Hoofdstuk 13. De religieuze persoon
Dharma kent geen vooroordelen of partijdigheid; het is doordrenkt van waarheid en rechtvaardigheid. Mensen moeten zich dus aan de dharma houden; ze moeten ervoor zorgen dat ze er nooit tegenin gaan. Het is verkeerd om daarvan af te wijken. Het pad van dharma vereist dat mensen de haat tegen anderen opgeven en onderlinge eensgezindheid en vriendschap cultiveren. Door eendracht en vriendschap zal de wereld dag na dag uitgroeien tot een plaats van geluk. Als deze goed verankerd zijn, zal de wereld vrij zijn van onrust, ongedisciplineerdheid, wanorde en onrechtvaardigheid.
Waar u ook mee te maken heeft, u moet eerst de werkelijke betekenis ervan begrijpen. Vervolgens moet je het dagelijks cultiveren, in jouw voordeel. Op deze manier groeit de wijsheid en wordt blijvende vreugde verdiend. De twee fundamentele dingen zijn dharma en actie (karma). De wijzen, die onpartijdig en onbevooroordeeld zijn, die bevestigd zijn in het dharma, bewandelen het pad van de waarheid (sathya), zoals aangegeven in de Veda's. Dat is de weg voor alle mensen vandaag de dag.
Drie stadia naar kennis van dharma
De kennis van dharma wordt in drie stadia bereikt:
(1) Je moet training krijgen onder wijze mensen (vidwans), die ook doordrenkt zijn met dharma.
(2) Je moet ernaar streven zelfzuivering (Atmasuddhi) en waarheid (sathya) te bereiken.
(3) Je moet de waarde beseffen van kennis van de Veda's (Veda-vidya), de stem van God (Parameswara).
Wanneer deze drie voltooid zijn, begrijpt men de waarheid en hoe die waarheid gescheiden moet worden van de onwaarheid. Dit onderzoek naar de waarheid moet in vriendschap en samenwerking worden gedaan; iedereen moet even enthousiast zijn om het te ontdekken in het belang van iedereen. Ieders mening moet worden getoetst aan de toetssteen van dharma, van universeel goed (sarvalokahitha). De principes die deze test doorstaan, moeten speciaal apart gehouden, gebruikt en in de wereld verspreid worden voor de bevordering van het menselijk welzijn. Op deze manier zullen allen in gelijke mate vreugde en geluk ontwikkelen. “Allen zijn hetzelfde (samithih samaani)”, zegt de Schrift.
Ze maken allemaal dezelfde aanspraak op spirituele wijsheid (jnana) en op de middelen om die te verwerven, zoals onderwijs. Daarom moeten allen nobele en zuivere daden verrichten.
Houd de geest en het geweten op het pad
Het afzien van slechte daden, het opgeven van verlangens – deze twee worden bereikt door hetzelfde instrument, de geest (manas). De doelstellingen van het menselijk leven (purushaarthas) kunnen alleen daardoor worden bereikt. Als resultaat van aanhoudende training zal de geest leren uw interesses te gehoorzamen. Aan de andere kant presenteert het geheugen (chittha) ervaringen uit het verleden en het heden voor je en nodigt je uit om de dingen in perspectief te zien, om ze tegen die achtergrond te beoordelen. Gelijkmoedigheid moet worden bereikt in en door dit proces, dat zich in de geest afspeelt. Dat wil zeggen, wees eenzijdig.
Bedenk ook dat deze beide – de geest en het geweten – recht moeten worden gehouden op het pad van het welzijn van de hele mensheid (sarva-manava-sukha). Dharma zal alleen schijnen en verlichten in de persoon die iedereen dient en iedereen vreugde schenkt. Zo iemand zal niet alleen de genade van de Heer ontvangen, maar ook het unieke voorrecht om in Hem op te gaan. Wanneer u iets aan iemand geeft of iets van iemand neemt, zorg er dan voor dat u de grenzen van het dharma niet overschrijdt. Ga niet tegen zijn bevelen in. Volg het te allen tijde en geloof dat dit jouw plicht is. Vul elk grammetje van je energie met de essentie van dharma en probeer elke dag meer en meer vooruitgang te boeken op dat pad.
De dharma-persoon zal bij elke daad van hem vastberadenheid en enthousiaste uitbundigheid onthullen. Hun trouw aan de dharma moet van die orde zijn. Een houding van angst die de Heer overal en alles ziet, een altijd aanwezige vrees dat iemand tot zonde zou kunnen afglijden, een natuurlijke neiging tot waarheid, een neiging tot juist gedrag – de geest (manas) is met zulke deugden begiftigd. Het is jouw taak om er leiding aan te geven en het te gebruiken voor het welzijn van de hele mensheid.
