DE HOOGSTE MORAAL
Ethische religie III
Hedendaagse opvattingen over moraal zijn niet al te hoogstaand. Volgens sommigen is moraal zelf helemaal niet nodig. Anderen zijn er van overtuigd dat er geen verband bestaat tussen religie en moraal. Godsdienstwetenschappelijk onderzoek toont aan dat religie zonder moraal onbestaanbaar is. Voor een groot gedeelte waakt echte ethiek over religie. Iedereen die een leven leidt dat gegrondvest is op moraal kan als religieus worden aangemerkt.
De Engelse rechtsgeleerde en advocaat Jeremy Bentham was een sterke rationalist en stelde zich tot ideaal: het grootste geluk voor het grootste aantal. Zijn utilitarisme was van een hoogstaande morele orde.
Bovendien, de hoogste moraal volgt niet de gebaande paden maar de juiste weg en het onbevreesd volgen daarvan; ook als deze weg ons niet bekend voorkomt. Vooruitgang is alleen mogelijk als we de morele voorschriften op deze wijze opvatten. Daarom gaan het goede handelen, werkelijke beschaving en echte vooruitgang altijd hand in hand. Het gras aan de overzijde is altijd groener. Verlangens echter zijn oftewel van egoïstische dan wel van onzelfzuchtige aard. De eerste mogen we immoreel noemen. De andere zet, zonder aanmatigend te zijn, aan tot zelfontplooiing en goede werken. De beoordeling is niet aan ons. Bij ons ligt het streven naar duurzame verbetering van ons eigen sociale functioneren enkel omwille van het goede handelen zelf.
Binnen gezinnen komen schaamteloze dingen voor, bij bedrijven zien we allerlei vormen van fraude. Het morele perspectief lijkt buiten het gezichtsveld te liggen. Moraliteit betekent standvastig doen wat we moeten doen. Gezinnen worden verscheurd door immorele gedragingen, binnen bedrijven zal nooit gezegd worden dat leugens getolereerd worden. De gevolgen van goedheid en rechtvaardigheid worden niet aan de buitenkant gevoeld; het worden innerlijke kwaliteiten. De kern van alle morele voorschriften is naastenliefde. Het is de sleutel tot elke ander moreel principe.
In dit boekje worden de beginselen die in het leven en handelen van Mahatma Gandhi gestalte gekregen hebben, weergegeven.
In 1948 is deze geestelijke en politieke leider van India vermoord.
Zijn leer van niet-wederstaan
heeft veel invloed gehad,
en heeft die nog.
Ethical Religion