Ideia faltsuak

Ondorengo puntuetan ariketa fisikoaren inguruan egitzat hartzen diren zenbait ideia faltsuen inguruko argibideak dituzue:

• Agujeten inguruan.
• Pisua galtzearen inguruko idea faltsuak:
  • Izerdi asko botatzen baduzu pisua galduko duzu.
  • Pisua toki zehatzetatik galdu daiteke.
    • Gihar bat indartzeko ariketak egiten ditugunean, horixe egiten dugu, gihar hori indartu, baina horren ondorioz ez dugu gihar horren inguruko gantza erreko. Adibidez, abdominal asko egiteagatik ez dugu sabeleko gantza galduko; abdominaletako gihar indartsuagoak izango ditugu (eta hori ez dago batere gaizki) baino gantza bertan segituko du. Gure gorputzaren itxura aldatu nahi badugu, lan aerobikoa eta indar erresistentziko lana konbinatu behar ditugu eta nola ez, gure elikadura zaindu behar dugu (ez gutxiago janez, hobeto janez baizik). Dena den, kontuan izan, ariketa aerobikoa egiten dugunean, hasieran batez ere azukreak erreko ditugula, eta gantzak 15-20 minutuetatik aurrera hasiko dira erretzen. Gore egoera fisikoa hobea den einean, azkarrago hasiko gara gantzak erretzen.
  • Ariketa fisikoa egiteak gosea eragiten du eta gehiago jango dugu.
  • Giharra gantza bihur daiteke eta alderantziz.
    • Gizakion gorputza zuntz eta ehun desberdinez osatua dago. Gantzak zein giharrak bere funtzioak dituzte eta biak ezinbestekoak dira.
    • Gantzak batez ere bi funtzio nagusi ditu, alde batetik gorputzaren kanpokaldean egonik, babesa eskaintzen digu, bai kolpeen kontra bai tenperatura baxuen kontra; bigarren funtzio nagisia berriz energi iturria oso garrantzitsua da. Ikus dezakezuenez gantza oso garrantzitsua da, baina gehiegi baldin badugu, osasun arazo ugari eragin ditzake.
    • Giharren funtzio nagusia hezurdura mugitzea da. Giharrak gure motoreak dira eta batez ere proteinaz eta uraz osaturik daude.
    • Zergatik orduan ideia faltsu hau? Zenbait ariketa fisiko egiten ditugunean, batez ere indarrezkoak, gure giharren tamaina handitu daiteke, eta agian grasa kopurua gutxitu. Ariketa fisikorik egiten ez badugu aldiz, gure giharren tamaina txikiagotuz joango da eta agian grasa kopurua handituko da.
• Igeriketak bizkar hezurreko arazoak konpontzen ditu.
  • Igeriketa oso ariketa egokia izan daiteke egokera fisikoa zaintzeko, aisialdirako zein zenbait lesio eta minen berreskurapenean laguntzeko bidean. Hau ukaezina da, baino honek ez du esan nahi igerilekuara sartzearekin bizkarreko arazo guztiak joango zaizkigunik.
  • Bizkar hezurreko arazoetaz ardurazten diren zenbait medikuek aditzera eman dute, ez duela inongo funtsik igeriketa gomendatzea bizkarreko minak zaintzeko, eta zer eta nola egin behar den zehaztu ezean, arazoak konpondu beharrean okertu daitezke.
  • Mediku, fisioterapeuta edo Ariketa Fisikoaren Zientzietako adituek bizkarreko arazo baten aurrean igeriketa gomendatzen dutenean, oso ondo zehaztu behar dute, zer nolako ariketak egin, zein estiloan egin behar den igeri, zenbat denboraz…
• Ariketa fisikoa egiten dugun bitartean ura edatea txarra da.
  • Ariketa fisikoa egiten dugunean ura edan behar da, batez ere 30 minututik gorako jardueretan eta bero handiko egunetan, Kontua da, gauza gehienak bezala, neurriz egin behar dela. Gomendio orokorra 30. minututik aurrera, 10-15 minutuero 100 cl. ur edatea da.
  • Gai honekin lotuta "edari isotonikoen" gaia aipatuko dut. Edari bat "isotonikoa" da, bere azukre eta mineralen konzentrazioa odolean dugunaren parekoa denean. Praktikan honek adierazten du, ariketa fisikoa egiten dugunean ez dela komenigarria edari gozoegiak hartzea. Ondorioz, ur litro bakoitzari gehienez 50 gr. azukre bota beharko genioke, inoiz ez hori baino gehiago.
  • Pertsona batzuk ura edatea "barearekin" (gazteleraz "flato") lotzen dute. Gehienok noizbait pairatu dugun min desatsegin hori zergatik sortzen den ez dago batere garbi, baino badirudi ura edateak ez duela zerikusi handirik. Dena den, behin min hori sortu denean zer egin behar da? Ariketaren intentsitatea arindu edo gelditu (gorputza tolestu mina dugun tokian presio pixka bat eginez eta seguraski mina arindu egingo zaigu). Hobeto aurkitzen garenean berriz ere ariketa lasaia egiten has gaitezke (lehendabizi oinez hasi).
