Gandhi

Wij leven in een toenemende schijnheilige wereld. Van welke levensovertuiging dan ook, bij velen staat de uiterlijke vorm boven de beginselen. 

In onze zucht naar meer welvaart vergeten we vaak dat dit ten koste gaat van anderen, van de natuur en van de dieren. We mogen aannemen dat zakkenvullers zich meestal niet laten leiden door ethische motieven. Door dit soort omstandigheden hebben velen in het Westen zich afgekeerd van religie. Hun argument is, dat religie de oorzaak is van allerlei ellende. Dit is een verkeerd gezichtspunt. Dat verval en onbegrip, egoïsme en genotzucht ertoe hebben geleid dat bepaalde religieuze gedragingen verdorven en verkeerd werden is nog geen reden om ‘de’ religie daarvoor aansprakelijk te stellen.

Ongerust over deze toenemende onverantwoordelijkheid klinkt er een roep om een ethisch reveil. Het doembeeld van een ontheiligde wereld, van een gedachtewereld die enkel op het aardse is gericht, laat tegenkrachten ontstaan die mensen aan het denken zet.

De Societies for Ethical Culture laten zien dat de meeste grondbeginselen van alle godsdiensten wortelen in dezelfde ethische principes. Welke geloofsbelijdenis ook wordt onderschreven, ethische regels mogen niet worden overschreden. Of de levensovertuiging nu religieus of humanistisch is georiënteerd maakt geen verschil, morele wetten moeten worden nageleefd en gehandhaafd worden. Anders onderstaat er schade, aan onszelf en aan anderen. Hier op aarde, of aan gene zijde. Het doel van deze verenigingen is om tegenwicht te bieden tegenover de heersende schijnheiligheid. Zij onderzoeken de ethische grondbeginselen waarop alle godsdiensten gestoeld zijn. Deze onderzoekingen hebben geleid tot een overtuiging die ethische religie wordt genoemd. Hun doel is niet om welke geloofsovertuiging dan ook te bekritiseren, iedereen kan lid worden. Wel wordt ernaar gestreefd dat de leden zich aan hun eigen principes houden en wordt er een beroep gedaan om meer aandacht te schenken aan het overbrengen van de morele grondbeginselen. Ze zijn er sterk van overtuigd dat we ons zullen moeten neerleggen bij morele afspraken omdat anders de chaos gaat overheersen die ons uiteindelijk zal vernietigen.

William MacIntyre Salter (1853-1931) schreef The Basis of the Ethical Movement. Het enige dat over deze schrijver gezegd hoeft te worden, is dat hij zich hield aan zijn eigen principes. Over zijn boek kan gezegd worden dat het niet uitgaat van een specifieke overtuiging maar dat het lessen bevat die algemeen toepasbaar zijn.

Dit boekje probeert de beginselen waarvan het menselijk welzijn afhankelijk is nader uiteen te zetten. Mijn enige verzoek aan de lezers is, om de hun aansprekende principes daadwerkelijk in praktijk te brengen. Dan zal ik mijn moeite rijkelijk beloond weten.