Lỗi dịch thuật trong Elden Ring

Cũng đã một tháng trôi qua kể từ khi Elden Ring được phát hành, và số người đã hoàn thành game thì ngày càng nhiều lên. Tuy nhiên, có khá nhiều người chơi bản Anh ngữ vẫn thắc mắc về nội dung game, không hiểu được những gì đang diễn ra trong game. Một phần là do lối kể chuyện mập mờ của Miyazaki Hidetaka. Ông này luôn dẫn dắt câu chuyện theo cách mơ hồ nhất, để mặc người chơi tự do suy diễn câu chuyện theo nhận định riêng của họ. Một phần còn lại là do lỗi ở bản dịch.

Nghe thì có vẻ lạ, bởi nội dung Elden Ring được xây dựng bởi George R. R. Martin, và dĩ nhiên là ông này viết kịch bản bằng tiếng Anh. Tuy nhiên George R. R. Martin chỉ viết khung xương của câu chuyện, còn lời thoại trong game vẫn là do Miyazaki cùng những người khác trong From Software viết nên. Và dĩ nhiên là họ viết mọi thứ bằng tiếng Nhật, sau đó cho biên dịch sang các thứ tiếng khác. Giọng đọc của các nhân vật trong game là tiếng Anh, nhưng các diễn viên lồng tiếng chỉ đọc lại kịch bản tiếng Anh vốn đã được dịch từ tiếng Nhật. Do vậy nên việc sai sót trong bản dịch cũng là điều dễ hiểu.

Bởi dịch tức phản. Dịch thuật là một quá trình chuyển đổi có mất mát (lossy convert), cũng giống như khi ta chuyển đổi định dạng của bức ảnh từ png sang jpg vậy, luôn có sự mất mát dù ít hay nhiều. Và trong thời gian gần đây, khá nhiều người trong cộng đồng Anh ngữ đã lên tiếng về những sai sót trong bản chuyển ngữ tiếng Anh, nhất là trong đoạn ending của ma nữ Ranni và trong phần quest của nhân vật này. Người chơi hệ Anh ngữ cảm thấy bối rối, không hiểu được Ranni muốn nói đến điều gì. Trong cộng đồng fan Anh ngữ, có nhiều người cho rằng Ranni đóng vai ác chỉ vì những sai sót trong bản dịch Anh ngữ.

Đầu tiên hãy cùng điểm qua những gì Ranni nói trong phần ending.

"I do solemnly swear. To every living being, and every living soul. Now cometh the age of the stars. A thousand year voyage under the wisdom of the Moon. Here beginneth the chill night that encompasses all, reaching the great beyond. Into fear, doubt, and loneliness…As the path stretcheth into darkness. Well then. Shall we?"

(Ta kính cẩn tuyên thệ với mọi sinh linh, mọi linh hồn. Thời đại của những vì tinh tú đã đến. Một nghìn năm du hành cùng trí tuệ của mặt trăng. Nay đã bắt đầu màn đêm lạnh lẽo bao trùm tất cả, vươn đến tận nơi xa xăm. Con đường đến với sự sợ hãi,nghi ngờ và cô độc...đang kéo dài vào tận bóng tối. Nào, ta đi thôi.)

Trên đây là nội dung trong bản dịch Anh ngữ. Tiếp theo,ta hãy xem Ranni nói gì trong bản tiếng Nhật.

「私の律は、黄金ではない。星と月、冷たい夜の律だ

…私はそれを、この地から遠ざけたいのだ

生命と魂が、律と共にあるとしても、それは遥かに遠くにあればよい

確かに見ることも、感じることも、信じることも、触れることも

…すべて、できない方がよい

だから私は、律と共に、この地を棄てる」

(Ta thề với tất cả sinh mệnh, với tất cả các linh hồn. Từ nay trở đi là thế kỷ của những vì tinh tú. Quy luật của mặt trăng, chuyến du hành nghìn năm. Hỡi tất cả,các ngươi nên nghĩ rằng màn đêm lạnh lẽo đã ở nơi xa xôi. Nào, ta đi thôi. Đi trên con đường sợ hãi,cô độc và tăm tối)

Như vậy có thể thấy được là không có vấn đề gì trong đoạn đầu của bản dịch, nhưng người dịch bản Anh ngữ đã hiểu nhầm ý khi dịch thành "màn đêm lạnh lẽo bao trùm tất cả...".

