2008 - Willebroeks artistiek talent

7 november 2008

Het begon zo… Maurice, wie is er uitgenodigd? Gene paniek man, ‘t zijn allemaal vrienden. OK!

Beste vrienden.. Dit is mijn tweede inleiding. Vorige keer, op 2 mei 1998, toen ik toestemde was ik onder invloed. Deze keer heeft de gebroken vinger van zijn vrouw me over de streep getrokken om de inleiding van zijn tentoonstelling te doen. Niet gemakkelijk… in mijn eigen geliefd Willebroek, voor een uitgelezen publiek, in De Ster!

Men zou voor minder zenuwachtig worden. Het moet wel zijn dat hij in mij gelooft want anders zou hij mij geen tweede keer aan het woord laten. Dus we zullen proberen er het beste van te maken. Dit als inleiding van mijn inleiding…

Het zal zowat de 50ste tentoonstelling van de Pelle zijn. Iedere keer werd door iemand, een deskundige uiteraard, een inleiding gegeven. Zo werd de Pelle en zijn werk werkelijk geanalyseerd tot op het blote bot. Men zou dus kunnen denken: de Pelle met zijn beelden en zelfs met zijn Louisa zijn volledig ontleed geworden voor gans Willebroek en omliggende landen. Wat kan ik daar nog aan toevoegen? Ik zou me bv. akkoord kunnen verklaren met alle vorige sprekers en klaar is kees!! Maar neen… Ik denk dat ik toch nog iets meer te vertellen heb dan mijn voorgangers. Immers…

Door naast mijn broer te wonen heb ik namelijk het voordeel dat ik bij elk nieuw beeld, vanuit mijn living kan volgen hoe het ontstaat. Van begin tot het einde kan ik het zien groeien. Elk beeld heeft als het ware zijn eigen geschiedenis. Soms legt onze Morris dit ontstaan zelf ook vast in een fotomontage die dan het beeld zal vergezellen. Deze evolutie van de creatie van een beeld vertelt veel over de verborgen inhoud ervan. Het verschil kan zitten in

• ging het kappen vlot of verschenen er onvoorziene moeilijkheden?

• hoe was zijn gedrevenheid?

• heeft het soms langere tijd op zijn afwerking moeten wachten?

• duurde het lang of ging het als een fluitje van een cent?

• Hoe gelukkig en fier was hij als het klaar was?

• Welke prijs zou hij er opplakken?

Het zijn deze elementen die de waarde en de schoonheid van een beeld bepalen. Want het is altijd geen schot in de roos. Het kan ook al eens mislopen. Meestal komt het wel in orde, dan roept hij mij erbij. “Wat vindt ge ervan?” Is ‘t schoon? Is ‘t zeer schoon? En dan komt het grote woord: Is het kunst? Dan gaan we op zoek naar: Wat is kunst?

Gedurende 35 jaar gaf ik les in de lagere school. In het 6de leerjaar hadden wij om de 14 dagen een spreeknamiddag. Er werd een thema aangesneden en dat werd dan met pro- en tegenargumenten besproken. De vraag: “Wat is kunst?” kwam jaarlijks aan bod. Op mijn bord stond dan de geleerde definitie: "Kunst is de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie." Na veel argumenten voor en tegen, na veel afwegen en ook soms na veel lawaai kwamen wij gewoonlijk toch tot eenzelfde besluit: kunst moet voldoen aan drie kenmerken:

• Eén: Er moet iets gecreëerd worden: Er was niets en er ontstaat iets.

• Twee: Het kunstwerk moet gemaakt zijn door iemand die bepaalde vaardigheden en handigheden bezit die de meesten van ons niet beheersen.

• Drie: maar de meest belangrijke voorwaarde is het gevoel van schoonheid, van bewondering, zelfs verstomming dat ontstaat bij de waarnemer wanneer hij met het werk geconfronteerd wordt. En deze gewaarwording maakt het kunstwerk zo individueel. Niet iedereen voelt hetzelfde en dat is maar goed ook. De meningen mogen verschillen.

Bij de voorbereiding van deze inleiding heb ik me in een gemakkelijke stoel bij onze Maurice geïnstalleerd tussen de massa beelden in zijn expositieruimte. Eventjes de ogen sluiten… en dan rondkijken!! Het is een echte !!WAUW!! ervaring. Rekening houdend met onze drie kenmerken van hierboven, verklaar ik mijn broer als een echte kunstenaar. Er zijn inderdaad heel wat beelden die je onmiddellijk mooi vindt. Je wil ze beter bekijken, ze vastnemen, betasten, omkeren. Je zou ze soms wel willen knuffelen. 

Elk beeld vertelt zijn eigen verhaal. De meest uiteenlopende taferelen komen aan bod.

• In een hoekje staat een klein ventje te plassen onder een kapelleke van de Heilige Maagd.

• Een dronkaard hangt met een belazerd gezicht aan een lantaarnpaal. Je ziet hem zeggen: “Ik voel me nie goe!”

• Een alchemist brouwt een toverdrank in een reusachtige “dame Jeanne”

• Even verder staat een filosoof die twijfelend zijn stembrief in de wene laat glijden.

• Terwijl de MACHO zich als de beste voelt, zweeft het spook, SUS ANTIGOON, uit Suske en Wiske over het eiland Amoras. Het leven is één lachpartij. 

