Plantenwereld

In de klassieke oudheid kregen een aantal planten en bloemen door hun uitzicht, reuk of heilzame werking een heilzame, apotropaeïsche betekenis. In het oude Egypte werd de bloeiende lotus beschouwd als een kosmogonische plant, uit het oerwater verrezen. De lotus schonk eeuwig leven en was zo symbool voor de verrijzenis. In het Hindoeïsme en het Boedhisme is de Lotusbloem een symbool van zuiverheid.

Ook Acanthus en papyrus werden in Egypte als heilzaam ervaren. Ze werden dan ook overal aangebracht.

De christelijke Middeleeuwen namen veel vegetatieve symbolen over en gaven ze een meer christelijke inhoud. De nieuwe symbolische plant- en bloemmotieven werden al dan niet ontleend aan de heilige schrift. Symboliek was altijd aanwezig. Een bezwerende-beschermende (apotropaeïsche) reflex keek vaak om de hoek. De grens tussen het decoratieve enerzijds, het symbolische en/of apotropaeïsche aspect anderzijds blijft wel vaak een dunne (niet meer traceerbare) lijn. De omvang van de nood tot het aanbrengen van apotropaeïsche symbolen tot zelfs een eeuw geleden mag echter nooit worden onderschat, wat ook elders in dit site-onderdeel aan bod komt.

Planten werden omwille van hun organische oorsprong opgehangen bij deuren of ramen of gestrooid over de inkomdrempel of in hoeken. Het seizoen bepaalde dan of ze dienden verzameld dan wel toegepast. De gebruiken konden lokaal verschillen. Bijvoetkruid werd gebruikt op mid-zomerwende. Andere planten als palm en hulst die werden geassocieerd met eeuwig leven en heiligheid werden in de nabijheid van het huis geplant. Hulsthout werd soms gebruikt voor de deurdrempels. Eik, lijsterbes, taxus en hagedoorn waren gekend om hun beschermende eigenschappen en werden gebruikt voor de constructie van deuren, deurdrempels, raamdorpels, deurstijlen en lintelen.