การรอลงอาญาคือการที่ศาลพิพากษาตัดสิน จำเลยแล้วเช่นลงโทษจำคุกจำเลย 1 ปี แต่ โทษจำคุกรอลงอาญาไว้ 2 ปีหมายความว่าภายใน 2 ปีนี้ มีคดีอื่นเข้ามาอีกโทษจำคุก 1 ปีนี้ก็ จะไม่ลงหรือไม่จับจำเลยไปจำคุกภายในเวลา 2 ปีนี้
ถ้าพ้นจาก 2 ปีนี้ก็ถือว่าจำเลยไม่ต้องจำคุกแล้ว
การรอลงอาญาเป็นผลดีโดยเฉพาะกับจำเลยซึ่งอาจจะกระทำความผิด ครั้งแรกและคดีที่ไม่ได้เป็นความผิดรุนแรงหรือไม่ได้กระทำความผิดโดยข้อหาอุกฉกรรจ์หรือเป็น คดีที่ทำให้ผู้อื่นเสียหายอย่างมากมาย
การรอลงอาญาอย่างน้อยก็เป็นการทำให้จำเลยได้ สำนึกผิดหรือกับใจกลับตัว ประพฤติตนเป็นคนดีและกระทำความดี ต่อไป
และจำเลยบางท่านก็อาจจะมีภารกิจหรือหน้าที่ เช่น พ่อแก่ แม่ชรา หรือมีลูกที่ต้องเลี้ยง นั่นเป็นหน้าที่ที่จะต้องทำ หากนำจำเลยไปจำคุก ก็จะไม่มีประโยชน์
หรือจำเลยบางท่านมีศักยภาพทางธุรกิจ ทางทำมาหากิน การให้จำเลย อยู่ข้างนอกไม่ติดคุก ย่อมมีประโยชน์มากกว่า
แต่ทั้งนี้การรอลงอาญาเป็นสิ่งที่ศาลหรือภูมิ พิพากษาเป็นผู้กำหนด อันเป็นอำนาจมิอาจก้าวล่วงของเรา ก็ไม่ทราบว่าศาลท่านจะรอลงอาญาหรือไม่หรืออย่างไร ในคดีแต่ละแบบ
เพื่อประโยชน์ของท่าน มีปัญหากฎหมาย ควรติดต่อทนายความ
โทษที่สามารถรอลงอาญาได้จะต้องเป็นโทษทางอาญาเท่านั้น ซึ่งโทษทางอาญามีอยู่ 5 สถาน ตามประมวลกฎหมายอาญา