Afhankelijkheid van dharma zal geluk verzekeren en vergroten. Het kan de wrok wegnemen die men jegens anderen ontwikkelt. Het zal je niet toestaan te zwellen van trots als een ander lijdt of treurt. Kan zulke goddeloosheid u geluk schenken? Onthoud: je kunt alleen gelukkig zijn als iedereen gelukkig is! Houd altijd van en volg alleen de waarheid; onwaarheid is nooit nuttig.
Mensen respecteren of vinden het schande, maar je zult niemand vinden die onwaarheid, bedrog en onrecht eert. Iedereen zal de waarheid, rechtlijnigheid en rechtvaardigheid respecteren. De dharma zoals voorgeschreven in de Veda's is getest en kan worden getest. Het is onpartijdig en rechtvaardig. Het geloof erin groeit met de praktijk. De aanbidding van de goden moet de regels volgen die in de Veda's zijn voorgeschreven; op deze manier zullen mensen gesterkt worden in de dharmische beoefening. Deze dharma is het gebod van de Heer; het is de authentieke stem van God, dus deze kan door iedereen gevolgd worden. Want wie is een goddelijk persoon (devatha)? Het is slechts een naam voor iemand die de waarheid in het dagelijks leven als zijn gelofte (vratha) beschouwt.
Bedenk eens hoeveel talent de Heer aan mensen heeft gegeven. Streef met die begiftiging naar de vier doelen (purushaarthas) en ga verder op het pad naar de Heer, waarbij u zich strikt aan de eisen van de waarheid houdt. Dat is het gebruik waarvan het talent moet worden benut; dat is het doel van het geschenk. Alleen degenen die begaafd zijn met gezichtsvermogen kunnen dingen zien; blinden hebben dat geluk niet. Zo kunnen ook alleen degenen die begaafd zijn met de waarheid, verlangend naar de vier doelen en het naleven van de dharma, de Heer zien; alle anderen zijn blind. De Heer heeft mensen ook instrumenten gegeven om hun intellect en onderscheidingsvermogen te ontwikkelen. Als ze die goed gebruiken en proberen zichzelf te verwezenlijken, zal de Heer hun nieuw talent en nieuwe bronnen van kracht toevoegen, want Hij is vol genade voor degenen die het moeilijk hebben. Wanneer mensen de dharma proberen te volgen, zal de waarheid zich ook aan hen openbaren.
De discipline van de waarheid (sathya)
Als je onzorgvuldig omgaat met de discipline van de waarheid, zal elke plicht die je door de dharma wordt opgelegd en elke handeling die door de dharma wordt ingegeven een zware last zijn. Zoek naar de realiteit achter al deze verschijnselen en die zoektocht zal alle dharmische handelingen licht en aangenaam maken. De Heer heeft mensen zo gevormd dat ze naar God neigen en is verheugd over de verruiming van hun visie en gelukkig als ze moreel en deugdzaam zijn. Mensen moeten dus hun beste belangen dienen door vast te houden aan hun fundamentele natuur, door zich te concentreren op Brahman, door de waarheid te cultiveren en door dharma te beoefenen.
De waarheid moet worden gezocht en getest door alle canons van het redeneren. De discipline bestaat uit:
• Het heldendom om de dharma rigoureus in acht te nemen (ojas).
• Onbevreesde zelfbeheersing (tejas).
• Het met gelijkmoedigheid verwerpen van alle gevoelens van vreugde of verdriet bij de ups en downs van het leven.
• Een onwrikbaar vertrouwen hebben in waarheid en dharma (sahana).
• Geestelijke en lichamelijke gezondheid van de voortreffelijkste soort, verkregen door discipline en celibaat (bala).
• Het verlangen en het vermogen om vriendelijk en eerlijk te spreken, gewonnen door het beoefenen van waarheid en liefde.
• Het terugtrekken van de vijf zintuigen van wijsheid (jnanendriyas) en de vijf zintuigen van actie (karmendriyas) van ondeugd en zonde en de sublimatie van alle zintuigen ten dienste van de waarheid (indriya-moha).
• Het winnen van de heerschappij over alle werelden door de zelfgewonnen overheersing van de innerlijke wereld.
• De vernietiging van iemands vooroordelen en het te allen tijde nastreven van de waarheid (dharma).
Het gebed dat je moet doen is: “Moge dit alles aan mij worden verleend”, zoals te vinden in de “Chamaka-hymne”.
Dharma brengt het goede voor iedereen; het schenkt gelukzaligheid (ananda) hier en in het hiernamaals. Het is essentieel dat de hele mensheid vandaag de dag de glorie van dit universele dharma ziet.
