Materi 3 klas X
Wayang sajrone Bebrayan Jawa
Assalamualaikum... Sugeng Enjing
Wayang iku dhewe tegese sawijine pagelaran kang nggambarake lan nyritakake panguripan wayang sajrone kitab Ramayana lan Mahabharata.
Crita wayang wis sumebar ing bebrayan Jawa wiwit biyen nganti tekane seprene. Crita wayang iku pancen nyenengake nanging luwih wigati (penting) yaiku piwulang luhur kang kinandhut ing sajrone crita wayang kasebut.
Piwulang sajrone crita wayang migunani banget tumrap sapa bae sing gelem nyinaoni lan ngetrapake ing saben dinane. Piwulang kasebut mulang babagan budi pekerti, tata krama, tata ngelmu, andhap asor, lan kasampurnane urip. Anggone mulangake lumantar watak-watake paragane lan crita wayang iku dhewe .
Jinis-Jinis Wayang
Wayang Purwa
Wayang Wong
Wayang Titi
Wayang Wahyu
Wayang kancil
Wayang Dongeng
Wayang Doa
Wayang Beber
Wayang Gedhog
Wayang Klithik (krucil)
Wayang Golek
Wayang Potehi
Wayang Madya
Wayang Sadat
Wayang Suluh
Wayang Suket
Wayang Kulit
Wayang Menak
Wayang Jemblung
Kabeh jinis-jinis wayang kuwi bisa diwaca ing LKS, wacanen kanthi temen supaya weruh lan mangerti.
Unsur - Unsur Crita Wayang
Didalam lakon crita wayang, bisa dipahami lewat tokoh, penokohan, atau hubungan individu, prilaku dan ucapan tokoh.
Didalam tulisan fiksi Jawa yang lengkap mempunyai beberapa struktur yang membangun siksi tsb, yaitu: sruktur tematik (underane prakara), struktur ruwang (papan/tempat tumindake lakon), struktur wektu, lan struktur wewatakan. Selain itu ada juga struktur yang membangun sebuah karya sastra jawa, yaitu:
Unsur Intrinsik: Unsur yang membangun karya dari dalam
Tema
Alur/plot (maju, mundur, campuran)
Watak wantune paraga (penokohan) = ucapan, perbuatan, sifat
Busanane basa (gaya bahasa)
Pamawase pangripta (sudut pandang)
Latar/setting (tempat,waktu,suasana)
Unsur Ektrinsik: Unsur yang membangun karya dari luar
Latar belakang karya sastra diciptakake (kapan, neng ngendi)
Kahanan/keadaan masyarakat ketika karya sastra tsb diciptakake (saka ekonomi, sosial, budaya, lan politik)
Latar belakang pangripta/pengarang