Kατωιταλικές διάλεκτοι

Κατωιταλικές διάλεκτοι

Η κατωιταλική είναι μία από τις σύγχρονες διαλεκτικές μορφές της ελληνικής γλώσσας, που σήμερα μιλιέται ακόμα σε δύο περιοχές της Νότιας Ιταλίας, το Σαλέντο και την Καλαβρία. Μεταξύ 1984 και 1985, η Μ. Κατσογιάννου διεξήγαγε μία δωδεκάμηνη επιτόπια έρευνα στην περιοχή της Καλαβρίας με στόχο τη συλλογή γλωσσικού υλικού για τη μελέτη της γλώσσας και τη μελέτη της κοινωνιογλωσσολογικής κατάστασης της ελληνόφωνης μειονότητας.

Οι σχετικές μελέτες της Μ. Κατσογιάννου συνιστούν μία μεγάλη θεματική ενότητα, με κέντρο τη διδακτορική της διατριβή που αποτελεί μία πλήρη γραμματική περιγραφή του ιδιώματος, βασισμένη σε δεδομένα προερχόμενα από το σώμα κειμένων που ηχογράφησε η ίδια στη διάρκεια της επιτόπιας έρευνας. Η εργασία αυτή συμπληρώνεται από μία σειρά μελετών και άρθρων των οποίων η θεματολογία περιλαμβάνει αφενός τη σύγκριση του ιδιώματος με τα νέα ελληνικά και αφετέρου τη μελέτη μίας σειράς φαινομένων δανεισμού, γλωσσικής παρεμβολής και γλωσσικής αλλαγής που οφείλονται στην επαφή του ιδιώματος με τη ρομανική διάλεκτο της περιοχής. Εδώ ανήκει και η συνεργασία στην έκδοση του τρίγλωσσου λεξικού κατωιταλικής - νέας ελληνικής - ιταλικής που διατέθηκε στο διαδίκτυο από το 1998 μέχρι το 2002. Η πιο πρόσφατη σχετική δραστηριότητα της Μ. Κατσογιάννου είναι η συμμετοχή της στο ελληνο-ιταλικό πρόγραμμα Pos Matome Griko (εδώ μπορείτε να δείτε τον ιστότοπο του προγράμματος), που έχει στόχο την υποστήριξη της ελληνικής διαλέκτου του Σαλέντο.

Μέσα από τις συνδέσεις που δίνονται εδώ, μπορείτε να δείτε μία επιλογή από τη σχετική βιβλιογραφία με σχόλια στα έργα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως γλωσσικοί πόροι, φωτογραφίες από την επιτόπια έρευνα στην Καλαβρία (1984), καθώς και ένα βίντεο γυρισμένο στο χωριό Γκαλλιτσιανό. Μπορείτε επίσης να δείτε μία παρουσίαση με περισσότερα στοιχεία για τη γλώσσα και την ιστορία της πατώντας εδώ.

Κυπριακή διάλεκτος

Οι έρευνες και οι δημοσιεύσεις της Μ. Κατσογιάννου για την κυπριακή διάλεκτο εντάσσονται στις περιοχές της κοινωνιογλωσσολογίας και της μελέτης του λεξιλογίου. Ένα πρώτο σύνολο εργασιών αναφέρεται στη χρήση των λεξιλογικών στοιχείων, ενώ ένα άλλο επικεντρώνεται στο χώρο της λεξικογραφίας και της μεταλεξικογραφίας, με έμφαση στη σύγκριση του διαλεκτικού λεξιλογίου με αυτό της κοινής.

Κομβικό σημείο στη σχετική έρευνα αποτελεί η δημιουργία του πρώτου διαδραστικού διαδικτυακού λεξικού της κυπριακής (2010), του οποίου η επεξεργασία βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτή τη στιγμή έχει ολοκληρωθεί και διατίθεται στο διαδίκτυο μέσω της ιστοσελίδας της βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου το πρώτο μέρος του έργου που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο ενός προγράμματος εφαρμοσμένης έρευνας. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία μίας βάσης δεδομένων που συγκεντρώνει, αυτή τη στιγμή, πάνω από 15.000 λέξεις-λήμματα με τη μορφή (ή τις μορφές) που απαντώνται στη σύγχρονη ομιλούμενη κυπριακή. Το έργο περιλαμβάνει και ένα συνθέτη φωνής που επιτρέπει στο χρήστη να ακούσει την προφορά κάθε λέξης με το πάτημα ενός κουμπιού. Ο απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα λεξικό ηλεκτρονικής μορφής, βασισμένο σε επιστημονικές προδιαγραφές, το οποίο θα αντιπροσωπεύει την κυπριακή διάλεκτο όπως αυτή εμφανίζεται, όχι τόσο μέσα από τα ήδη υπάρχοντα λεξικά και θησαυρούς, όσο μέσα από τη συγχρονική χρήση της.