Trong đoạn thoại gốc ở tiếng Nhật không có ý này,mà Ranni chỉ muốn tuyên bố với tất cả những sinh linh mà mình đang thề thốt,rằng hãy xem như màn đêm lạnh lẽo nay đã không còn,nay đã rời xa khi thời đại của những vì tinh tú đã đến. Trong khi đó thì ở bản dịch Anh ngữ, Ranni lại làm người chơi hiểu rằng từ giờ là bắt đầu thời đại của những vì tú,bắt đầu bóng đêm bao phủ tất cả...

Và tiếp theo là một đoạn thoại khác cũng bị dịch nhầm trong bản Anh ngữ. Phần thoại này diễn ra sau khi kết thúc các event liên quan tới Ranni.

“Upon the order I envision. Mine will be an order not of gold, but the stars and moon of the chill night. I would keep them far from the earth beneath our feet. As it is now, life, and souls, and order are bound tightly together, but I would have them at a great remove. And have the certainties of sight, emotion, faith, and touch… All become impossibilities. Which is why I would abandon this soil, with mine order.”

(Về lề luật mà ta hình dung được, lề luật của ta không phải là luật hoàng kim mà là luật của trăng sao và màn đêm lạnh lẽo. Ta sẽ giữ chúng tránh xa khỏi địa cầu dưới chân chúng ta. Và bây giờ,sinh mệnh,linh hồn và lề luật được ràng buộc chặt chẽ với nhau nhưng ta sẽ tránh xa khỏi chúng. Và rồi cả cái nhìn, cả cảm xúc, cả tín ngưỡng, cả sự động chạm... Tất cả đều trở nên bất khả. Đó là lý do tại sao ta từ bỏ vùng đất này với lề luật của ta)

Đó là phần dịch Anh ngữ của đoạn hội thoại giữa Ranni với nhân vật chính. Còn bây giờ ta hãy xem Ranni đã nói gì trong bản tiếng Nhật.

「私の律は、黄金ではない。星と月、冷たい夜の律だ

…私はそれを、この地から遠ざけたいのだ

生命と魂が、律と共にあるとしても、それは遥かに遠くにあればよい

確かに見ることも、感じることも、信じることも、触れることも

…すべて、できない方がよい

だから私は、律と共に、この地を棄てる」

(Lề luật của ta chẳng phải là luật luật hoàng kim. Mà là luật của trăng sao và màn đêm lạnh lẽo. Ta muốn giữ cho lề luật đó tránh xa khỏi vùng đất này. Cho dù sinh mệnh và linh hồn có tồn tại cùng lề luật đi nữa...Thì chỉ cần tránh xa nó thật xa là được. Quả đúng là nếu không thể nhìn ngó, không thể thụ cảm,không thể tin tưởng, không thể sờ chạm...Nếu không thể làm được tất cả những điều ấy thì sẽ tốt hơn... Cho nên ta sẽ từ bỏ đại địa này cùng với lề luật)

Như vậy là ta có thể thấy được sự khác nhau trong bản dịch tiếng Anh và những gì mà nhân vật thực sự nói trong bản tiếng Nhật. Màn đêm lạnh lẽo ở đây chính là lề luật của Ranni. Vốn Ranni không ưa gì lề luật,Hai ngón và đám "ý chí vĩ đại" nên muốn tránh xa chúng là việc đương nhiên. Tuy nhiên, sinh mệnh và linh hồn cùng tồn tại song song với lề luật, không thể tách rời hoàn toàn nên Ranni chỉ cố làm giảm sức ảnh hưởng của nó bằng cách tránh xa nó mà thôi.

Cũng như nhiều bản game được dịch sang m thụ đang gây ra nhiều vấn đề nên đây cũng là một cách giải quyết rất dễ hiểu. Cũng như nhiều bản game được dịch sang Anh ngữ khác, dòng Dark Souls cũng từng bị phê phán chuyện dịch thuật nên có lẽ người hâm mộ cũng trông đợi việc người nói tiếng Anh bản địa như Martin tham gia vào dự án lần này sẽ giúp Elden Ring tránh được những sai sót đáng tiếc trong khâu dịch thuật. Tuy nhiên Martin chỉ can dự vào việc định hình nên khung xương,còn phần da thịt vẫn do From Software xây dựng. Cho nên ở Elden Ring lần này, chúng ta vẫn thấy nhiều lỗi dịch thuật ở bản tiếng Anh. Tình hình cũng không tốt hơn những bản game khác trước đây của From Software.