แผนที่

แผนที่ (Map)

แผนที่   เปนเครื่องมือทางภูมิศาสตรที่มีความสําคัญตอการเรียนวิชาภูมิศาสตรเปนอยางมาก เนื่องจากการเรียนวิชานี้ตองกลาวถึงสถานที่ที่มีขนาดตางกัน  ทั้งที่เปนธรรมชาติและสิ่งที่มนุษยสรางขึ้น ตลอดจนปรากฏการณตางๆ ที่เกิดขึ้นบนพื้นผิวโลก และสิ่งที่จะสามารถนํามาใชอธิบายสภาพพื้นที่ สถานที่ต่างๆ ไดดีที่สุด คือ แผนที่ 

แผนที่สามารถแบงออกไดหลายชนิดหลายลักษณะ  โดยทั่วไปนิยมแบงออกเปน 2 ชนิด ได้แก่

1. แผนที่ภูมิประเทศ (Topographic Map) เปนแผนที่แสดงขอมูลรายละเอียดของผิวโลกที่เกี่ยวกับภูมิลักษณแบบตางๆ ทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และสิ่งที่มนุษยสรางขึ้น    

    แผนที่ภูมิประเทศแสดงความสูงตํ่าของผิวโลกดวยเสนชั้นความสูง (contour line)  และหมุดระดับ  (bench  mark)  จัดทําโดยกรมแผนที่ทหาร  แผนที่ภูมิประเทศที่ใชกันมาก  มี 2 มาตราสวน  ไดแก แผนที่มาตราสวนเล็ก คือ มาตราสวน 1 : 250,000 และแผนที่มาตราสวนใหญ  คือ  มาตราสวน  1 : 50,000 

2. แผนที่เฉพาะเรื่อง (Thematic Map)  เปนแผนที่ที่จัดทําขึ้นเพื่อแสดงขอมูลหลักเฉพาะเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เชน แผนที่ประชากร แผนที่อากาศ แผนที่ปาไม แผนที่ทองเที่ยว   แผนที่เหลานี้จะมีการสํารวจเพิ่มเติมหรือปรับแกไขขอมูลใหทันสมัยเปนระยะๆ ไป 

                                                แผนที่แสดงสภาพพื้นที่ป่าไม้จังหวัดนครสวรรค์                                                              แผนที่แสดงเขตการใช้ที่ดินจังหวัดนครสวรรค์   

มาตราสวนของแผนที่เฉพาะเรื่อง  มีความหลากหลายตามลักษณะขอมูลที่ตองการแสดง แตสวนมากจะเปนมาตราสวนเล็ก เชน  มาตราสวนเล็กกวา  1 : 1,000,000  1 : 500,000 หรือ 1 : 250,000  เปนตน     

สวนแผนที่เฉพาะเรื่องที่มีลักษณะเชิงวิชาการ   เชน   แผนที่ชุดดิน  แผนที่การใชประโยชนที่ดิน  แผนที่ธรณีวิทยาและแหลงแร  อาจทําเปนแผนที่มาตราสวน 1 : 100,000 หรือ 1 : 50,000  แตแผนที่เฉพาะเรื่องบางชนิดที่ตองการแสดงเฉพาะพื้นที่ขนาดเล็ก เชน ทรัพยากรธรรมชาติในตําบลหรือหมูบานอาจจะมีการจัดทําแผนที่มาตราสวนใหญได  เนื่องจากแผนที่เฉพาะเรื่อง มีความหลากหลายชนิดมาก  จึงไดนําเสนอตัวอยางเพียงบางชนิด ดังนี้

(1)  แผนที่ทองเที่ยวมีการจัดทําทั้งในระดับประเทศ ระดับภาค และระดับจังหวัด  โดยเนนขอมูลดานการเดินทาง สถานที่ทองเที่ยว ที่พัก รานอาหาร  มักจัดพิมพมาตราสวนเล็ก เชน 1 : 1,000,000 หรือ 1 : 2,000,000 หรือเล็กกวา เปนตน

(2)  แผนที่แสดงเสนทางคมนาคม จัดทําโดยกรมทางหลวง เพื่อแสดงรายละเอียดเสนทางคมนาคมเปนหลัก  มีประโยชนเพื่อใชกําหนดเสนทาง ระยะทางโดยประมาณ จึงมีมาตราสวนเล็ก  เชน 1 : 1,000,000 หรือเล็กกวา 

(3)  แผนที่ธรณีวิทยา แสดงอายุของหิน หนวยหิน ชนิดหิน โครงสรางทางธรณีวิทยา รวมถึงขอมูลประกอบอื่นๆ เชน ทางหลวงสายสําคัญ ที่ตั้งของจังหวัด เปนตน   แผนที่ธรณีวิทยามาตราสวน  1 : 1,000,000  1 : 250,000  และ  1 : 50,000  จะมีการนํามาใชงานมาก  ซึ่งแผนที่นี้จัดทําโดยกรมทรัพยากรธรณี

(4)  แผนที่การใชที่ดิน แสดงการใชประโยชนที่ดิน  โดยเฉพาะดานการเกษตร มาตราสวนที่จัดทํา เชน 1 : 1,000,000 และ 1 : 250,000 และ 1 : 50,000 และเนื่องจากการใชประโยชนที่ดินมีการเปลี่ยนแปลงมากและรวดเร็ว  แผนที่การใชที่ดินจึงตองมีการปรับปรุงใหทันสมัยตลอดเวลา  ในปจจุบันมีการใชขอมูลจากดาวเทียม  เพื่อจัดทําแผนที่นี้ จัดทําโดยกรมพัฒนาที่ดินหรือสํานักงานเศรษฐกิจการเกษตร

ศึกษาข้อมูลเรื่อง แผนที่เพิ่มเติม   

https://th.wikipedia.org/wiki/แผนที่

http://sahavicha.com/?name=article&file=readarticle&id=1786