• Het devote kwezelke staat in oogcontact met de pastoor… maar zij wil en kan niet dansen…

Ik had me voorgenomen gedurende een half uurtje door de toonzaal te kuieren. Op de 31ste minuut ontdekte ik haar… mijn verrassing… mijn beauty… Ze mocht niet mee naar de Ster. Dus heb ik ze in ‘t geniep zelf meegebracht. Mag ik haar even inleiden? Kennen jullie het dorpje Baal bij Aarschot? De parel van het Hageland. Daar wonen de beste veldrijders. Daar woonde Pater Damiaan. Daar liggen de “roots” van de Pelle. Daar wonen ook prachtige meiden. Zoals: Godelief Van de Mulder, Mit van de klik, Berta van de pin, Paula van de bakker en Mimi en Martha van Paul. Mijn goede vrienden, ik stel u voor aan… MISS BAAL!

-applaus a.u.b.-

Ik ga er niets over vertellen. Maar Ignace Crombé is hier in de Ster niet aanwezig. Dus ga ik mijn miss doorgeven van hand tot hand. Je kan ze bekijken, ze knuffelen, ze bewonderen, eraan voelen. Je mag ze alleen niet behouden want ik wil ze niet kwijt.

Beste vrienden,

Deze ervaringen overkwamen mij bij onze Maurice thuis. Er is daar inderdaad veel te zien. Je moet zelf maar eens komen kijken. Maar nu zijn we samengekomen in het CC De Ster en ook hier krijgen we een idee van het werk van de Pelle. 

Wij vragen ons dikwijls af: wanneer doet hij het? Vanuit mijn living kan ik alles volgen wat er aan zijn werkbank gebeurt. En wat valt mij dan op? Ik merk duidelijk dat hij werkt in periodes. Er zijn dagen dat hij zijn beitels niet neerlegt! Van ‘s morgens tot ‘s avonds kappen, schuren steken enz… 

Soms is het ook minder intensief. Een paar maanden geleden was er zo een rustige periode. Ik dacht: hij zal toch niks mankeren zeker! Voelt hij last van de jaren? Heeft hij er geen zin meer in? Het antwoord was even verrassend als geruststellend. Hij broeide op iets. Hij zat met een gezwel van inspiratie. Toen die inspiratie BOM ontplofte was er geen houden meer aan. Dag en nacht zou hij gekapt hebben aan zijn nieuw project. Ik zag het groeien aan de muur van zijn atelier. Hij was ervan bezeten. Inspiratie zat! En zo ontstond VERTIGO.

Kijk. Ginder hangt het. Honderd jaar lang hebben Jan en alleman er over gelopen en hun voeten aan geveegd? En dan heeft de Pelle “Vertigo” blootgekapt. Hij haalde de figuren er uit. Ze hangen daar. Ze zijn meer waard dan een vluchtige blik. Alles zit erin: vreugde, verdriet, woede, twijfel, angst en zoek zelf maar verder. Ikzelf zie bijvoorbeeld: De jeugd verliest haar respect voor de ouderen. Passief roken ongezond? Bekijk mijn vrouw en kinderen: kerngezond. Niettegenstaande de financiële crisis is hij dolblij, met zijn twee aandelen van “Disneyland Parijs”. Een getrouwde kerel heeft zin in een scheve schaats!! enz… enz…

Beste vrienden, 

Met onze Maurice sprak ik af: als hij vond dat ik lang genoeg gepraat had zou hij mij een teken geven. Ik weet niet of het jullie is opgevallen maar zopas kuchte hij twee keer dus het is de hoogste tijd om af te ronden maar ik was nog niet klaar. Hebben jullie nog 3 minuten? Ik heb nog 3 vragen.

• Eén. Ik zou jullie willen vragen om de tentoongestelde beelden nauwkeurig te bekijken en te zoeken naar diepere inhoud en betekenis.

• Twee. Is miss Baal al terug?

• Drie. Mag ik nog iets zeggen over zijn laatste project? Dat heeft hij werkelijk in het grootste geheim gemaakt. Ik heb er vanuit mijn beroemde living niets van gemerkt. Op een maandagmorgen stond hij voor mij en sprak met een fiere stem: Armand, nu moet ge eens komen zien!! Ge gaat verschieten!! En samen met een glunderende Louisa troonde hij me mee naar zijn laatste project. En of ik schrok!! Nogmaals een echte “WAUW” ervaring. Onmiddellijk dacht ik aan Stonehenge en ook onmiddellijk vernoemde hij de titel STONEHENGE!! Wat vindt ge ervan? Ik stond sprakeloos. Ik vond geen verklaring voor mijn bewondering. Ik heb dagenlang gepiekerd om een uitleg te vinden. Waarom heeft dit werk me zo aangegrepen? En dan plots.. Ik wist het!! Stonehenge zonder stenen is zoals Scherpenheuvel zonder basiliek. Het zijn de bedevaarders die overblijven en belangrijk zijn. Zelfs tijdens de voorhistorie. Dit project is een ode aan de bedevaarders, aan de Pelgrimsen. De toekomst zal mij later wellicht tegenspreken. Maar ik denk…

Om te eindigen:

De Pelle, zijn Louisa en wij allen danken W.A.T. voor de aangeboden kans om hier te mogen tentoonstellen. Zij danken ook Griet Ivens en haar ploeg voor de perfecte organisatie. Zij danken ook jullie die op de uitnodiging ingingen. Ik, uit mijn eigen naam, hoop dat jullie mijn bespiegelingen willen nemen met een grote korrel zout. 

Nu nog één zaak. Een anekdote. Op het einde van het schooljaar 75-76 kwam één van mijn leerlingen mij bedanken voor het voorbije schooljaar. “Dank u mijnheer Pelgrims, als ik ooit eens iets kan doen voor u”. Nu, 32 jaar later is dat kereltje burgemeester van onze gemeente en vraag ik hem een wederdienst. Mijnheer Mark De Laet, mijnheer de burgemeester, wil u a.u.b. de tentoonstelling van onze Maurice openen?

Allemaal bedankt.