• Indarra lantzeko ariketak garrantzi estetikoa besterik ez dute.
  • Indar ariketak egitea oso garrantzitsua da. Lan aerobikoa egiten dugunean, mugimendua sortzen duten giharrak bakarrik landuko ditugu (korrika eta txirrinduz, hanketako giharrak batez ere; piraguismoan enborra eta besoak batez ere…) eta bereziki bihotza eta zainen sistema osasuntsuagoa izango dugu. Baino, lantzen ez ditugun giharrak ahultzen joango dira. Abdominalak lantzea adibidez oso garrantzitsua da. Abdominalak era egokian lantzen baditugu bizkarreko mina izateko arriskua gutxitzen ari gara.
  • Bestaldetik, adinarekin giharren tamaina eta indarra beheruntz doaz, beraz, 30 urtetatik aurrera indar ariketak egiteak garrantzi handia du. Gihar indartsuak baditugu, giltzadurak babestuagoak egongo dira, eta hauek bihurritzen ditugunean mina hartzeko aukera gutxiago izango ditugu.
• Ariketa fisikoa egin aurretik azukrea jatea ona da.
  • Ez da horrela! Ariketa fisikoa egin aurretik azukrea (edo azukre asko duen zerbait) hartzen badugu, odolean dugun azukrearen maila asko igoko da, eta ondorioz, pankreasak insulina "askatuko" du odolera eta insulina honek odolean dugu azukrearen maila jeitsiaraziko du. Ondorioz, bapateko ahulezia sentitu dezakegu.
  • Bestaldetik, ariketa fisikoa egin aurreko otorduan (hiru ordu lehenago gutxienez) kate luzeko azukreak hartzea egokia da (batez ere lan aerobikoa egin behar badugu). Kate luzeko azukreak (karbohidratoak) dituzten jakiak hauek dira: makorroiak eta espagetiak, patatak, arrozak eta zereal guztiak.
• "Toxinak" erretzeko ariketa fisikoa egitea ona da.
  • Ariketa fisikoa eginez, litekeena da izerditzea, baina lehenago esan dugun bezala, izerdia batez ere ura da. Izerdiarekin ez dugu gure gorputza "garbituko".
  • Gure gorputzarentzat txarrak diren substantziak metabolizatzearen ("garbitzearen") ardura gibela eta giltzurrunena da batez ere. Izerdiak ez du zerikusirik horrekin
  • Ideia faltsu honekin lotuta honako hau dago baita ere: juerga baten ondoren "toxinak" erretzeko ariketa fisikoa egin behar da. Alkohola edan baduzu (gogoratu zuen adinean alkoholak kalte handiak eragin ditzakeela zuen garapen prozesu orokorrean -fisikoa zein psikologikoan-) zure gibelak lan handia izango du "toxina" guztiak "garbitzen". Ariketa fisiko gogorra egiten badugu, gibelari lan gehiago emango diogu, besterik ez.
  • Ondorioz, saia zaitez alkoholik ez edaten, baina edaten baduzu, hurrengo egunean ur asko edan eta ez ezazu ariketa fisiko gogorrik egin.
• Bazkaldu ondoren ariketa fisikorik egin behar al da?
  • Bazkaldu ondoren, urdailera eta esteetara iristen den odol kopurua asko handitzen da (liseriketa prozesua egokiro eman dadin). Prozesu hau ematen den bitartean ez da komenigarria ariketa fisiko gogorrik egitea, batez ere asko jan badugu eta gantzak jan baditugu.
  • Zer eta zenbat jaten dugun arabera liseriketaren iraupena asko alda daiteke, dena den, arau orokor gisa, otordu baten ondoren komenigarria da hiru ordu itxarotea ariketa fisiko gogorra egin aurretik.
  • Bestaldetik, ariketa fisiko gogorra egin ondorengo lehendabiziko orduan likidoak edatea gomendatzen da.
• Beroketa ez da beharrezkoa eta bukaeran luzatzea ezta ere.
  • Ohikoa baino intentsitate handiagoko ariketa fisikoren bat egitera goazenean (kirola zein lan fisiko gogorra) gorputza era egokian prestatzen badugu, mina hartzeko arriskua txikiagoa izango da eta gure giharrek hobeto erantzungo dute. Beroketa egiterakoan ez da komeni intentsitate handiko luzamenduak egitea.
  • Ariketa fisikoaren bukaeran mantso-mantso gelditzea komeni da. Korrika arina egitea eta luzamendak egitea oso gomendagarria da.
• Gai hauek gehiago sakontzen dtuen artikulu bat duzue hemen (gazteleraz).