De eigenschappen van de kasten
Brahmanen zijn bekend aan de hand van hun belangrijke eigenschappen: kennis (vidya), deugd, handelen van de meest verheven en heilzame soort, en de verspreiding van deugd door het goede voorbeeld te geven. Iemand die deze bevordert, cultiveert en ontwikkelt, is een brahmaan, wie hij ook is. Dat is de kwalificatie en het gezag dat door de brahmaan kan worden uitgeoefend. Alleen de hooggeleerde persoon en de persoon die zich gedraagt zoals dat leren betaamt, kan de status verdienen. Het behalen van deze kwalificaties is de inspanning die moet worden geleverd door degenen die deze positie graag willen rechtvaardigen.
Nu de tekenen van beschermers (kshatriyas). Ze zijn efficiënt in alle ondernemingen, hebben heldenmoed, moed, avontuur en een gretigheid om de goddelozen te straffen en de deugdzamen te beschermen. Degenen die met dergelijke kwaliteiten zijn begiftigd, hebben recht op de status van krijgerschap. Ze moeten alle taken met die houding op zich nemen en thuis voor iedereen passende regels opstellen.
Vervolgens de zakenmensen (vaisyas). Ze moeten proberen de handelsstromen soepel en snel te laten stromen, communicatieverbindingen te smeden die de naties in één gemenebest verbinden en de rijkdom in de wereld doen toenemen. Dat is hun taak. Zij moeten ervoor zorgen dat de overeenstemming tussen de volkeren ononderbroken en onverminderd blijft. Ze moeten streven naar “de roem van grote daden en nobele prestaties” en “de pracht van het feit dat ze hebben geholpen bij de verspreiding van onderwijs en gezondheidszorg door de bouw van scholen, ziekenhuizen en dergelijke”. Ze moeten hun rijkdom besteden aan de bevordering van alle goede doelen. Op deze manier worden deugd en rechtvaardigheid bevorderd.
Nu voor de arbeiders (sudra's) en hun ideale kenmerken: ze moeten dingen van waarde produceren en verzamelen, zonder af te wijken van het pad van dharma. Altijd serieus om de doelstellingen van het menselijk bestaan te realiseren en altijd naar hetzelfde streven, moeten ze op intelligente wijze de geproduceerde dingen opslaan en beschermen en proberen steeds meer te produceren, voor het gemeenschappelijk voordeel. De aldus verzamelde dingen moeten royaal worden gebruikt voor de verspreiding van echte kennis (vidya) en voor het onderhoud en de ondersteuning van de deugdzamen.
Op deze manier zal, door de gezamenlijke inspanning van deze vier soorten menselijke inspanningen, de rijkdom groot en veelvuldig worden en zal de mensheid gelukkig worden. De vier kasten (varna's) moeten het gevoel hebben dat de sociale orde is ontworpen met het algemene doel om de wereldse dharma (loka-dharma) in stand te houden. Als elke kaste zich aan haar plichten houdt, zal het welzijn van de wereld ongetwijfeld verzekerd zijn; bovendien zal iedereen in staat zijn te winnen wat nog belangrijker is: de gelukzaligheid van het Atma. Aan de andere kant, als iedereen het gevoel heeft dat er maar één kaste, één plichtscode en één stel regels voor iedereen is, zullen het welzijn en de veiligheid van de wereld in gevaar komen.
Als iedereen zich in de handel begeeft, wie zal dan de aangeboden goederen kopen en consumeren? Als iedereen begint met lesgeven, wie zal er dan leren en oefenen? Als iedereen het bevel geeft, wie zal dan gehoorzamen? Als iedereen produceert en groeit, wie zal dan de producten van hun zwoegen zoeken?
Om de diversiteit te creëren die zal bijdragen aan eenheid, door het beoefenen van waarheid en dharma in elke individuele en sociale handeling, heeft de Heer de manier van leven verordend volgens de plicht van de kaste (varna-dharma).
Er wordt aangenomen dat de bezetting (vritti) gebaseerd was op de kaste (varna). Nee, kasten werden zo genoemd alleen op basis van de beroepen. Tegenwoordig is er geen kaste of beroep. Het ene beroep vandaag, het andere morgen; vandaag een kaste, morgen een andere – deze instabiliteit ligt aan de basis van de verstoorde sfeer in de wereld, van de onvrede die zich heeft verspreid.
Doordrenk elk beroep en beroep met innerlijke moraliteit, met voortdurende gehechtheid aan de waarheid, met de onverstoorbare gelijkmoedigheid van standvastigheid; volg dan de plichten van de kaste (varna) met haar voorgeschreven beroepen – dat is het summum bonum, de allerhoogste zegen. Als u dit niet doet, zal uw lot ellende en chronische armoede zijn. De keuze is tussen de eerste, de Sri Rama-verlosser (raksha), en de tweede, de wereldse straf (lokasiksha) van nood (dhurbhiksha). Je redder van de straf is het leren van dharma (dharma-sikshana)!