชุมชนที่เอื้อต่อผู้สูงอายุ ได้ ดังนั้นผู้สูงอายุจำเป็นต้องปรับตัว หรือใช้ชีวิตให้สอดคล้องหรือเข้ากับสิ่งแวดล้อมของสังคมในชุมชนนั้นๆ

ในเรื่องของการปรับตัว มีนักวิชาการที่ให้ความหมายในเรื่องนี้ ที่น่าสนใจ ดังนี้
เปลื้อง ณ นคร (2495 : 215)
ได้ให้ความหมายของคำว่าการปรับตัว ได้แก่ ความสัมพันธ์ ความเข้ากันได้ ระหว่างเอกัตบุคคลกับสิ่งแวดล้อมเขาอยู่ ทำตัวให้เข้ากับสิ่งแวคล้อมอย่างมีประสิทธิภาพ (Efficient) และมีความสุข

ไขศรี วรรธถวิชา (2509 : 76)
ได้ให้ความหมายของคำว่าการปรับตัว หมายถึง การที่บุคคลสามารถทำตัวให้เข้ากับสภาพความเป็นอยู่ได้อย่างดีและเป็นสุข

ศุกนิตย์ วัฒนธาดา (2518 : 142)
ได้ให้ความหมายของคำว่าการปรับตัว คือการเปลี่ยนแปลงของบุคคลทั้งทางกาย (Physical) และทางจิต (Mental) ให้อยู่ในลักษณะที่สมดุลกับสิ่งแวดล้อม

ผู้สูงอายุทั้งที่เคยอยู่ในชุมชนแต่เดิม และอาจจะเป็นสมาชิกใหม่ของชุมชน(อาจเป็นผลจากการเกษียณอายุ การเลิกจ้างงาน หรือที่กลับมาอยู่กับลูกหลาน) หรือแม้แต่เป็นคนที่ยังมีงานทำ ต้องให้ความสำคัญต่อการปรับตนเองให้เข้ากับสภาพแวดล้อมของชุมชน เพราะในเวลานี้เป็นคนที่มีอายุมากขึ้น สุขภาพโดยรวมอาจจะไม่สมบูรณ์เมื่อเทียบกับวันเวลาที่ผ่านมานอกจากนี้ผู้สูงอายุส่วนใหญ่จะมีเวลามากขึ้น ดังนั้นการปรับตัวหรือปรับตนเองให้สอดคล้อง สามารถอยู่ร่วมกับสภาพแวดล้อมของชุมชนที่ตนเองอาศัยอยู่จึงเป็นเรื่องจำเป็นและต้องให้ความสำคัญอย่างยิ่ง โดยมีประเด็นที่ต้องปรับตนเอง สำคัญๆ อยู่ มีดังนี้

1.เส้นทาง ทางเดิน ทางสัญจรทางเท้า
2.สถานที่ ที่ผู้สูงอายุต้องติดต่อ
3.สิ่งอำนวยความสะดวก

คำแนะนำ
ควรมีกระดาษจดบันทึกไว้ในกระเป๋าทุกครั้งที่ผู้สูงอายุออกจากบ้าน โดยมีข้อมูล ชื่อ นามสกุล ผู้สูงอายุ แจ้งที่อยู่ รวมถึงหมายเลขโทรศัพท์ ของสมาชิกในครอบครัว ที่อยู่กับผู้สูงอายุ

เส้นทาง ทางเดิน ทางสัญจรทางเท้า หมายถึงเส้นทางที่ผู้สูงอายุใช้เดินทางตั้งแต่ออกจากประตูบ้าน ไปยังที่ต่างๆ อาทิ สวนสาธารณะเพื่อออกกำลังกาย หรือเส้นทางไปร้านค้าภายในชุมชน หรือไปที่รวมกลุ่มทำกิจกรรม เป็นต้น ซึ่งสมาชิกในครอบครัว ที่อยู่กับผู้สูงอายุ จำเป็นต้องตรวจสอบเส้นทางว่า มีความปลอดภัยต่อการเดินทางหรือไม่ (เช่น มีหลุม พื้นไม่เรียบ สิ่งกีดขวาง)ที่สำคัญต้องดูสภาพร่างกายของผู้สูงอายุ ในเรื่องการทรงตัว สายตา การได้ยิน รวมถึงพละกำลังในการเดิน นอกจากนี้ระหว่างเส้นทางๆต่างๆที่ผู้สูงอายุจะเดินไป มีที่แวะพักหรือไม่

