Ons veranderend klimaat zal alleenstaande bomen sterk beïnvloeden. Dat zijn bomen die buiten het bos voorkomen, en dus geen andere bomen in de buurt hebben om die invloeden te bufferen. Alleenstaande bomen treden op die manier op als ‘klikspanen’. Wat we leren van deze bomen, kunnen we gebruiken om de effecten van klimaatverandering op bomen in bossen te voorspellen.
Uit eerder onderzoek is duidelijk dat klimaatverandering de gezondheid van oude alleenstaande bomen bedreigt. Wat we echter nog niet weten, is hoe klimaatverandering de plant- en diersoorten die nabij die alleenstaande bomen leven, zal beïnvloeden. Ook weten we nog niet hoe een aantal van hun functies, zoals het vastleggen van koolstof, zullen veranderen. In dit onderzoek worden grote alleenstaande bomen bestudeerd. Ook de plant- en diersoorten gelinkt aan deze bomen worden mee onderzocht én de functies die ze uitoefenen. Het doel is om te begrijpen en te voorspellen hoe klimaatverandering deze bomen, hun functies en hun biodiversiteit zal beïnvloeden.
Grote alleenstaande bomen zijn van groot ecologisch belang. Ze herbergen tal van soorten (insecten, schimmels, vogels, vleermuizen, …) en kunnen ecosystemen sterk beïnvloeden op lokale en landschappelijke schaal. Daarnaast voorzien ze tal van ecosysteemdiensten zoals verkoeling, luchtfiltering, erfgoedwaarde, .... In stedelijke en agrarische landschappen fungeren ze als eilandjes met een eigen micro-omgeving. Ze zijn echter sterk blootgesteld aan invloeden van ‘weer en wind’ in deze landschappen, net omdat er geen andere bomen in de buurt staan. Bovendien verhoogt het hitte-eilandeffect in steden hun blootstelling aan warmte en droogte. Bijgevolg lijden deze bomen sterk onder de gevolgen van klimaatverandering en kunnen ze daardoor voorgoed verdwijnen uit onze landschappen.
De hypothese van het onderzoek is dat de prestaties van bomen (zoals het ondersteunen van de biodiversiteit, het vastleggen van koolstof, …) het laagst zal zijn in stedelijke gebieden en in regio’s die sterker lijden onder hittegolven en droogte. Om dit na te gaan, wordt onderzoek gevoerd in 9 Europese regio’s, waaronder het Rodelandgebied. In elke regio werden 24 bomen geselecteerd: 8 zomereiken, 8 essen en 8 lindes. Deze bomen staan op een gradiënt van het centrum van de stad (voor het Rodelandgebied is dit Gent) naar meer landelijke gebieden. Op deze manier kan ook het effect van bebouwing en het warmere klimaat in steden (het zogenaamde hitte-eilandeffect) in rekening gebracht worden.
Er worden verschillende meettoestellen rond de boom geplaatst om zowel de omgeving als de boom zelf in kaart te brengen. Zo worden bijvoorbeeld boorkernen genomen om de leeftijd en groeicondities van de boom te bepalen en worden vallen geplaatst om de diversiteit aan insecten te meten. Het onderzoek is momenteel nog lopende. Via de projectwebsite kan je op de hoogte blijven van de onderzoeksresultaten.
Link naar het artikel: Nog geen publicaties beschikbaar, het onderzoek is recent gestart.
Link naar het project: CoolTree: Large solitary trees in the face of climate change: contributions to biodiversity and ecosystem functions | Research Portal
Contactgegevens onderzoeker: op te vragen via het secretariaat van vakgroep Omgeving (Bio-ingenieurswetenschappen, UGent): secretariaat.bw20@ugent.be