พระราชหัตถเลขาคราวเสด็จมณฑลฝ่ายเหนือ ในรัชกาลที่ ๕

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ มีพระราชดำริเสด็จประพาสหัวเมืองฝ่ายเหนือเพื่อเยี่ยมเยียนราษฎรเป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๔ โดยเสด็จพระราชดำเนินออกจากกรุงเทพมหานคร ตั้งแต่วันที่ ๒๙ กันยายน พ.ศ. ๒๔๔๔ และเสด็จฯ กลับวันที่ ๗ พฤศจิกายน ๒๔๔๔ รวม ๔๐ วัน ซึ่งการเสด็จประพาสหัวเมืองฝ่ายเหนือครั้งนี้ปรากฏเอกสารสำคัญทางประวัติศาสตร์ เรื่อง พระราชหัตถเลขาคราวเสด็จมณฑลฝ่ายเหนือในรัชกาลที่ ๕ โดยเป็นบันทึกรายงานการเสด็จพระราชดำเนินหัวเมืองฝ่ายเหนือเมืองต่างๆ สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร ตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของเอกสารประวัติศาสตร์เรื่องนี้ จึงดำเนินการตรวจสอบชำระและจัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่หนังสือสำคัญทางประวัติศาสตร์ดังกล่าวให้ปรากฎ เกิดประโยชน์ต่อการศึกษาค้นคว้า อ้างอิงแก่นักเรียน นักศึกษา นักวิชาการและผู้สนใจโดยทั่วกัน