Zortzi metrotik gorako hodi da. Ahoan hasi eta uzkian amaitzen da. Atal hauek ditu: Ahoa, faringea, hestegorria, urdaila, heste meharra eta heste lodia.

AHOA

Ahoan mihia eta hortzak daude. Hortzek elikagaiak zatitzen dituzte eta mingainaren laguntzaz, listuarekin nahasten dira. Listu-guruinek listua sortu eta ahora botatzen dute. Hortzak elikagaiak zatitzeko, txikitzeko eta mamurtzeko balio dute. Gizakiek bi hortzeria izaten dituzte: Esne-hortzeria (20 pieza) eta behin betiko hortzeria, 32 piezaz osatuta hurrengo moduan banatuta:

• 16 masailezur bakoitzean

• 4 ebakortz

• 2 letagin

• aurreko 4 hagin

• atzeko 6 hagin

FARINGEA

Digestio aparatuaren nahiz arnasa aparatuaren zatia da; epiglotisa dauka. Epiglotisak ez die elikagaiei arnasbideetara pasatzen uzten.

HESTEGORRIA:

Faringea eta urdaila lotzen dituen egitura da. 25cm luze ditu. Toraxean behera joan eta diafragma zeharkatzen du. Mugimendu peristaltikoei esker elikagaiak urdailera iristen dira.

URDAILA:

Digestio hodiaren zabalagune bat da. Sarreran Kardia izeneko balbula bat du, irteeran dagoen balbula Piloro izenez ezagutzen da. Urdailean dauden guruinek urin gastrikoak jariatzen dituzte eta hauek elikagaiak digeritzen hasten dira (ClH, Pepsina…)

HESTE MEHARRA:

7-8m inguruko hodia da. Hiru zati ditu: Duodenoa, Jejunoa eta Ileona. Benetazko digestioa bertan egiten da. Barruko paretan tolesdura ugari daude, arrazoi honen ondorioz xurgapen azalera asko handitzen da. Xurgapena heste-biloei esker egiten da. Heste-meharrean heste-guruinak daude, eta hauek heste-urinak sortzen dituzte. Gibelak eta Pankreak Duodenora isurtzen dituzte sortutako substantziak. Mantenugaien xurgapena jejunoan eta ileonean egiten da.

HESTE LODIA

Gutxigorabehera 1,5 m luzera du. Uzkian amaitzen da eta hiru atal ditu: Itsua, Kolona eta Ondestea. Aldi berean Kolona beste hiru zatitan banatzen da, goranzko kolona, zeharkako kolona eta beheranzko kolona. Heste lodian bi egitura aurkituko ditugu; heste sobrea (apendizea) eta uzkia. Ura eta gatz mineralak xurgapena heste lodian gertatzen da.

Uzkia: Digestio hodiaren amaierako irekigunea da. Bi esfinter ditu zabaltzeko eta ixteko.

Elikagaiak ahoan sartzen dira. Hortzek elikagaiak txikitzen dituzte, eta listuarekin nahasten dira; ondoren faringera pasa eta, hestegorrian zehar, urdailera iristen dira. Fase hauek hartzen dute parte: listuztatzea, mastekatzea eta irenstea.

1. Listuztatzea: Elikagaiak listuarekin nahasten dira, (ekintza mekanikoa). Listuak amilasa izeneko entzima bat du eta honek gluziodak birrintzen ditu (ekintza kimikoa).

2. Murtxikatzea: Ekintza mekanikoa da. Hortzen eraginez elikagaiak txikitu egiten dira. Xehatutako elikagaiak listuarekin nahasi ondoren elikadura boloa eratzen da.

3. Irenstea: Ekintza mekanikoa. Elikadura boloa ahotik faringera igarotzen da mihiaren laguntzaz , gero hestegorrira eta mugimendu peristaltikoen bidez urdailera.

Digeritu gabeko eta xurgatu gabeko elikagai hondakinak, heste lodira igarotzen dira. Bertan honako hiru prozesu jasaten dituzte:

1. Trinkotu

2. Ura eta gatzak galdu

3. Bakterio-floraren ekintza jasaten dute. Bertan bizi diren bakterioak elikagai hondakinen hauetaz elikatzen dira.

Prozesu hauen ondorioz elikagai hondakin hauek gorotz bihurtzen dira eta ondestean pilatzen dira; gero uzkitik kanporatuak izateko.

Gure organismoak, elikagai batzuk hartzerakoan erantzun desegokia aurkeztu ditzake. Egoera hau azaltzen denean elikagaien aurkako erreakzio bezala ezagutzen da.

Kontrako erreakzio hau ematen denean hainbat nahigabeko eta kaltegarri diren efektuak agertu daitezke. Efektu hauek elikagai baten ahoratu, inhalazio, ukipena edo gehigarri moduan agertzen denean eman daitezke.

Alergia eta intolerantzia elikagaien hartzearekin erlazionatutako desorekak dira baina ezaugarri ezberdinak dituzte.

Elikagaiekiko alergia gaixotasun kroniko bat da, asma edo diabetesa bezala. Gaur egun, 220-250 milioi bat pertsonak pairatzen duten gaixotasuna da. Gure sistema inmunologikoak parte hartzen du gaitz honetan eta maila ezberdineko sintomak sortu ditzazke, hala nola, rinitisa, dermatitisa, ezemak edo anafilaxia.

Intolerantziaren kasuan, gure gorputza hainbat elikagaien digestio, metabolizazio edota asimilazioan zehar izaten dituen kontrako erreakzioak (goragalea, tripako mina, beherakoa) dira.

1. Otordu bakoitzaren aurretik eskuak garbitzea

2. Egunean bost otordu egitea

3. Elikagaiak ondo mastekatzea, astiro jatea eta behar bezala esertzea.

4. Txantxarra eragozteko elikagai gozoak (litxarreriak…) eta azukre asko dituzten edariak neurriz jatea eta edatea

5. Koipe asko duten eta oso minak diren elikagaiak ez jatea

6. Otordu guztien ondoren hortzak garbitzea

7. Ez deshidratatzea

8. Egunero zuntz asko duten elikagaiak (fruta, barazkiak, zerealak..) jatea

9. Alkoholik ez edatea, gibelean eta pankrean kalteak eragiten dituelako

10. Gure kabuz botikak ez hartzea

Hemen airearen eta odolaren arteko gas trukea egiten da. Eskuineko birikak hiru zati (lobulu) ditu; ezkerreko birikak, berriz, bi ditu. Birikak pleura izeneko mintzez estalita daude.