สำหรับผู้สูงอายุ ที่ยังช่วยเหลือตนเองได้ดี ควรให้ความสำคัญและรู้จักสถานที่ต่างๆที่ผู้สูงอายุจะต้องหรือจำเป็นต้องเข้าไปมีส่วนร่วมหรือต้องไปติดต่อ ว่าอยู่ตรงไหน หากต้องเดินทางไปด้วยตนเองจะสะดวกหรือไม่ (ลูกหลานหรือบุคคลในครอบครัว อาจจะต้องนำพาและทดสอบ การดูแลตนเองในเรื่องนี้ด้วย เพราะผู้สูงอายุบางรายอาจจะไม่สามารถจดจำเส้นทางได้) ซึ่งสถานที่ดังกล่าวจะมีทั้งภายในชุมชน และภายนอกชุมชน

2.1 ภายในชุมชน อาทิ สวนสาธารณะ, สถานที่จัดกิจกรรมสำหรับผู้สูงอายุ, สถานพยาบาลของชุมชน, ตู้ ATM (เครื่องรับจ่ายเงินอัตโนมัติ), ที่ทำการผู้นำชุมชน, ร้านค้าย่อยในชุมชน เป็นต้น
2.2 ภายนอกชุมชน อาทิ โรงพยาบาล, ธนาคาร, สถานีตำรวจ, หน่วยงานหรือที่ทำการด้านการปกครอง, ห้างสรรพสินค้า เป็นต้น

ข้อมูล : https://dparktraffic.com/

ซึ่งการจัดสภาพแวดล้อมพื้นฐานที่แต่ละชุมชนควรมี อาทิ
-ควรมีพื้นที่หรือสถานที่ทํากิจกรรม(ทั้งในแบบในร่มหรือลานกลางแจ้ง)
-ควรจัดกลุ่มกิจกรรม หรือกิจกรรมที่สอดคล้องตามความถนัดของผู้สูงอายุในแต่ละช่วงวัยหรือตามความสนใจ เช่น กลุ่มดนตรีไทย กลุ่มจักสาน กลุ่มช่างไม้ กลุ่มร้องเพลง เป็นต้น
-ควรมีการออกแบบจุดเชื่อมทางต่างๆให้เหมาะสมกับการใช้งานของผู้สูงอายุ เช่น มีทางลาดในบริเวณต่างระดับ มีอัตราส่วนไม่เกิน 1:12 (อัตราส่วนระหว่างความสูงต่อความยาวของทางลาด) พื้นผิวใช้วัสดุที่ไม่ลื่นมีราวกันตก มีราวจับเป็นระยะเมื่อเดินระหว่างอาคาร และติดตั้งหลังคาคลุมทางเดินป้องกันแสงแดดหรือฝน
-มีพื้นที่สีเขียว หรือสวนสาธารณะ เพิ่มความสดชื่น รองรับการใช้งานระดับชุมชน เช่น สวนสาธารณะขนาดเล็กกระจายอยู่ตามจุดต่างๆ รองรับการทำกิจกรรม การใช้งานของผู้สูงอายุในชุมชนที่อยู่ใกล้
-มีที่จอดรถสำหรับผู้สูงอายุโดยเป็นพื้นที่สี่เหลี่ยมผืนผ้ามีความกว้างไม่น้อยกว่า 2.4 เมตร และยาวไม่น้อยกว่า 6 เมตรต้องจัดให้มีที่ว่างข้างที่จอดรถไม่น้อยกว่า 1 เมตร ตลอดความยาวของที่จอดรถโดยที่ว่างดังกล่าวต้องมีลักษณะพื้นผิวเรียบและมีระดับเสมอกับที่จอดรถเพื่อให้เพียงพอสำหรับการเคลื่อนย้ายของผู้สูงอายุที่นั่งรถเข็นระหว่างเก้าอี้รถเข็นและตัวรถและเพียงพอในการเปิดประตูรถได้อย่างเต็มที่
-มีป้ายสัญลักษณ์ต่างๆ เพื่ออํานวยความสะดวก มองเห็นได้ชัดเจน